Transcript Diş Plağı

BU SUNUMDAKİ GENEL BAŞLIKLAR












Ağız boşluğu nedir?
Diş plağı ve bakteriler
Plak-ağız sağlığı ve genel sağlık!
Neden bir koruyucu ağız diş sağlığı programına ihtiyacımız var?
Ağız hastalıkları ve yaygınlığı
Programın amaçları
Çocuğa nasıl yaklaşalım?
Diş fırçalamak niye önemli?
Flor nedir?
Florlu vernik nedir?
Besleme niye önemli?
Florit toksisitesi ne demek?
ORAL KAVİTE NEDİR?
ORAL KAVİTE
Yanaklar-dudaklar-ağız tabanı ve dil-üst damak ve
geride boğaz ile çevrelenmiş tükürükle sürekli
yıkanan vücut parçasına AĞIZ BOŞLUĞU adı verilir.
 Dişler, bu yapının doğal bir parçasıdır ve vücudun
diğer YUMUŞAK dokularından farklı bir hale getirir.
 Dişlerin YENİLENMEYEN YÜEZEYLERİ, özellikle
BAKTERİ TUTUNUMU için mükemmele yüzeyler
oluşturmaktadır!

AĞIZ
Vücudun giriş kapısını oluştururken
içerisindeki tükürük ile nemli, sıcak sürekli
besin geçişi olan, eklemler vasıtasıyla
hareketli bir ortamdır.
VÜCUDA GİREN BAKTERİLERİN
YAKLAŞIK %95-98’İ
AĞIZ İÇİNDEN
GİRER….!!!
Bir mililitre tükürükte
(yaklaşık 5-6 damla)
yaklaşık 250.000.000.000.000 adet
canlı bakteri bulunur ve yaklaşık 380 tür
izole edilebilmiştir.
DİŞ PLAĞI (DENTAL PLAK) NEDİR..??
DENTAL PLAK (DİŞ PLAĞI)
Eşsiz hiyerarşik yapısı ve değişik
bakteri türleri ile ağız içinin farklı bir
dünyası, ancak vücutta bakterilerin
en yoğun barındığı bir yerleşgedir….
DİŞ PLAĞI
BAKTERİ TOPLULUKLARI
ASİT AKIŞI
BAKTERİLERİ
KORUYAN ZAR
DİŞ YÜZEYİ
DİŞ PLAĞININ OLUŞMASI İÇİN,
HERHANGİ BİR ŞEY YEMEK
GEREKMEZ…..!!!!!!
DENTAL PLAK
(diş plağı) olmaksızın
diş ve dişeti hastalıkları
oluşamaz……
DENTAL PLAK (DIŞ PLAĞI)
Bakımsız ağızlarda 69 gün içerisinde
oluşabilen bir yapıdır.
DIŞ PLAĞINA BAĞLI
HASTALIKLAR

Dental plak
bakterilerin
ürettikleri
asitlerin ve zararlı
ürünlerin toplu
olarak bulunduğu
yapıdır.
BOYANMIŞ
BAKTERİ
PLAĞI
AĞIZ SAĞLIĞI VE SİSTEMİK-LOKAL
ENFEKSİYONLAR
Riskli kişilerin dental plaklarında, metisilindirençli Staf Aureus ve Psödomonas Aeruginosa
gibi potansiyel solunum yolları patojenlerinin
kolonize olduğu belirlenmiş
Scannapieco, Stewart, & Mylotte, 1992
Ağız içindeki bakteriler ve zararlı ajanlar, yeterli
miktardaki tükürükle ağızdan yıkanarak temizlenir
ve daha sonra yutulurlar. Bununla beraber,
özellikle tükürük akışı azalmış bireylerde, üst ve alt
solunum yolu enfeksiyonlarına sebep olan gram
negatif bakterilerin, ağız içinde büyük oranda
arttıkları belirlenmiştir. Tüm sağlıklı bireylerin
yaklaşık yarısı, uyku esnasında tükürüklerinin çok
az miktarını akciğerlerine çekerler.
Sonuç olarak; yetersiz ağız hijyeninin sebep olduğu artan
gram negatif bakteri sayısı ve azalan tükürük akışı gibi
bakteri yükünü arttıran faktörler, pnomoni (ZATÜRRE) riskini
arttırabilir
Mark, 2001

