Transcript KRİZ YÖNETİMİ

KRİZ YÖNETİMİ
KRİZ NEDİR?
LÜGAT ANLAMINDA KRİZ; ”BUHRAN”, TIBBİ AÇIDAN; BİRDENBİRE BELİREN
TEHLİKELİ HASTALIK NÖBETİ, RUHSAL DENGESİZLİK, MALİ AÇIDAN; SONUCU
TEHLİKELİ OLABİLECEK DURUMDUR.
KRİZ YÖNETİMİ
KRİZ NEDİR?
BEKLENMEYEN VE ÖNCEDEN SEZİLEMEYEN, ÇABUK VE ACELE CEVAP
VERİLMESİ GEREKEN, ÖRGÜT MEKANİZMALARINI YETERSİZ HALE GETİREREK,
MEVCUT DURUMUNU TEHDİT EDEN GERİLİM DURUMU.
KRİZ; BİR ÖRGÜTÜN
•ÜST
DÜZEY HEDEFLERİNİ VE İŞLEYİŞ DÜZENİNİ TEHDİT EDEN,
•BAZEN
•ACİL
DE ÖRGÜTÜN YAŞAMINI TEHLİKEYE SOKAN VE
TEPKİ GÖSTERİLMESİNİ GEREKTİREN;
•ÖRGÜTÜN
KRİZ ÖNGÖRME VE ÖNLEME MEKANİZMALARININ YETERSİZ
KALMASINA NEDEN OLAN,
•ÖRGÜTTE
GERİLİM YARATAN BİR DURUMDUR.
KRİZ YÖNETİMİ
EKONOMİK KRİZ
EKONOMİK KRİZ; EKONOMİDE ANİDEN VE BEKLENMEDİK BİR ŞEKİLDE ORTAYA
ÇIKAN OLAYLARIN,
•MAKRO AÇIDAN ÜLKE EKONOMİSİNİ,
•MİKRO AÇIDAN İSE FİRMALARI
CİDDİ ANLAMDA SARSACAK DURUMLAR ORTAYA ÇIKARMASIDIR.
KRİZE YOL AÇAN ÇOK SAYIDA FAKTÖR BULUNMAKTADIR. BU FAKTÖRLER;
•
DIŞ ÇEVRE FAKTÖRLERİ VE
•
İÇ ÇEVRE FAKTÖRLERİ ŞEKLİNDE İKİ BAŞLIKTA ELE ALMAK
MÜMKÜNDÜR.
İÇ ÇEVRE FAKTÖRLERİ
1.
İŞLETMENİN BÜYÜKLÜĞÜ,
2.
İŞLETMENİN
İÇİNDE
BULUNDUĞU HAYAT EVRESİ,
3.
İŞİN ÖZELLİKLERİ,
4.
YETERSİZ
İLETİŞİM,
KOORDİNASYON VE KONTROL,
5.
ÖRGÜTÜN
MERKEZİLEŞME
DERECESİ,
6.
YÖNETİMİN YETERSİZLİĞİ
7.
YANLIŞ YÖNETİM KARARLARI
VEYA KARARSIZLIKLARI
DIŞ ÇEVRE FAKTÖRLERİ
1. SOSYO-KÜLTÜREL
ÇEVRE
DEĞİŞİKLİKLERİ,
2. POLİTİK
VE
HUKUKİ
ÇEVRE
DEĞİŞİKLİKLERİ
3. TEKNOLOJİK
ÇEVRE
DEĞİŞİKLİKLERİ,
4. REKABET
KOŞULLARINDAKİ
DEĞİŞİKLİKLER,
5. ULUSLARARASI
ÇEVRE
DEĞİŞİKLİKLERİ,
6. YASAL DEĞİŞİKLİKLER,
7. FİNANSAL PROBLEMLER,
8. DOĞAL FELAKETLER
KRİZİN TEMEL ÖZELLİKLERİ
•
KRİZ, ÖRGÜTÜN ÜST DÜZEY HEDEFLERİNİ HATTA VARLIĞINI TEHDİT EDER.
•
KRİZDE; İŞLETME, ZAMAN BASKISI ALTINDADIR.
•
KRİZDE, ÖRGÜTÜN TEHLİKELERİ ÖNGÖRME VE ÖNLEME MEKANİZMALARI
YETERSİZ KALIR.
•
KRİZ DÖNEMİNDE BEKLENMEDİK VE ANİ DEĞİŞİKLİKLER SÖZ KONUSUDUR.
•
YÖNETİCİLER VE İŞLETME SAHİPLERİ GERİLİM İÇİNDEDİR. İŞLETMEDE
KORKU VE PANİK VARDIR.
•
KRİZ DÖNEMİNDE KONTROL GÜÇLÜĞÜ YAŞANIR.
•
FİRMANIN İMAJI, İNSAN KAYNAKLARI, FİNANSAL YAPISI YADA DOĞAL
KAYNAKLARI KRİZ TARAFINDAN TEHDİT EDİLİR.
KRİZİN 3 ANA ÖZELLİĞİ

TEHDİT: MUHTEMEL KAYIPLARI İFADE EDER. BUNU, MEVCUT DURUM İLE
ARZULANAN ÜST HEDEFLER ARASINDAKİ FARKLILIK OLARAK ALGILAMAK
MÜMKÜNDÜR (ARZULANAN ÜST HEDEFLER – MEVCUT DURUM).

ZAMAN: BURADA ANLATILAN ‘ZAMAN BASKISI’DIR VE MEVCUT ZAMAN İLE
KARAR VERİLEBİLECEK SON AN ARASINDAKİ FARKTIR.

SÜRPRİZ: ÖRGÜTÜ RAHATSIZ EDEN BEKLENMEDİK VE ANİ DEĞİŞİMLERDİR.
KRİZ FIRSATA NASIL DÖNÜŞEBİLİR?
