Transcript ผศ.น.สพ.ดร.เจษฎา จิวากานนท์ - คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

ความสาคัญของนา้ นมเหลืองในลูกสุ กรแรกคลอด
ผศ. ดร. เจษฎา จิวากานนท์
คณะสัตวแพทยศาสตร์ มข.
ประชุมวิชาการสัตวแพทยศาสตร์ มข. ครั้งที่ 11
วันที่ 10-11 มิถุนายน 2553
ความสาคัญของนา้ นมเหลืองในลูกสุ กรแรกคลอด
คาแนะนาในทางปฏิบัติ
ลูกสุ กรแรกคลอดต้ องได้ รับนา้ นมเหลืองทันที
ทาไม.???..
ลูกสุ กรแรกคลอด
- มีพลังงานสารองในตัวน้ อยมาก
- ปราศจากภูมคิ ุ้มกัน
นา้ นมเหลืองประกอบด้ วย
- พลังงาน
- ภูมคิ ุ้มกันโรค
ความต้ องการพลังงานของลูกสุ กรแรกคลอด
- เพือ่ รักษาสภาวะการทางานปกติของร่ างกาย
- สร้ างความร้ อน เมื่ออุณหภูมิหนาวขึน้
- สาหรับการยืน
- ทากิจกรรมปกติในวันแรกหลังคลอด
ลูกสุ กรหนัก 1 กิโลกรัม
= 275 kJ/kg BW
= 2 kJ/kg BW/1C
= 9.5 kJ/kg BW/1 h
> 105 kJ/kg BW
= 700 kJ/
Le Dividich et al, 1994
พลังงานสารองของลูกสุ กรแรกคลอด
- โปรตีนถูกเปลีย่ นรู ปเป็ นพลังงานในอัตราทีต่ ่ามาก
- ไกลโคเจน
ในตับ 75%
ในกล้ามเนือ้ 41%
หมดอย่างรวดเร็วในช่ วง 12 ชั่วโมงหลังคลอด
(Elliot and Lodge, 1977)
-ไขมัน
10-20 g/kg BW (45% เป็ นไขมันโครงสร้ าง)
กรดไขมันผ่านรกได้ น้อยมาก
การพัฒนาสายพันธุ์ มัน และไกลโคเจนน้ อยลง
(Herpin et al, 1993)
รวมพลังงานทีจ่ ะได้ จาก ไกลโคเจน และไขมัน 420 kJ/kg BW
1000
800
600
400
200
ไขมัน
ไกลโคเจน
สร้ างความร้ อน
เติบโต
ทากิจกรรม
รักษาสภาวะปกติ
0
พลังงานทีใ่ ช้ ได้ ตอนแรกคลอด
ความต้ องการพลังงานในสภาวะอากาศสบาย
ความต้ องการพลังงานในสภาวะอากาศหนาว (<5C)
Le Dividich et al, 2005
Categorie
Piglets
Weaners
Finishers
Weight (kg)
Pigs/pen
Flooring
Thermoneutral Zone
(ºC)
1
10
Concrete
26-32
1
10
Straw
20-27
5
10
Concrete
22-30
5
10
5
10
Straw
16-26
20
10
Concrete
16-28
20
10
Straw
11-25
40
15
Concrete
13-26
40
15
Straw
7-24
Metal Slats
20-29
http://www.pig333.com/what_the_experts_say/pig_article/78/controlling-the-environment-of-the-pig
- พบเชื้อ Mycoplasma hyopneumoniae ในทางเดินหายใจลูกสุ กร อายุ 1-3 สั ปดาห์
Sibila, 2006
- การติดเชื้อ PCV-2 ในลูกสุ กร อายุ 1 สั ปดาห์ มคี วามสั มพันธ์ กบั ระดับภูมคิ ุ้มกันในแม่
Fraile, 2009
- การให้ ยารักษาอาการ ข้ ออักเสบ (-38 กรัมต่ อวัน) ท้ องเสี ย (-8 กรัมต่ อวัน)
และการติดเชื้ออืน่ ๆ (-21 กรัมต่ อวัน)
มีผลต่ อการเพิม่ ADG ในลูกสุ กรดูดนม
Dodensig, 2004
นา้ นมเหลือง
ไขมัน
แลตโต้ส
โปรตีนรวม
30
25
mg/ml
20
15
10
5
0
0
1
2
3
6
12
24
36
เวลา (ชั่วโมง) หลังคลอด
Le Dividich et al, 2005
นา้ นมเหลือง
น้านมเหลือง
น้านม
Epidermal growth factor
1527 ±5.3
241 ±76
9
Insulin
Insulin-like growth factor-1
12.5 ±3.3
136 ±23
1.6 ±0.5