ÇALIŞMALAR, ZATÜRRE GİBİ, ALT VE ÜST
SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARINDAN
SORUMLU BAKTERİLER İÇİN “DİŞ PLAĞININ”
BİR DEPO GÖREVİ GÖRDÜĞÜNÜ
KANITLAMIŞTIR…..
BİR
“HASTALIK”
OLARAK
DİŞ ÇÜRÜĞÜ
DİŞ ÇÜRÜĞÜNÜN İKİ TEMEL SEBEBİ
ŞEKER
DIŞ PLAĞI
ÇÜRÜK NASIL OLUŞUR?
Çürüğün gelişimi dinamik bir işlemdir ve şu aşamaları
içerir
 Bakteriyel enfeksiyon ve geçiş
 Kazanılan enfeksiyona hassasiyet
 Diyet alışkanlıkları
 Hijyen alışkanlıkları
 Fluorit etkileşimi
 Aile hikayesi ve dinamikleri


Çürük bir enfeksiyon hastalığıdır….
Çürük önlenebilir bir hastalıktır…!!!!!
ÇÜRÜK GELIŞIMININ FAKTÖRLERI
Bakteri
Şeker
Diş
Asit
Bakteri + Şeker
+
Çevre
Çürük
Fırça + Tükürük +
Flor
Minenin
Remineralizasyonu
Bakteri + Şeker +
Çevre
Fırça + Tükürük +
Flor
AMAÇ ; Remineralizasyon – Demineralizasyon
dengesini sağlamak
Çürük Açısından Riskli Bölgeler
Okluzal
Fissür
Mine
Dentin
Normal Ataşman
Ve
Serbest Dişeti
Pulpa
Dişeti çekilmesi
Mine-Sement
sınırı açılmış
durumda
ÇÜRÜK BELIRTILERI
NELERDIR?




Çürük ve oyulmuş bir diş, koyu renkli
boşluğuyla kolayca tanınır.
Diş çürüğünde diş hekimine başvurmayı
gerektiren en önemli belirti ağrıdır
Ağrı; soğuk,sıcak,tatlı ve ya ekşiden olur.
Ağrının şiddeti kişiden kişiye değişir ve etken
ortadan kalkınca ağrıda geçer; fakat tedavi
edilmeyen çürüklerde ağrılar bir süre sonra
sürekli olmaya başlar.
BEYAZ NOTA LEZYONU (BAŞLANGIÇ ÇÜRÜĞÜ)
BEYAZ NOKTA LEZYONLARI
Photo provided by Joanna Douglass BDS DDS
ÖN BÖLGEDE SÜT DIŞI ÇÜRÜKLERI
Oper 1-2545
YAYGIN ÇÜRÜKLER
DAİMİ DİŞLENME VE BİRİNCİ AZILAR
(6 YAŞ DİŞLERİ)
İlk çıkan birinci azıların özellikle çiğneyici
yüzeyleri (çocuk düzensiz fırçalıyorsa ya
da fırçalamıyorsa), anatomik yapıları
sebebiyle ÇÜRÜK oluşumuna çok hassastır….
Bu sebeple ülkemizde 9 yaşına gelen
her 100 çocuktan 24’ünde 1 ADET
DAİMİ AZI DİŞİ çürükten
etkilenmekte yada
KAYBEDİLMEKTEDİR...!!!
Tüm dünyada yapılan girişimci diş hekimliği
uygulamalarının %56 sı birinci azı dişleri ile
ilgili…
Tüm dünyada yapılan DİŞHEKİMLİ
HARCAMALARININ %60-65 i birinci azı dişleri
ile ilgili….
DIŞ ÇÜRÜĞÜNÜN 6
AŞAMASI
FLORUN
ETKİ MEKANİZMASI
Flor



