Transcript MRG - tumrad.net

Manyetik Rezonans
Görüntüleme’de
Artefaktlar ve Güvenlik
SERPİL AKBULUT
MRG’nin Çalışma Mantığı
• İnsan bedeni yüksek şiddette bir sabit manyetik alanın
içine sokulur böylece serbest iyonların hepsi manyetik
alan yönüne göre döner. Sonra ikinci bir manyetik alan ilk
sabit manyetik alana dik uygulanır ve serbest iyonlar
bileşke yönde dönerler sonra ikinci manyetik alan kesilince
iyonlar eski pozisyonlarına dönmek için kuantum
paketçikleri* yayarlar. Geri dönme süreleri ise içinde
bulundukları dokudaki serbestliklerine göre değişir
(genelde etken faktör dokunun yumuşaklığıdır). Bu
paketçikler alınarak filtrelerden geçirilir ve bilgisayar
ortamında görüntüye dönüştürülür.
MRG Cihazının Bileşenleri
 Gantri (Magnet ve Bobinler)
 Kabinetler (Kabinler,panolar)
 Görüntü işlem ve operatör bilgisayarları
MRG’nin avantajları
 Kontrast çözünürlüğü ve duyarlığı en yüksek olan
görüntüleme tekniğidir.
 Yumuşak doku kontrastı en yüksek olan
görüntüleme tekniğidir.
 Patolojik dokular çok iyi bir şekilde
saptanabilmektedir.
 Çok kaliteli görüntü vermektedir.
 Hızla ve hastayı hırpalamadan inceleme olanağı
sağlamaktadır.
MRG’nin Dezavantajları
 Bugün için manyetik alanın, canlı organizmaya
zararı olmadığı düşünülmekte olsa bile bunun
önemsenmeyecek düzeyde olduğu sanılmaktadır.
 Sistem insan kaynaklı hataları önlemeye karşı çok
duyarlı olmasına rağmen, tetkik süresinin uzun
olması bu hataların oluşmasını kaçınılmaz hâle
getirmiştir. Ancak hatalar kabul sınırları içerisinde
değerlendirilebilir.
 Maliyet (BT’ye göre maliyetinin yüksek olması)
MRG’nin Kullanıldığı Alanlar
 Beyin: Travma dışında MRG beyinde temel inceleme
yöntemi hâlini almıştır.
 Hıpofiz: Hipofiz küçük bir yapı olması sebebiyle en iyi
görüntüleme yöntemi olarak kullanılmaktadır.
 Temporal Kemik: Kemik dışı patolojik oluşumların
araştırılmasında MRG, yüksek yumuşak doku kontrastı,
kemik görüntüde herhangi bir artefakt oluşturmaması ve
multiplanar görüntülemeye olanak tanıması nedenleriyle
temel inceleme yöntemi olarak kabul edilmektedir.
MRG’nin Kullanıldığı Alanlar
 Paranasal Sinüsler: Özellikle inflamatuar ve tümoral
lezyonların araştırılmasında sıklıkla başvurulan bir
yöntemdir.
 Nazofarinks ve Farinks: Nazofarinks ve farinks yumuşak
doku yapılarının incelenmesinde MRG, en verimli
inceleme yöntemidir.
 Larinks: Larinks incelenmesinde, multiplanar görüntü
yapılabilmesi tümoral oluşumun yayılımını daha iyi
görüntülenmesini sağlamaktadır.
MRG’nin Kullanıldığı Alanlar
 Tiroid: MRG, tümoral oluşumların sınırlarının, çevre dokularla
ilişkisinin, invazyonunun belirlenmesinde ve cerrahi girişimin
planlanmasında büyük önem taşır.
Ayrıca MRG,
 Servikal , torakal ve lomber vertebral kolon ve spinal kanal
 Eklemler
 Temporomandibular eklem
 Omuz
 Diz
 Kalça
 Toraks
 Üst abdomen
 Alt abdomen
 MR kolonjiografi (MRK)
İncelemelerinde MRG çok önemli bir görüntüleme yöntemidir.
