Transcript işletme yönetimine giriş

GENEL İŞLETME
1
KONULAR
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
İŞLETMECİLİK İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER - 1. HAFTA.
ORGANİZASYON - 2. HAFTA.
İŞLETME KURMA AŞAMALARI (3) - 3. HAFTA.
İŞLETME TÜRLERİ (HUKUKİ YAPILAR) (3) - 4. HAFTA.
YÖNETİM FONKSİYONU (3) - 5. HAFTA.
ÜRETİM/İŞLEMLER YÖNETİMİ (3) - 6. HAFTA.
PAZARLAMA FONKSİYONU (3) - 7. HAFTA.
FİNANSMAN FONKSİYONU (3) - 8. HAFTA.
MUHASEBE FONKSİYONU (3) - 9. HAFTA
TEDARİK (SATINALMA) FONKSİYONU (3) - 10. HAFTA.
İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ (3) - 11. HAFTA.
İŞLETME BİLGİ SİSTEMİNİN YÖNETİMİ (3) - 12. HAFTA.
ULUSLARARASI İŞLETMECİLİK (3) - 13. HAFTA.
TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI: 30 KİŞİ.
2
İŞLETMECİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

İHTİYAÇ: KARŞILANDIĞI ZAMAN İNSANLARA MUTLULUK VEREN,
KARŞILANMADIĞI ZAMAN İSE SIKINTI VEREN BİR DUYGU VE BİR
HİSTİR. “DOYURULMAMIŞ BİR ARZU YADA İSTEĞİN YARATTIĞI
İÇSEL GERİLİM DURUMUDUR”.

FAYDA: İHTİYAÇLARI GİDEREN MAL YA DA HİZMETLERİN İNSANI
TATMİN ETME ÖLÇÜSÜDÜR.

MAL VE HİZMET: İNSAN İHTİYAÇLARINI KARŞILAYAN MADDİ
UNSURLARA MAL, DİĞERLERİNE HİZMET DENİR.

TÜKETİM: MAL VE HİZMETLERİN İNSAN İHTİYAÇLARININ
KARŞILANMASI İÇİN KULLANIMIDIR. ANCAK TÜKETİM ARA
KULLANIM OLMAYIP NİHAİ KULLANIMDIR. ÖRNEĞİN BİR FIRININ
UN KULLANIMI TÜKETİM DEĞİL, ARA KULLANIMIDIR. EKMEK
KULLANIMI TÜKETİMDİR.
3
İŞLETMECİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

TALEP: BELİRLİ BİR ZAMAN İÇİNDE BELİRLİ FİYATLARLA, BELİRLİ
BİR YERDE SATIN ALINMAK İSTENEN MAL VE HİZMET
MİKTARIDIR.

ARZ: BELİRLİ BİR SÜRE İÇİNDE BELİRLİ BİR FİYATTAN SATILMAK
İSTENEN MAL MİKTARINA DENİR.

FİYAT: MAL YA DA HİZMETİN DEĞİŞİM DEĞERİNE DENİR.

FAYDA: ÜRETİLEN MAL VE HİZMETLERİN İNSANLARINİSTEK VE
İHTİYAÇLARINI KARŞILAMA ÖZELLİĞİNE FAYDA DENİR. İŞLETME
FAALİYETLERİ, MAL VE HİZMETLERİN ÜRETİM VESATIŞI BEŞ
TEMEL FAYDA ORTAYA ÇIKARTIR.
A) ŞEKİL FAYDASI YARATMA
B) YER FAYDASI YARATMA
C) ZAMAN FAYDASI YARATMA
D) MÜLKİYET VE DEĞİŞİM FAYDASI YARATMA
E) BİLGİ FAYDASI YARATMA
4
İŞLETMECİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
ÜRETİM:
İHTİYAÇ DUYULAN MALLARIN MİKTARLARININ VE FAYDALARININ
ARTTIRILMASINA DENİR. MALLARIN FAYDASI DÖRT ŞEKİLDE ARTAR:
1.
ŞEKİL DEĞİŞİKLİĞİ YOLUYLA ÜRETİM. ÖR: SÜTÜN YOĞURT
OLMASI.
2.
MEKAN DEĞİŞİKLİĞİ YOLUYLA ÜRETİM. ÖR: ANTALYA’DAKİ
MEYVENİN BAŞKA YERLERE NAKLEDİLMESİ.
3.
ZAMAN DEĞİŞİKLİĞİ YOLUYLA ÜRETİM. ÖR: KONSERVECİLİK.
4.
MÜLKİYET DEĞİŞİKLİĞİ YOLUYLA ÜRETİM. ÖR: BİR ARSAYI
SATARAK ORAYA FABRİKA KURULMASI.
5
İŞLETMECİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
ÜRETİM FAKTÖRLERİ:
MALLARIN ÜRETİMLERİNDE KULLANILAN ÇEŞİTLİ GİRDİLER YA
DA UNSURLARDIR. BUNLAR DÖRT ANA BAŞLIK ALTINDA
TOPLANABİLİR:
1.
2.
3.
4.
EMEK: ÜRETİMDE KULLANILAN BEDENSEL VE ZİHİNSEL
GÜÇTÜR.
SERMAYE:ÜRETİMDE KULLANILAN BİNALAR, MAKİNELER VE
HER TÜRLÜ ARAÇ GEREÇTİR.
TABİAT (TOPRAK): MALLARIN ÜRETİMİNDE KULLANILAN
HERTÜRLÜ YER ALTI VE YER ÜSTÜ DOĞAL KAYNAKLARDIR.
MÜTEŞEBBİS (GİRİŞİMCİ): ÜRETİM FAKTÖRLERİNİ BİRARAYA
GETİRİP ÜRETİM YAPAN VE ÜRETTİKLERİNİ DE PİYASAYA KAR
AMACIYLA SUNAN KİŞİ YA DA KURULUŞTUR.
6
İŞLETMECİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

