Transcript Slayt 1 - Adnan Menderes Üniversitesi

Embriyonik ve Fetal
Dönem
Prof. Dr. Alpaslan GÖKÇİMEN
Adnan Menderes Üniversitesi Tıp
Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji
Anabilim Dalı
Embriyonik Dönem
döllenmeyi takiben 8. haftanın
sonuna kadar belirgin insan görünümü
kazanır.
 Temel organ ve sistem gelişimi, ilk 8
haftada çok hızlıdır.
 Teratojenite etkisi daha fazla.
 Embriyon,
Embiyonik Kıvrımlar
dönemde  Endoderm daha ileri
seviyede farklılaşır.
 Üç tabakalı disk  Silindirik şekle girmeye
başlar.
 Kıvrımlar  Hem kraniyokaudal hem de
mediyolateral yönlerde ve üç boyutlu
düzlemde gerçekleşir.
 Bu
Embiyonik Kıvrımlar
önemli etken  Çeşitli embriyonik
yapıların gelişim farkları.
 Uzunlamasına (Kraniyokaudal) Kıvrılma:
- Embriyonun baş ve kuyruk bölgeleri,
ventral yönde hareket eder.
 En
Embiyonik Kıvrımlar
 Kaudalden
kraniyale doğru sırasıyla:
- Nöral plak
- Bukkofaringeyal zar
- Kardiyojenik alan vardır.
 Septum Transversum:
Kardiyojenik alanla embriyonun kraniyal
kenarı arasındadır.
Embiyonik Kıvrımlar
 Kıvrılmanın
Sonuçları:
- Bukkofaringeyal zar  Gelecekteki ağız
bölgesine,
- Kardiyojenik alan  Gelecekteki göğüs
bölgesine,
- Septum transversum  Kardiyojenik
bölgenin kaudaliyle vitellüs kesesinin
boynu arasına yerleşir.
Embiyonik Kıvrımlar
 Katlanmaya
Yol Açan Faktörler:
- Kraniyokaudal Yönde:
MSS’nin uzunlamasına hızlı büyümesi
- Mediyolateral Yönde:
Somitlerin hızlı büyümesi
Kuyruk Kıvrımı
kıvrım, kraniyalden daha sonra
olur (22. ve 23. günler).
 Nöral tüp ve somitler, vitellüs kesesinin
kaudal ucu üzerinde hızla uzar  Kaudal
kıvrılma başlar.
 Kıvrılma esnasında  Vitellüs kesesinin
bir kısmı son bağırsağın yapısına katılmak
üzere embiyonun içine katılır.
 Allantoyis ise  Kısmen embriyona katılır.
 Kaudal
Mediyolateral Yönde Kıvrılma
 Sağ
ve sol lateral vücut duvarları 
Mediyan düzleme doğru ilerler.
 Embriyonik diskin kenarları, ventral olarak
birleşir.
 Sonuçta, embriyon silindirik şekle girer.
Mediyolateral Yönde Kıvrılma
kesesi  Ventral ve lateral karın
duvarları
oluşurken,
orta
bağırsağı
meydana getirmek üzere embriyona katılır.
 Orta bağırsak  6. haftanın sonuna kadar
tüp halini alır  Vitellüs kesesinin
boynunda, vitellüs kesesi sapını oluşturur.
 Lateral kıvrımlar ventralde birleşir 
Umblikal kordon meydana gelir.
 Vitellüs
Mediyolateral Yönde Kıvrılma
 Embriyonik
kıvrımlar tamamlanırken:
- Amniyon boşluğu genişler.
- Amniyotik membran tüpü oluşur.
- Bu tüp  Vitellin kanalın ve bağlantı
sapının etrafındadır.  Buna, umblikal
kordon denir.
Mediyolateral Yönde Kıvrılma
 Umblikal
kordon uzadıkça:
- Vitellin kanal darlaşır.
- Vitellüs kesesi cismi, umblikal kılıfın
içinde kalır.
