Transcript Slayt 1 - TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu

HH
ONUNCU KALKINMA PLANI
(2014-2018)
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Sunumu
Dr. Cevdet YILMAZ
Kalkınma Bakanı
18 Haziran 2013
1
ONUNCU KALKINMA PLANI
HAZIRLIKLARI
• Ön Hazırlık Çalışmaları (1 Eylül 2010)
•
Bakanlık İçi Toplantılar ve Teknik Çalışmalar
• Resmi Sürecin Başlaması
•
Başbakanlık Genelgesi (5 Haziran 2012)
• ÖİK Çalışmaları (1 Eylül-31 Aralık 2012)
• Yerel Düzeyde Katkılar (7 bini aşkın
katılımcı)
• Diğer Katılımcı Toplantılar (1 Mart 2012 - 1
Mart 2013)
2
ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONLARI
• 20’si çalışma grubu olmak üzere toplam
66 adet
• 3 Bini aşkın katılımcı
• Akademisyen
• Kamu ve Özel Sektör Temsilcileri
• STK
• 1 Eylül-31 Aralık 2012 Özel İhtisas
Komisyonu Çalışmaları
3
KATILIMCI TOPLANTILAR
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1 Mart
19 Mart
17 Mayıs
Haziran-Ekim
28 Aralık
30 Aralık
18 Ocak
19 Ocak
22 Ocak
19 Şubat
5 Mart
2012
2012
2012
2012
2012
2012
2013
2013
2013
2013
2013
Müsteşarlar
Akil Adamlar
Büyükelçiler
Yerel Toplantılar
Kentsel Dönüşüm (Altındağ Bld.)
Düşünce Kuruluşları
DPT Kökenli Milletvekilleri
TCMB ve Hazine Müsteşarlığı
DPT Eski Müsteşarları
Genç Perspektif Çalıştayı
İktisatçılar
4
KÜRESEL EĞİLİMLER ve
TÜRKİYE ETKİLEŞİMİ
• Batı’dan Doğu’ya Kayan Büyüme/Üretim
Ekseni
• Küresel Enerji Sisteminde Dönüşüm
• Gıda, Su ve Doğal Kaynakların Etkin Kullanımı
• Demografik Değişim, Eğitim ve Nitelikli İşgücü
• Şehirleşme Sürecinin Hızlanması
5
2023 YILINA İLİŞKİN TEMEL
MAKRO HEDEFLER
• Milli geliri 2 trilyon dolara yükseltmek
• Kişi başına düşen geliri 25 bin dolar
seviyesine çıkarmak
• 500 milyar dolar ihracat gerçekleştirmek
• İşsizlik oranını yüzde 5’e indirmek
• Enflasyon ve faiz oranlarını kalıcı bir biçimde
düşük ve tek haneli rakamlara indirmek
6
Onuncu Kalkınma Planının Yapısı
Onuncu Kalkınma
Planı
(2014-2018)
Nitelikli İnsan,
Güçlü Toplum
Yenilikçi Üretim,
İstikrarlı Yüksek
Büyüme
Yaşanabilir
Mekanlar,
Sürdürülebilir
Çevre
Kalkınma İçin
Uluslararası
İşbirliği
Öncelikli Dönüşüm Programları
Uygulama, İzleme, Değerlendirme
7
A) KAPSAMLI POLİTİKA ÇERÇEVESİ
1.
2.
3.
4.
Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum
Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme
Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre
Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği
8
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (1)
Sürdürülebilir ve kapsayıcı kalkınma anlayışıyla;
• Bireysel ve toplumsal nitelik ve yetkinliğin
yükseltilmesi
• Gelir dağılımını daha da iyileştirerek toplumsal
refahın yaygınlaştırılması
• Özgür, sağlıklı, güvenli ve yüksek standartta
yaşam sürebilecekleri sosyal bir ortamın
oluşturulması
9
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (2)
EĞİTİM
Gelişmeler:
• 188 bin yeni derslik, 129 bin öğrencilik ilave yurt kapasitesi,
• Ücretsiz ders kitabı, şartlı eğitim yardımları, taşımalı eğitim,
okul sütü programı,
• FATİH Projesi, 12 yıllık kademeli zorunlu eğitim sistemi,
• 2003 - Mayıs 2013 döneminde 94 yeni üniversite, toplam
170 üniversite
Temel Amaç:
Eğitimin her kademesinde erişim ve kalitenin artırılması
suretiyle fırsat eşitliğinin geliştirilmesi
10
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (3)
EĞİTİM
Hedefler
• Okul öncesi eğitimde okullaşma oranını yüzde 47’den
yüzde 70’e çıkarmak.
• İlk ve orta öğretimde derslik ve öğretmen başına düşen
öğrenci sayısını azaltmak,
• Yükseköğretimde okullaşma oranını yüzde 87’den yüzde
94’e çıkarmak,
• Ortaöğretim ve yüksek öğretime geçiş sisteminin gözden
geçirilmesi,
• Eğitimde performans odaklı çoklu değerlendirme sistemi,
• Fatih Projesinin tamamlanması.
11
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (4)
SAĞLIK
Gelişmeler:
• Sağlıkta dönüşüm Programı ile
• Aile hekimliği, anne ve çocuk sağlığı,
• Hastane ve hasta yatak sayıları, sağlık personeli,
• Koruyucu sağlık, kurumsal yapılanma, bulaşıcı hastalıklarla
mücadele ve hasta haklarında önemli ilerlemeler
• Kişi başı hekim müracaat sayısı 3,2’den 8,2’ye (2002-2011)
• Sağlık hizmet memnuniyeti %39,5’den %75’e yükselmiştir.(2003-2012)
Temel Amaç:
Vatandaşlarımızın ve toplumumuzun fiziken ve ruhen tam iyilik haline
ulaşabilmesi ve ekonomik sosyal hayata aktif, sağlıklı bireyler olarak
katılımı
12
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (5)
SAĞLIK
Hedefler
• 80.000 yeni hasta yatağı, 30.000 ilave hekim, 80.000 ilave
hemşire
• Sağlık alanındaki yatak ihtiyacının karşılanması amacıyla kamu
kaynaklarına ilave olarak KÖİ yöntemiyle hastane projelerine
devam edilecektir.
• Sağlık altyapısı ve personelinin ülke geneline daha dengeli
dağılımı
• Üniversite hastanelerinin sağlık hizmet sunumundaki rolleri
netleştirilecek,
• Tamamlayıcı tıp kapsamında standartlar belirlenecek ve bu alan
denetim altına alınacaktır.