Güvenlik Önlemleri
Yapılan araştırmalar MR ile ilgili yaralanmalar ve
meydana gelmiş ölümlerin çoğunun oluşturulan
güvenlik kurallarına veya biyomedikal implantlar ve
cihazların güvenlik yönleri ile ilgili güncel bilgilerin
kullanımına uyulmaması sonucu olmuştur.
MR Sistemleri öncelikle özel eğitim ve özel güvenlik
prosedürleri gerektiren ekipmanlardan oluşan multimilyon dolarlık parçalardır.
MRG İşletim Sistemi önemli bir sorumluluk gerektirir.
MR ekipmanlarının güvenli çalışmasını sağlamak ve
olası zararlı etkilerini ortadan kaldırmak veya en aza
indirmek için uluslararası otoriteler tarafından bazı
kurallar (güvenlik prosedürleri) belirlenmiştir.
Belirlenen güvenlik prosedürlerinin tüm ilgili tüm
personel (dr.,teknisyen) ve hem hasta güvenliğini
sağlamak için uygulanması gerekir.
MR cihazı çalışırken Güvenlik her zaman bir numaralı
öncelik olmalıdır.
MR Cihazlarında Karşılaşılabilecek
Tehlikeler
• MR incelemesi sırasında hasta birden fazla
manyetik etki altında kalır. Günümüze kadar
yapılan incelemelerde magnetik alanın önemli
bir yan etkisi saptanabilmiş değildir ancak
manyetik alanın kesinlikle zararsız olduğunu
söyleye bilecek bilimsel veri de yoktur.
• Yapılan bilimsel araştırmalarda manyetik
alanların canlı organizmalar üzerinde çeşitli yan
etkileri olduğu saptanmıştır.
MR Cihazlarında Güvenlik
1. Statik manyetik alan
2. Gradiyent manyetik alanlar
3. Radyofrekans(RF) enerji
4. Diğer
MR Sistemlerinin Biyolojik Etkileri
• MR incelemesi yapılan bir kişi ana magnetin
oluşturduğu statik bir manyetik alan yanı sıra
grandient sargıların çalıştırmaları sonucu
değişken manyetik etkilerle de karşılaşır.
• Ayrıca kullanılan RF pulsları da organizma
üzerinde etkili olabilmektedir.
STATİK MAGNETİK ALAN ETKİSİ
 Manyetik alan içerisinde hareket eden iletkenlerde
elektrik akımı oluşur.
 Kan elektrik akımı için bir iletkendir. Bu nedenle statik
manyetik alan içersindeki kan akımı elektriksel bir
potansiyel oluşturur. Bu elektrik akımı 2.5 Tesla’dan
daha küçük manyetik alanlarda kalbi uyara bilecek
seviyelerde olmamakla birlikte EKG de T dalgası
değişiklikleri oluştura bilmektedir.
 Meydana gelen bu elektrik potansiyeli 2.5 Tesla’dan
daha kuvvetli manyetik alanlarda kalp kasını
uyarabilecek ve aritmiye neden olabilecek güçtedir EKG
de oluşan bu değişiklikler manyetik alan etkisinden
çıkınca geri dönmektedir.
STATİK MAGNETİK ALAN ETKİSİ
Santral sinir sistemi hücreleri olan nöronlar
manyetik alan içerisinde elektriksel olarak
uyarabilir.
Yapılan çalışmalar 2 TESLA altındaki sistemlerde
nöronlarda önemli bir biyoelektriksel değişiklik
olmadığını göstermekle birlikte 3-4 TESLA
sistemlerde baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı,
ağızda metalik tat ve gözde ışık çakmaları
şeklinde yan etkileri oluşabildiği bildirilmiştir.
GRADİENT ALAN ETKİSİ
Manyetik alan güçlerindeki değişme de elektrik
akımları oluşturur. Bu tip akımlar dokularda
özellikle kas ve sinirlerde biyoelektriksel etkilerde
bulunmaktadır. Bu etkiler statik manyetik alanda
görülenlerin benzeridir ve yine güçlü (3-4 TESLA)
sistemlerde görülmektedir.