 Vitellüs kesesi ve vitellin kanal, normalde
doğuma kadar kaybolur.
 Amniyonun genişlemesi  Embriyonun
serbestçe büyüyüp gelişebileceği bir
ortam.
Endodermin İleri Derecede
Farklılaşması
Haftada  Endodermal bağırsak tüpü
ortaya çıkar.
 Bağırsak tüpünün sınırları:
- Kraniyalde  Bukkofaringeyal Membran
- Kaudalde  Kloaka Membranı
- Ortada  Vitellin kanala açılır.
 4.
İlkel Bağırsağın Bölümleri
 Faringeyal
 Ön
(Foregut) baş kıvrılması
 Orta (Midgut) enine kıvrılma
 Son (Hindgut) kuyruk kıvrılması
İlkel Bağırsaktan Meydana Gelen
Yapılar
– Bağırsak ve solunum yolları epiteli
 Tonsil, tiroid, paratiroid, timus, karaciğer ve
pankreasın parankimleri
 Mesane ve üretra epitelinin büyük kısmı
 Timpanik boşluk ve östaki borusu epiteli
 Mide
4. Hafta
 Embriyon
düzdür.
 Nöral tüp oluşur.
 26. güne kadar  Üç çift faringeyal yay
görülebilir.
 Ön nöropor kapanır.
 Ön beyinde belirgin büyüme gözlenir.
 Üst ekstremite tomurcukları.
4. Hafta
plakları gözlenir.
 Sonlarına doğru  4. faringeyal yay çifti
de gözlenir.
 4. Hafta sonundaki en belirgin yapılar:
- Somitler
- Yutak yayları
 Lens
5. Hafta
 Baş
gelişimi daha hızlıdır.
 İkinci faringeyal yay  3. ve 4. yayların
üzerinde gelişir  Servikal Sinüs denilen
yapı meydana gelir.
 Kol ve bacak tomurcukları, belirgin olarak
seçlebilir.
6. Hafta
ekstremitede  Dirsek ve bilek
bölgeleri seçilebilir.
 İlk iki faringeyal arkus arasındaki oluktan
dış kulak yolu, buradaki kabartıdan dış
kulak avrikulası meydana gelir.
 Retina pigmentleri görülmeye başlanır.
 Üst
7. Hafta
 İlkel
bağırsakla vitellüs kesesi arasında
vitellin kanal meydana gelir.
 Bağırsaklar

Umblikal
kordonun
proksimal kısmından embriyon dışı sölom
boşluğuna geçer  Fizyolojik Umblikal
Herniasyon.
 El plaklarında çentikler belirir.
8. Hafta
 El
parmakları, kısa ve perdelidir.
 Ayak plaklarında çentikler belirir.
 Kafa derisinde damar pleksusu gözlenir.
 Belirgin insan şekli görülür.
 Baş / Vücut Oranı = 1 / 2
 Boyun bölgesi meydana gelir.
 Göz kapakları daha belirgindir.
 Bağırsaklar umblikal kordondadır.
8. Hafta
 Gözler
genellikle açıktır.
 Dış kulak avrikulası, son şeklini almaya
başlar.
 Dış genital ayrımı zordur.
Fetal Dönem
haftadan doğuma kadar olan süreyi
kapsar.
 Esas olarak, organ sistemlerinin olgun
laşması ve büyümesi görülür.
 Baş gelişimi daha yavaştır.
 4.-6. aylarda  Vücut gelişimi çok hızlıdır.
 7.-9. aylarda  Ağırlık artışı ön plandadır.
 9.
Fetal Dönem
yaşın belirlenmesi  Baş-kalça
(CRL) uzunluğu
 Bu dönemdeki en belirgin değişiklik  Baş
gelişiminin vücuda göre daha yavaş
olmasıdır.
 Fetal
9.-12. Haftalar
 9.