•
AZALAN RAKİP SAYISI,
•
KALİTE, ÜRÜN ÇEŞİTLERİ VE FİYATLANDIRMADA YENİ DENGELERİN OLUŞMASI,
•
PİYASANIN YÜKSELİŞ TRENDİNE YETİŞMEK İÇİN YETERLİ HAZIRLIK VE PLANLAMA
ZAMANI KAZANMA,
•
MEVCUT MARKA
FIRSATLARI
•
YENİ PAZAR ARAYIŞLARI ARTAR
•
KÂRA GEÇME DÜŞÜNCESİ AĞIRLIK KAZANIR
•
DIŞ PAZARLARA AÇILMA GEREĞİ DOĞAR
•
DIŞ ÇEVREYLE İLETİŞİM ARTAR
•
ÇALIŞANLAR İŞLETMENİN ÖNEMİNİ ANLAR
•
KALİTENİN ÖNEMİ ANLAŞILIR
VEYA
PAZAR
SAHİBİ
ŞİRKETLERİ
UCUZA
SATIN
ALMA
KRİZİN TEHLİKELİ YÖNLERİ
•
DARALAN PAZAR, DOLAYISI İLE SATIŞ VE PARA TAHSİL ZORLUĞU
•
VİZYON VE HEDEFLERDEN SAPMA VEYA ONLARA AYKIRI STRATEJİLER
GELİŞTİRME ZORUNDA KALMA
•
FİYATA DUYARLI SEKTÖRLERDE MÜŞTERİ KAYBI
•
YENİ MÜŞTERİ BULMA ZORLUĞU
•
ÖRGÜT İÇİ GERİLİM VE ÇATIŞMALAR ARTAR
•
ÜRETİM PLÂNLAMASI YAPILAMAZ, ATIL KAPASİTE ARTAR
•
GÜVEN ORTAMI SARSILIR VE OTORİTE BOŞLUĞU OLUŞUR
•
FİRMA İMAJI ZAYIFLAR VE GELİR DÜZEYİNDE KAYIPLAR ARTAR
•
ÜRETİM TEKNİKLERİNDEKİ İYİLEŞTİRME DURUR
KRİZ YÖNETİMİ NEDİR?
KURULUŞUN, KENDİ ÜRETİM YADA YÖNETİM KARARLARI NEDENİYLE İÇİNE
DÜŞTÜĞÜ BİR KRİZİN BÜTÜN CEPHELERİYLE YÖNETİLMESİDİR.
ÖRGÜTÜN HER ZAMANKİ İŞLETMECİLİK FAALİYETLERİ VE İŞLERİNİ TERS YÖNDE
ETKİLEYEN, ÖRGÜTÜN MAL VARLIĞININ YADA KAMU İMAJINI AZALTAN, İNSAN
SAĞLIĞINI VE GÜVENLİĞİNİ TEHDİT EDEN EYLEMLERİ AZALTMA HEDEFİNDEN
YOLA ÇIKIŞ BULAN VE ANİDEN ORTAYA ÇIKAN OLAY VE OLASILIKLARA KARŞI
PLAN YAPABİLME ORGANİZASYONU OLARAK TANIMLANMAKTADIR
KRİZ YÖNETİMİNİN ÖZELLİKLERİ
•
KRİZ YÖNETİMİ, ÖNCELİKLİ OLARAK KRİZLERİ ÖNCEDEN GÖREBİLEN, BUNLARIN
ÇEŞİTLERİNİ AYIRT EDEBİLEN, BUNLARA GÖRE GEREKLİ ÖNLEMLERİ ALABİLEN,
BUNLARDAN YENİ ŞEYLER ÖĞRENEBİLEN VE MÜMKÜN OLAN EN KISA SÜREDE
TOPARLANABİLEN İŞLETMELERİ ORTAYA ÇIKARMAYI AMAÇLAMAKTADIR.
•
KRİZLERİ ÖNLEME YÖNETİCİLERİN KRİZLERİ ALGILAMA ŞEKİLLERİNE GÖRE
DEĞİŞMEKTEDİR. YÖNETİCİLER KRİZLERİ TEHDİT OLARAK ALGILADIKLARINDA
KRİZİ ÖNLEMEDE BAŞARI OLASILIĞI ARTMAKTADIR.
•
KRİZ YÖNETİMİ, SÜREKLİLİK GEREKTİREN BİR UYGULAMADIR.
KRİZ YÖNETİMİNİN ÖZELLİKLERİ
•
KRİZ YÖNETİMİ KRİZLERİN TÜRÜNE GÖRE OLUŞTURULMAKTADIR. HER KRİZ
TÜRÜ KENDİNE ÖZGÜ İŞARETLER VE ÇÖZÜMLER İÇERDİĞİNDEN, KRİZ
YÖNETİMİ KRİZ TÜRLERİNE GÖRE ŞEKİLLENMEKTEDİR.
•
KRİZLER STRATEJİK HEDEFLERİ DE TEHDİT ALTINA ALDIĞINDAN KRİZ
YÖNETİMİ, STRATEJİK YÖNETİM KAPSAMINDA YER ALMAKTADIR.
KRİZ YÖNETİMİNİN ÖZELLİKLERİ
KRİZ YÖNETİMİ ÖNEMLİ, GEREKLİ, ZOR, KARMAŞIK UZUN ZAMAN ALAN BİR
SÜREÇ OLDUĞUNDAN;
•
ESNEK,
•
YARATICI,
•
OBJEKTİF,
•
ATAK,
•
CESARETLİ,
•
GRUP ÇALIŞMASINI SEVEN,
•
HAREKETE HAZIR,
•
YENİLİĞE AÇIK,
•
BEKLENMEYEN DURUMLARDA BİLİNMEYENE YADA İSTENMEYENE DE HAZIR
OLMAYI GEREKTİRİR.
KRİZ YÖNETİMİNDE UYGULANAN TEKNİKLER
KRİZ YÖNETİMİNDE KULLANILAN TEKNİKLERİ GENELLİKLE;
1. STRATEJİK TAHMİN,
2. OLASILIK PLANLAMASI,
3. SORUN ANALİZİ VE
4. SENARYO ANALİZİ
ŞEKLİNDE SIRALAMAK MÜMKÜNDÜR.
KRİZ YÖNETİMİNDE UYGULANAN TEKNİKLER
1. STRATEJİK TAHMİN:
STRATEJİK TAHMİN HER ŞEYDEN ÖNCE GELECEĞE DÖNÜK TAHMİNLER YAPMAYI
GEREKTİRMEKTEDİR.
BU TAHMİNLER ÖRGÜTÜN YENİ DURUMLARA UYUM SAĞLAYACAĞI VARSAYIMINA
DAYANMAKTADIR.
BUGÜN YÖNETİCİLER İÇİN KESİN BİR ŞEKİLDE TAHMİN YAPMAYA İMKAN TANIYAN
FAKAT SÜRPRİZ OLAYLARI GÖZDEN KAÇIRAN PEK ÇOK TAHMİN TEKNİKLERİ
BULUNMAKTADIR.