RF PULSU ETKİSİ
MR incelemesinde incelemesine dokulara
gönderilen RF pulsları protonlara enerji aktararak
onları uyarmaktadır. Protonlar aldıkları enerjiyi
daha sonra komşu moleküllere aktarırılar ve bu
enerji de ısı olarak ortama dağılır.
Sedatize yada anestezi altındaki hastalarda ısı
regülasyon
mekanizmalarında
değişmeler
olduğunda bu hastalar uzun süren tetkiklerin
zararlı olabilmesi mümkündür (bu konu hakkında
henüz bilgi yoktur. )
RF PULSU ETKİSİ
Dikkat edilmesi gereken diğer bir noktada kardiak
moniterizasyon
yapılan
hastalarda
hasta
vücuduna iliştirilen tellerden oluşan elektrik
akımlarının tellerde ısınmaya yol açarak yanıklar
oluştura bilmesidir bu nedenle kablo izolasyonu
tam olmalı ve teller hastanın çıplak tenine temas
etmemelidir.
MR SİSTEMLERİNİN DİĞER ETKİLERİ
• Akustik gürültü: MR incelemesi için kullanılan
sekans ve gürültü parametrelerine bağlı olarak
Gradient sargıların değişik şiddette ve sıklıkta
çalıştırılması
gerekir.
Gradient
sargıların
oluşturduğu manyetik alan değişimi sargılarda
titreşimler oluşur. Bu titreşim oldukça yüksek
amplitüdlerde
(65dB-95dB
seviyelerinde)
olabildiklerinde anksiyete, sıkıntı, akustik travma
ve
işitme
ile
ilgili
geçici
sorunlar
oluşturabilmektedir.
85dB ve üzerinde şiddete sahip gürültülerde bu
tür yan etkiler daha da belirginleşir.
MR SİSTEMLERİNİN DİĞER ETKİLERİ
• Akustik gürültü: MR Sistemleri ince kesitlerde,
küçük FOV kısa TR ve TE zamanlarında ve hızlı
sekanslarda daha şiddetli gürültü üretir.
• Yapılan araştırmalarda önlem alınmayan
hastaların yarısına yakınında duyma şikayetleri
geliştiğini saptanmıştır.
Bu nedenle hastalar akustik travmaya karşı kulak
tıkacı kulaklık takılarak korunmalıdır.
MR SİSTEMLERİNİN DİĞER ETKİLERİ
• Kriyojenlerden koruma: Süper iletken magnet
kullanan MR aygıtlarında soğutucu gaz olarak helyum
bulunur. Helyum sistemden sürekli olarak buharlaşır
eksilir ve zamanla tamamlanması gerekir. Eski sistemlerde
daha pahalı olan helyum gazın tüketimi azaltmak amacıyla
helyum tankının çevresinde sıvı azot tankı vardır.
Eksildikçe azotun helyumla birlikte tamamlanması
gerekmektedir.
• Helyum tatsız, kokusuz bir gazdır. Sistemden sızıntı olması
halinde helyum havadan hafif olduğundan inceleme
odasının üst kesimlerde birikir.
MR SİSTEMLERİNİN DİĞER ETKİLERİ
• Kriyojenlerden koruma: Odanın havalandırma sistemi
ile gaz uzaklaştırılır buna rağmen havalandırma kapasitesi
yetersiz kala bileceğinden gaz tamamen temizlenene
kadar ortamdan uzak durulmalıdır. Azot gazı hava ile eşit
ağırlıkta olduğundan odanın her tarafına hızla yayılır.
Kaçak çok fazla ise oda tümüyle oksijensiz kala
bileceğinden odadaki kişilerde birkaç saniye içersinde
bilinç kaybı gelişir. Bu nedenle inceleme odasının hızla
boşaltılması gereklidir.
• Bu nedenle helyum veya diğer gazların tahliyesi için uygun
bir eksoz ve havalandırma sistemi olmalıdır.
MR SİSTEMLERİNİN DİĞER ETKİLERİ
• Genetik etkiler : Elektromanyetik dalgaların kanser
yapıcı etkileri olabileceğini iddia eden bazı yazarlar
olmasına karşın bu güne kadar bu iddiayı doğrulayan
kesin bir bulgu elde edilebilmiş değildir.