13
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (6)
ADALET
Gelişmeler:
•Türk Borçlar Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Türk Ticaret
Kanunu ve Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu gibi
temel kanunlar
•12 Eylül 2010 tarihli halk oylamasıyla Anayasanın ilgili
hükümlerinde değişiklik
•Dört yargı paketi yoluyla adalet ve yargı hizmetlerinin
etkinleştirilmesi, temel hak ve özgürlüklerin güçlendirilmesi
•Ceza infaz kurumları ile tutukevleri ve adliye binaları yatırımları
•Ulusal Yargı Ağı Projesinin (UYAP) donanım ve yazılım
altyapısının tamamlanması
14
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (7)
ADALET
Temel Amaç:
Evrensel hukuk normları, hukuk devleti ve hukukun
üstünlüğünün gerekleri doğrultusunda yargılama sürecinin
hızlı, adil, etkin, güvenli ve isabetli şekilde işlemesi.
Hedefler
•Koruyucu/önleyici hukuk yaklaşımının yaygınlaştırılması
•Yargıya ulaşılabilirliğin daha da kolaylaştırılması
•Hukukun tüm dallarında alternatif uyuşmazlık çözüm
yöntemlerine ağırlık verilmesi
15
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (8)
GÜVENLİK
Gelişmeler:
• Güvenlik hizmetlerini etkinleştirecek yasal ve kurumsal düzenlemeler
• Güvenlik güçlerinin eğitim ve donanım ihtiyaçlarının karşılanması
• MOBESE sisteminin yaygınlaştırılması ve Acil Çağrı Merkezleri projesinin
başlatılması
• Modern kriminal laboratuarların kurulması
• Asayiş hizmetlerinde vatandaş memnuniyeti % 79,4 (TÜİK 2012)
Temel Amaç:
Toplumsal düzenin korunması ve vatandaşlarımızın kanunlarla güvence altına
alınan hak ve özgürlüklerinin tesisine yönelik güvenlik hizmetlerinin daha
sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi.
Hedefler
• Güvenlik hizmetlerinin sunumunda, hukukun üstünlüğüne ve insan haklarına
saygı ile vatandaş desteği ve katılımı, açıklık ve güven tesisi.
16
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (9)
TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER
Gelişmeler:
• Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkı getirilmiş,
• Türkiye İnsan Hakları Kurumu kurulmuş,
• 2013 yılında kabul edilen 4’üncü yargı reformu paketiyle ifade ve basın
özgürlüğü geliştirilmiştir.
Temel Amaç:
Çoğulcu ve özgürlükçü bir demokrasi anlayışı doğrultusunda, bireylerin ve
toplumdaki farklı kesimlerin kendilerini özgürce ifade edebilmeleri, tüm inançlara
ve yaşam tarzlarına saygı esastır.
Yeni Anayasa
• Yeni Anayasanın mümkün olan en geniş katılımla hazırlanması,
• Tüm toplumsal kesimlerin taleplerini yansıtması,
• Toplum sözleşmesi niteliği taşıması.
17
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (10)
SOSYAL KORUMA
Gelişmeler:
• Kriz döneminde dünyada sosyal harcamalar azalırken ülkemiz
harcamalarında artış,
• Yoksullukla mücadelede kurumsal kapasite geliştirme,
• Krizin yoksulluk ve gelir eşitsizliği üzerindeki olumsuz etkilerinin
hafifletilmesi,
• Gini katsayısında iyileşme (2006: 0,40, 2011: 0,38)
• Kişi başına günlük harcaması 4,30 doların altında olan nüfusun
2003-2013 döneminde % 30’dan % 2,3’e düşürülmesi.
18
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (11)
SOSYAL KORUMA
Temel Amaç:
• Fırsatlara erişimin kolaylaştırılması,
• Gelir dağılımının iyileştirilmesi,
• Yoksulluğun azaltılması
Hedefler
• Kişi başına günlük harcaması 4,30 doların altında olan nüfusun
sıfıra yaklaştırılması,
• Gini katsayısının Plan dönemi sonunda 0,36'ya düşürülmesi
hedeflenmektedir.
• Aile Sosyal Destek Programı (ASDEP) modeli uygulanacaktır.
19
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (12)
KÜLTÜR VE SANAT
Gelişmeler:
• Yurtiçi ve yurtdışı yazma ve nadir eserlerin dijital ortama aktarılması,
• Başta vakıf eserleri olmak üzere çok sayıda tarihi eserin restore
edilmesi,
• Dünya kültür mirası listelerinde ülkemize ait varlıkların sayısının
artırılması,
• Kültür ve sanat etkinliklerinin yaygınlaştırılması.
Temel Amaç
• Kültürel zenginlik ve çeşitliliğin korunup geliştirilerek gelecek nesillere
aktarılması,
• Kültür ve sanat faaliyetlerinin yaygınlaştırılması,
• Milli kültür ve değerler etrafında toplumsal bütünlüğün güçlendirilmesi.
20
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (13)
KÜLTÜR VE SANAT
Hedefler
• Kültür endüstrisinin milli gelir, ihracat ve ülke tanıtımına
katkısının artırılması,
• Kentsel dönüşümde kültürel kimliğe ve yapıya uygunluğun
gözetilmesi,
• Türkçe’nin dünyada daha yaygın konuşulan bir dil
olmasının desteklenmesi, okuma kültürünün
yaygınlaştırılması,
• Kültürel ve sanatsal faaliyetlerde yerel, özel ve sivil
kurumların rolünün artırılması.
21
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (14)
İSTİHDAM VE ÇALIŞMA HAYATI
Gelişmeler:
• Türkiye kriz sonrasında OECD ülkeleri arasında işsizliği en
çok azaltan ülke,
• 2007-2012 döneminde yaklaşık 4,4 milyon ilave istihdam,
• Kayıt dışı istihdamda önemli oranda gerileme.
Temel Amaç:
Toplumun tüm kesimlerine insana yaraşır iş fırsatlarının
sunulduğu, işgücünün niteliğinin yükseltilip etkin kullanıldığı,
toplumsal cinsiyet eşitliği ile iş sağlığı ve güvenliği şartlarının
iyileştirildiği ve güvenceli esneklik yaklaşımının benimsendiği
bir işgücü piyasası
22
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (15)
İSTİHDAM VE ÇALIŞMA HAYATI
Hedefler
• Aktif işgücü programlarının etkinleştirilmesi,
• İş ve aile yaşamını uyumlaştırılması, çalışma koşullarının
iyileştirilmesi,
• Sosyal taraflarla diyalog içinde bireysel hesaba dayalı
kıdem tazminatı sisteminin oluşturulması,
• Kayıt dışı istihdamın yüzde 37,5’den yüzde 30’a,
• Gençlerde işsizlik oranının yüzde 16,5’ten yüzde 13’e
indirilmesi.