KRİZ YÖNETİMİNDE UYGULANAN TEKNİKLER
2. OLASILIK PLANLAMASI:
OLASILIK
PLANLARI
OLAYLARIN
BEKLENEN
ŞEKİLDE
GERÇEKLEŞMEMESİ
DURUMUNDA YERİNE KONULABİLECEK ALTERNATİF PLANLARDIR.
TAHMİN ÖNCEDEN HAKKINDA BAZI ŞEYLER SÖYLENEN DURUMLARA VE MAKUL
BELİRLİ OLAYLARA DAYANDIRILMAKLA BERABER, BİR ÖRGÜTÜN HAZIRLADIĞI
OLASILIK PLANLARI DAHA BELİRLİ DURUMLAR İÇİNDİR.
KRİZ YÖNETİMİNDE UYGULANAN TEKNİKLER
3. SORUN ANALİZİ:
BU
YAKLAŞIM
GÖSTERMEKTEDİR.
OLASILIK
BURADA
PLANLAMASI
AMAÇ,
İLE
DAHA
İŞLETMENİN
BENZERLİK
ÇOK
DIŞSAL
ÇEVRESİNDEKİ
EĞİLİMLERİ YAVAŞ YAVAŞ GELİŞTİREREK ŞİRKETTE KARAR VERİCİLERİ TETİKTE
TUTMAKTIR.
DİĞER
TARAFTAN
İŞLETMENİN
GERÇEKLEŞTİRECEĞİ
ÇABALAR,
SORUNU
AVANTAJA DÖNDÜRMEYE YÖNELİK OLMAKTADIR.
ÖRNEĞİN, ÇEVREYİ KORUMA EĞİLİMİ BAZI ŞİRKETLERİN ENİNDE SONUNDA
ÜRETİM
METOTLARINI,
KULLANDIĞI
ENERJİ
KAYNAKLARINI
ÜRÜNLERİ DEĞİŞTİRMEK ZORUNDA KALACAĞINI KANITLAMIŞTIR.
VE
ÜRETTİĞİ
KRİZ YÖNETİMİNDE UYGULANAN TEKNİKLER
4. SENARYO ANALİZİ:
SENARYOLAR, ÖNCEDEN BELİRLENMİŞ NİHAİ BİR DURUMA YOL AÇABİLEN
OLAYLARIN SONUCUNU AYRINTILI OLARAK TANIMLAMA VEYA ALTERNATİF
OLARAK BUGÜNKÜ TERCİHLERİN SONUÇLARINI DÜŞÜNME GİRİŞİMLERİDİR.
AYRICA, SENARYO NEDEN-SONUÇ SÜREÇLERİNE VE KARAR NOKTALARINA
DİKKAT ÇEKMEK İÇİN TASARLANAN OLAYLARIN VARSAYIMSAL DİZİSİDİR.
KRİZ EVRELERİ
KRİZ YÖNETİMİ: KRİZ ÖNCESİ DÖNEMDE BAŞLAR.
1. KRİZ ÖNCESİ DÖNEM (KRİZİN KAVRAMSAL OLARAK BAŞLANGIÇ NOKTASI +
KULUÇKA DÖNEMİ)
2. KRİZ DÖNEMİ (BELİRME ANI + HÜCUM SAFHASI + KURTARMA SAFHASI)
3. KRİZ SONRASI DÖNEM (YENİDEN YAPILANMA SAFHASI)
1. KRİZ ÖNCESİ DÖNEM:
ÖNLEM TEDAVİDEN DAHA UCUZDUR. KRİZ ÖNCESİ DÖNEMDE; YAKLAŞMAKTA
OLAN KRİZİN SİNYALLERİ ALINIP, YORUMLANIP, DEĞERLENDİRİLMEMİŞ VE
UYGUN TEPKİLER VERİLMEMİŞSE ÖRGÜTÜN KRİZ DÖNEMİNE GİRME OLASILIĞI
ÇOK YÜKSEKTİR.
2. KRİZ DÖNEMİ
KRİZ DÖNEMİ, ÇALIŞANLAR ÜZERİNDE GERİLİME NEDEN OLUR. İLK ETKİ ŞOK
EDİCİDİR. ÇALIŞANLARIN MOTİVASYON, PERFORMANS VE İŞTEN ALDIKLARI
TATMİNDE CİDDİ ANLAMDA DÜŞMELER GÖRÜLÜR. ÜRETİM VE HİZMET KALİTESİ DE
OLUMSUZ ETKİLENİR.
ÇALIŞANLARDA VE YÖNETİCİ PERSONELDE; PSİKOLOJİK OLARAK
KENDİLERİNİ
GERİ ÇEKME DAVRANIŞI, BİREYLERDE YOĞUN MİKTARDA BEDENSEL VE ZİHİNSEL
YORGUNLUK, DEVAMSIZLIKLARIN VE İŞTEN AYRILMALARIN ARTMASI, ÖRGÜTSEL
ÇATIŞMALARDA ARTIŞ, İŞTEN VE KRİZ ORTAMINDAN KAÇIŞ SENDROMU GÖRÜLÜR.
3. KRİZ SONRASI DÖNEM
KRİZ
SONRASI
YÖNETİM,
YENİDEN
YAPILANMA
AŞAMASINDA
KENDİNİ
GÖSTERMEKTEDİR.
BURADA YÖNETİMİN AMACI, ADAPTASYON, DEĞİŞİM VE YENİDEN YAPILANMA İLE
YENİ BİR DÖNEME GEÇMEKTİR.
DOLAYISIYLA YÖNETİM, KRİZ SONRASI DÖNEMDE DE ÇÖZÜLMELERİ ÖNLEYECEK,
ÖNCEKİ STANDARDIN DA ÖTESİNDE BİR YAPIYA KAVUŞMAK İÇİN YENİDEN
YAPILANMAYI AMAÇ EDİNECEKTİR.
KRİZ YÖNETİM SÜRECİ
KRİZ YÖNETİM SÜRECİ, OLASI KRİZ DURUMUNA KARŞILIK, KRİZ SİNYALLERİNİN
ALINARAK, DEĞERLENDİRİLMESİ VE ÖRGÜTÜN KRİZ DURUMUNU EN AZ KAYIPLA
ATLATABİLMESİ İÇİN GEREKLİ ÖNLEMLERİN ALINMASI VE UYGULANMASI
SÜRECİDİR.
KRİZ YÖNETİMİ VE YÖNETİCİLER
 KRİZ
DURUMUNDA
YÖNETİCİLERİN
SERGİLEYECEKLERİ
YÖNETSEL
BECERİLER, ÖRGÜTÜN KRİZ ORTAMINDAN KURTULMASI VE ÖRGÜTTE
MEVCUT OLAN PANİK ORTAMININ ORTADAN KALKMASI KONUSUNDA SON
DERECE ÖNEMLİDİR.
