Transcript AFO
Dizilim Bozuklukları 1- Q açısının arttığı durumlar 2- Subtalar eklemde aşırı pronasyon: Kuadrisepsin patella uzerindeki lateral çekişini arttırır. 3- Kas gerginliği: Gergin hamstringler subtalar eklemde kompansatuar pronasyona neden olurlar.Gergin iliotibial bant diz fleksiyonu sırasında patellayı laterale çeker. 4- Patella alta 5- Vastus medialis oblikus yetersizliği ? İstirahat breysleri Elastik breysler (knee sleeves) Yükverici breysler Spor Diz Ortezleri 1) Koruyucu 2) Rehabilitatif 3) Fonksiyonel Koruyucu Diz Breysleri Travmadan korunma veya yaralanma şiddetini azaltma amaçlıdır. Kullanımını veya maliyetyarar kazanımını destekleyen kanıtlar yoktur. Bazı çalışmalarda, bu ortezlerin dizinden sakatlanmış sporcu sayısını arttırdığı bildirilmiştir. Aynı zamanda artmış enerji tüketimi ile ilişkilidir. Rehabilitatif Diz Breysleri Belirlenen sınırlarda, korunmuş harekete izin vermek için kullanılır. Postoperatif ve konservatif tedavide kullanılır. Fonksiyonel Diz Breysleri Patolojik laktisitenin tedavisinde, stabilite sağlamak için kullanılır. Rehabilitasyon gereksiniminin yerine geçmez! Kullanımlarının, spor aktivitesi esnasındaki yükün çok daha altındaki yüklerde etkili olduğu gösterilmiş. Ayak-Ayak Bileği Ortezleri (AFO) • En sık reçetelenen alt ekstremite ortezleridir. • Ayak bileği hareketlerini effektif olarak kontrol edebilmek için kullanılan metal veya plastik ortezlerdir. • Yürürken ayak bileği stabilitesini sağlar. • Aynı zamanda dizin stabilitesine destek olur. • Uygun bir AFO reçetelemesi için, hareketin tüm planlarında ortezin ayak, ayak bileği ve diz üzerine olan biyomekanik etkisi göz önüne alınmalıdır. • Plantar fleksiyon Diz ekstansiyon momenti • Dorsi fleksiyon Diz fleksiyon momenti AFO Metal AFO Plastik AFO Solid ortez Posterior yaprak yay Spiral ortez Hemispiral ortez Hemiposterior yaprak yay Patellar tendon destekli ortez Yer Reaksiyonlu AFO Spinal kord yaralanmasında Plantar fleksiyonda sabitleme (10º) Dizde ekstansiyon momenti T-bantlı Ortez Varus Laterale Valgus Mediale Ayak Bileği Osteoartriti Ortezleme ile amaç; Yürümeyi normalleştirmek Ağrıyı azaltmak Eklem hasarını önlemek Lace-up AB Breysi Neopren Bileklik Propriosepsiyonu iyileştirir Dengeyi arttırır Ayak Bileği Osteoartriti • Semirijid ayak ortezleri, anterior talar lezyonlarda topuk yükselticileri eklemin önünü açarak faydalı olabilirler. • İleri dejeneratif durumlarda polipropilen AFO kullanılabilir. • Solid AFO’lar ekleme binen kas kuvvetini azaltırlar. • Planlanan AFO’nun dorsifleksiyon stoplu olması tercih edilir. AFO HFO-R HFO-A • Topuk yükselticileri dorsifleksiyonu kısıtlayarak anterior osteofitin şıkışmasını önler. • Büyük deformitesi, kemik çıkıntısı, periferal nöropatisi ve ileri derece artriti olan hastalarda patellar tendon taşıyıcı AFO düşünülebilir. • Topuğa yerleştirilen elastiki bir metaryel ile yapılan ayakkabı modifikasyonu ile topuk vuruşu yumuşatılır, Rocker bar ile yumuşak bir itme sağlanırken minimal ayak bileği hareketi ile plantar fleksiyon benzeri hareket sağlanmış olur. 1. MTF Eklem OA Halluks limitus Halluk rijidus Geniş parmak kutusu olan ayakkabı Sert tabanlık veya Rocker tabanlık 1. MTF Eklem OA 1. metatars şaftının altına ped yerleştirerek kemik yükseltilebilir ve böylece MTF eklemin fleksiyon derecesi azaltılır. Eklemin dorsifleksiyonu kısıtlayan bantlama oldukça rahatlatıcı olduğu belirtilmiştir. Halluks Valgus • • • • • Esnek, geniş ayakkabı Düşük topuk Atel ve parmak arası makara Metatarsal ped Medial longitudinal ark desteği Bunyon Koruyucu Ped Çekiç Parmak • Derin ayakkabı • Yumuşak tabanlık • Metatarsal ped Metatarsalji • Yüksek topuklu, dar burunlu ayakkabıdan kaçınma • Metatarsal veya sasemoid ped • Metatarsal veya rocker bar Pes Planus • • • • Alçak topuklu ayakkabı Medial longitidunal ark desteği Scaphoid ped Medial topuk uzunluğunun arttırılması (Thomas topuğu) • UCBL ortezi • Subtalar eklem nötral pozisyonda ısmarlama ortez Pes Kavus • • • • • • Yüksek yanaklı ayakkabı Geniş parmak kutusu Lateral topuk kaması Metatarsal ped Medial ark desteği Aşırı supinasyonu önleme Pes Varus • • • • Uzun yanaklı ayakkabı Lateral taban ve topuk kaması Ters Thomas topuğu Sabit deformiteler için medial longitidunal ark desteği Pes Ekinovarus • Uzun yanaklı ayakkabı • Topuğu yükseltme • Diğer ayakkabıda taban, topuk yükseltme • Medial longitidunal ark desteği Plantar Fasiit • Sert medial topuk konturlu ayakkabı • Topuk yastığı • Medial longitidunal ark desteği • Kalkaneal bar • Subtalar eklemin nötral pozisyonunda ısmarlama ortez Bacak Uzunluk Farkı • Yaklaşık ≤ 1,3 cm ise düzeltilmez • Uygunsuzluğun tamamı asla düzeltilmez! • En fazla %75’i düzeltilmeli ≤ 1.3 cm Topuk yastığı ≥ 1.3 cm Eksternal takviye • Eksternal takviye yapılan durumlarda, stabil yürüme paterni için taban modifikasyonu yapılmalıdır. Kaynaklar Randall L. BRADDOM Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, 2010, 3. Baskı, Alt Ekstremite Ortezleri Joel A. DELİSA, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, 2007,4. Baskı, Alt Ekstremite Ortezleri, Ayakkabılar ve Yürüme Yardımcıları Hasan OĞUZ, Tıbbi Rehabilitasyon, 2004, 2. Baskı, Üst ve Alt Ekstremite Ortezleri U.S. National Library of Medicine National Institues of Health Türkiye Klinikleri FTR Dergisi, 2006, Osteoartrit Rehabilitasyonu Teşekkürler…