SERMAYE: FİNANSMAN AÇISINDAN SERMAYE; BORÇLANARAK ELDE EDİLEN ORTA VE
UZUN VADELİ FONLAR, ORTAKLARDAN HİSSE SENEDİ VB. YOLLARDAN ELDE EDİLEN
FONLAR İLE İŞLETME FAALİYETLERİ SONUCU ELDE EDİLEN DAĞITILMAYAN KARLAR,
YEDEK AKÇELER VE KARŞILIKLARDAN MEYDANA GELMEKTEDİR.
MUHASEBE AÇISINDAN SERMAYE; İŞLETME SAHİPLERİNİN İŞLETMEDEN OLAN ALACAĞI
ŞEKLİNDE TANIMLANIR. YANİ İŞLETMENİN BİLANÇOSUNDA YER ALAN AKTİF VE PASİF
ARASINDAKİ OLUMLU FARK OLARAK BELİRTİLEBİLİR.

MADDİ SERMAYE: MAKİNE, BİNA, TAŞIT ARAÇLARI GİBİ TÜM MADDİ UNSURLARDIR.

MADDİ OLMAYAN SERMAYE: İMTİYAZ, LİSANS, ALAMETİ FARİKA, İHTİRA BERATI,
SİGORTA PRİMLERİ VE İŞTİRAKLER.
A) İMTİYAZ: BAZI HAK VE ÇIKARLARIN ÖZEL KİŞİ VE KURULUŞLARA VERİLMESİDİR.
B) LİSANS: BİR İŞ YADA TİCARİ İŞLEMİN YAPILABİLMESİ İÇİN KİŞİ/KURULUŞLARA İZİN
VERMEK İÇİN DÜZENLENEN SÖZLEŞMEDİR.
C) ALAMETİ FARİKA: MARKA DEĞERİ VEYA AYIRT EDİCİ ÖZELLİK OLARAK DA
ADLANDIRILAN BİR HAKTIR.
D) İHTİRA BERATI: İHTİRA BERATI İLE DEVLETİN KORUMASINA KAVUŞAN BİR TEKNİK
BULUŞ, KORUNDUĞU SÜRECE BAŞKALARI TARAFINDAN UYGULANAMAZ.
E) PATENT: DEVLETİN BİR BULUŞU KORUMASI, YASALAR ÇERÇEVESİNDE BULUŞ
SAHİBİNE BİR PATENT VEYA İHTİRA BERATI VERMESİ.
7
İŞLETMECİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

İŞLETME: İNSANLARIN İSTEK VE İHTİYAÇLARINI KARŞILAMAK
AMACIYLA ÜRETİM FAKTÖRLERİNİ OPTİMAL (EN UYGUN) ŞEKİLDE
BİR ARAYA GETİREREK, MAL VEYA HİZMET ÜRETİP SATIŞA SUNAN,
TEMEL OLARAK KAR, SOSYAL FAYDA VE DEVAMLILIK AMACI GÜDEN
EKONOMİK BİRİMLERE İŞLETME ADI VERİLİR.