 KRİZ DURUMLARINDA ÖRGÜT İÇİNDE OTORİTENİN KULLANILMASI VE
HİYERARŞİNİN SAĞLANMASI GEREKLİDİR.
KRİZ EKİBİNİN HAZIRLANMASI

KRİZ EKİBİ, KRİZİN YÖNETİMİNİ VE KONTROLÜNÜ YÜRÜTECEK KİŞİLERDİR.

KRİZ EKİBİNİN EN ÖNEMLİ ROLÜ, KRİZİN MEYDANA GELMESİNİ ÖNLEMEKTİR.

KRİZ OLDUĞUNDA İSE İLK AŞAMADA RİSKİ MİNİMİZE ETME, İKİNCİ AŞAMADA İSE
İŞLETME İMAJINA YÖNELİK ZARARLARI AZALTMA, ÜÇÜNCÜ AŞAMADA İSE
ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜ OLUMLU YÖNDE GELİŞTİRMEYE ÇABA GÖSTERMEKTİR.
3.1. KRİZ YÖNETİMİ YAKLAŞIMLARI
3.1.1. KRİZDEN KAÇMA YAKLAŞIMI
KRİZ ŞARTLARI ALTINDA YÖNETİCİNİN CEVAP VERME ESNEKLİĞİ, DURUMLA İLGİLİ
OLARAK
YAPABİLDİĞİ
TAHMİNLERE
VE
KARAR
VERMEYE
HAZIR
OLUP
OLMAMASINA BAĞLIDIR.
EĞER
YÖNETİCİ
GELECEKLE
İLGİLİ
DURUMU
VE
ACİLİYETİNİ
İYİ
TAHMİN
EDİLMEYEN
DURUMLARI
EDEBİLMİŞSE, KRİZDEN BÜTÜNÜYLE KAÇINABİLİR.
KRİZ
YÖNETİMİNDEN
KAÇMA
YAKLAŞIMI,
ARZU
HAFİFLETME VEYA KAÇINMA STRATEJİLERİNİ KAPSAR.
BU YAKLAŞIM; İŞLETME İÇİN İDEAL OLMAMAKLA BİRLİKTE, ÖZELLİKLE TEHLİKEYE
YÖNELİK KRİZLERDE, ŞİRKETİN DENGE DURUMUNU KORUMASINA YARDIMCI OLUR.
ANCAK FIRSAT KRİZLERİNDE BU YAKLAŞIM, ALTERNATİF BİR KAYIP OLACAKTIR.
3.1. KRİZ YÖNETİMİ YAKLAŞIMLARI
3.1.1. KRİZDEN KAÇMA YAKLAŞIMI
PROBLEMLERİ TANIMLAMAYI, MÜMKÜN OLDUĞU KADAR ETKİLİ VE VERİMLİ
ÇÖZÜMLER BULMAYI VE UYGULAMAYI KOLAYLAŞTIRACAK ÖRGÜT YAPISINI
(ESNEK, DİNAMİK VE ARZULU) KURMAK VE KORUMAK, KRİZDEN KAÇINMAK İÇİN
ÖN ŞARTTIR.
KRİZDEN KAÇMAK İÇİN DIŞ ÇEVREYİ SÜREKLİ OLARAK TAKİP ETMEK, GELECEKLE
İLGİLİ NİCELİK VE NİTELİĞE YÖNELİK TAHMİN ETME YÖNTEMLERİ GELİŞTİRMEK
GEREKİR.
AYRICA İÇ ÇEVRENİN ANALİZİNDE İŞLETMENİN NE DURUMDA OLDUĞUNU VE
NEREYE GİTTİĞİNİ ÖLÇEBİLECEK ÖLÇEKLER GELİŞTİRİLMELİDİR.
3.1. KRİZ YÖNETİMİ YAKLAŞIMLARI
3.1.2. KRİZİ ÇÖZME YAKLAŞIMI
KRİZ, GERÇEKTE ARZU EDİLMEYEN BİR DURUMDUR. ANCAK DEĞİŞME VE
GELİŞME İÇİN YÖNETİME BASKI YAPMASI VE İŞLETMENİN ZAYIF YÖNLERİNİ
ORTAYA
ÇIKARMASI
YÖNÜYLE
DE
OLUMLU
FONKSİYONLARA
SAHİP
BULUNMAKTADIR. BU OLUMLU FONKSİYONLARDAN HAREKETLE YÖNETİM,
KRİZİ İŞLETME İÇİN FAYDALI HALE GETİREBİLİR.
KRİZ YÖNETİMİNDE İDEAL OLAN, KRİZİ BAŞARIYA DÖNÜŞTÜRMEKTİR. KRİZİN
BAŞARIYA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ, YÖNETİMİN DURUMA AKTİF MÜDAHALESİNİ
GEREKTİRİR.
KRİZİ ÇÖZME YAKLAŞIMI, HEM KRİZ ÖNCESİ DURUMU TAHMİN ETMEYE HEM DE
PROBLEMLERİN
BAĞLIDIR.
ÇÖZÜMÜ
İÇİN
UYGUN
ZAMANDA HAREKETE
GEÇMEYE
KRİZ YÖNETİM SÜRECİNİN BEŞ AŞAMASI
1. KRİZ SİNYALLERİNİN ALINMASI
2. KRİZE HAZIRLIK VE KORUNMA
3. KRİZİN DENETİM ALTINA ALINMASI
4. NORMAL DURUMA GEÇİŞ
5. ÖĞRENME VE DEĞERLENDİRME.
1. KRİZ SİNYALİNİN ALINMASI
KRİZ, ORTAYA ÇIKMADAN ÖNCE ERKEN UYARI SİNYALLERİ GÖNDERİR. KRİZ SİNYALLERİ,
GELMEKTE OLAN KRİZİN VARLIĞI VE ŞİDDETİ İLE İLGİLİ BİLGİLERİ İÇERMESİNDEN
DOLAYI, YÖNETİCİLERİN BU SİNYALLERE KARŞI SON DERECE DUYARLI OLMALARI
GEREKLİDİR.
KRİZ; BU SİNYALLERİN TAKİP EDİLEMEMESİ, DOĞRU BİÇİMDE DEĞERLENDİRİLEMEMESİ
SONUCUNDA ORTAYA ÇIKAR.