• Ancak yapılan deneylerde manyetik alan etkisine açık
bırakılan ilk trimesterdeki gebe farelerin yavrularında
bazı gelişimsel anomali saplanmıştır. İkinci trimester
içinde yapılan deneylerde böyle bir etki gözlenmemiştir.
• Bu nedenle insanlarda genetik hasar riski
doğrulanmamakla birlikte çok gerekmedikçe ilk üç ay
gebe kadınlara MR incelenmesi yapılmamalıdır.
MR Cihazlarında Karşılaşılabilecek
Tehlikeler
•
•
•
•
•
•
•
Yüksek gerilim (380/220 volt, RF tüpü; 10kV)
Radyasyon (radyofrekans, non-iyonizan)
Kriyojenler (-269 C: sıvı helyum)
Yüksek ısı (kızgın su ve freon gazı, Elkt. elemanlar)
Havasızlık (boğulma;1 litre LHe=yaklaşık 700 l GHe)
Mekanik tehlikeler (ezme, düşme, uçma, patlama)
Yüksek manyetik alan nedeniyle çekim kuvveti
MR KONTRENDİKASYONLARI
• Vücudunda elektriksel manyetik yada ferromanyetik
özellikte implantlar bulunan hastalarla ferromanyetik
yabancı cisim bulunduğu bilinenlerde MR incelemesi
kontrendikendir.
• Manyetik alan etkisi ile implantların elektriksel
mekanik ve manyetik özelliklerinde değişmeler ve
fonksiyon bozuklukları dolayısıyla yaşamsal tehlikeler
görüle bilir.
• Bu nedenle kardiark, pacemaker, kohlear implant
nörostimulatör vb. gibi implant taşıyanlarda MR
incelemeleri kontrendikasyon oluşturur.
• Bazı implantlar ferromanyetik özellikte olmayabilirler
ancak bu implantların risk oluşturup oluşturmayacağı
mutlaka araştırmalıdır
MR KONTRENDİKASYONLARI
• Ferromanyetik özellikteki implant ve yabancı cisimler (kurşun,
şarapnel, ortopedik implantlar
anevrizma klipleri vb.)
manyetik alan içerisine yerleştirildiklerinde elektrik akımı ve
ısınma oluşturabilirler. Bu nedenle komşu dokularda nekroz ve
hasarlar görülebilir.
• Ayrıca elde edilen görüntülerde metelik artefaktlar da
olabileceğinden görüntüler doğrulukla yorumlanamaz.
• Günümüzde ortopedik implant ve anevrizma klibi gibi bir çok
implant nonferromanyetik özellikte üretilmekle birlikte çok
önceleri
yerleştirilmiş
implantlar
ferromanyetik
olabileceklerinden hasta incelemeye alınmadan yeterli
araştırmalar yapılmalıdır.
• Göz içi metalik yabancı cisim şüphesi olanlarda (metal işçileri
gibi ) inceleme öncesi düz radyokrafiller alınarak araştırma
yapılmalıdır.
MR KONTRENDİKASYONLARI
• Klastrofobi ve panik reaksiyonlar: Birçok MR
incelemesinde hastanın vücudu tümüyle gantri
içersine girer. Gantrinin oldukça dar olması ve uzun
olması yanı sıra gradient sargıların çıkardıkları
gürültüler bazı hastalarda rahatsızlık oluşturabilir.
• Klastrofobisi
(kapalı yerde kalma kokusu) olan
hastalar gantri içersine giremezler.
• MR aygıtının fiziksel koşullarından kaynaklanan bu tür
rahatsızlıklar nedeniyle bazı hastalarda inceleme
yapmak olanaksızdır. Bu tip psikolojik-psikiyatrik
sorunlar hastaların %5-10’ununda görülebilmektedir.
• Böyle durumlarda stres azaltıcı ilaçların yararı olabilir.
MRG de Güvenlik Bölgeleri
MRG de Güvenlik Bölgeleri
• Olası kazaların önlenmesi için MR güvenlik sahası dört bölgeye
ayrılmıştır
• I. Bölge: Bu alan halka açıktır ve MR çevresinin dışındadır.