72 ±11
9
1
Insulin-like growth factor-2
291 ±64
165 ±18
1
73
0.5
Transforming growth factor- 190 ±56
เวลาที่เก็บ (วัน)
Xu et al, 2002
ประสิ ทธิภาพในการใช้ พลังงานและโปรตีนของลูกสุ กร
พลังงานทีย่ ่ อยได้
ไนโตรเจนทีย่ ่ อยได้
พลังงานทีใ่ ช้ ได้ /พลังงานทั้งหมด
นา้ นมเหลือง
0.93
0.95
0.93
นา้ นม
0.98
0.99
0.98
Le Dividich, 1994 and Marion, 1999
นา้ นมเหลือง
- ผลิตอย่ างต่ อเนื่อง ตามจังหวะการดูดนมของลูก (40-60 นาที)
- ปริมาณนา้ นมเหลืองมีความผันแปรสู งมาก
เฉลีย่ ใน 24 ชมแรก = 210-280 g/kg BW, CV 15-100%
Fraser and Rushen, 1992
ความแตกต่ างของนา้ หนักลูกสุ กรแต่ ละตัวในครอก

(86-88%) ปริมาณนา้ นมเหลืองทีล่ ูกสุ กรได้ รับ
1. ความสามารถในการผลิตนา้ นมของแม่ สุกร
2. ความสามารถในการดูดนมของลูกสุ กร
ความสามารถในการผลิตนา้ นมของแม่ สุกร (65%)
- สุ ขภาพแม่ สุกร
- การคลอดก่ อนกาหนด
- การเปลีย่ นแปลงด้ านฮอร์ โมน
และเมตาบอลิซึ่มของระบบสื บพันธุ์
- ลาดับท้ อง
- ภาวะทางโภชนาการ
- พันธุกรรม
ความสามารถในการดูดนมของลูกสุ กร
1. ปัจจัยด้ านครอกสุ กร
- นา้ หนักแรกคลอด
(45 % ของแม่ สุกรผลิตนา้ นมได้ เพียงพอ กับครอกขนาด 12-13 ตัวทีม่ ี
นา้ หนักเฉลีย่ 1400 กรัมต่ อตัว)
- ลาดับการคลอด
- ขนาดครอก
2. ปัจจัยด้ านอืน่ ๆ
- อากาศหนาว
- การฉีกขาดของสายสะดือ
- ขากาง
- อ่อนแอแรกคลอด
ความสาคัญทางภูมิคุ้มกันของนา้ นมเหลือง
แอนติบอดี้
IgG
IgG2
IgM
IgA
นา้ นมเหลือง
นา้ นม
24 ชั่วโมง 48 ชั่วโมง 3-7 วัน 8-35 วัน
61.8 ±2.5
11.8 ±4.8
8.0 ±3.2
1.9 ±0.6
1.4 ±0.6
40.3 ±1.6
8.0 ±3.2
5.0 ±1.8
1.3 ±0.3
1.0 ±0.45
3.2 ±0.2
1.8 ±0.3
1.8 ±0.4
1.2 ±0.2
0.9 ±0.25
9.6 ±0.6
3.8 ±1.0
2.7 ±0.6
3.4 ±1.0
3.05 ±0.74
- นา้ นมเหลือง IgG 100% และ IgA 40% มาจาก เลือดแม่
- นา้ นม IgG 30% และ IgA 10% มาจาก เลือดแม่
Elizabeth, 2000
- IgG ในนา้ นมเหลือง มีความเข้ มข้ นสู งกว่ า กระแสเลือดแม่ ถึง 7 เท่ า
Franek, 1975
- แม่ สุกรมีความสามารถผลิต IgA ในนา้ นม ถึง 30 กรัม/วัน
(สู งกว่ าในคน 30 เท่ า)
Butler, 1998
- IgA preplasma cells, T- และ B-lymphocyte subsets
 เคลือ่ นย้ ายจากทางเดินอาหารสู่ เต้ านม
Salmon, 1987
- แม่ สุกรทาวัคซีนอหิวาต์ ก่อนคลอด
ตรวจพบแอนติบอดีต้ ่ อเชื้อในกระแสเลือดลูกสุ กร 2 ชั่วโมงหลังดูดนม
Vandeputte, 2001
- พบแอนติบอดีต้ ่ อการติดเชื้อ มัยโคพลาสม่ า ในนา้ นมเหลืองแม่ ลาดับท้ องต่ างๆกัน
Calsamiglia, 2000
- การติดเชื้อ Actinobacillus pleuropneumoniae ในฝูงสุ กร
Vigre, 2002
สั มพันธ์ กบั ระดับแอนติบอดีต้ ่ อเชื้อนี้ ในนา้ นมเหลือง
- แม่ สุกรทาวัคซีน Leptospira  ตรวจพบแอนติบอดีต้ ่ อเชื้อในนา้ นมเหลือง
Francisco, 2008
- แม่ สุกรทาวัคซีน PCV2  ตรวจพบแอนติบอดีต้ ่ อเชื้อในนา้ นมเหลือง