FİNANSMAN: DİĞER ÜRETİM FAKTÖRLERİNİ (EMEK, DOĞA,
GİRİŞİMCİ) HAREKETE GEÇİRMEK İÇİN KULLANILAN PARA.

REKABET: PİYASADA FİRMALARIN BİRBİRLERİ ALEYHİNE
GİRİŞTİKLERİ FAALİYETLERDİR.

KALİTE: BİR MAL YA DA HİZMETİN İNSANLARI TATMİN ETME
ÖZELLİĞİ, DERECESİDİR.
8
İŞLETMECİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

ETKİLİLİK: AMACA ULAŞMA DERECESİDİR.

ETKİNLİK: KALİTE VE VERİMLİLİĞİ İÇİNDE BULUNDURUYOR. EN
YENİYİ EN İYİ BİÇİMDE YAPMAK.

VERİMLİLİK: DAHA AZ GİRDİYLE DAHA ÇOK ÇIKTI YAPMAK.

KAR: GELİRLER VE GİDERLER ARASINDAKİ OLUMLU FARK.

RASYONEL: AKILCI DAVRANIŞ.
9
İŞLETMECİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
VERİMLİLİK (PRODUCTIVITY):
VERİMLİLİK YÖNETİMİN BİR FONKSİYONU OLARAK TANIMLANMAKTADIR.

VERİMLİLİK = ÜRETİLEN TOP. MAMUL MİK. / KULLANILAN HAMMAD. MİK.
VERİMLİLİK = ÇIKTI / GİRDİ = ÜRETİM SONUCU / ÜRETİM GİRDİLERİ.
(HAMMADDE, İŞGÜCÜ, MAKİNE, ENERJİ, ZAMAN, SERMAYE VERİMLİLİĞİ).
VERİMLİLİK DOĞRU İŞTE, DOĞRU ZAMANDA DOĞRU YERDE, DOĞRU BİÇİMDE
YAPILMALIDIR. DÖNEMLER (3 AYLIK, VB.) İTİBARİ İLE VERİMLİLİK HESAPLANMALIDIR.
EĞİTİM, AR-GE, DARBOĞAZLARI GİDEREREK İYİ BİR BAKIM, OPTİMUM SÜREÇ
KOŞULLARINDA ÇALIŞTIRMA, KAPASİTE ARTTIRIMI, KAPASİTENİN ETKİN KULLANIMI
VERİMLİLİĞİ ARTTIRIR.
VERİMLİLİK ARTIŞINDA ÇALIŞMA YÖNTEMİ DE (İŞİN YAPILIŞ BİÇİMİ, ÇALIŞANIN YAPTIĞI
HAREKET, KULLANILAN ARAÇ, İŞ YERİ DÜZENİ, MALZEME HAREKETLERİ, ÜRETİM
ARAÇLARININ KULLANIM TARZI, VB.) ÖNEMLİDİR.
10
İŞLETMECİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
VERİMLİLİK ARTIŞI;
 MALİYET AZALTARAK : ÇIKTI
GİRDİ

BÜYÜMEYİ BAŞARARAK : ÇIKTI
GİRDİ

DAHA SÜRATLİ ÇALIŞARAK : ÇIKTI
GİRDİ

KISINTIYA GİDEREK : ÇIKTI
GİRDİ

ETKİN ÇALIŞARAK : ÇIKTI
GİRDİ
11
İŞLETMECİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

ETKİNLİK (EFFICIENCY): KAYNAK KULLANIMI.
FAALİYET SONUCU AMAÇLARA NE ÖLÇÜDE ULAŞILDIĞINI ARAŞTIRMA
ÇABALARIDIR.
ETKİNLİK= GERÇEKLEŞTİRİLEN DURUM / AMAÇLANAN DURUM.

ETKİLİLİK (INFLUENCY): HEDEFLERE ULAŞMA.
ETKİLİLİK = GERÇEKLEŞEN ÇIKTI / PLANLANAN ÇIKTI.
1) Kaynak Kullanımı: etkinlik
2)
Hedeflere
Ulaşma:
Etkililik
Kötü: (-;+)
Etkili fakat etkin değil bazı kaynaklar
boşa gidiyor.
İyi: (+;+)
Etkili ve etkin hedeflere ulaşılıyor,
kaynaklar
iyi
kullanılıyor,
yüksek
performans.
Ne etkili ne etkin: (-;-)
Hem hedefler başarılamıyor, hem de
bazı kaynaklar boşa gidiyor.
Etkin fakat etkili değil: (+;-)
Hedeflere
ulaşılamamakla
kaynak kullanımı iyi.
beraber
12
İŞLETMECİLİKLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR








KÜRESELLEŞME: MAL, FİKİR, EMEK, DÜŞÜNCE VE BİLGİNİN DÜNYA ÇAPINDA
HAREKETLENMESİ.
 TEKNOLOJİK SEBEPLER: İLETİŞİM VE ULAŞIM OLANAKLARININ ARTMASI.
 SİYASİ SEBEPLER: SERBEST TİCARET İSTEĞİ.
KÜLTÜR: İNSANIN BİREYSEL VE TOPLU YAŞAMINI ANLAMADA, DÜZENLEMEDE
VE YAPILANDIRMADA KULLANDIĞI İNANÇLAR VE ADETLER SİSTEMİDİR.
SİSTEM: BİRBİRİ İLE ANLAMLI İLİŞKİLER İÇERİSİNDE BULUNAN ELEMANLAR
TOPLULUĞUDUR.
YÖNETİM: BAŞKALARI ADINA İŞ GÖRDÜRMEK.
YÖNETİCİ: KAR VE RİSK BAŞKASINA AİT OLMAK ÜZERE, BAŞKASININ NAM VE
HESABINA ÜRETİM FAKTÖRLERİNİ BİR ARAYA GETİREN VE BUNLARI ÜRETİME
YÖNLENDİREN KİŞİDİR.
GİRİŞİMCİ: KENDİ NAM VE HESABINA YANİ KAR VE RİSK KENDİSİNE AİT
OLMAK ÜZERE ÜRETİM FAKTÖRLERİNİ BİR ARAYA GETİREREK BUNLARI
YÖNLENDİREN KİMSE.
LİDER: BELLİ AMAÇLAR DOĞRULTUSUNDA KİŞİLERİN GRUPLARI HAREKETE
GEÇİREN KİMSE.
MOTİVASYON: BELLİ AMAÇ DOĞRULTUSUNDA KİŞİLERİN ARZU VE
İSTEKLERİNİ HAREKETE GEÇİREN GÜÇ.
13
İŞLETME YÖNETİMİNE GİRİŞ
İŞLETME KAVRAMI:
İŞLETMELER; GÜNLÜK YAŞANTIMIZIN ÖNEMLİ BİR PARÇASINI OLUŞTURMAKTA,
İNSAN GEREKSİNİMLERİNİN BÜYÜK BİR BÖLÜMÜNÜ KARŞILAMAKTADIR.
BU İŞLETMELER ÇEŞİTLİ TÜRLERDE VE BÜYÜKLÜKTEDİR.
İŞLETME; ÜRETİM FAKTÖRLERİNİ BİR ARAYA GETİREREK PAZAR İÇİN İKTİSADİ
MAL VE HİZMET ÜRETEN VE/VEYA PAZARLAYAN EKONOMİK, TEKNİK VE
HUKUKİ BİRİMLER OLARAK TANIMLANABİLİR.

İŞLETMELER BAŞKALARININ İHTİYAÇLARINI KARŞILAMAK ÜZERE MAL VE
HİZMET ÜRETİRLER.

İŞLETMELER İKTİSADİ MAL VE HİZMET ÜRETİRLER. İKTİSADİ MAL VE
HİZMETLERİN ÖZELLİĞİ, FAYDA YARATMALARI VE KIT OLMALARIDIR.

İŞLETMELERİN BU ÜRETİMİ GERÇEKLEŞTİREBİLMELERİ ÜRETİM
FAKTÖRLERİ ADI VERİLEN EMEK, DOĞA, SERMAYE VE BİLGİNİN BİR
ARAYA GETİRİLMESİNE BAĞLIDIR.