23
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (16)
SOSYAL GÜVENLİK
Gelişmeler:
• Sosyal sigorta kuruluşlarının tek çatı altında toplanması,
• Norm ve standart birliğinin sağlanmasına yönelik adımlar,
• Aynı standartlarda sağlık hizmeti sunan zorunlu genel sağlık sigortası
sistemi.
Temel Amaç:
Sosyal güvenlik sistemi nüfusun tamamını kapsayan, adil, kaliteli ve mali
açıdan sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulacaktır.
Hedefler
• Sosyal güvenlik bütçeye yükünün GSYH’nın yüzde 4’üne indirilmesi,
• Kayıt dışılıkla mücadele ederek prim tabanının genişletilmesi,
• İlaç ve tedavi harcamalarının daha akılcı hale getirilmesi.
24
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (17)
NÜFUS DİNAMİKLERİ
Gelişmeler:
• 2012 yıl sonu nüfus 75.627 bin
• Doğurganlık hızı 2012 yılında 2,08 çocuk, tarihte ilk defa,
nüfusun kendini yenileme seviyesi olan 2,1’in altında,
• 2050 yılından sonra toplam nüfus azalmaya başlayacak,
• Toplam nüfus içerisinde genç nüfusun payının azalacak, yaşlı
nüfusun payı artacak.
Temel Amaç ve Hedefler:
• Genç nüfusun yarattığı demografik fırsat penceresinden azami
derecede faydalanılması,
• Üretken ve dinamik nüfus yapısının korunarak yaşam kalitesinin
yükseltilmesi,
25
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (18)
KAMUDA STRATEJİK YÖNETİM
Gelişmeler:
• Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri,
• sosyal güvenlik kurumları,
• nüfusu 50 bin ve üzerinde olan 243 belediye,
• 81 il özel idaresi ve
• 15 KİT’te
stratejik plan, performans programları hazırlanarak uygulamaya
konulmuş ve sonuçlar faaliyet raporlarıyla izlenmiştir.
Temel Amaç:
Uygulama etkinliğinin artırılması ve hesap verebilirlik anlayışının,
yönetim döngüsünün tüm aşamalarında hayata geçirilmesi.
26
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (19)
KAMUDA STRATEJİK YÖNETİM
Hedefler:
Plan döneminde,
• Plan-program-bütçe ilişkisinin güçlendirilmesi,
• Kamuda etkin bir yönetim ve harcama sisteminin kurulması,
• Kamu idarelerinde orta vadeli ve somut hedeflere dayalı
planlama anlayışının geliştirilmesi,
• Politika önceliklerine dayalı kaynak tahsisi sürecinin ve
performansa dayalı bütçe anlayışının güçlendirilmesi,
• İç kontrol sistemleri ile iç ve dış denetim uygulamalarının
etkin bir biçimde hayata geçirilmesi
hedeflenmektedir.
27
1. Nitelikli İnsan, Güçlü Toplum (20)
KAMU HİZMETLERİNDE e-DEVLET UYGULAMALARI
Gelişmeler
• e-Devlet Kapısı, MERNİS, AKS, UYAP, VEDOP, EKAP,
MEDULA, e-Okul Projesi gibi birçok e-devlet projesi
uygulamaya konulmuştur.
• İnternet kullananların yüzde 45,1’i e-devlet hizmetlerinden
faydalanmıştır (2012)
Hedefler, Politikalar
• e-Devlet yapısı, teknolojideki güncel gelişmeleri de yansıtacak
şekilde inşa edilmeye devam edilecektir.
• Plan döneminde e-Devlet Kapısından sunulan hizmet sayısının
700’den 3.000’e kullanıcı sayısının ise 15 milyondan 30 milyona
çıkması hedeflenmektedir.
28
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (1)
TEMEL AMAÇ ve HEDEFLER
•
•
•
•
Gelişmiş ülkelere yakınsamayı sürdürerek ülkemizi
orta-üst gelir grubundan yüksek gelir grubu ülkeler
arasına yükseltmek
Cari
açığı
artırmadan,
ülkemizin
büyüme
performansını daha yüksek, istikrarlı ve sürdürülebilir
bir yapıya kavuşturmak
Üretim yapısının teknoloji ve katma değer seviyesini
yükseltmek
Ekonominin rekabet gücünü artırmak
29
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (2)
BÜYÜME STRATEJİSİ
Makroekonomik
İstikrar
Beşeri Sermaye
ve
İşgücü Piyasası
Teknoloji
ve
Yenilik
Fiziki Altyapı
Kurumsal Kalite
Verimlilik artışı ve
sanayileşmenin hızlandırılması yoluyla
ihracata dayalı, özel sektör öncülüğünde, rekabetçi üretim
yapısının geliştirilmesi
İSTİKRARLI ve YÜKSEK
BÜYÜME
30
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (3)
HEDEFLER: BÜYÜME VE İSTİHDAM
Milli Gelir
2006
2012
Büyüme Hızı, %
6,9
2,2
5,9
5,5
GSYH, Milyar $
526
786
1.286
8,6
7.586
10.504
15.996
7,4
Kişi Başı Gelir, $
2018 2014-18
* Dönemsel rakamlar yıllık ortalama yüzde artış olarak verilmiştir.
İşgücü Piyasası
2006
2012
2018 2014-18
İşsizlik Oranı, %
10,2
9,2
7,2
8,2
İşgücüne Katılma Oranı, %
46,3
50,0
53,8
52,6
İstihdam Oranı, %
41,5
45,4
49,9
48,2
31
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (4)
YURTİÇİ TASARRUFLAR
• Büyüme için yatırım, yatırım için tasarruf ihtiyacı
• Yurtiçi tasarrufların artırılması ve üretken alanlara
yönlendirilmesi
 Uygun makroekonomik koşullar
 Mali piyasa araçları
 İsrafla etkin mücadele
• Plan dönemi sonunda yurtiçi tasarruflar / GSYH: % 19
32
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (5)
ÖDEMELER DENGESİ
• Amaç: Cari açığın büyüme üstünde baskı yaratmayacak
seviyelerde tutulması
• Hedef: Cari açığın tedrici olarak % 5,2’ye indirilmesi
• İhracatçıların yeni pazarlara erişmesine yönelik mevcut
imkânların iyileştirilmesi
• İthalat bağımlılığını azaltmayı esas alan büyük ölçekli
yatırımları ve stratejik sektör boyutlarını içeren yeni teşvik
sisteminin etkili olarak hayata geçirilmesi
• İhracat desteklerinde etkililiğin esas alınması, gelişme
potansiyeli olan sektörlere öncelik verilmesi
33
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (6)
ÖDEMELER DENGESİ
• İhraç ürünlerinde özgün tasarımın özendirilmesi, nitelikli
tasarımcı yetiştirilmesi, patent tescili ve uluslararası marka
oluşturulması, tanıtım ve pazarlamanın geliştirilmesi
• Kredi artış hızının kredi türlerinde farklılaşma yapılarak kontrol
altında tutulması
• e-Ticaretin, ihracatın artırılmasında etkili bir araç olarak
kullanılması
• Yerli ve yenilenebilir enerji kaynakları, nükleer enerji ve enerji
verimliliğine yönelik politikalara öncelik verilmesi
• Yerli girdi kullanımının ve yerlileşmenin artırılması
34
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (7)
HEDEFLER: DIŞ TİCARET
2006
2012
2018 2014-18
İhracat, Milyar $
85,5
152,5
277,2
11,9
İthalat, Milyar $
139,6
236,5
404,3
9,9
17,5
25,7
40,9
7,8
6,0
6,0
5,2
5,8
20,2
12,6
28,3
13,1
Turizm Gelirleri, Milyar $ 1
Cari Açık / GSYH, %
DYY, Milyar $
•
•
Dönemsel rakamlar yıllık ortalama yüzde artış olarak verilmiştir.