Hastalar, sağlık personeli ve MR merkezi çalışanlarının
girebileceği yerdir.
• II. Bölge: Bu alan kontrol edilmeyen I. bölge ile sıkıca kontrol
edilen III ve IV. bölgeler arasında halka açık olan bir ara geçiş
bölgesidir.
• III. Bölge: Bu alanda ferromanyetik nesneler ya da teçhizat ciddi
kazalara ve hatta ölümlere yol açabilir. Bu yüzden, halka ve MR
personeli dışındaki kontrolsüz personele kısıtlanmalıdır.
• IV. Bölge: Bu alan MR cihazının olduğu alandır. Burada acil tıbbi
müdahale ve resüssitasyon gerektiren kalp ve solunumun
durması durumunda, uygun şekilde eğitilmiş ve sertifikalı MR
personeli, hasta IV. bölgeden güvenli bir alana taşınırken kısa süre
içinde temel yaşam desteğini başlatabilmelidir.
MRG de Güvenlik Bölgeleri
ACİL DURUM (quench)
• Acil durum prosedürleri nelerdir? Ne
zaman devreye girer?
• QUENCH hangi durumlarda nasıl
yapılmalı?
• QUENCH yapmanın MRG cihazına ne
tür zararlar verir?
ACİL DURUM (Renk Kodları)
• MAVİ KOD: Tüm dünyada Acil Durum için
kullanılan renk kodudur.
• PEMBE KOD: Hastanede servislerde tedavi için
bulunan bebek veya çocuk hastayı kaçırma
girişiminin veya kaçırma durumunun tespit
edilmesi halinde uygulanan acil durum yönetim
aracıdır.
• BEYAZ KOD: Hastanelerde çalışanlara yönelik
şiddeti önlemeyi amaçlayan acil durum yönetim
aracıdır.
Acil Durum Güvenliği
MR merkezlerinde hasta, hasta yakını güvenliği ve sistem
operatörlerinin çalışma güvenliği için pek çok önlem
alınmaktadır.
Acil kapama butonları (shutdown), sistem durdurma
butonları, mikro işlemci kontrolleriyle sağlanırken aynı
zamanda elle kontrollerine de izin verilecek şekilde
tasarlanmaktadır. Bir güvenlik anahtarı birkaç yerden
kullanılabilmektedir. Diğer güvenlik önlemlerini yangın
kontrol sistemleri, gaz kontrol sistemleri, oksijen seviyesi
kontrolleri, hasta kontrol sistemleri olarak sıralamak
mümkündür.
Hangi Durumlarda Quench?
Kontrol edilemez bir yangın durumu Veya helyum
kaçağı söz konusu ise,
Nadirde olsa demir bir nesnenin (sedye, tekerlekli
sandalye, silah vb.) hasta ve personelin güvenliğini
tehdit eden bir durum olduğunda,
Kardiyopulmoner Resüsitasyon (CPR) gerektiren bir
durum olduğunda önce MAVİ KOD alarmı verilir.
Duruma göre sistem kapatılır veya tamamen
manyetik ortamı yok etmek için QUENCH yapılır.
Hangi Durumlarda Quench?
Acil kapatma (shutdown) işleminde tüm sistem
kapanmaktadır. Ama cihazdaki statik manyetik alan
(mıknatıslık özelliği) GEÇMEZ.
Quench yapıldığında sistem tamamen kapanıp
magnetteki süper iletkenlik ve mıknatıslık özellik
son bulmaktadır.
Ancak sistemin QUENCH ile kapatılması helyumun
hızlı bir şekilde buharlaşmasına neden olur.
Havalandırma sistemi yeterli değilse ciddi sonuçlar
doğurmaktadır ve Magnetin bobinlerinde(sargılar)
ciddi hasarlar oluşmaktadır.Bu nedenle gereksiz
yere QUENCH yapılmamalıdır.
Dikkatsiz Çalışma Örnekleri
MRG’de UYARI-İKAZ LEVHALARI
MR merkezlerine özellikle RF odalarına bazı
hastaların girmesi çok büyük tehlike taşımaktadır.
Aynı tehlike çalışan personel ve hasta yakınları
için de geçerlidir.
