Transcript Arindirma_ve_Arindirma_Sistemleri.1

Arındırma ve Arındırma Sistemleri
Aytaç Kabaklarlı
KBRN Uzmanı
[email protected]
1 / 80
Arındırmada Amaç
KBRN
harp maddelerinin
bulaşmasına
kirlenme denir.
HİZMETE ÖZEL
KBRN HM
2/282 / 80
Niçin Arındırma
 Öldürücü Etki
 KHM dakikalar içinde öldürebilir / saf dışı edebilir,
 İş görürlülüğü Azaltma
 GGKD Kıyafetlerinin giyilmesi çok kolay değildir,
 Teçhizat Kısıtları
 Kirlilikten korunabilme imkanı sınırlıdır,
 Taşınma ve Yayılma
 Görevlilerin faaliyetleri sürdükçe devam edebilir.
33 / 80
Kimyasal Kirlilik Tehlikeleri
 Taşıma (Bir kaynaktan başka temiz bir yere taşıma)
 Yayma (Kirliliği başka bir yüzeye bulaştırma)
 Buhar (toz, atomize sıvı ve gazlar şeklinde hava ile taşınma)
 Desorpsiyon (sıvı kirlilik emilir ve sonra gaz olarak atılır)
44 / 80
Kirlilik Tehlikesi
Taşıma
 Sıvı veya katı harp maddeleriyle kirlenmiş bir yüzeye
temas eden her şey, kirliliği kapmaya ve onu bir yüzeyden
diğerine geçirmeye neden olacaktır.
 Bu yüzden kirliliğin, temiz alanlara taşınmasına mani
olunmalıdır.
HİZMETE ÖZEL
5/285 / 80
Kirlilik Tehlikesi
Yayılma
 Sıvı kimyasal harp maddeleriyle kaplı bir yüzeye
dokunmak, kirliliği aynı zemin üzerinde yayabilir ve
kirlenmiş alanın ebadı büyür.
 Bu da, temizlik için daha fazla ;
HİZMETE ÖZEL