Minenin diş çürüğüne karşı dirençli ve güçlü
olmasına yardım eder,
Minede oluşan erken defektlerin remineralize
olmasına yardım eder,
Bakteri büyüme ve gelişimini önler
Remineralizasyon
(Kalsiyum ve Fosfat Çökelmesi)
Sağlıklı Mine
Çürüme Süreci
Zayıflamış Mine Tamir edilmiş Mine
DİŞ ÇÜRÜĞÜNÜN İYİLEŞMESİ


İyileşme dokunun
yüzeyine bazı
iyonların TUZ
şeklinde ÇÖKMESİ
şeklinde gerçekleşir.
Bunun için 2 önemli
belirleyici; AĞIZ
BAKIMI ve
TÜKÜRÜĞÜN
YAPISIDIR….
ÇÜRÜK KENDILIĞINDEN IYILEŞIR MI?


Mine sınırları içinde
(DERİNLEŞMEMİŞ)
çürük iyi bir bakımla
İYİLEŞEBİLİR…..
Bu iyileşme, mine
dokusunun kendini
YENİLEMESİ
şeklinde olamaz….




Flor uygulaması bir AŞI işlemi gibi
düşünülmelidir…
Tek bir uygulama KESİNLİKLE yeterli
olamaz…
Flor, DOĞRU ZAMANDA, DOĞRU MİKTARDA
ve DOĞRU SIKLIKLA uygulanmalıdır..
Flor uygulamalarında DEVAMLILIK esastır…!!!!
BESLENME VE ÇÜRÜK

3 temel kategoride ŞEKER vardır;





Intrinsik (yiyeceklerde hücrenin bir parçası olan)
Süt şekeri (sütte yada süt ürünlerinde)
Sütten ayrı extrinsik şekerler (sukroz gibi)
Çürük; yüksek oranda extrensik şekerlerle alakalıdır.
Bu tür şekerlerin alınımı azaltılmalı ve meyve-sebze ve
nişastalı besinlerle yer değiştirilmelidir.
DIŞ ÇÜRÜĞÜ ESKIYE ORANLA
DAHA MI FAZLA
GÖRÜLÜYOR?
Bisküvi,şeker,çikolata,kola gibi her an elimizin
altında olan bu gıda maddeleri dişlerin üzerine
yapışıp kalan ve asit oluşturan maddeler
oldukları için günümüzde diş çürüğü artışının
başlıca sorumluları olarak kabul ediliyorlar.
ÇÜRÜKLE ILIŞKILENDIRILEN DIĞER
YEME ALIŞKANLIKLARI

Tüketilen ŞEKER MİKTARI (!)

Yiyeceklerin içindeki ŞEKER MİKTARI (!)

Şekerin FİZİKSEL FORMU (!)

Şekerin ağızdaki KALICILIĞI (!)

Yeme ve atıştırma SIKLIĞI (!)

Yemekler arasındaki SÜRENİN UZUNLUĞU (!)

Yemek yemenin SIRASI (!)
Çocuğa ne YEMEYECEĞİ DEĞİL,
Ne yiyebileceği ve
Nasıl yiyebileceği
ANLATILMALIDIR
!!!
ŞEKERLİ BESİNLERİN
TÜKETİLMESİ İLE İLGİLİ
TEMEL ÖNERİLER
Şeker, çürük oluşumu için olmazsa olmaz bir
değişkendir.
Ancak, çocuk şekersiz olmaz….Şeker; enerji-büyüme
ve öğrenme için OLDUKÇA GEREKLİDİR..!!!!!
ŞEKER TÜKETİMİ KONUSUNDA ÖNERİLER