MR merkezlerinde RF odalarının girişlerinde
bulunan (bulunması zorunlu olan) çeşitli uyarı
işaretleri vardır.
Helyum Dolumu Tehlikelerine Karşı Alınan Önlemler
• Kriyojenik gazlarla (helyum) çalışırken dikkat edilmesi gereken
güvenlik önlemlerinden biri de donma tehlikesine karşı alınan
güvenlik önlemleridir. Dolum esnasında doldurma borularına asla
çıplak elle dokunulmamalıdır. Gaz akışı olan borulardan ve gaz
kaçağı nedeniyle meydana gelebilecek donmalardan korunmak
gerekir. (helyum -269 C’dir)
Bu güvenlik önlemleri;
• Koruyucu deri eldiven
• Yüz maskesi
• Laboratuvar önlüğü
• Manyetik olmayan koruyucu ayakkabı
• Manyetik olmayan el aletleri
• Manyetik olmayan merdiven
• Tanklar üzerinde tekerlek kilidi
sayılabilir.
MRG Cihazı Havalandırma Sistemi
MRG’de ARTEFAKTLAR
MRG’de HASTA KAYNAKLI ARTEFAKTLAR
• Hareket:
Hastanın
bilerek
hareketi veya solunum ve kardiyak
aktivite gibi fizyolojik hareketler
MRG’de görüntüyü belirgin şekilde
bozmaktadır .
Bu hareket artefaktları diğer
inceleme
yöntemlerinde
de
karşımıza sorun olarak çıkmaktadır;
ancak MRG’de inceleme süresinin
diğer tekniklere göre uzun olması bu
artefaktların
belirginleşmesine
neden olmaktadır.
Resim : Hareket artefakti. SE sekansi
kullanilarak elde edilen T1 agirlikli aksiyal
goruntude diafragmetik harekete bagli
olarak artefakt izlenmektedir. (Aortada
anevrizma mevcuttur).
Resim : Kardiyak gating tekniginde sekilde goruldugu gibi,
R dalgasi trigger (tetik) olarak kallanilir; siklusun sadece
belli bir safhasinda calisilir
Kardiyak gating görüntüler elde edilmesinde EKG
trasesinde R dalgası sinyal kaydının başlangıcı (trigger)
olarak kullanılır
MRG’de HASTA KAYNAKLI ARTEFAKTLAR
Ferromanyetik materyal artefaktı :
Görüntülenecek bölgede ferromanyetik
materyalin olması sinyal yokluğuna (signal
void) ve / veya sinyal artışına sebep olurlar.
Bu artefaktın nedeni; ferromanyetik
materyalin
magnet
homojenitesini
bozmasıdır. Homojenite bozulunca bu
bölgede frekans-kodlama ve faz-kodlama
ile elde edilen sinyalin lokalizasyonu doğru
olarak yapılamamaktadır.
Ferromanyetik genellikle metal sütürler,
cerrahi klipsler veya ortopedik protezler
Bununla birlikte, hastanın üzerinde metal
düğmeler, anahtarlar, vb homojeniteyi
bozup artefaktlara neden olabileceğinden
bu kategoride incelenir.
Resim : Ferro-manyetik materyal
artefakti: dusuk ve yuksek sinyal
alanlari sekilinde izleniyor.
MRG’de HASTA KAYNAKLI ARTEFAKTLAR
•
Hastanın yanlış pozisyonu : MRG’de optimal kalitede görüntü elde
etmek için hasta pozisyonunun uygun şekilde yapılması önemlidir.
• Görüntülenecek bölgeye uygun coil kullanmak görüntü kalitesini
artırmaktadır. Çünkü bütün alıcı sargıların (coil) belli bir volüm
sensitivitesi vardır; bu özellikle yüzey sargılarında (surface coil)
önem kazanmaktadır. Bununla birlikte büyük bir volüm sensitivitesi
olan head (baş) ve body (gövde) volüm sargılarında da hastanın Z
aksisi boyunca uygun şekilde yerleştirilmesi gerekir
• Head ve body (baş ve vücut) volüm sargıları büyük bir volümde
çalışıyor olsalar da sinyal gücü coil merkezinde maksimumdur;
merkezden uzaklaştıkça bu sinyal gücü azalmaktadır. Bu nedenle
esas olarak incelenmek istenen vücut bölümüne uygun sargı (coil)
kullanmaya dikkat edilmelidir.