temizleyici malzeme,

emek,

zaman gerektirir.
6/286 / 80
Kirlilik Tehlikesi
Yayma
 Kimyasal sıvı kirlenmesi, süratle, gözenekli yüzeylerce
emilir. Kirlenen yüzey gaz neşretmeye başlar ; çevreye
yayılan gaz ya havaya karışır yada dokunan her yüzeye
aktarılır.
HİZMETE ÖZEL
7/287 / 80
Kirlilik Tehlikesi
Buhar
 Buhar tehlikesi, (havadaki toz, aeresol veya gerçek
gazlar) nefes yolu ile alınabilecek her türlü kirliliktir.
 Genel olarak, açık arazide gazlar çabuk dağılır ve
temizlemeye gerek duyulmaz.
 Ancak bazı harp maddesi buharları havadan yere inerler
ve yüzeyleri kaplarlar.
HİZMETE ÖZEL
8/288 / 80
Kirlilik Şekli ve Kaynağı
HANGİ HARP
HANGİ HALDE
MADDELERİ
BULUNUR
KATI
Kimyasal
HANGİ ŞEKİLDE
GÖRÜLÜRLER
Donmuş sis, aerosol,
İnce toz veya pudra, serpinti
Biyolojik
Radyolojik
SIVI
Sis, buhar ve damlacık
Şurup veya jöle
Kimyasal
GAZ
Gaz bulutu
KALICI
UÇUCU
10 Dk ve daha uzun
Birkaç dakika
HİZMETE ÖZEL
9/289 / 80
İhmal Edilebilir Kirlilik Riski
Korunmamış personelin;
kimyasal kirlilik için en fazla % 5 ’inde hafif maruziyet
belirtilerinin/etkisizleşmenin görüldüğü durumlardır.
CAM
G
H
MAMCDET-06/02
HİZMETE ÖZEL
10/28
10 / 80
Kirlilik Formları
 Katı
 İnce toz
 Donmuş kimyasal sis
 KHM kaplı pudra
 Sıvı
 Kirli sis veya yağmur
 Kalınlaştırılmış KHM’leri
 Buhar/Gaz
 Bulut süreci hava durumuna bağlıdır
 Aerosol
 Havadaki çok ince katı/sıvı parçacıklar11
11 / 80
Arındırmada Esas
 Mümkün olduğunca gecikmeksizin,
 Yalnız gerekli olanları,
 Mümkün olduğunca sıcak bölgeye yakın alanda,
 Olay yeri idarecisinin öncelikleri tayin etmesiyle
arındırmalıyız.
12
12 / 80
Arındırmada Esas
 KHM’nin yapısını değiştirerek yıkmak,
 İçine alarak fiziksel olarak yüzeyden uzaklaştırmak,
 Yıkamak,
 Buharlaştırmak ve/veya ajanları fiziksel olarak izole etmektir.
 Bunu yaparken bir koruma kalkanı oluşturmak yada
kirliliği hapsetmek suretiyle zararı önlemek önemlidir.
 Eğer ilk müdahaleciler, kirlilik kaynağını teşhis edebilmişler
ise, İlk gayretler kirlilik yayılımının durdurulması üzerine
yoğunlaştırılmalıdır.
13
13 / 80
Arındırma Seviyeleri
Hemen Arındırma
 Zayiatı azaltır,
 Hayat kurtarır,
 Kirliliğin yayılmasını sınırlandırır,
 KHM’nin nüfuz etmesini durdurur.
14
14 / 80
Arındırma Seviyeleri
Faaliyete Devam
Ederken Arındırma
 Faaliyete devama ve mücadele gücünün
muhafazasına imkan tanır,
 Temas tehlikesini azaltır,
 Sıvı yayılımını azaltır,
 Maske çıkarma ve seviye düşürme işlemi nedeniyle ;
GGKD-4 durumundan geçici olarak rahatlama sağlar.
15
15 / 80
Arındırma Seviyeleri
Tam Arındırma
 Hazırlıklı Personel/Araç Arındırması (TSK),
 Personel Arındırması,
 Yaralı Arındırması,
 Özel Teçhizat Arındırması,
 Hava Aracı Arındırması (TSK),
 Gemi Arındırması (TSK),
 Ülke Arındırması.
16
16 / 80
Arındırma Maddeleri
 Kirliliğin tipine ve harekat ortamına bağlı olarak seçilir.
Olay Yeri Yöneticisinin komuta ekibince
“Arındırma
Planı”nda
kullanılacak
olan
maddelerinin tipi ve miktarı belirtilmelidir.
hazırlanan
arındırma
 Bir arındırma yöntemi olmasına rağmen havalandırma,
olay bölgesinde zaman kısıtlamaları sebebiyle, arzu edilen
bir yol değildir.
17
17 / 80
Arındırma Planlaması
Arındırma faaliyeti kirliliğin sıcak bölgede ve arındırma
koridorunda tahdit edilmesi üzerine yönelik olarak yönetilir
ve koordine edilir.
 Arındırma Planı geliştirilirken müdahale personeli üzerine
etkileri
dikkate
alınır,
yeterli
çalışma/dinlenme
periyotlarının uygulanması için tedbirler alınır.
 Doğru arındırma teknikleri, tehlikeler ve risk değerlendirme
talimatları daha olaylar gerçekleşmeden planlanmalıdır.
 Uygun
arındırma
usulü
tespit
edilmeden
ve
yayımlanmadan sıcak bölgeye girişe müsaade edilmez.
 Arındırma Planlaması esnasında, ne kadar personelin
temizliğine ihtiyaç duyulduğu, gerekli destek teçhizatının
tespiti ve harekat için tedariki önemlidir.
18
18 / 80
Arındırma Planlaması
Arındırma Planında
ayrıca yer alması
gerekenler;

Giysilerin arındırılması ve atılması,

Duş alma ( itfaiye aracıyla / su ve sabun ile ),

Kirliliğin izlenmesi/ölçümlenmesi ( ve tıbbi tedavi),

Triyajın uygulanması ve gerekenlere tedavi.
19
19 / 80
Personel ve Yaralı Arındırma İstasyonu
Kimyasal tehlikeli madde olay bölgesinde
emniyet bölgelerinin oluşturulması
20
20 / 80
Personel ve Yaralı Arındırma İstasyonu
Genel

Personel arındırması, tehlike bölgesinin analizi
karşılaşılan riskler esas alınarak adım adım yürütülür;

Personel ve yaralıların
seviyelere indirilir,

Kirliliğin kontrol altına alınan bölgeden dışarı taşınmasına
engel olunur.