(1) Ödemeler dengesi tanımlıdır.
35
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (8)
ENFLASYON VE PARA POLİTİKASI
• Son 10 yılda enflasyon hızlı bir şekilde tek haneli seviyelere
indirilmiştir.
• Bu gelişmede, mali disiplin ve bununla uyumlu para ve gelirler
politikalarının kararlı şekilde uygulanması etkili olmuştur.
• Açık enflasyon hedeflemesi rejimine geçilmesi
• Onuncu Plan:
 Amaç: Fiyat istikrarını sağlamak ve korumak
 Enflasyon hedeflemesi rejiminin sürdürülmesi
 Dalgalı döviz kuru rejiminin sürdürülmesi
 2018 yılı TÜFE artışı hedefi: % 4,5
36
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (9)
MALİYE POLİTİKASI
• Son 10 yılda kamu borç stokunun azaltılması hedefi
• Mali disiplin  Faiz dışı fazla politikası + yapısal reformlar
• AB Tanımlı Genel Devlet Borç Stoku / GSYH:
2002: % 74
2012: % 36,1
• Onuncu Kalkınma Planı döneminde amaçlar:
 Ekonomik istikrarı destekleyici olması
 Yurtiçi tasarruf artışını destekleyici olması
 Vergi yükünün daha adil hale getirilmesi (verginin tabana
yayılması)
 Kamu kesimi borçlanma gereğinin kontrol altında tutulması
37
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (10)
HEDEFLER: KAMU MALİYESİ
(GSYH’ya Oran, %)
Genel Devlet Harcamaları
Faiz Dışı Harcamalar
Cari Harcamalar
Yatırım Harcamaları
Diğer Transfer Harcamaları
Faiz Harcamaları
Genel Devlet Gelirleri
Vergi Gelirleri
Diğer Gelirler
Genel Devlet Dengesi
Kamu Kesimi Faiz Dışı Dengesi
(Program Tanımlı)
2006
33,4
27,3
14,6
3,0
9,8
6,1
34,8
18,7
16,1
1,3
2012
38,7
35,2
17,5
3,5
14,2
3,5
37,8
20,2
17,6
-1,0
2013
39,7
36,4
17,8
3,5
15,0
3,3
38,3
20,9
17,4
-1,4
2018
38,4
36,2
17,2
4,1
14,9
2,3
37,9
21,2
16,7
-0,5
4,8
0,9
0,8
1,0
38
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (11)
YATIRIM POLİTİKALARI
• Kamu yatırımları  Büyüme, Özel Yatırımlar, İstihdam ve
Bölgeler Arası Gelişmişlik Farklarının Azaltılması
• Altyapı Yatırımları
• Yatırım Ortamının İyileştirilmesi
• Teşvik Sistemi
• 2018 yılında Sabit Sermaye Yatırımları / GSYH
Kamu: % 4,8
Özel: %19,3
Toplam: % 24,1
• Önümüzdeki 5 yıllık süreçte 2013 yılı fiyatlarıyla
417 Milyar TL Kamu Yatırımı (2007-2013: 391 Milyar TL)
87,6 Milyar TL KÖİ 1 Yatırımı (2007-2013: 28,5 Milyar Dolar 2 )
(1) Yap-İşlet Devret ve Yap-Kirala modellerini kapsamaktadır.
(2) Yetki verilen 46 projenin toplam yatırım tutarı .
39
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme
(12)
1
Toplam Kamu Sabit Sermaye Yatırımlarında Gelişmeler ve Hedefler
SEKTÖRLER
Tarım
Madencilik
İmalat
Enerji
Ulaştırma
Turizm
Konut
Eğitim
Sağlık
Adalet
Güvenlik
İçmesuyu
Kanalizasyon
Teknolojik Araştırma
Diğer
TOPLAM
9. Plan Dönemi (Gerçekleşme)
(2007-2013)2
(2013 Yılı fiyatlarıyla)
10. Plan Dönemi
(2014-2018)
Milyon TL
% Pay
Milyon TL
% Pay
39.947
8.483
3.809
28.655
146.123
2.087
6.409
47.886
21.887
5.072
3.894
25.847
21.746
6.889
21.951
390.684
10,2
2,2
1,0
7,3
37,4
0,5
1,6
12,3
5,6
1,3
1,0
6,6
5,6
1,8
5,6
100,0
50.087
12.522
3.757
15.026
141.914
2.504
4.174
66.783
21.287
6.261
4.591
29.218
24.209
10.435
24.626
417.393
12,0
3,0
0,9
3,6
34,0
0,6
1,0
16,0
5,1
1,5
1,1
7,0
5,8
2,5
5,9
100,0
(1)Mahalli idare yatırımları ve yatırım işçiliği tutarları dahildir.
(2)2013 yılı gerçekleşmesi tahminidir.
40
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (13)
KAMU YATIRIM ÖNCELİKLERİ
• Kamu ve özel kesim yatırımları birbirlerini tamamlayacak şekilde
bütüncül bir bakış açısıyla ele alınacaktır.
• Kamu yatırımları, özel sektör tarafından gerçekleştirilemeyecek
ekonomik ve sosyal altyapı alanlarında yoğunlaştırılacaktır.
• Eğitim, sağlık, kentsel altyapı, bilim-teknoloji, ulaştırma ve
sulama sektörlerine öncelik verilecektir.