KRİZ SİNYALLERİNİN YAKALANABİLMESİ İÇİN, ÖRGÜTTE DEĞİŞİK SİNYALLERİ ALABİLEN
ÇEŞİTLİ ERKEN UYARI SİSTEMLERİNİN KURULMASI VE İŞLETİLMESİ GEREKLİDİR.
2. KRİZE HAZIRLIK VE KORUNMA
ÖRGÜTÜN ERKEN UYARI SİSTEMLERİ ARACILIĞIYLA YAKALADIĞI VERİLERİ
KULLANARAK KRİZE KARŞI HAZIRLIK VE ÖNLEMLER ALABİLMESİNE YARDIMCI
OLAN MEKANİZMALARI KURMASI GEREKLİDİR.
KURULACAK OLAN ÖNLEME VE KORUNMA MEKANİZMALARI ERKEN UYARI
SİSTEMİNDEN
GELEN BİLGİLERİ KULLANARAK, OLASI BİR KRİZLE İLGİLİ
ALINACAK ÖNLEMLER KONUSUNDA YÖNETİME BİLGİ İLETİR.
3. KRİZİN DENETİM ALTINA ALINMASI
YAKALANAN
KRİZ
MEKANİZMALARINI
SİNYALLERİ,
HAREKETE
KRİZ
GEÇİRİR
ÖNLEME
VE
ÜST
VE
KORUNMA
YÖNETİM
BU
MEKANİZMALARDAN GELEN BİLGİLER DOĞRULTUSUNDA KRİZİ ÖNLEMEYE
YÖNELİK HAREKETE GEÇER.
BAZI DURUMLARDA ERKEN UYARI, ÖNLEME VE KORUNMA MEKANİZMALARI
ETKİLİ BİÇİMDE ÇALIŞSA DA KRİZ DURUMUNDAN TAMAMEN KURTULMAK
OLANAKLI OLMAYABİLİR. BU NEDENLE ÜST YÖNETİMİN, KRİZ YÖNETİMİNİN
İLK İKİ AŞAMASINDA ELDE ETTİĞİ VERİLERİ KULLANARAK KRİZİN SEYRİNİ
TAKİP ETMESİ VE GEREKLİ ÖNLEMLERİ ALMASI GEREKİR.
KRİZ ANI YÖNETİMİNDE YAPILMASI GEREKENLER
1. KRİZİN BOYUTLARINI BELİRLEMEK:
KRİZ ANINDA YAPILACAK İLK İŞ, DURUMUN NİTELİĞİNİ VE BOYUTLARINI ORTAYA KOYMAKTIR.
2. KRİZ YÖNETİM PLANI OLUŞTURMAK:
KRİZ YÖNETİM PLANI; İLETİŞİM, KAVRAMA, EYLEM PLANI, MEDYA DEĞERLENDİRMELERİ VE
SES GETİRECEK KARARLARIN KOORDİNASYONUNDAN OLUŞUR.
ÖNCELİKLE KRİZİ KONTROL ALTINA ALMAYI AMAÇLAR.
KRİZ YÖNETİM PLANININ AŞAMALARI ŞUNLARDIR:
1.
KRİZ DURUMLARININ LİSTELENMESİ VE TANIMLANMASI,
2.
HER BİR KRİZ DURUMU İLE BAŞ EDEBİLMEK İÇİN STRATEJİLER VE TAKTİKLER
GELİŞTİRİLMESİ,
3.
KRİZDEN ETKİLENECEK KİŞİLERİN VE GRUPLARIN TANIMLANMASI,
4.
KRİZ EKİBİNİN GÖREVE BAŞLAMASI,
5.
ZARARI MİNİMİZE EDECEK BİR KRİZ İLETİŞİM PLANI HAZIRLANMASI,
6.
HER ŞEYİN TEST EDİLMESİ.
KRİZ ANI YÖNETİMİNDE YAPILMASI GEREKENLER
3. KRİZ DÖNEMİ PERSONEL POLİTİKASI GELİŞTİRMEK:
KRİZ DÖNEMİ PERSONEL POLİTİKASINDA İLK AKLA GELEN UYGULAMA, KADRO YAPISI
KÜÇÜLTME, YANİ ÇALIŞANLARI İŞTEN ÇIKARTMAKTIR. BU UYGULAMA YARATICILIĞI VE
MOTİVASYONU ÖLDÜRÜCÜ NİTELİKTEDİR. KRİZ DÖNEMLERİNDE İSTEN ÇIKARMA YOLUNU
SEÇMEK DÜŞÜNÜLEN SON ÇÖZÜM ŞEKLİ OLMALIDIR.
KRİZ DÖNEMİ PERSONEL POLİTİKASININ EN ÖNEMLİ ÖZELLİĞİ, KRİZ YÖNETİCİSİ, KRİZ KARAR
ANALİSTİ VE KADRO ÜZERİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLERDİR.
KRİZ YÖNETİCİSİ, KRİZ İÇİNDE DAĞILAN BİR ÖRGÜTTE İŞBİRLİĞİNİN YENİDEN SAĞLANMASI GİBİ
ZOR VE ÖNEMLİ BİR ROLE SAHİPTİR. KRİZ ŞARTLARINDA UZMAN OLMALIDIR. OLAĞAN
ŞARTLARDAN FARKLI DÜŞÜNEREK, ESNEK DAVRANABİLMELİDİR. KRİZ YÖNETİCİSİ KARAR
ANALİSTİNDEN YARDIM ALABİLİR.
KARAR ANALİSTİ, YÖNETİM BİLGİ SİSTEMLERİ VASITASIYLA, ÇEVRE ANALİZİ VE ERKEN UYARI
SİSTEMLERİNDEN
GELEN
BİLGİLERİ,
ÇEŞİTLİ
KARAR
PROGRAMLARI
KULLANARAK
BİLGİSAYARDA DEĞERLENDİRİR. YÖNETİCİYE KARAR ALMASINDA YARDIMCI OLACAK
VERİLERİ SUNAR.
KRİZ ANI YÖNETİMİNDE YAPILMASI GEREKENLER
4. KRİZ KOŞULLARINDA İDAREYİ SAĞLAMAK:
KRİZ DÖNEMİNDE İDAREYİ, YÜRÜTMEYİ KOLAYLAŞTIRMAK VE KARAR MEKANİZMASININ
HIZLI İŞLEMESİNİ SAĞLAMAK İÇİN, ORGANİZASYONDA MERKEZİ BİR YAPILANMAYA
GİDİLMESİ UYGUN GÖRÜLÜR.