Yanıcılık ve zehirlilik gibi genel tehlike bilgiler referans
kaynaklardan incelenir,
üzerindeki
kirlilik
ve
güvenli
21
21 / 80
Personel ve Yaralı Arındırma İstasyonu
Genel
 Sıvılara karşı buharlar, sinir gazına karşı yakıcı gazlar,
kimyasallara ve/veya biyolojik ajanlara karşı radyoaktif
maddeler
vb.
bağıl
riskler
kirleticilerle
birlikte
değerlendirilir,
 Düzenli olarak arındırma işlemi ılık bölgede, kirlilik
azaltma koridorunda başlatılır.
 Sıcak ve soğuk bölgeye geçişler için kontrollü geçiş
noktaları belirlenir.
22
22 / 80
Personel Arındırma İstasyonu
Arındırma hattı ihtiyaca göre 2-8 istasyondan oluşur.
23 / 80
Personel Arındırma İstasyonu
 Personel, soğuk bölge hattını geçtiğinde, sağlık ekibi
triyaj ve izleme/ölçme yaparlar, herhangi bir yaralanma
varsa tedavi uygularlar,
 Müteakiben, personel yeniden giyinir/örtünür, bekleme
bölgesine geçer ve ajana maruziyet belirtilerinin olup
olmadığı tetkik edilir/izlenir.
 Triyaja göre, varsa yaraları tedavi edilir ve arındırıldıktan
sonra bir sağlık kuruluşuna tahliye edilir.
 Önemli olan güvenli ve uygun bir ortamda kirliliği zararsız
hale getirmektir.
 Her istasyonda, uygun koruyucu kıyafet giymiş
konusunda eğitimli personel ile arındırmaya tabi tutulan
personele nezaret edilir/yönlendirilir.
24
24 / 80
Personel Arındırma İstasyonu
Kirliliği Azaltmada Düşünceler
 Kirliliği azaltma = uzaklaştır-durula-seyrelt.
Tehlikenin tipi, hangi temizleme maddesinin ve arındırma
usulünün kullanılması gerektiğini tayin eder.
Kirliliğin büyük kısmı ilk arındırmada uzaklaştırılır, ikinci
arındırma daha özel kirliliğin uzaklaştırılmasına yöneliktir.
Ölçüm-gözlem noktasında dış giysilerden bütün kirliliğin
uzaklaştırıldığı kontrol edilir.
25
25 / 80
Personel Arındırma İstasyonu
Kirliliği Azaltmada Düşünceler
 Bütün çalışmada dikkat arındırma ekibinin üzerinde
olmalıdır. Bu ekip koruyucu giysiler ve kullandıkları
teçhizatlar konusunda bilgili ve sertifikalı olmalıdır.
 Sıcak bölgeden soğuk bölgeye doğru, A seviyeden D
seviyeye kadar, giysilerde korunma seviyesi azaltılabilir.
 Bütün arındırma personeli, kullandıkları teçhizat dahil,
kirlilik azaltma koridorunu terk etmeden mutlaka
arındırmaya tabi tutulur.
26
26 / 80
Personel Arındırma İstasyonu
Arındırma İşlemi (Giriş Noktası)
 Amaç; sıcak bölgeden çıkan tüm personelin arındırma
hattına girişini ve kirliliğin yayılımının kontrol edilmesini
sağlamaktır.
 Acil
arındırma
ve
acil
kirli
teçhizat
bırakma
istasyonlarından oluşur. İlk arındırma istasyonunda; ıslak
arındırma ve (BHM ve RHM kirliliği varsa) kuru arındırma
uygulanır.
 Islak arındırmada; personelin üzerindeki kirlilik tazyikli
suyla uzaklaştırılır yada seyreltilir. Kuru arındırmada
kazıyıcılar ve fırçalar kullanılır.
 Kirleticilerin suya reaksiyonu, suda çözünmesi
faktörler arındırma usulünün tayininde etkilidir.
vb.
27
27 / 80
Personel Arındırma İstasyonu
Arındırma İşlemi (Giriş Noktası)
 İlk arındırma istasyonunda acil kirli teçhizat bırakma yeri
basit bir branda yada masa şeklindedir ve çift maksatlı
olarak kullanılır;
 İlki; potansiyel kirlilik içeren her teçhizat kirli bölgede
kalır, bırakılır.
 İkincisi; yeniden kullanılmak üzere arındırma postalarınca
kirli teçhizat buradan alınır. Böylece daha az teçhizatın
kirli kalması sağlanır, müteakiben arındırmanın yükü
hafifletilir.