İŞLETMELER KAR AMAÇLI ÖRGÜTLERDİR.
14
İŞLETMENİN FONKSİYONLARI
BİR İŞLETMEDE FARKLI NİTELİKTE FAALİYETLER GERÇEKLEŞTİRİLMEKTEDİR.
BU FAALİYETLER İŞLETMENİN İÇİNDE BULUNDUĞU SEKTÖRE GÖRE
FARKLILIK GÖSTERMEKTE, İŞLETMENİN BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE BAĞIMSIZ
DEPARTMANLAR HALİNDE GRUPLANDIRILMAKTA VEYA
GRUPLANDIRILMAMAKTADIR.
GENEL ANLAMDA BİR İŞLETMEDE GERÇEKLEŞTİRİLEBİLECEK FARKLI
NİTELİKTEKİ FONKSİYONLAR ŞÖYLE BELİRTİLEBİLİR:
- ÜRETİM
- PAZARLAMA
- FİNANSMAN
- İNSAN KAYNAKLARI
- MUHASEBE
- AR-GE
- HALKLA İLİŞKİLER
- YÖNETİM
- TEDARİK
15
İŞLETMENİN FONKSİYONLARI
BU FONKSİYONLARDAN;
ÜRETİM, PAZARLAMA, İNSAN KAYNAKLARI VE FİNANSMAN FONKSİYONLARI
İŞLETMENİN TEMEL FONKSİYONLARINI OLUŞTURMAKTADIR.
YÖNETİM İSE İŞLETMENİN GENEL FONKSİYONUDUR. YÖNETİM DİĞER BÜTÜN
FONKSİYONLARA YÖNELİKTİR. İŞLETMENİN BÜTÜN FONKSİYONLARININ
PLANLANMASI, ÖRGÜTLENMESİ, YÖNELTİLMESİ, KOORDİNASYONU VE
KONTROLÜ; DİĞER BİR İFADEYLE YÖNETİMİ SÖZ KONUSUDUR.
DİĞER FONKSİYONLAR İSE İŞLETMENİN YARDIMCI FONKSİYONLARI OLARAK
KABUL EDİLMEKTEDİR.
16
İŞLETMENİN ÇEVRESİ

BİR ÖRGÜTÜN ÇEVRESİ, ÖRGÜTÜN PERFORMANSIN
ETKİLEYEN İÇ VE DIŞ FAKTÖRLERİN TOPLAMINDAN
OLUŞUR.
İŞLETMENİN DIŞ ÇEVRESİ, İŞLETMENİN SINIRLARI DIŞINDA
KALAN ANCAK ONUN FAALİYETLERİNİ ETKİLEYEN HER ŞEY
OLARAK KARŞIMIZA ÇIKMAKTADIR.
İŞLETMENİN YAPI VE İŞLEYİŞİNİ ETKİLEYEN ÇEVRESEL
UNSURLAR YAKIN ÇEVRE VE GENEL ÇEVRE İLE BU
ÇEVRELERDE YER ALAN FAKTÖRLERİN KÜRESEL
BOYUTUNU İFADE EDEN KÜRESEL ÇEVRE OLARAK ÜÇ
GRUPTA İNCELENEBİLİR.
17
İŞLETMENİN ÇEVRESİ
İŞLETMENİN İÇ ÇEVRESİ
ÇALIŞANLAR
KURUM KÜLTÜRÜ
YÖNETİM YAPI VE SİSTEMLERİ
DAVRANIŞ, İLİŞKİLER VE
DİNAMİKLER
YAKIN ÇEVRE:
TÜKETİCİLER, FİNANS KURULUŞLARI, SENDİKALAR, TEDARİKÇİLER VE
RAKİPLERDEN OLUŞUR. BU KURUM VE KURULUŞLAR İŞLETMENİN
FAALİYETLERİ ÜZERİNDE DOĞRUDAN ETKİLİDİRLER.
18
İŞLETMENİN ÇEVRESİ









GENEL ÇEVRE:
İŞLETMENİN FAALİYETLERİ ÜZERİNDE DOLAYLI BİR ETKİYE SAHİPTİR. BU
KAPSAMDA YER ALAN FAKTÖRLER ŞUNLARDIR:
-TEKNOLOJİK ÇEVRE
-SOSYO-KÜLTÜREL ÇEVRE
-POLİTİK ÇEVRE
-YASAL ÇEVRE
-EKONOMİK ÇEVRE
-DOĞAL ÇEVRE
-DEMOGRAFİK ÇEVRE
KÜRESEL ÇEVRE:
FAALİYET GÖSTERİLEN VEYA İŞBİRLİĞİ YAPILAN ÜLKELER VE BU
ÜLKELERDE YER ALAN KURUM VE KURULUŞLAR.
19
İŞLETMENİN DIŞ ÇEVRESİ

GENEL (MAKRO) ÇEVRE 
POLİTİK ÇEVRE
YASAL ÇEVRE
EKONOMİK ÇEVRE
TEKNOLOJİK ÇEVRE
SOSYOKÜLTÜREL ÇEVRE
DEMOGRAFİK ÇEVRE
YAKIN (SEKTÖR/İŞ)

