Transcript Boşaltım Sistemi Embriolojisi (Power Point)

BOŞALTIM SİSTEMİNİN GELİŞİMİ
Prof.Dr.Emel KOPTAGEL
Ürogenital sistem, fonksiyonel olarak
birbirinden tamamen farklı üriner
sistem ve genital sistem olmak üzere 2
bileşene ayrılabilir.
Embriyonik ve anatomik olarak
sistemler birbirinin içine geçmiştir.
bu
Paraksiyal mezodermi lateral plağa
(somatik ve splanik mezoderme)
bağlayan mezoderm,
intermediyet
mezodermdir.
Başlangıçta her iki sistemin de
boşaltım
kanalları
kloaka
olarak
adlandırılan kaviteye açılır.
NEFRİK TÜBÜLÜN OLUŞUMU
Gelişimin ilerlemesiyle, iki sistemin birlikte
gelişimi özellikle erkekte belirgindir.
İlkel boşaltım kanalı, ilk olarak üriner kanal
olarak fonksiyon görür fakat daha sonra esas
genital kanala dönüşür.
Erişkin erkeklerde genital organlar gibi üriner
organlar da tek bir kanal olan penil üretraya
semen ve idrarı boşaltırlar.
İNTERMEDİET MEZODERMDE DEĞİŞİKLİKLER
( 4. HAFTA )
4.hafta başında, boyun bölgesindeki intermediet mezoderm,
somitlerle olan bağlantısını kaybederek nefrotomlar olarak
bilinen segmental olarak düzenlenmiş hücre kümelerini
oluşturur.
Nefrotomlar yana doğru büyüyerek bir lümen kazanırlar.
İnsanda intrauterin hayatta
Pronefroz,
Mezonefroz
Metanefroz
olmak üzere üç farklı böbrek sistemi oluşur.
Pronefroz,
rudimenterdir
ve
fonksiyonel
değildir; mezonefroz, erken fetal dönemde kısa
bir süre fonksiyon görürken, metanefroz ise
kalıcı böbrektir.
PRONEFROZ
İnsan
embriyosunda
pronefroz,
servikal
bölgede
7-10
kadar
solid hücre kütlesidir.
İlk
oluşan
nefrotomlar,
oluşanlardan
gerilerler.
vestigial
en
son
önce
4.haftanın
sonunda
pronefrik sistemin tüm
belirtileri kaybolur.
PRONEFROZ, MEZONEFROZ ve METANEFRİK SİSTEMLER
B-5.hafta
MEZONEFROZ
Pronefrozun
gerilemesi
sırasında,
mezonefrozun ilk boşaltım tübülleri ortaya
çıkar.
Hızla uzayarak, S-biçimli kangal oluştururlar ve
medyal bölümlerinde bir glomerulus edinirler.
Burada tübül, Bowman kapsülünü oluşturur.
Kapsül ve glomerül birlikte renal korpüskülü
(böbrek
cisimciği=corpusculum
renalis
Malpighi) oluşturur.
Zıt uçta,
tübül mezonefrik veya Wolf kanalı
olarak bilinen toplayıcı boruya girer.
5 HAFTALIK EMBRİYODA MEZONEFRİK
SİSTEMİN BOŞALTIM TÜBÜLÜNÜN OLUŞUMU
5. HAFTANIN SONUNDA SON BAĞIRSAK ve
KLOAKA İLİŞKİSİ
2.ayın ortasında, mezonefroz, orta hattın her iki
tarafında büyük ovoid bir organ oluşturur.
Gelişen gonad, medyal kenarda yerleştiğinden her iki
organ tarafından oluşturulan kabarıntı ürogenital sırt
olarak bilinir.
Kaudal tübüller bir yandan farklanırken; kraniyal
tübüller ve glomerüller dejeneratif değişiklikler
gösterir.
2. ayın sonunda mezonefrozun büyük bir bölümü
ortadan kalkar.
Erkekte, birkaç kaudal tübül ve
mezonefrik kanal varlığını sürdürürken, dişide ortadan
kalkar.
METANEFROZ
5.haftada ortaya çıkar.
Metanefrozun boşaltım birimleri, mezonefrik sistemdeki
gibi metanefrik mezodermden gelişir.
Kanal sisteminin gelişimi ise pronefroz ve mezonefrozdan
farklıdır.
Kalıcı böbrek (metanefroz) iki farklı kaynaktan gelişir.
1.Boşaltım birimlerini oluşturan metanefrik mezoderm;
2.Toplayıcı sistemi oluşturan üreter tomurcuğu.
METANEFRİK BOŞALTIM BİRİMİNİN
GELİŞİMİ
BÖBREKLERİN GELİŞİMİ
A-5 Haftalık Embriyo
B-E-5-8 Haftalık
Embriyoda Metanefroz
Böbreğin Gelişimi
F-I-11 Haftalık
Embriyoda Nefron
Gelişimi
METANEFROJENİK BLASTEM
Her yeni oluşan toplayıcı tübül, distal ucunda
metanefrik doku şapkasıyla kaplıdır.
Tübülün
indükleyici
etkisi
altında,
doku
şapkasının
hücreleri
renal
vezikül
olarak
adlandırılan ve küçük tübülleri oluşturacak olan
küçük veziküller oluşturur.
Bu tübül, glomerül olarak bilinen kapiller demeti
ile birlikte nefronu (boşaltım birimi) oluşturur.