ANCAK, KRİZ DÖNEMİNDE EMİR-KOMUTA AÇISINDAN HİYERARŞİK DÜZENE GÖRE HAREKET
EDİLMESİ DE ZAMAN KAYBI OLUR.
ACİL DURUMLARDA BASAMAK ATLANARAK DOĞRUDAN İLGİLİ KİŞİ İLE GÖRÜŞÜLEBİLİR.
KRİZ ANI YÖNETİMİNDE YAPILMASI GEREKENLER
5. KRİZ İLETİŞİM POLİTİKASI OLUŞTURMAK:
KRİZ YÖNETİM EKİBİ NE KADAR İYİ OLURSA OLSUN, KRİZ YÖNETİM PLANI NE KADAR
MÜKEMMEL OLURSA OLSUN, KRİZ ANINDA MESAJLARIN İLETİLMEMESİ DURUMUNDA
BAŞARISIZLIK KAÇINILMAZ OLUR. BU YÜZDEN, KRİZ FARK EDİLDİĞİ ANDA, KRİZE
YÖNELİK İLETİŞİMİN DE BAŞLATILMASI GEREKİR.
KRİZ ANI YÖNETİMİNDE YAPILMASI GEREKENLER
6. KRİZ ŞARTLARINDA KARAR ALMAK:
KRİZ ANINDA KARAR ALMADA EKİP ÇALIŞMASINA HER ZAMANKİNDEN DAHA FAZLA
İHTİYAÇ DUYULUR.
KRİZ ANI YÖNETİMİNDE YAPILMASI GEREKENLER
6.1) KRİZ SONRASI DURUM ANALİZİ YAPMAK
KRİZ SONRASI YAPILACAK İLK İŞ DURUM ANALİZİNE YÖNELİK BİR TOPLANTI DÜZENLEMEKTİR.
BU TOPLANTININ GÜNDEMİNDE GENEL OLARAK İŞLETMENİN KRİZ SONRASI FAALİYET
ÖLÇEĞİNİ VE AMACINI BELİRLEMEK YER ALIR.
6.1.A) KRİZ SONRASI FAALİYET ÖLÇEĞİNİ BELİRLEMEK
KRİZ SONRASI FAALİYET ÖLÇEĞİNİ BELİRLEMEK İÇİN, ÖNCELİKLE İŞLETMENİN İÇİNDE
BULUNDUĞU DURUM ANALİZ EDİLMELİDİR. MALİYETLER DÜZENLENEREK, FİNANSAL YAPI
VE KÂRLILIK DÜZEYİ ORTAYA KONULMALIDIR.
BU DURUM DOĞRULTUSUNDA İŞLETMENİN YENİ FAALİYET ÖLÇEĞİ BELİRLENMELİDİR.
VARLIĞINI KORUMA, KÜÇÜLTME, ORTAKLIĞA GİRME GİBİ ÇEŞİTLİ YÖNTEMLERDEN
HANGİSİNİN TERCİH EDİLECEĞİ KARARLAŞTIRILARAK, UYGULAMAYA GEÇİLMELİDİR.
6.1.B) KRİZ SONRASI DURUM DOĞRULTUSUNDA YENİ AMAÇ BELİRLEMEK
FAALİYET ÖLÇEĞİNİN BELİRLEMESİNDEN SONRA, İŞLETMENİN AMACI BELİRLENMELİDİR. İLK
AŞAMADA ÇOK AYRINTILARA İNEREK ZAMAN KAYBETMEYE GEREK YOKTUR. BELİRLENEN
AMAÇ DÜZENLİ ARALIKLARLA GÖZDEN GEÇİRİLEREK REVİZE EDİLİP UYGULANMALIDIR.
6.2) KRİZ ÖNCESİ YÖNETİM YAPISINA DÖNMEK
KRİZ ÖNCESİ, YÖNETİM YAPISINA DÖNERKEN, ÖNCELİKLE KRİZ AŞAMASINDA AKTİF ROL
ALMIŞ KİŞİLERE TEŞEKKÜR EDİLMELİDİR. ELEŞTİRİLECEK NOKTALAR VARSA, BİREYSEL
ELEŞTİRİ YAPILMALIDIR. KRİZ DÖNEMİNDE OLUŞTURULAN MERKEZİ YAPILANMA
DEĞİŞTİRİLEREK, İŞLETME OLAĞAN YAPIYA GETİRİLMELİDİR.
4. NORMAL DURUMA GEÇİŞ
KRİZİN DENETİM ALTINA ALINMASI VE ATLATILMASINDAN SONRA, ÖRGÜTÜN
İSTİKRARLI DURUMA GETİRİLMESİ GEREKİR.
KRİZ
DÖNEMİNDE;
ÖRGÜTÜN
ALT
SİSTEMLERİ
ARASINDAKİ
BAĞLAR
ZAYIFLAMIŞ, ÖRGÜTSEL İKLİM VE DÜZEN BOZULMUŞ OLABİLİR.
ÖRGÜTÜN YENİDEN YAPILANDIRILARAK DEĞİŞEN ÇEVRE KOŞULLARINA UYGUN
DURUMA
GETİRİLMESİNE
VE
GİDERİLMESİNE ÇALIŞILMALIDIR.
KRİZİN
YARATTIĞI
OLUMSUZ
ETKİLERİN
5. KRİZ SONRASI YÖNETİM (ÖĞRENME VE DEĞERLENDİRME)
ÖRGÜN KRİZ DURUMUNUN SONA ERMESİNİN ARDINDAN MEYDANA GELEN OLUMSUZ
ETKİLERİN GİDERİP ÖRGÜTÜN TEKRAR HAREKETE GEÇMESİ GEREKİR. BUNUN
KURALLARI ŞÖYLEDİR:
•
VERİMLİ ÇALIŞMAYI ENGELLEYEN ENGELLERİ ORTADAN KALDIRMAK.
•
ÖRGÜTÜN
HEDEFLERİNİ
YENİDEN
VE
ESKİSİNDEN
DAHA
GÜÇLÜ
OLARAK
BELİRLEMEK.
•
KRİZ BOYUNCA YAPILAN BAŞARILI ÇALIŞMALARI DEĞERLENDİRMEK VE GEREKİRSE
ÖDÜLLENDİRME YOLUNA GİTMEK.