Şekerin tanımını yapın

Gizli şeker tehlikesinden bahsedin


Şekerin zararlarının anlatılmasını farklı
yollardan anlatın (dişleri çürütüyor’dan
ziyade; mikropların sevdiği bir yiyecek
şeklinde )
Tamamen yada kısmen şekerden uzaklaşması
için telkinde bulunun.
BAŞKA BİR TATLI İÇEREN YİYECEKLE
YER DEĞİŞTİRMEYE ÇALIŞIN
Örneğin; çocuğun canı şeker çekince elma,
armut, havuç, mandalina denemesini veya
meyveli yoğurt yemesini önerin
Başaramazsanız;
ŞEKERİN MİKTARINI AZALTMA
KONUSUNDA
TELKİNDE BULUNUN.
Başaramazsanız ;
Şekerin yeme zamanını değiştirme
konusunda telkinde bulunun
Örneğin; öğlen yemeğinden hemen sonra
kahvaltıdan hemen sonra yemesini önerin
Uykudan önce ASLA
!!
Başaramazsanız;
Şekeri tükettikten hemen sonraki
alışkanlığı oturtmaya çalışın
Bunlar;
-macunlu yada macunsuz fırçalamak,
-ağzını suyla çalkalamak,
-peynir-yoğurt yemek yada süt içmek.

DİŞ SAĞLIĞI İÇİN ÖNERİLEN
BESLENME ŞEKLİ;
ŞEKERLİ,YAPIŞKAN YADA
ASİTLİ GIDALAR ÜÇ ANA
ÖĞÜN İÇİNDE
TÜKETİLMELİDİR.
DİŞ SAĞLIĞI İÇİN ÖNERİLEN
BESLENME ŞEKLİ;
ÖĞÜN ARALARINDA ELMA,
HAVUÇ GİBİ SERT, DİŞLERİ
TEMİZLEYİP DİŞETİNE MASAJ
YAPACAK GIDALAR YENMELİDİR.
KORUYUCU AĞIZ DİŞ SAĞLIĞI KONUSUNDA NE
YAPALIM..??!!
Neden
‘’Ulusal Koruyucu Ağız-Diş
Sağlığı Programı’’na ihtiyacımız
var??
1-AĞIZ HIJYENI EĞITIMI
KONUSUNDA GEÇ KALIYORUZ !
Tüm koruyucu uygulama programları ne yazık ki
eğitim vermekle sınırlı kalıyor….
AĞIZ-DIŞ SAĞLIĞI HIJYEN EĞITIMI NE DENLI
ETKILI?

Bir birey, 6 yaşına kadar fırçalama alışkanlığını
elde etmezse bu yaştan sonra alışkanlığın
süreklilik kazanma ihtimali %23 dür....!!??

Oysaki 6 yaş fırçalamayı öğrenme konusunda en
üst yaş sınırıdır.
2-YÜKSEK ÇÜRÜKLÜ TOPLUMLARDA,
FIRÇALAMAK YETERLI OLAMIYOR !

Özellikle daimi dişlerin ilk çıkmaya başladığı
dönemler dişin çürüğe en hassas olduğu dönemler….

Fırça ve florlu diş macunu kullanımı, pek çok Avrupa
ülkesinde diş çürüğünün azalmasından sorumlu
tutulmaktadır,

Bununla beraber, özellikle çürük aktif toplumlarda
ağız bakımı yeni çürüklerin oluşmasında yeterli
olmayabilir,

Okul dönemi çocukları, gerek hijyen alışkanlıklarının
yetersizliği, gerek yeme alışkanlıkları ve gerekse diş
OLGUNLUĞUNUN tamamlanmamış olması sebebiyle
RİSK ALTINDADIRLAR...!!!
3-ÖZELLIKLE ÇOCUKLUK ÇAĞLARINDA
ÇOK HIZLI VE YAYGIN ÇÜRÜYORUZ !

Özellikle çocukluk dönemlerinde çok hızlı ve geniş
çocuk popülasyonlarını etkileyen tarzda yaygın
çürüyoruz. Bu yüzden diş çürüğü resmi raporlarda da
en çok görülen çocukluk çağı hastalığıdır
4-BAŞTA ÇOCUKLARIMIZ OLMAK ÜZERE,
GENEL VÜCUT SAĞLIĞIMIZ
ETKILENIYOR…!!!!!