Goubier,2009
แอนติบอดีใ้ นนมนา้ แม่ มผี ลต่ อการสร้ างภูมิคุ้มกันของลูกสุ กร
- ลูกสุ กรทีไ่ ม่ ได้ รับนา้ นมแม่ จะสร้ างภูมิคุ้มกันของตัวเองได้ ภายใน 7-10 วัน
Klobasa, 1981; Roth, 1991; Salmon, 1987
- แอนติบอดีจ้ ากนา้ นมในกระแสเลือดลูก
กด การสร้ างแอนติบอดีข้ องลูกสุ กรเอง
Redman, 1979; Klobasa, 1981; Boersema, 1998
- มีการพัฒนา Memmory cells ในลูก
Klobasa, 1981
ความสาคัญทางภูมิคุ้มกันของนา้ นมเหลือง
เซลล์ เม็ดเลือดขาว
วันหลังคลอด
0
0
0
3
4
7
10
14
PMN(%)
71.7
64.0
58.0
55.4
40.7
13.9
39.2
18.4
MO (%)
1.3
5.6
11.2
15.0
15.5
1.2
14.6
3.6
Lymphocytes (%)
26.4
26.5
19.8
22.8
19.2
4.8
13.7
3.8
อ้างอิง
Evans, 1982
Wuryastuti, 1993
Magnusson, 1991
Evans, 1982
Wuryastuti, 1993
Magnusson, 1991
Evans, 1982
Magnusson, 1991
- ลูกสุ กรได้ รับ WBC 500 – 700 ล้านเซลล์ /วัน
Le Jan, 1996
- Neutrophilic killing index
> 1 (intracellular bacterial killing)
(ในเลือด = 0.14-0.25)
Schollenberger, 1986
- 70%-90% ของ lymphocyte คือ T cells
Le Jan, 1994
- Memory T cell มากสุ ดในกลุ่ม T cells
Roth, 1999; Le Jan, 1996
Tuboly, 1988 และ Williams, 1993
ก่อน 24 ชั่วโมง พบใน ตับ ปอด ต่ อมนา้ เหลือง ม้ าม และทัว่ ลาไส้
- lymphocyte จากนา้ นมเหลือง กระตุ้น การทางานของเม็ดเลือดขาวลูกสุ กร
ได้ มากกว่ า lymphocyte จากเลือดแม่
Williams, 1993
- ตรวจพบเซลเม็ดเลือดขาวทีจ่ าเพาะต่ อเชื้อ มัยโคพลาสม่ า
ในนา้ นมเหลืองแม่ สุกรทีท่ าวัคซีน และในกระแสเลือดลูกสุ กร
(ไม่ พบในนา้ นมเหลืองแม่ สุกรทีไ่ ม่ ได้ ทาวัคซีน)
Bandrick, 2008
- ตรวจพบเซลเม็ดเลือดขาวทีจ่ าเพาะต่ อเชื้อ PCV2
ในนา้ นมเหลืองแม่ สุกรทีท่ าวัคซีน
(ไม่ พบในนา้ นมเหลืองแม่ สุกรทีไ่ ม่ ได้ ทาวัคซีน)
(IFN- and TNF--producing PCV2-specific CD4+ and CD8+ cells
Goubier,2009
ความสาคัญทางภูมคิ ุ้มกันของนา้ นมเหลือง
1. ลูกสุ กรไม่ ได้ รับภูมคิ ุ้มกันผ่ านทางรก
2. ระบบภูมคิ ุ้มกันของลูกสุ กรยังพัฒนาไม่ เต็มที่
ใช้ เวลาอย่างน้ อย 6 วัน
พบแอนติบอดีใ้ นกระแสเลือดลูกสุ กรทีไ่ ม่ ได้ กนิ นา้ นมเหลือง
Klobasa,1981 และ Drew and Owens, 1988
3. เซลล์ ลาไส้ ลูกสุ กรสามารถดูดซึม แอนติบอดี้ และ เซลล์ เม็ดเลือดขาวได้ ในช่ วง
ไม่ เกิน 24-36 ชั่วโมงหลังคลอดเท่ านั้น
- การเพิม่ ขึน้ ของ cortisol อย่างไม่ เหมาะสม premature gut closer
4. Selective absorption of IgG and leukocyte……Best for colostrum
ระดับแอนติบอดีใ้ นน้านมเหลือง
มีความแตกต่ างกันในแม่ แต่ ละตัว
- ลาดับท้ อง
- ฤดูกาล
- พันธุกรรม?
สารอืน่ ๆ
- transferin, lactoferin, lysozyme
- Lipopolysaccharide-binding proteins
- ไซโตคราย
IL-6, TNF-, IFN-, IL-12, IL-10, IL-4 และ TGF-
ขอบคุณครับ