KRİZ ANI YÖNETİMİNİ YEDİ BAŞLIK ALTINDA İNCELEYECEĞİZ:
1) KRİZ ANINDA ÖNCELİKLİ YAPILACAK FAALİYETLER
•
SORUNUN DOĞRU OLARAK BELİRLENMESİ
•
EN KÖTÜ OLANA HAZIRLANMA
•
BİLGİ AKIŞINI YÖNETME
2) KRİZİN BOYUTLARINI BELİRLEMEK
•
ACİL BİR DURUM ORTAYA ÇIKTIĞI ZAMAN YAPILACAK İLK İŞ
DURUMUN NİTELİĞİ VE BOYUTLARINI ORTAYA KOYMAKTIR.
•
KRİZİN ETKİ DEĞERİNİ HESAPLAMAK
•
KRİZ BAROMETRESİ HAZIRLAMAK
3) KRİZ YÖNETİM PLANI OLUŞTURMAK
KRİZ YÖNETİM PLANI HAZIRLANIRKEN HER İŞLETMENİN KULLANABİLECEĞİ
HAZIR BİR REÇETE YOKTUR. HER İŞLETMENİN ÖRGÜT KÜLTÜRÜ FARKLIDIR
VE DOĞAL OLARAK ÇÖZÜM PLANI DA FARKLIDIR. KRİZ YÖNETİM PLANI,
İLETİŞİM, KAVRAMA, EYLEM PLANI, MEDYA DEĞERLENDİRMELERİ VE SES
GETİRECEK KARARLARIN KOORDİNASYONUNDAN OLUŞUR.
4) KRİZ ANI KADRO YAPISI
KRİZ ANI KADRO YAPISININ EN ÖNEMLİ ÖZELLİĞİ; KRİZ YÖNETİCİSİ, KRİZ ANALİSTİ VE
KADRO ÜZERİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLERDİR.
KRİZ YÖNETİCİSİ KRİZ İÇİNDE DAĞITILAN BİR ÖRGÜTTE İŞBİRLİĞİNİ YENİDEN SAĞLAMA
GİBİ ZOR VE ÖNEMLİ BİR ROLE SAHİPTİR.
KRİZ ŞARTLARINDA UZMAN OLMALIDIR. OLAĞAN ŞARTLARDAN FARKLI DÜŞÜNEREK
ESNEK DAVRANABİLMESİ GEREKİR.
KRİZ ANI KADRO POLİTİKASINDA İLK AKLA GELEN UYGULAMA KADRO YAPISINI
KÜÇÜLTME, DİĞER BİR DEYİŞLE ÇALIŞANLARI İŞTEN ÇIKARMAKTIR. BU UYGULAMA
ŞEKLİ YARATICILIĞI VE MOTİVASYONU ÖLDÜRÜCÜ NİTELİKTEDİR.
KRİZDEN ÇIKMANIN EN ÖNEMLİ KOŞULU İŞVEREN, YÖNETİCİ, İŞÇİ VE HATTA
MÜŞTERİNİN TAM BİR DAYANIŞMA İÇİNDE ÇÖZÜM YOLLARINI BİRLİKTE ARAMALARIDIR.
5) KRİZ KOŞULLARINDA YÜRÜTMEYİ SAĞLAMAK
KRİZ DÖNEMİNDE YÜRÜTMEYİ KOLAYLAŞTIRMAK VE KARAR MEKANİZMASININ HIZLI
İŞLEMESİNİ SAĞLAMAK İÇİN ORGANİZASYON İÇİN MERKEZİ BİR YAPILANMAYA
GİDİLMESİ UYGUNDUR.
BUNUN ANLAMI YETKİ DEVRİNİN AZALTILARAK ÜST YÖNETİMDE YETKİLERİN
YOĞUNLAŞMASIDIR.
OLAYLARIN
SINIRLANDIRMAK GEREKİR.
AKIŞINI
DENETİM
ALTINA
ALIP
6) KRİZ İLETİŞİM POLİTİKASI OLUŞTURMAK
KRİZ YÖNETİMİNİN İLETİŞİMDE YEDİ TEMEL BOYUTU VARDIR;
•
FAALİYETLER
•
KRİZDEN ETKİLENENLER
•
GÜVEN
•
DAVRANIŞ
•
PROFESYONEL BEKLENTİLER
•
ETİK
•
ÖĞRENİLEN DERSLER
6) KRİZ İLETİŞİM POLİTİKASI OLUŞTURMAK
KRİZ YÖNETİMİ EKİBİ NE KADAR İYİ OLURSA OLSUN, KRİZ YÖNETİM PLANI NE DENLİ TAM
OLURSA OLSUN, KRİZ ANINDA MESAJLARIN İLETİLMEMESİ DURUMUNDA BAŞARISIZLIK
KAÇINILMAZ OLUR. BU NEDENLE KRİZ FARK EDİLDİĞİ ANDA, KRİZE YÖNELİK İLETİŞİMİN
BAŞLATILMASI GEREKİR.
KRİZ DÖNEMİ İLETİŞİM POLİTİKASININ KRİZİN DAĞILMAMASINI SAĞLAYICI İKİ TEMEL AMACI
VARDIR. BİRİNCİSİ KRİZLE İLGİLİ GRUPLARI YATIŞTIRMAK, İKİNCİSİ İSE ÇALIŞANI
BİLGİLENDİRMEKTİR.
BU AMAÇLA;
•
KRİZ ODASI VE ACİL BİLGİ MERKEZİ KURULMALI
•
KRİZ İLETİŞİM PLANI HAZIRLANMALI
•
HALKLA İLİŞKİLERDEN YARDIM ALINMALI
KRİZ SONRASI İŞLETME YÖNETİMİ
KRİZ SONRASI İŞLETME YÖNETİMİ YAPISI:
KRİZ SONRASI İŞLETME YÖNETİMİ YAPISI; KRİZ DÖNEMİ BİTTİKTEN SONRA,
GEÇİLMESİ GEREKEN YÖNETİM YAPISINI İÇERİR.
BİR
YANDAN
KRİZİN
TEKRARLANMAMASINA
YÖNELİK
YÖNETİM
YAPISI
HAZIRLANIRKEN, ÖTE YANDAN TEKRAR KRİZ GÜNDEME GELDİĞİNDE
ALINACAK ACİL UYGULAMALAR BELİRLENİR.
KRİZİN TEKRAR OLMASINI TÜMÜYLE ÖNLEMEK İMKANSIZDIR. ASIL AMAÇ
GEREKLİ ÖNLEMLERİ ZAMANINDA ALMAKTIR.
KRİZ SONRASI İŞLETME YÖNETİMİ
A) KRİZ SONRASI DURUM ANALİZİ YAPMAK
KRİZ SONRASI YAPILACAK İLK İŞ, İŞLETMENİN KRİZ SONRASI FAALİYET ÖLÇEĞİNİ VE
AMACINI BELİRLEMEK İÇİN BİR TOPLANTI DÜZENLEMEKTİR.