Diş çürüğü ve kötü ağız hijyeni genel vücut
sağlığını oldukça olumsuz etkileyebiliyor.
5-TEDAVI MALIYETLERIMIZ ARTIYOR
VE EKONOMİK YÜK BÜYÜYOR…!!!!!

Diş çürüğünün yaygınlığının fazla olması çürükle
ilgili tedavi maliyetlerini çok yükseltiyor oysaki
basit koruyucu uygulamalarla oldukça ekonomik
tedbirlerin alınması mümkün görünüyor.
TEDAVİYLE (DOLGU YAPARAK)
KORUYAMIYORUZ……!!!!?
AMA MUTLAKA KORUMALIYIZ….!!!
UNUTMAYIN !!!!!
Diş tedavisi hem pahalıdır
hem de zaman alır, halbuki
korunmak ucuz, basit ve en
kolay olanıdır.
PROGRAMIN AMAÇLARI

GÜNDE EN AZ BİR KEZ AKILLI fırçalatmak,

Öğretmen-veli dikkatini çekebilmek, tabandan destekli
bir çürükten korunma MODELİ oluşturabilmek,

Yılda en az 2 defa yapılan vernik uygulama işlemi ile
yeni çıkan özellikle birinci azı dişlerini
KUVVETLENDİRMEK,

Mevcut çürüklerin çürüme hızlarını AZALTABİLMEK
ÇOCUĞA NASIL YAKLAŞALIM.?
ÇOCUKTA KORKU

Objektif: Çocukta duyu organlarının doğrudan fiziksel
uyarımı sonucu oluşan korku tipidir. Gereksiz ağrıya maruz
kalmış çocuklarda başlar. Böyle bir çocuğu tekrar diş
tedavisi için ikna etmek zordur. Beyaz önlüklü kişiler
tarafından yapılan ağrılı müdahalelerden sonra da diş
hekimine karşı korku doğabilir. Önceki seansta kullanılan
ilaçların hoş olmayan kokusu da neden olabilir.
ÇOCUKTA KORKU

Sübjektif: Kişisel deneyimi yoktur. Çevresinden
dinlediklerinin etkisi altında kalarak sübjektif korkuyu
oluşturabilir. Taklitçilik nedeniylede kazanılabilir.
Örneğin diş hekimine giderken büyük stres altında
giden anne bu korkusunu çocuğa pompalar. Veya
muayenede çocuğun elini sıkıca tutan annelerde bu
korkuyu oluşturabilir. Tekrarlayan korkulardır. Derine
inerler, atılmaları son derece zordur.

Özellikle ilköğretim birinci sınıflar için; GÖZ-El arasındaki
KOORDİNASYON ilişkisi yeni gelişmektedir….

Çocukların DİKKAT süreleri oldukça kısadır (15 dk)

Somu düşünme tarzı hakimdir

Etkin ve hareketlidirler

Öğrenme istekleri fazladır

Büyük ve küçük kasları gelişme halinde oldukları için
(parmak ve bilek kasları da dahil), bazı dairesel ve kuvvet
gerektiren hareketleri yapamazlar.
SINIFA GİRERKEN NE YAPMALI..???
ÖĞRETMENE YAKLAŞIM……
ÖĞRENCİYE YAKLAŞIM…….
SINIFA GİRİŞTE…;

Merhaba ÖĞRETMENİM, bu gün
nasılsınız…????

Bizler, SAĞLIK MESLEK LİSESİ öğrencileriyiz ve
çocuklara jel uygulaması yapmak-yaptırmak
için geldik….

Dersinizi bölüyoruz ama, bize kısa bir süre
müsaade edebilir misiniz….???
SINIFA GİRİŞTE ÇOCUKLARA..;

MERHABA GENÇ ARKADAŞLAR, NASILSINIZ..??