Hafta:
- Yüz geniş
- Gözler birbirine uzak
- Göz kapakları birleşik
- Bacaklar kısa
- Karaciğer  Hematopoez merkezi
9.-12. Haftalar
 12.
Haftanın sonuna doğru:
- Üst ekstremitelerin uzaması tamamlanır.
- Birincil kemikleşme merkezleri ortaya
çıkar.
- Cinsiyet ayrımı yapılmaya başlanabilir.
- Kan yapımı (hematopoez) işlevi 
Karaciğerden dalağa geçer.
9.-12. Haftalar
 İdrar
oluşumu başlar.
 Umblikal herniasyon  Bağırsaklar, 11.
haftaya kadar karın boşluğuna geri döner.
13. – 16. Haftalar
 Başın
orantısal büyüklüğü azalmıştır.
 Alt ekstremitelerde uzama meydana gelir.
 Ekstremite hareketleri  8. haftada başlar,
14. haftada koordine olur.
 Etkin iskelet kemikleşmesi görülür.
 Kafa derisinde saç belirir.
13. – 16. Haftalar
 16. haftaya kadar farklılaşır 
Primordiyal folliküller içerir
 Dış kulaklar  Asıl konumlarına yakın
yere gelir.
 Overler
17. – 20. Haftalar
 Büyüme
yavaşlar.
 Alt ekstremitelerin uzaması tamamlanır.
 Fetal hareketler hissedilmeye başlanır.
 Deri  Kazeöz verniksle (peynirimsi
maddeyle) kaplıdır.
17. – 20. Haftalar
 Kazeöz
Verniks Nedir ?
- Fetus derisindeki yağ bezlerinin salgısın
dan ve ölü epitel hücrelerinden meydana
gelir.
- Fetusun ince derisinin dış etkilerden
korunmasında görev alır.
 Lanugo görülür:
- Fetusu kaplayan ince tüylerdir.
- Kazeöz vernikse desteklik sağlar.
17. – 20. Haftalar
 Kaşlar
ve saç  20. haftada görülür.
 Kahverengi yağ dokusu  17. haftada
meydana gelir.
 Uterus  18. haftaya kadar oluşur.
 Testisler  20. haftaya kadar inmeye
başlar.
21. – 25. Haftalar
 Ağırlık
artışı belirgindir.
 Deri: Buruşuk ve saydam. Kan damarları
dolayısıyla kırmızı görünümlü.
 Hızlı göz hareketleri  21 .haftada başlar.
 Akciğerler kanaliküler aşamadadır.
 24. haftada:
- Sürfaktan salgısı
- Tırnak oluşumu
26. – 29. Haftalar
haftalar arasında doğan prematür
bebeklerin yaşama ihtimali, sürfaktan
salgısı dolayısıyla biraz daha fazladır.
 Akciğerin parankim ve damar yapısı
gelişmiştir.
 MSS  Solunum hareketlerini ve vücut
ısısını kontrol etmeye başlar.
 Lanugo ve saçlar belirgindir.
 Bu
26. – 29. Haftalar
 Ayak
başparmağı belirgindir.
 Derialtı yağ dokusu gelişir  Kırışıklıklar
gider.
 Dalak  28. haftaya kadar hematopoeze
devam eder. Daha sonra, kan yapım
işlevini Kemik İliği üstlenir.
30. – 34. Haftalar
 Deri
pembe görünümlü ve düzgündür.
 Üst ve alt ekstremiteler tombuldur.
35. – 38. Haftalar
Fetus bu dönemde şişmandır.
36. haftaya kadar  Baş ve karın çevresi eşittir.
 Daha sonra, karın çevresi daha geniş hale
gelmeye başlar.
 Testisler:
- 28.-32. haftalar arasında skrotuma
inmeye başlar.
- Miyadındaki bebeklerde, genellikle
skrotumdadır.
- Prematürlük durumunda  İnmemiş testis
görülebilir.


35. – 38. Haftalar
 Doğumdan önceki son iki
haftada artış gösterir.
 Sürfaktan