ÇEVRESİ
RAKİPLER
TEDARİKÇİLER
TÜKETİCİLER
SENDİKALAR
FİNANS KURULUŞLARI
KÜRESEL ÇEVRE
FAALİYET GÖSTERİLEN
YABANCI ÜLKELERDEKİ
KURUM/KURULUŞLAR
(TEDARİKÇİLER,
TÜKETİCİLER, VB.)
İŞLETMENİN İÇ ÇEVRESİ
ÇALIŞANLAR
KURUM KÜLTÜRÜ
YÖNETİM YAPI VE SİSTEMLERİ
DAVRANIŞ, İLİŞKİLER VE
DİNAMİKLER
©2004 S.K.Mirze
20
POLİTİK
TÜKETİCİLER YASAL
RAKİPLER
ULUSLARARASI ÇEVRE
ÇALIŞANLAR
KURUM KÜLTÜRÜ
YÖNETİM YAPISI
SİSTEMLER
DAVRANIŞ, İLİŞKİLER, DİNAMİKLER
DEMOGRAFİK
İŞLETME İÇİ
ÇEVRE
TEDARİKÇİLER
EKONOMİK
YAKIN(SEKTÖREL) ÇEVRE
SOSYOKÜLTÜREL
TEKNOLOJİK
GENEL ÇEVRE
21
DIŞ ÇEVRE: GENEL/MAKRO ÇEVRE VE SEKTÖR/İŞ ÇEVRESİ
GENEL/MAKRO ÇEVRE
EKONOMİ
TEDARİKÇİLER
RAKİPL
ER
İKAMELER
İŞLETME
ALICIL
AR
MUHTEMEL
RAKİPLER

YAKIN
(SEKTÖR/İŞ)
ÇEVRESİ
22
POLİTİK ÇEVRE
İŞLETMENİN FAALİYETTE BULUNDUĞU ÜLKEDE, MERKEZİ VE YEREL RESMİ
MAKAMLARIN VE BUNLARIN BAĞLI KURULUŞLARININ SİYASİ OTORİTESİNİ
SAĞLADIĞI VE KULLANDIĞI ORTAM
 REJİMLER
 İKTİDAR-MUHALEFET İLİŞKİLERİ
 POLİTİK İSTİKRAR
 İŞ HAYATINA MÜDAHALE
 ÖZELLİŞTİRME EĞİLİMLERİ …. vb.
 YASAL ÇEVRE
POLİTİK ÇEVRE UNSURLARININ SOMUT KURALLAR HALİNE DÖNÜŞMÜŞ ŞEKLİDİR.
KAMU HUKUKU
 CEZA HUKUKU
 İDARE HUKUK VB.
ÖZEL HUKUK
 MEDENİ HUKUK
 TİCARET HUKUKU
 BORÇLAR HUKUKU VB.

23

EKONOMİK ÇEVRE
MAL VE HİZMETLERİN SINIRLI KAYNAKLARLA ÜRETİLDİĞİ, TÜKETİLDİĞİ;
KAYNAKLARIN, MAL VE HİZMETLERİN, GELİRİN BÖLÜŞÜLDÜĞÜ ORTAMDIR.
EKONOMİK ÇEVRE UNSURLARI:









GSMH
ENFLASYON
VERİMLİLİK ORANLARI
İŞSİZLİK
ÖDEMELER DENGESİ
FAİZ ORANLARI
VERGİ ORANLARI
MÜŞTERİLERİN GELİR, BORÇLANMA, HARCAMA GÖSTERGELERİ
EKONOMİK KONJOKTÖR DEVRELERİ
 KRİZ DÖNEMİ
 CANLANMA DÖNEMİ
 REFAH DÖNEMİ
 GERİLEME DÖNEMİ
24

SOSYO-KÜLTÜREL ÇEVRE
İNSANLARIN DEĞER YARGILARINI, TUTUM VE DAVRANIŞLARINI, KÜLTÜREL
ALIŞKANLIKLARINI, YAŞAM BİÇİMLERİNİ OLUŞTURAN VE ETKİLEYEN
UNSURLARIN BULUNDUĞU ÇEVREDİR.

DEMOGRAFİK ÇEVRE
NÜFUSUN YAPISI, ÖZELLİKLERİ, TRENDLERİ

TEKNOLOJİK ÇEVRE
YENİ ÜRÜNLER, SÜREÇLER, YENİ YAŞAM BİÇİMLERİ, BANKACILIK, İLETİŞİM, İŞ
HAYATI, REKABET AVANTAJI, TEKNOLOJİK GELİŞMELER, DİĞER ÇEVRESEL
UNSURLARDA DEĞİŞİM.