GÖRÜNTÜ KAYNAKLI ARTEFAKTLAR
Aliasing artefaktı : Bu artefakt
genellikle incelenen bölge hasta
volümünden küçük olduğu zaman
veya küçük FOV ile çalışıldığında fazkodlama
veya
frekans-kodlama
aksisinde veya her iki aksiste birden
görülmektedir.
Bununla
birlikte
sıklıkla faz-kodlama aksisinde ortaya
çıkmaktadır .
Yüzey (Surface) sargıların kullanılıyor
olması bu artefaktların oluşmasını
artırır. Bu artefakta çözüm olarak
frekans-kodlama ve faz-kodlama
gradiyentlerin yerleri değiştirilebilir.
GÖRÜNTÜ KAYNAKLI ARTEFAKTLAR
Truncation artefaktı : Bu artefakt ayrıca “ringing artefakt” veya
“Gibbs fenomeni” olarak bilinmektedir. Genellikle faz-kodlama aksisi
boyunca ve 128 faz-kodlama step sayısında (matriks 128 x 256 gibi)
görülür. 256 faz-kodlama step sayısı kullanıldığında bu artefakt
genellikle kaybolur. Dolayısıyla bu artefakttan kurtulmak için fazkodlama step sayısı artırılabilir veya faz-kodlama ile frekans-kodlama
gradiyent aksislerinin yerleri değiştirilebilir.
Resim 8.9 a ve b: Truncation artefakti - Bu artefakt genellikle 128 faz-kodlama step sayisinda
gorulmektedir (a). Artefakt dis konveks yuze paralel hipointens cizgilenmeler seklinde goruluyor.
GÖRÜNTÜ KAYNAKLI ARTEFAKTLAR
Kimyasal şift (chemical shift) artefaktı: Yağ dokusunda bulunan
hidrojen atomları (protonlar) ile sudaki protonlar, paylaştıkları
kimyasal çevrelerinin farklı olmasından dolayı, farklı frekanslarda
salınım (precession) göstermektedirler. Bu nedenle, görüntüde
özellikle yağ dokusu ile suyun komşu olduğu bölgelerde Fourier
Transformation’da yanlış kodlanmaya bağlı olarak artefakt
oluşmaktadır.
Eddy currents (Girdap akımları): Aslında bu artefakt multi-slice
tekniğinin ilk defa kullanılmaya başlandığı yıllarda belirgindi; daha
sonradan geliştirilen software’ler sayesinde bu artefakt büyük
oranda elimine edilmiştir. Artefaktın nedeni, multi-slice imaging
sırasında gradiyent sargıların hızlı biçimde açılıp kapanması
gerektiğinden, bu işlem sırasında shim sargılarda (shim coil) akımın
değişmesine, buna sekonder olarak da magnet homojenitesinin
bozulmasına neden olmasıdır
GÖRÜNTÜ KAYNAKLI ARTEFAKTLAR
• Coil Loading (Sargı yüklenmesi) : Transmitter veya alıcı (receiver)
sargıların RF puls uygulama veya sinyali saptamak için belli bir
kapasitesi vardır. Bu kapasite hastaya göre ayarlanabilir; ancak bu
uygunsuz olduğunda görüntü kalitesinin bozulmasına ve SNR’ın
düşmesine neden olmaktadır.
• Radiofrekans Interference (Radyo dalgaları etkileşimi)
“Radiofrekans interference” artefaktları özellikle dış radyo dalga
kaynaklarından
yeterince
izole
edilmemiş
olmasından
kaynaklanmaktadır.
• Mutli-slice crosstalk : Kesitler arasındaki crosstalk etkiden dolayı
görüntü kalitesi bozulmaktadır. gap ile kesit kalınlığı eşit tutularak
birbirinden farklı seviyelerden iki kere inceleme yapılabilir (ancak
bu da inceleme zamanını uzatacaktır).
TEŞEKKÜRLER
“Thank you so much”