Biz abi ve ablalar, dişlerinize tadı güzel olan bir ilaç
sürmenize yardımcı olacağız…

Beyaz kıyafetlerimiz sizi aldatmasın, sizin nasıl
önlükleriniz var bizim de ÖNLÜKLERİMİZİN rengi
BEYAZ..!!
ÖNEMLİ….!!!
ELİNİZLE FIRÇALATMA HAREKETİNİ
TEKRARLAYIP,
 ÇOCUĞUN ELİNİ DE ALARAK HAREKETE DEVAM
ETTİRİN….
 BİR ÇOCUKTAN EMİN OLMADAN DİĞER
ÇOCUĞA MÜDAHALE ETMEYİN…

TEK BİR ÇOCUĞA DOĞRU ÖĞRETMEK, BİRDEN
ÇOK ÇOCUĞA YARIM YAMALAK ÖĞRETMEKTEN
DAHA ÖNEMLİDİR….!!!
Günde bir kez iyi fırçalamak, bir gün
içinde defalarca uygunsuz fırçalamaktan
daha iyidir……!!!!
AİLEYE ÖĞRETİLECEK NOKTALAR
Süt dişlerinin neden önemli
olduğunu açıklayın
 Dişlerini düzenli olarak ,
sürüntü yada bezelye
büyüklüğündeki florlu
macun ile fırçalayın
 Beslenme alışkanlığını
düzenleyin
 Düzenli diş hekimi
muayenesine başlayın

AİLEYİ İLGİLENDİREN NOKTALAR
Çocuk ayakkabısını bağlama becerisini
kazanana kadar , aileye yada yardımcıya
çocuğun dişlerini fırçalamaları yönünde
eğitim verilir
 Günde iki kez uygun miktardaki florlu
macunla dişleri fırçalanır
 Fırçalamadan sonra çalkalama yapılmaz
 Büyük çocuklarda aşırı macun varsa
tükürtülür

Uygulama basamakları..
FLORLU VERNİK NEDİR?
FLORLU VERNİK , BEBEKLER VE UFAK
ÇOCUKLAR İÇİN EN GÜVENLİ FLOR
UYGULAMASIDIR
Küçük miktarda
kullanılır
 Fırçalanana kadar diş
yüzeyine adezivdir
 Yutulan miktar
önemsiz düzeydedir

TARİHSEL GEÇMİŞ
1960 ‘lar dan beri (duraphat ve duraflor )flor
vernik , Avrupa’nın İskandinav ülkelerinde
kullanılımaya başlandı..
 1995 den itibaren ABD de de rutin kullanıma
girdi..

FLORLU VERNIK KITI
ELDİVEN
 MUAYENE AYNASI
 GAZLI BEZ
 VERNİK FIRÇASI
 PARMAK ATELİ

UYGULAMA
Eldiven kullanın
 2x2 boyutundaki gazlı
bezle dişleri kurutun
 Dişlerin tüm yüzeyine
ince bir tabaka halinde
uygulayın
 Evi boyayın , resim
yapmayın!

UYGULAMA SONRASI BİLGİLENDİRME
Dişleri fırçalamak için 1 gün
bekleyiniz
 Uygulamadan hemen sonra
yemek yenilebilir ve içilebilir
 Ertesi gün yumuşak diet
önerilir
 Aileye broşür verilir(önerileri
içeren)
YÜZEYEL FLORIT



Flor; yüzeyel olarak (fırça, gargara yada fırça
ile yayma) kullanılır…
CaF olarak minenin en dış tabakasına katılır,
rezervuar (depo) olarak görev yapar ve asitli
ortamlarda salınır. Böylece çözünmeye karşı
direnç oluşturur. Bu etkisi geçicidir.
Mine yüzeyinde EMİLİR ve mineyi oluşturan
kristallerin çözünmesini engeller,
remineralizasyon oranını arttırır.
DİKKAT…..
İlk çıkan birinci azıların ÇİĞNEYİCİ
YÜZEYLERİ nin çürüğe hassas oldukları
unutulmamalı…..
Bu sebeple; arka dişlere jel uygulanırken
İSRARLA çiğneyici yüzeyler tercih
edilmeli…
Yaşadıkları bu günde mutlu
olmak isteyenler, gelecek
kuşakları düşünenlerdir…
M. Kemal ATATÜRK