KÜRESEL ÇEVRE
ÜLKE DIŞINDAKİ FIRSAT VE TEHDİTLERİ BARINDIRAN POLİTİK, YASAL,
EKONOMİK VE SEKTÖREL OLAYLAR VE OYUNCULARI KAPSAR. SAVAŞ
OLASILIKLARI, ÜLKELER ARASI BİRLEŞME / AYRILMALAR, SERBEST TİCARET
BÖLGELERİ, GÜMRÜK BİRLİĞİ ANTLAŞMALARI, ORTAK PAZAR ANTLAŞMALARI,
GLOBALLEŞME EĞİLİMLERİ, AMBARGOLAR VE KOTALAR.
25

YAKIN (SEKTÖR/İŞ) ÇEVRE ANALİZİ
İŞLETMENİN YAKIN ÇEVRESİ; GİRDİLERİNİ TEMİN ETTİĞİ, ÜRETİM
FAALİYETİNDE BULUNARAK ÜRETTİĞİ MAL VE HİZMETLERİ MÜŞTERİLERİNE
SATTIĞI VE BENZER MAL ÜRETEN RAKİPLERİ İLE MÜCADELE ETTİĞİ
ÇEVREDİR.
1. ANA PAZAR İNCELEMESİ
 PAZARIN YAPISI; FİRMA SAYISI,REKABET DURUMU, PAZARA GİRİŞ
ZORLUK DERECESİ
 PAZARIN SINIRLARI; ÜRÜN YAPISININ ÖZELLİĞİ, COĞRAFİ KONUM …
MİSYONDA YER ALIR.
 PAZARIN GELİŞME HIZI VE PAZAR HAYAT EVRESİ;
2. RAKİP FİRMA ANALİZİ
ESAS RAKİPLER: COCA COLA-PEPSİ, KODAK-FUJİ ,NİKE-ADİDAS,ÜLKER-ETİ,
İÇİM SÜT-PINAR SÜT. RAKİPLERİN MİSYONLARI, AMAÇLARI, VİZYONLARI,
STRATEJİLERİ VE YETENEKLERİ ARAŞTIRILIR.
26
3. REKABET ANALİZİ (PORTER’IN 5 GÜÇ FAKTÖRÜ)
a.
OLASI RAKİPLERİN TEHDİDİ
b.
İKAME ÜRÜNLERİN TEHDİDİ
c.
TEDARİKÇİLERİN GÜCÜ
d.
MÜŞTERİLERİN GÜCÜ
e.
RAKİPLER ARASI REKABETİN ŞİDDETİ
BEŞ GÜÇ FAKTÖRÜNE GÖRE CAZİP SEKTÖRLER:
 SEKTÖRE YENİ FİRMA GİRİŞLERİNİN ZOR OLDUĞU
 İKAME SEKTÖRLERİN ÖNEMLİ ALTERNATİF OLMADIĞI
 TEDARİKÇİLERİN VE MÜŞTERİLERİN PAZARLIK GÜCÜNÜN DÜŞÜK OLDUĞU
 RAKİPLER ARASI REKABETİN ŞİDDETLİ OLMADIĞI
SEKTÖRLERDİR.
27
ÖRNEK: FREŞA’NIN YAKIN ÇEVRESİ
RAKİPLER
İKAME ÜRÜNLER
KOLALAR
AYRAN
SU
SODALAR
MEYVE SULARI
POTANSİYEL RAKİPLER
SABANCI
ÜLKER
COCA COLA
PEPSİ
SODACILAR
AKMİNA
ANATOLİA
FREŞA
ALICILAR
BİREYLER
TOPTANCILAR
ZİNCİR MAĞAZA
BAYİLER
TEDARİKÇİLER
MEYVE AROMASI
ŞİŞE CAM
METAL KAPAK
ETİKET
AMBALAJ
İÇ ÇEVRE
ENDÜSTRİ ÇEVRESİ
28