• Kamu yatırımları, bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltmayı ve
bölgesel gelişme potansiyelini değerlendirmeyi hedefleyen
alanlara yönlendirilmeye devam edilecektir.
• KÖİ uygulamalarına ilişkin strateji belgesi hazırlanacak, KÖİ
mevzuatı çerçeve bir kanun ile tek çatı altında toplanacaktır.
41
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (14)
BİLİM, TEKNOLOJİ VE YENİLİK
Gelişmeler
• Ar-Ge kaynakları, bilim insanı sayısı, özel sektör Ar-Ge faaliyetleri,
harcaması ve araştırmacı istihdamında artış,
• Kamu, Özel ve Üniversite araştırma altyapılarının yaygınlaştırılması.
Hedefler, Politikalar
• Ar-Ge harcamalarının milli gelire oranının yüzde 1,8’e çıkarılması,
• Araştırma altyapılarının özel sektörle yakın işbirliği içinde
çalıştırılması,
• Rekabetçi ve yüksek katma değerli yeni sektörler, ürün ve markalar
için Ar-Ge ve yenilik programları,
• Araştırmacı sayısının nitelik ve nicelik olarak geliştirilmesi,
• Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin etkinleştirilmesi.
• Kamu alımlarının Ar-Ge yi teşvik edecek şekilde düzenlenmesi.
42
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (15)
İMALAT SANAYİİNDE DÖNÜŞÜM
Gelişmeler
•
Rekabet gücü, ihracat, verimlilik, sektörel dönüşüm, markalaşma ve
yenilik alanlarında ilerleme sağlanmıştır.
•
2002-2012 döneminde imalat sanayii katma değeri yıllık ortalama yüzde
5,6 oranında büyümüş, ihracat 33,7 milyar dolardan 143,2 milyar dolara
çıkmıştır.
•
Orta teknoloji sektörlerinin ihracat içindeki payı yüzde 47,1’den yüzde
66,3’e çıkmıştır.
Hedefler, Politikalar
•
İmalat sanayiinde; (i) yenilikçilik ve firma becerileri, (ii) bölgelerimizin
üretime etkili katılımı, (iii) sektörler arası entegrasyon, (iv) yeşil teknoloji
ve yeşil üretim ile (v) dış pazar çeşitliliği dönüşümün odaklarıdır.
•
İmalat sanayii ihracatını 257 milyar dolara yükseltmeyi, ihracat içerisinde
ortanın üstü ve yüksek teknoloji sektörlerinin payını artırmayı ve genel
olarak üretimde katma değeri yükseltmeyi hedeflemekteyiz.
43
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (16)
GİRİŞİMCİLİK VE KOBİ’LER
Gelişmeler
•
Girişimcilere ve KOBİ’lere yönelik vergi, kredi, Ar-Ge ve proje destekleri,
•
Girişimcilik destekleri, endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri,
OSB ve KSS yapımı, ihracata yönelik destekler,
•
Son 10 yılda 83 adet OSB, 99 adet KSS, 45 adet Teknoloji Geliştirme
Bölgesi ve 3 adet Endüstri Bölgesi kurulmuştur.
Hedefler, Politikalar
•
KOBİ’lerin büyümesi, yenilik kapasitelerinin geliştirilmesi, verimliliklerinin
artırılması, daha rekabetçi ve ihracatçı yapıya kavuşmaları
•
Girişimciliğin, esnaf ve sanatkârlar ile kooperatifçiliğin geliştirilmesi
•
Yeni girişim ve KOBİ’lerin finansmana erişimlerinin kolaylaştırılması
•
KOBİ’lerin Ar-Ge, yenilik ve ihracat kapasitelerinin geliştirilmesi
44
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (17)
BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ
Gelişmeler
• Genişbant internet abone sayısı: 18 bin seviyelerinden 20
milyonun üzerine çıkmıştır (2003-2012)
• İnternetten gerçekleşen kartlı ödemeler tutarı: 2,4 milyar
TL’den (2006) 30,7 milyar TL’ye (2012) çıkmıştır.
Hedefler, Politikalar
• Bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaştırılması, bu
alanda yerli katma değerin yükseltilmesi ve bilgi tabanlı
ekonomiye dönüşümün sağlanması amaçlanmaktadır.
45
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (18)
TARIM VE GIDA
Gelişmeler
• Ülkemizde yaşanan kuraklık yanında dünya gıda piyasalarındaki
sürekli ve hızlı değişimler ile fiyat artışları, ülkemizde gıda ithalatı
artışına sebep olurken tarımsal üretime dönük yatırım ile
istihdama olumlu katkıda bulunmuştur.
• Tarımsal desteklemeler miktar ve çeşit olarak artırılmış, et ve et
ürünleri piyasasında istikrarın temini için tedbirler alınmış,
bölgesel hayvancılık projeleri uygulamaya konulmuştur.
46
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (19)
TARIM VE GIDA
Hedefler
• Toplulaştırılan arazinin yaklaşık ikiye katlayarak 8 milyon hektara çıkarılması
• İşletmeye açılan sulama alanının 2,9 milyon hektardan 3,8 milyon hektara
çıkarılması
• Ağaçlandırılan toplam arazi miktarının 3 milyon hektardan 3,7 milyon hektara
çıkarılması
Politikalar
• Tüketici odaklı ve bilgiye dayalı üretim modellerine geçilmesi,
• Tarım arazilerinde çok parçalılığın önlenmesi ve işletme ölçeklerinin büyütülmesi
• Su başta olmak üzere doğal kaynakların verimli kullanımı
• Kaliteli, güvenilir ve özgün ürünlerin üretilmesi
• Ürün pazarlama imkanlarının geliştirilmesi
• Tarım ve gıda işletmelerinin modernizasyonu ve üretimde kayıt dışılığın
azaltılması
47
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (20)
ENERJİ
Gelişmeler
•
•
•
•
•
2002-2012 döneminde birincil enerji talebi yaklaşık yüzde 50, elektrik talebi
yüzde 87 oranında artmıştır.
Doğal gazın ulaştığı il merkezi sayısı 72’ye yükselmiş, petrol ve doğal gaz
aramaları için ayrılan kaynaklar önemli oranlarda artırılmıştır.
Elektrikte yaklaşık 20.000 MW’lık yeni kapasite özel sektör eliyle hayata
geçirilmiştir.
Akkuyu’da bir nükleer santral yapılması için Rusya Federasyonu ile,
Sinop’ta ikinci bir nükleer santral kurulması için de Japonya ile anlaşma
imzalanmıştır.
Enerji verimliliğinin artırılması ve yenilenebilir enerjinin teşviki için yasa ve
yönetmelikler çıkarılmış, çeşitli programlar başlatılmıştır.