A.1) KRİZ SONRASI FAALİYET ÖLÇEĞİ BELİRLEMEK
ÖNCELİKLE İŞLETMENİN İÇERİSİNDE BULUNDUĞU DURUM ANALİZ EDİLMELİDİR. MALİYET
MUHASEBESİ SİSTEMİNE GÖRE MALİYETLER DÜZENLENEREK FİNANSAL YAPI VE KARLILIK
DÜZEYİ ORTAYA KONMALIDIR. BU SAYEDE İŞLETMENİN YENİ FAALİYET ÖLÇEĞİ
BELİRLENİR VE İLERİDE İŞLETME YÖNTEMLERİNDEN HANGİSİNİN TERCİH EDİLECEĞİ
KARARLAŞTIRILIRLAR UYGULAMAYA GEÇİLİR.
A.2) KRİZ SONRASI DURUM DOĞRULTUSUNDA YENİ AMAÇ BELİRLEMEK
FAALİYET ÖLÇEĞİ BELİRLENDİKTEN SONRA, ÖLÇEK DOĞRULTUSUNDA İŞLETMENİN AMACI
BELİRLENMELİDİR. AMAÇ GENEL ÇİZGİLERİYLE SONUÇLARA YÖNELİK OLMALIDIR.
BELİRLENEN AMAÇLAR, DÜZENLİ ARALIKLARLA GÖZDEN GEÇİRİLEREK REVİZE EDİLİP
UYGULANACAKTIR. İZLEYEN ZAMAN DİLİMLERİNDE AMAÇLARIN ALT BASAMAKLARI
KADEMELİ OLARAK ZORLAŞACAK ŞEKİLDE OLUŞTURULMALIDIR.
B) KRİZ ÖNCESİ YÖNETİM YAPISINA DÖNMEK
ELEŞTİRİLECEK NOKTALAR VARSA BİREYSEL ELEŞTİRİ YAPILMASI UYGUNDUR. ÖTE YANDAN
MERKEZİ YAPILANMADAN UZAKLAŞARAK, DİĞER KRİZ ÖNCESİ ŞARTLAR SAĞLANMALIDIR.
B.1) MERKEZİ YAPILANMADAN UZAKLAŞMAK
KRİZ DÖNEMİNDEKİ MERKEZİ YAPILANMA DEĞİŞTİRİLEREK, YERİNDEN YÖNETİME GEÇİLMELİ
VE KARARLARA KATILIM SAĞLANMALIDIR. EKİP ÇALIŞMASI SİSTEMİ YENİDEN
KURULMALIDIR.
DENETİMİN YOĞUNLUĞU AZALTILARAK, ÖRGÜTE ESNEKLİK GETİRİLEBİLİR. YARATICILIĞA
YÖNELİK YENİ BİR MOTİVASYON SİSTEMİ KURULMALIDIR.
B.2) DİĞER KRİZ ÖNCESİ ŞARTLARI SAĞLAMAK
OLAĞAN YAPIYA DÖNERKEN, HEMEN SAĞLANMASI GEREKEN FAKTÖRLER;
• KRİZ EKİBİ HAZIRLAMAK: KRİZ DÖNEMİNDE YARATICI ÖZELLİĞİNİ KANITLAMIŞ
OLAN KİŞİLERDEN, YENİ KRİZ EKİBİ HAZIRLANMALIDIR.
• ERKEN UYARI SİSTEMİNİ KURMAK: ÇEVREDEKİ, ENDÜSTRİ KOLUNDAKİ VE YAN
SANAYİDEKİ GELİŞMELERİ İZLEMEK ÜZERE, ERKEN UYARI SİSTEMİ YENİDEN
KURULMAKTADIR.
• PLANLI DEĞİŞİM YAPMAK: DEĞİŞİMİN ZAMANLAMASINI KAÇIRMADAN, PLANLI
DEĞİŞİM YAPILMALIDIR. KARI SÜREKLİ ARTAN BİR EĞRİ ŞEKLİNE GETİRMEK İÇİN
GEREKLİ ÖNEMLER ALINMALIDIR.
• EĞİTİME YATIRIM YAPMAK: BİR SONRAKİ KRİZE KADAR, ELEMANLARIN DÜZEYİNİ
YÜKSELTMEK AMACIYLA EĞİTİME YATIRIM YAPILMAKTADIR.
KRİZ DÖNEMLERİNDE UYGULANMASI ÖNERİLEN STRATEJİLER
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
KRİZLERİN FIRSAT DA DOĞURABİLECEĞİ UNUTULMAMALIDIR.
REKABET STRATEJİLERİ İYİ BELİRLENMELİDİR.
STRATEJİK REKABETTE GÜÇLÜ OLUNAN ALANLAR İYİ ANALİZ EDİLMELİDİR.
İŞLETME İÇİ TASARRUFLARA ÖNEM VERİLMELİDİR.
KISA VADEDE GERİ DÖNÜŞÜMÜ YÜKSEK ALANLARA ÖNCELİK VERİLMELİDİR.
UZUN VADELİ YATIRIMLARDAN KAÇINILMALIDIR.
İŞLETME ÇALIŞANLARI KRİZE KARŞI İYİ MOTİVE EDİLMELİDİR.
RAKİPLER VE PAZARDAKİ DEĞİŞMELER ANINDA İZLENMELİ BUNUN İÇİNDE
ARAŞTIRMA FAALİYETLERİ SÜRDÜRÜLMELİDİR. MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ BU
DÖNEMDE DE İŞLETMENİN TEMEL FELSEFESİ OLARAK KABUL EDİLMELİ VE
ÖZEN GÖSTERİLMELİDİR.
REKLAM VE TANITIMA DAHA FAZLA ÖNEM VERİLMELİDİR.
TASARRUF AMACIYLA UCUZ İŞ GÜCÜNE YÖNELMEK YERİNE, KALİTELİ VE
NİTELİKLİ İŞ GÜCÜNÜN DAHA UCUZA GELDİĞİ UNUTULMAMALIDIR.
SAVUNMA STRATEJİLERİ İYİ OLUŞTURULMALIDIR.
KRİZ DÖNEMLERİNDE ÜRETİMİ DÜŞÜRMEK YERİNE MALİYETLERİ DÜŞÜRME
YOLUNA GİDİLMELİDİR.
SATIŞ ÖNCELİKLİ YERİNE NAKİT ÖNCELİKLİ ÇALIŞILMALIDIR.