28
28 / 80
Personel Arındırma İstasyonu
Arındırma İşlemi (Giriş Noktası)
 İkinci arındırma istasyonunda uzman personelce yardım
ve nezaret edilir. İhtiyaca göre istasyon miktarı artırılabilir.
 Personelin dış giysilerinin tepeden
çıkarılmasına yardım ve nezaret edilir.
ayağa
doğru
 Kirliliğin yayılımının asgari seviyede tutulması için düşük
tazyikli su kullanılır ve etrafa sıçratılmaz.
 Arındırma istasyonlarından sonra personelin, giysilerinin
ve teçhizatının üzerinde, varsa tespit cihazlarıyla, kirlilik
ölçümü/izlemesi yapılır.
 Atık kirli sular mutlaka toplanır ve enterne edilir.
29
29 / 80
Personel Arındırma İstasyonu
Arındırma İşlemi (Giriş Noktası)
 Kirlilik tespit
gönderilir.
edilirse
yeniden,
geriye,
arındırmaya
 Bilinmeyen bir kirletici ile karşılaşılmış yada tespit cihazı
mevcut değilse, gözlem yolu kullanılır.
 Koruyucu giysilerdeki her türlü leke veya renk değişikliği,
personelde kirleticiye maruz kalındığını gösteren her türlü
belirti not edilir.
 Kirlilik hala mevcutsa daha spesifik olarak tanımlanan
bölgenin arındırmasının yapılması için personel geriye
sevk edilir.
 Çıplak elle koruyucu elbisenin dışına temas edilmez.
30
30 / 80
Personel Arındırma İstasyonu
Arındırma İşlemi (SCBA Çıkarma/Değiştirme)
 Arındırma ekibince; personelin koruyucu giysilerinin
fermuarları açılır ve üzerinde SCBA kalacak şekilde
soyundurulur,
 Elbise içlerine kirli ellerle dokunulmamasına dikkat
edilerek içten dışa doğru katlanarak giysi çıkartılır.
 Hava tüpü değişimi burada yaptırılır ve personel tekrar
sıcak bölgeye gönderilir.
 Eğer tespit cihazları mevcut değilse yada tehlike
bilinmiyorsa, solunum sisteminin korunması maksadıyla
koruyucu maske/solunum cihazı son istasyona kadar
takılı bulundurulmalıdır.
31
31 / 80
Personel Arındırma İstasyonu
Arındırma İşlemi (SCBA Çıkarma/Değiştirme)
 Kirliliğe maruziyet ölçüsünde, burada görev yeni bir ekip
tarafından teslim alınırsa, SCBA’lar temiz ve faal olanlarla
değiştirilir,
 Personelin
elbiselerinin
yeniden
geçirmezliği
sağlandıktan sonra sıcak bölgeye gönderilir.
 Kirli
teçhizatlar,
müteakip
muhafazalara konulur.
arındırma
için
özel
32
32 / 80
Personel Arındırma İstasyonu
Arındırma İşlemi (Duşlar)
 Giysilerin kirlendiği şüphesi olan tehlike ortamında,
mahallinde kurulabilen taşınabilir kapalı tesislerdir.
 Giysilerin çıkarıldığı, duşların alındığı ve temiz kıyafetlerin
giyildiği üç ayrı bölümden oluşur.
 Çıkarılan giysiler kişiye özel olarak etiketlenir ve
torbalanır. Kirli olmayan giysiler arındırılarak yeniden
kullandırılabilir.
 Duşlarda bol su ve sabun,“tepeden tırnağa” sertçe
fırçalamak suretiyle kullanılır.
 Hava sıcaklığına uyumlu ısıtma/korunma yapılmalıdır.
Çıkışta temiz giysiler tedarik edilmelidir.
33
33 / 80
Personel Arındırma İstasyonu
Arındırma İşlemi (Tıbbi Değerlendirme)
 Tam arındırma tamamlandığında yapılır.
 Personelin yaşamsal değerleri alınır, kaydedilir ve sıcak
bölgeye girmeden önceki değerleriyle karşılaştırılır.
 Herhangi bir maruziyet/yaralanma emaresi tespit edilenler,
mümkün olduğunca tüm vücutları arındırıldıktan sonra,
uygun tedavinin alınması için bir hastaneye sevk edilirler.
 Uygun evrak kaydı (personelin adı, tatbik edilen arındırma
usulü, maruziyeti, yaraları) arındırma koridorundan geçen
her personel için yapılır. kayıtlandırılır.
34
34 / 80