48
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (21)
ENERJİ
Hedefler, Politikalar
•
•
•
•
Plan döneminde enerji güvenliği gözetilerek dışa bağımlılık azaltılacaktır.
Elektrikte kurulu gücün 58 bin MW'dan 78 bin MW'a çıkarılması
hedeflenmektedir.
Türkiye’nin jeostratejik konumu etkin bir biçimde kullanılarak enerjide
transit ve terminal bir ülke haline gelinmesi hedeflenmektedir.
Enerji talebi karşılanırken çevreye zararın en az düzeyde tutulması, yerli
ve yenilenebilir enerji kaynaklarının en üst düzeyde değerlendirilmesi ve
enerjinin üretimden tüketime kadar her safhada verimli kullanılması
sağlanacaktır.
49
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (22)
MADENCİLİK
Gelişmeler
• Madencilik sektörümüzün ihracatı son 10 yılda 382 milyon dolardan 3,2
milyar dolara yükselmiştir.
• 2002-2013 yılları arasında petrol, doğal gaz, maden ve jeotermal
kaynak aramalarına ayrılan yatırım ödenekleri önemli oranda
artırılmıştır.
Hedefler, Politikalar
• Madencilikte aramaları yoğunlaştıracağız.
• Bu çerçevede, sondaj metrajını 1,3 milyon metreden 3 milyon metreye
yükseltmeyi hedefliyoruz.
50
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (23)
LOJİSTİK VE ULAŞTIRMA
Gelişmeler
•
Türkiye Lojistik Performans Endeksine göre 155 ülke arasında 2007
yılında 34’üncü sıradayken 2012 yılında 27’nci sıraya yükselmiştir.
•
Kamu tarafından yapımı devam eden 19 adet lojistik merkezden 3’ü
işletmeye açılmıştır.
•
Bölünmüş yol ağı uzunluğu otoyollar dâhil 22.253 km’ye ulaşmıştır.
•
Ankara-Eskişehir, Ankara-Konya ve Eskişehir–Konya yüksek hızlı tren
hatları işletmeye alınmış, Çandarlı Limanının yapımına başlanmıştır.
•
Havayolu taşımacılığında toplam yolcu trafiği 131 milyona, aktif hava
meydanı sayısı ise 49’a yükselmiştir.
•
Kamu-özel işbirliği modeli, havalimanlarının yanında otoyol, tünel ve
köprü yapımlarında da uygulanmaya başlanmıştır.
•
Posta hizmetleri ile demiryolu ulaştırmasında serbestleştirmeye dönük
hukuki düzenlemeler gerçekleştirilmiştir.
51
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (24)
LOJİSTİK VE ULAŞTIRMA
Hedefler, Politikalar
• Türkiye’nin lojistikte bölgesel bir üs olması ve lojistik maliyetin
düşürülmesi amaçlanmaktadır.
• Büyük ölçekte liman kapasiteleri hayata geçirilecek, limanların
demiryolu ve karayolu bağlantıları tamamlanacaktır.
• Havayolu sektöründe İstanbul’un uluslararası bir aktarma ve bakımonarım merkezi olması desteklenecektir.
• Bölünmüş yol ağı otoyol dahil yaklaşık 30 bin km’ye ve BSK’lı yol ağı
ise 40 bin km’ye çıkarılacaktır.
• İşletmeye açılacak hızlı tren hatları yanında sinyalizasyon ve
elektrifikasyon yatırımları hızlandırılacaktır.
52
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (25)
HİZMETLER
• Hizmetler sektöründe katma değeri yüksek alanların payının
artırılması, bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımının
yaygınlaştırılması, hizmet ihracatının artırılması ve
çeşitlendirilmesi amaçlanmaktadır.
• Ticaret faaliyetlerinde verimliliğin ve hizmet kalitesinin artırılması,
rekabetin ve tüketicinin korunması ile ticarette farklı kesimler
arasında dengeli gelişmeyi sağlayan bir ortamın tesis edilmesi
sağlanacaktır.
• Turizmde daha üst gelir grubuna hitap edecek şekilde turizm ürün
ve hizmetlerinin çeşitlendirilmesine ve sağlık turizmi başta olmak
üzere alternatif turizm türlerinin gelişimine önem verilecektir.
53
2. Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme (26)
HİZMETLER
• Turizmde yabancı ziyaretçi sayısının 31,8 milyon kişiden 42
milyon kişiye ulaştırılması, turizm gelirinin ise 29,4 milyar
dolardan 45 milyar dolara çıkarılması hedeflenmektedir.
• İnşaat sektörünün üretim ve hizmet kalitesinin uluslararası
standartlara ulaştırılması ve sektörde teknik müşavirlik
hizmetlerinin etkinleştirilmesi önceliklidir.
• Yurt dışı müteahhitlik sektöründe dünyanın en büyük 225
müteahhitlik firması listesinde Türkiye 33 firmayla ikinci sırada yer
almıştır. Müteahhitlik hizmetlerinin yurtdışı taahhüt tutarının yıllık
30 milyar dolardan 50 milyar dolara çıkarılması hedeflenmektedir.
54
3. Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre (1)
BÖLGESEL GELİŞME VE BÖLGESEL REKABET EDEBİLİRLİK
Gelişmeler:
• Bölgesel Gelişme Yüksek Kurulu / Bölgesel Gelişme Komitesi
• Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi
•
Mekânsal gelişme ve sosyo-ekonomik politikalar arasında uyumu
güçlendirmek, alt ölçekli plan ve stratejilere genel çerçeve oluşturmak
• Kalkınma Ajansları (2008-2013 dönemi)
•
•
•
•
•
•
Tüm bölgelerde bölge planları / stratejiler
Mali ve teknik destek programları
Proje başvuru sayısı / desteklenen proje
Projelere yapılan kaynak tahsisi
Eş finansman dahil projelerin toplam bütçesi
81 İlde yatırım destek ofisleri
: 34.000 / 8.400
: 1,6 milyar TL
: 3 milyar TL
55
3. Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre (2)
BÖLGESEL GELİŞME VE BÖLGESEL REKABET EDEBİLİRLİK
Gelişmeler:
• GAP Eylem Planı (2008-2012)
•
•
•
•
Toplam harcama
: 14,7 milyar TL
Hizmete alınan ana kanal
: 610 km
Toplulaştırma çalışmaları
: 1,1 milyon hektar alan
Eylem Planının 2014-2018 dönemini içerecek şekilde yenilenmesi
çalışmaları devam etmektedir.
• Yeni Bölge Kalkınma İdareleri (DAP, KOP ve DOKAP BKİ)
•
Kurumsallaşma çalışmaları ve eylem planı hazırlıkları yürütülmektedir.