Nefronun
proksimal
ucu,
glomerüler
kapillerlerin içine yerleştiği Bowman
kapsülünü oluşturur.
Distal ucu ise toplayıcı tübüllerden biri ile
açık bir bağlantı kurarak, glomerülden
toplayıcı birime bir geçiş kurulur.
Boşaltım tübülünün sürekli uzaması ile
proksimal kıvrımlı tübül, Henle kulpu ve
distal kıvrımlı tübül oluşur.
Üreter tomurcuğu,
üreter, pelvis renalis, major ve minör
kaliksleri ve yaklaşık olarak 1-3
milyon toplayıcı tübülü oluşturur.
METANEFROZ
BÖBREĞİN
RENAL
PELVİS,
KALİKSLER
ve
TOPLAYICI
TÜBÜLLERİNİN
GELİŞİMİ
A-6.hafta
B-6.haftanın sonu
C-7.hafta
D-Yenidoğan
ÜRETERİN GELİŞİMSEL ANOMALİLERİ
A-ÇİFT ÜRETER
B-KISMİ ÇİFT
ÜRETER
BÖBREKLERİN YÜKSELİŞİ
A-UNİLATERAL PELVİK BÖBREK
B-AT NALI BÖBREK
BOŞALTIM SİSTEMİNİN GELİŞİMSEL
ANOMALİLERİ
BOŞALTIM SİSTEMİNİN GELİŞİMSEL
ANOMALİLERİ
AT NALI BÖBREK
ÇİFT ÜRETER ve AT NALI BÖBREK
POLİKİSTİK BÖBREK
ÇİFT ÜRETER
VESİCA URİNERİA ve ÜRETRANIN GELİŞİMİ
Gelişimin 4. ve 7.haftaları sırasında, ürorektal
septum cloaca’ yı anorektal kanal ve primitif
ürogenital sinüs olmak üzere ikiye ayırır.
Kloakal membran da önde ürogenital
membran ve arkada anal membran olmak
üzere ikiye ayrılır.
CLOACA’NIN UROREKTAL SEPTUMLA
UROGENİTAL SİNÜS VE RECTUMA AYRILMASI
Primitif ürogenital sinüsün 3 bölümü ayırt edilir.
1-Üstte ve en büyük parça olan vesica urineria:
Başlangıçta, kese allontoisle devam eder. Allontois lümeni
kapandığında, kalın fibröz bir kordon olan urachus, idrar
kesesinin apeksini göbek kordonu ile bağlı tutar.
Erişkinde median umblikal ligament olarak kalır.
2-Kısmen dar bir kanal olan ürogenital sinüsün pelvik
parçası: Erkekte üretranın prostatik ve membranöz
parçasını oluşturur.
3-Definitif ürogenital sinüs: ürogenital sinüsün fallik
parçası olarak da bilinir. Bir taraftan diğer tarafa doğru
önemli ölçüde yassılmıştır ve dışarıdan, ürogenital
membranla ayrılır. Definitif ürogenital sistemin dişi ve
erkekte gelişimi önemli ölçüde farklıdır.
Kloakın bölünmesi sırasında, mezonefrik
kanalların kaudal parçaları önemli ölçüde
absorblanarak vesica urineria duvarına katılır.
Sonradan, başlangıçta mezonefrik kanalların
dışarı doğru tomurcukları olan üreterler ayrı
ayrı mesaneye girer.
Böbreklerin yükselişinin sonucu olarak, üreter
açıklıkları kraniyale doğru hareket ederken
mezonefrik kanalları da birbirlerine yakın
olarak yer değiştirerek prostatik üretraya
girerler ve erkekte ejakular kanallara
farklanırlar.
ÜRETER ve MEZONEFRİK KANALLARIN GELİŞİM
SIRASINDAKİ İLİŞKİLERİ
Her iki mezonefrik kanal ve üreter mezodermal
kökenli olduğundan, kanalların katılmasıyla
(mesane trigonu) oluşan mesane mukozası da
mezodermal kökenlidir.
Mesanenin geri kalan parçası ürogenital sinüsten
gelişir ve endodermal kökenlidir.
Mesanenin içi tamamen endodermal epitel ile
döşelidir.
Üretranın Gelişimi
Dişi ve erkeğin:
Üretra epiteli...........................................endodermal
Bağ dokusu ve düz kas dokusu...............splanik mezoderm
kökenlidir.
3.ayın sonunda prostatik üretra çoğalmaya başlar ve çevre
mezenşime giren birkaç tomurcuk oluşturur.
Erkekte bu tomurcuklar prostat bezini oluşturur.
Dişide ise, üretranın kraniyal parçası uretral bezleri
paraüretral bezleri oluşturur.
ve
Urakal Fistula, Kist ve Sinüs
Allontoisin intraembriyonik kısmının lümeni varlığını
sürdürdüğünde, idrar göbek bağından drene olabilir.
Bu anomali, urakal fistula olarak bilinir.
Eğer sadece allontoisin bir bölümü kalırsa, onu döşeyen
örtünün salgılama aktivitesi sonucu kistik bir genişleme
olabilir ve urakal kist olarak adlandırılır.
Daha üst bölgelerin epiteli varlığını sürdürürse, urakal
sinüs oluşur. Bu sinüs, genellikle mesane ile devam
eder.
URAKAL FİSTULA-URAKAL KİST-URAKAL SİNUS