4. İÇ ÇEVRE ANALİZİ
ÖRGÜTÜN İÇ ÇEVRESİNİN ANALİZİ İLE ÜSTÜNLÜKLERİN VE ZAYIFLIKLARIN
BELİRLENMESİ MÜMKÜN OLUR. ETKİN STRATEJİ OLUŞTURMAK İÇİN
YÖNETİCİ ÖRGÜTÜ TANIMAK ZORUNDADIR.
İÇ ÇEVRE FAKTÖRLERİ ÖRGÜTÜN BÜNYESİNDE YER ALAN VE ÖRGÜTÜN
PERFORMANSINI YAKINDAN ETKİLEYEN GÜÇLERDİR. İÇ ÇEVRE ANALİZİNİN
YAPILMASI İLE ÖRGÜTÜN HEM GÜÇLENDİRİLMESİ GEREKEN YÖNLERİ, HEM
DE YETKİNLİKLERİ (RAKİPLERİNE KARŞI ÜSTÜN OLDUĞU ALANLAR)
BELİRLENİR.
29
ÖRNEK İÇ ÇEVRE FAKTÖRLERİ
ÖRGÜTSEL
FAKTÖRLER
*İLETİŞİM AĞI
*ÖRGÜTSEL YAPI
*HEDEFLER
*BAŞARILAR
*POLİTİKA,
*KURALLAR
*YÖNETİM
YETENEĞİ
İK FAKTÖRLERİ
*ÇALIŞMA İLİŞKİLERİ
*İNSAN KAYNAKLARI
TEMİNİ
*EĞİTİM
PROGRAMLARI
*TEŞVİK SİSTEMİ
*İŞGÜCÜ DEVRİ VE
*DEVAMSIZLIK
PAZARLAMA
FAKTÖRLERİ
ÜRETİM
FAKTÖRLERİ
FİNANSAL
FAKTÖRLER
*PAZAR
SEGMENTİ
*ÜRETİM STR.
*FİYATLAMA
STR.
*TUTUNDURMA
STR.
*DAĞITIM STR.
*FABRİKA
FAALİYET ŞEMASI
*AR-GE TEKNOLOJİ
*HAMMADDE ALIMI
*STOK KONTROLÜ
*TAŞERON
KULLANIMI
*FİNANSAL DURUM
*KARLILIK
*FAALİYETLER
*YATIRIM
FIRSATLARI
30
5. DIŞ ÇEVRE ANALİZİ VE YARARLANILAN TEKNİKLER
 SWOT ANALİZİ
 VARSAYIM / TAHMİN
 SAYISAL OLMAYAN – KALİTATİF
 SAYISAL - KANTİTATİF
 YARATICI TAHMİN TEKNİKLERİ
 SENARYO PLANLAMASI
31
SWOT ANALİZİ:
S : STRENGTH
ORGANİZASYONUN GÜÇLÜ/ÜSTÜN OLDUĞU YÖNLERİNİN
TESPİT EDİLMESİ DEMEKTİR.
W :WEAKNESS
ORGANİZASYONUN GÜÇSÜZ/ZAYIF OLDUĞU YÖNLERİNİN
TESPİT EDİLMESİ DEMEKTİR.
O :OPPORTUNİTY ORGANİZASYONUN SAHİP OLDUĞU FIRSATLARI İFADE
ETMEKTEDİR.
T :THREAT
ORGANİZASYONUN KARŞI KARŞIYA BULUNDUĞU TEHDİT VE
TEHLİKELERİ İFADE ETMEKTEDİR.
FIRSATLAR
REKABET ÜSTÜNLÜĞÜ
TEHDİTLER
ÜSTÜNLÜKLER
ZAYIFLIKLAR
FAALİYETLERİN TERKİ
32
DIŞ ÇEVRE VE PAZAR
DIŞ
ÇEVRE
STRATEJİK KARARLAR
İŞLETMENİN KAYNAKLARI
DIŞ ÇEVRE
STRATEJİK KARARLAR
33
İŞLETMENİN AMAÇLARI
GENEL ANLAMDA İŞLETMELERİN İKİ TÜR AMACA SAHİP OLDUKLARI
SÖYLENEBİLİR:
1.
2.
EKONOMİK AMAÇLAR
SOSYAL AMAÇLAR.
EKONOMİK AMAÇLAR, FAALİYETLERDEN OPTİMAL BİR KAR ELDE ETMEYE
YÖNELİKKEN,
SOSYAL AMAÇLAR, İŞLETMENİN FAALİYETLERİ ÜZERİNDE ETKİLİ OLAN ÇIKAR
VE BASKI GRUPLARININ BEKLENTİLERİYLE İLGİLİDİR.
34
İŞLETMENİN AMAÇLARI
BAŞLICA EKONOMİK AMAÇLAR:
- KARLILIK
- BÜYÜME
- SÜREKLİLİK
35
İŞLETMENİN AMAÇLARI
SOSYAL NİTELİKLİ AMAÇLAR:
- TÜKETİCİNİN KORUNMASI
- DOĞANIN VE KÜLTÜREL MİRASIN KORUNMASI
- EĞİTİM VE KÜLTÜR, SANAT FAALİYETLERİNİN
DESTEKLENMESİ
- TOPLUMSAL DEĞERLER VE İŞ AHLAKI
- AYRIMCILIK YAPMAMA
- ÇALIŞMA HAYATININ NİTELİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ
36