56
3. Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre (3)
BÖLGESEL GELİŞME VE BÖLGESEL REKABET EDEBİLİRLİK
Gelişmeler:
• Yatırım teşvik sistemi: bölgesel boyutun güçlendirilmesi
• Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı (2008-2012)
•
Aktarılan kaynak 215 milyon TL
• KÖYDES
•
•
•
•
•
•
•
Kaynak tahsisi (2005-2013)
: 8,5 milyar TL
İnşa edilen köy yolu
: 181.500 km
Onarılan köy yolu
: 32.000 km
Kilit parke döşemesi
: 2.600 km
İçme suyu alan yerleşim birimi sayısı
: 47.461
Asfalt-beton yol oranı yüzde 33’ten yüzde 45’e ulaşmıştır.
Suyu yeterli ünite oranı ise yüzde 81’den yüzde 91’e yükselmiştir.
• Katılım Öncesi Mali İşbirliği Aracı (IPA)
57
3. Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre (4)
BÖLGESEL GELİŞME VE BÖLGESEL REKABET EDEBİLİRLİK
Hedefler:
•
Yeni bölgesel gelişme yaklaşımı
•
Bölgesel farkların azaltılması
•
Tüm bölgelerin potansiyellerinin değerlendirilmesi, rekabet gücünün
desteklenmesi ve kalkınmaya katkısının güçlendirilmesi
•
Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi çerçevesinde tüm bölgelerde
kalkınma stratejileri geliştirilip uygulanmasına devam edilecektir.
•
Bölgesel niteliklere
oluşturulacaktır.
•
Metropollerimizin Ar-Ge kapasiteleri ile yeniliğe dayalı yüksek
teknolojili ürün ve nitelikli hizmet üretme, kaliteli yaşam ve çalışma
imkânları sunma kabiliyetleri artırılacaktır.
göre
farklılaşan,
çeşitlenen
politikalar
58
3. Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre (5)
BÖLGESEL GELİŞME VE BÖLGESEL REKABET EDEBİLİRLİK
Hedefler:
• Anadolu’daki endüstriyel merkezlerimizin yenilik, üretim ve ihracat
kapasiteleri geliştirilecektir.
•
Orta gelirli bölgelerde üretim yapısının dönüşümü, sektörel çeşitliliğin
artırılması, girişimciliğin geliştirilmesi hedeflenmektedir.
•
Düşük gelirli bölgelerde ekonomik faaliyet kolları çeşitlendirilecek, KOBİ
ve mikro işletmeler geliştirilecek, tarımsal verimlilik artırılacak, beşeri ve
sosyal sermaye güçlendirilecektir.
•
Düşük gelirli bölgelerin ulusal pazarla ve diğer bölgelerle bütünleşme
düzeyi yükseltilecek; eğitim, sağlık, iletişim ve yerel yönetim
hizmetlerinin kalitesi ve erişilebilirliği artırılacaktır.
•
Bölgesel büyüme odaklarının geliştirilmesine devam edilecektir.
59
3. Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre (6)
MEKANSAL GELİŞME VE PLANLAMA
Gelişmeler:
•
Şehirleşme oranı 2012: % 72,3
•
Sosyal uyum, şehir bütünlüğü ve estetiği ile kentlilik kültürü
açısından çok boyutlu bir politika yaklaşımı
•
İmar planlama sisteminin yapısal ve işlevsel iyileştirilmesi
•
Gayrimenkul talebinin, özellikle metropol alanlarda, uluslararası
düzeye taşınması
2018: % 76,4
60
3. Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre (7)
MEKANSAL GELİŞME VE PLANLAMA
Hedefler:
•
Üst standartlarda yaşanabilir mekanlar elde edilecektir.
•
Mekânsal planlama sistemi merkezin düzenleyici ve denetleyici rol
üstlenecek, planlama ve uygulama ise yerinde gerçekleştirilecektir.
•
Fırsat eşitliğini ve hakkaniyeti gözeten mekânsal planlama ve
kentsel tasarım uygulamaları hayata geçirilecektir.
•
İmar planları ve revizyonlarıyla ortaya çıkan değer artışları temel
sosyal altyapı ve ortak kullanım alanları oluşturması amacıyla
kullanılacaktır.
61
3. Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre (8)
KENTSEL DÖNÜŞÜM VE KONUT
Gelişmeler:
•
Şehirlerde yapıların ve alanların dönüşüm ihtiyacı artmıştır.
•
2013 yılı Mayıs ayı itibarıyla 19 ilde 46 farklı alanda 97.300 adet
yapıyı içeren ve yaklaşık 610.000 kişinin yaşadığı 3.876 hektar alan
dönüşüm alanı olarak ilan edilmiştir.
•
Dokuzuncu Kalkınma Planı döneminde konut ihtiyacının yaklaşık 3,5
milyon olacağı tahmin edilmiştir.
•
Dönem sonu itibarıyla yapı kullanma izni alan konut sayısının 3,2
milyona ulaşması beklenmektedir.
•
Konut açığı, plan döneminde önemli oranda azaltılmıştır.
62
3. Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre (9)
KENTSEL DÖNÜŞÜM VE KONUT
Hedefler:
•
Büyüme ve kalkınmaya katkı sağlayan, mekân ve yaşam kalitesini
yaygın şekilde artıran dönüşüm projelerine öncelik verilecektir.
•
Kentsel dönüşüm projeleri sosyal bütünleşmeyi destekleyen bir
yaklaşımla gerçekleştirilecektir.
•
Kentsel dönüşüm projelerinde yenilikçi ve katma değer yaratan
sektörleri, yaratıcı endüstriler ile yüksek teknolojili ve çevreye duyarlı
üretimi destekleyen uygulamalara öncelik verilecektir.
•
Dar gelirliler başta olmak üzere, barınma sorununa sağlıklı ve
alternatif çözümler geliştirilecektir.
63
3. Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre (10)
KENTSEL ALTYAPI
Gelişmeler:
• Belediyeli nüfusta altyapıya erişim
•
İçme suyu hizmeti: %99
Kanalizasyon şebekesi: %88
Atıksu arıtma: %62
Düzenli depolama: %60
İstanbul, Adana, Antalya, Bursa, Gaziantep, İzmir, Kayseri ve Samsun’da
raylı sistem projeleri (Toplam uzunluk 477 km, 2013)
Hedefler
•
Sağlıklı ve güvenilir içme-kullanma suyuna erişim; atıkların etkin yönetimi,
•
Atıksu hizmeti verilen belediye nüfusu % 80,
•
Düzenli depolamadan yararlanan belediye nüfusu %85
•
Trafik sıkışıklığını azaltan, yakıt verimliliği yüksek, güvenli, çevre dostu ve
sürdürülebilir ulaşım altyapısı
64
3. Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre (11)
KENTSEL ALTYAPI
SU VE KANALİZASYON ALTYAPI PROGRAMI (SUKAP)
Amaç: Belediyelerin acil nitelikli olan içme suyu ve kanalizasyon
projelerinin hayata geçirilerek insan ve çevre sağlığını tehdit eden
sorunların çözülmesi
Kapsam:
• Nüfusu 25.000 ve altı belediyelere %50 hibe + %50 İLBANK
koşullarında kredi
• Nüfusu 25.000 üstünde olan belediyelere İLBANK kredisi
• 16 Büyükşehir Belediyesi dışında kalan 28,5 milyon belediyeli nüfus
programdan faydalanabilmekte
• Program kapsamında toplam maliyeti 7,5 milyar TL olan 2.392 proje
• 2011-2013 döneminde toplam 1,4 milyar TL kaynak tahsisi
65
3. Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre (12)
ÇEVRE VE AFET YÖNETİMİ
Gelişmeler:
Sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda çevre sorunlarına duyarlı politika
ve stratejiler uygulanarak,
•
Kurumsal ve teknik yapı, mevzuat ve standartlar iyileştirilmiş,
•
Çevrenin kirliliği azaltılmış, kalitesi iyileştirilmiş,
•
Kaynakların sürdürülebilir
kaydedilmiştir.
•
Korunan alanların oranı artırılmıştır. (2006: %4,99, 2012: % 7,24).
•
Yerel yönetim sayıları azaltılmış, genel bütçe vergi payları artmıştır.
•
AFAD ve Afet ve Acil Durum Müdürlükleri oluşturulmuştur.
•
2012 yılında Afet Sigortaları Kanunu çıkarılmıştır.
•
Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı ile Ulusal Afet ve Acil Durum
Müdahale Planı hazırlanmıştır.
kullanımı
konusunda
önemli
ilerlemeler
66
3. Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir Çevre (13)
ÇEVRE VE AFET YÖNETİMİ
Hedefler:
•
Toplumun çevre bilincinin artırılması ile çevrenin korunması ve kalitesinin
yükseltilmesi amaçlanmaktadır.
•
Onuncu Kalkınma Planı döneminde
•
Çevre yönetimi güçlendirilecek,
•
Çevre dostu uygulamalar desteklenecek,
•
Doğal kaynakların korunması ve sürdürülebilir kullanımı sağlanacak,
•
İklim değişikliği ile mücadele ve uyum çalışmaları sürdürülecektir.
•
Bilinç düzeyi ve yerleşimlerin afetlere karşı dayanıklılığı artırılacaktır.
•
İmar planlaması süreçlerinde afet riskleri dikkate alınacaktır.
•
Kritik önemdeki altyapıların güçlendirilmesine öncelik verilecektir.
•
Afet bilgi yönetim sistemi kurulacaktır.
67
4. Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği
• Ülkemizin ikili, bölgesel ve çok taraflı zeminlerde etkinliği
artırılmıştır.
• Dış ekonomik ilişkilerimiz çeşitlendirilmiştir.
• Yakın coğrafyamız ile birlikte kalkınma perspektifi dış politikanın
merkezine alınmıştır.
• Son on yılda komşu ülkeler ve bölge ülkeleriyle ticarette önemli
ölçüde artış sağlanmıştır.
• Onuncu Plan döneminde dönüşüm sürecindeki bölge ülkeleri
başta olmak üzere yakın işbirliği içinde olduğumuz ülkelerin
kalkınma çabalarına destek verilecektir.
68
B) ÖNCELİKLİ DÖNÜŞÜM PROGRAMLARI
•
•
•
•
•
•
•
•
•
25 adet program
Öncelikli alanlarda
Temel yapısal sorunlara çözüm olabilecek
Dönüşüm sürecine katkıda bulunabilecek
Kurumlar arası koordinasyon ve sorumluluk gerektiren
Sektörel ve sektörler arası bir yaklaşımla
Birden çok alanı kesen
Hedefleri belirgin
Planın kabulünü müteakip, mali boyutu ve tedbirlerini
içeren YPK Kararıyla uygulamaya geçirilecek.
69
Öncelikli Dönüşüm Programları
1. Üretimde Verimliliğin Artırılması,
15.
2. İthalat Olan Bağımlılığın Azaltılması,
16.
3. Yurtiçi Tasarrufların Artırılması ve
İsrafın Önlenmesi,
4. İstanbul Uluslararası Finans Merkezi, 17.
18.
5. Kamu Harcamalarının
Rasyonelleştirilmesi,
19.
6. Kamu Gelirlerinin Kalitesinin Artırılması, 20.
7. İş ve Yatırım Ortamının Geliştirilmesi, 21.
8. İşgücü Piyasasının Etkinleştirilmesi,
22.
9. Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması,
23.
10. İstatistiki Bilgi Altyapısını Geliştirme,
11. Öncelikli Teknoloji Alanlarında
24.
Ticarileştirme,
12. Kamu Alımları Yoluyla Teknoloji
25.
Geliştirme ve Yerli Üretim,
13. Yerli Kaynaklara Dayalı Enerji Üretimi,
14. Enerji Verimliliğinin Geliştirilmesi,
Tarımda Su Kullanımının
Etkinleştirilmesi,
Sağlık Endüstrilerinde Yapısal
Dönüşüm,
Sağlık Turizminin Geliştirilmesi,
Taşımacılıktan Lojistiğe Dönüşüm,
Temel ve Mesleki Becerileri Geliştirme,
Nitelikli İnsan Gücü İçin Çekim Merkezi,
Sağlıklı Yaşam ve Hareketlilik,
Ailenin ve Dinamik Nüfus Yapısının
Korunması,
Yerelde Kurumsal Kapasitenin
Güçlendirilmesi,
Rekabetçiliği ve Sosyal Uyumu
Geliştiren Kentsel Dönüşüm,
Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği
Altyapısının Geliştirilmesi,
70
İzleme ve Değerlendirme
• Orta vadeli programlar, yıllık programlar, stratejik
planlar, bölgesel gelişme ve sektör stratejileri, Kalkınma
Planı esas alınarak hazırlanacaktır.
• Öncelikli dönüşüm programları hazırlanacak eylem planı
çerçevesinde hayata geçirilecektir.
• Yıllık programlarda, eylem planlarından ilgili yılda
uygulamaya geçirilecek tedbirlere yer verilecektir.
• Kalkınma Planı İzleme ve Yönlendirme Komitesi.
• Her yıl Bakanlar Kuruluna bir rapor sunumu.
71
Arz ederiz.
72