Transcript การศึกษาการประยุกต์ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในภาคธุรกิจ ผูช้ ่วยศาสตราจารย์ ดร. สุ ขสรรค์ กันตะบุตร กลุ่มวิจยั ภาวะผูน้ า วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิ ดล Email: [email protected] การประชุมเสนอผลงานวิจยั ระดับบัณฑิตศึกษาแห่งชาติ ครั้งที่ 1 1 สิ งหาคม 2550 มหาวิทยาลัยกรุ งเทพ วิทยาเขตรังสิ.

การศึกษาการประยุกต์ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในภาคธุรกิจ
ผูช้ ่วยศาสตราจารย์ ดร. สุ ขสรรค์ กันตะบุตร
กลุ่มวิจยั ภาวะผูน้ า วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิ ดล
Email: [email protected]
การประชุมเสนอผลงานวิจยั ระดับบัณฑิตศึกษาแห่งชาติ ครั้งที่ 1
1 สิ งหาคม 2550
มหาวิทยาลัยกรุ งเทพ วิทยาเขตรังสิ ต
ประเด็นของการนาเสนอ





คาถามหลักในการวิจยั
ระเบียบวิธีในการวิจยั
องค์กรธุรกิจในการศึกษา
ผลของการศึกษา
แนวทางการวิจยั ต่อเนื่องในอนาคต
คาถามหลักในการวิจยั
(Broad Research Questions)
1.
2.
3.
แนวทางในการดาเนินธุรกิจที่ยงั่ ยืนของประเทศไทยมีความคล้ายคลึงกันและสอดคล้อง
กับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงหรื อไม่ อย่างไร
หากว่าแนวทางในการดาเนินธุรกิจขององค์กรธุรกิจที่ยงั่ ยืนในประเทศไทยมีความ
คล้ายคลึงกันและสอดคล้องกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงแล้ว แนวทางในการ
ดาเนินธุรกิจที่ยงั่ ยืนนี้ มีความคล้ายคลึงกับแนวทางในการดาเนินธุรกิจขององค์กรธุรกิจ
ที่ยงั่ ยืนแห่งโลกตะวันตกหรื อไม่ อย่างไร
หากว่าแนวทางในการดาเนินธุรกิจที่ยงั่ ยืนทั้งในประเทศและต่างประเทศดังกล่าว มี
ความคล้ายคลึงกันและสอดคล้องกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงแล้ว แนวทางเหล่านี้
คืออะไร และสามารถอธิ บายได้อย่างมีนยั สาคัญได้อย่างไรว่าแต่ละแนวทางนี้สามารถที่
จะนาองค์กรธุรกิจไปสู่ ความสาเร็ จอย่างยัง่ ยืน
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
เศรษฐกิจพอเพียง เป็ นปรัช ญาชี้ ถึงการดารงอยู่และปฏิบตั ิตนของประชาชนในทุกระดับตั้ง แต่ ระดับ
ครอบครัว ระดับชุมชน จนถึงระดับรัฐ ทั้งในการพัฒนาและบริหารประเทศให้ดาเนิ นไปในทางสายกลาง
โดยเฉพาะการพัฒนาเศรษฐกิจเพือ่ ให้กา้ วทันต่ อโลกยุคโลกา ภิวตั น์ ความพอเพียง หมายถึง ความพอ
ประมาณ ความมีเหตุ ผล รวมถึงความจาเป็ นที่จะต้องมีระบบภูมคิ ุ ม้ กันในตัวที่ดีพอสมควร ต่ อการมีผล
กระทบใดๆ อันเกิดจากการเปลีย่ นแปลงทั้งภายนอกและภายใน ทั้งนี้ จะต้องอาศัยความรอบรู ้ ความ
รอบคอบ และควาระมัดระวัง อย่างยิง่ ในการนาวิชาการต่างๆ มาใช้ในการวางแผนและการดาเนินการ
ทุกขัน้ ตอน และขณะเดี ยวกันจะต้องเสริมสร้างพื้ นฐานจิตใจของคนในชาติ โดยเฉพาะเจ้าหน้าที่ของรัฐ
นักทฤษฎี และนักธุรกิจในทุกระดับ ให้มสี านึ ก คุ ณธรรมความซื่อสัตย์ สุจริต และให้มีความรอบรูท้ ี่
เหมาะสม ในดาเนิ นชีวิตด้วยความอดทน ความเพียร มีสติ ปั ญญาและความรอบคอบ เพือ่ ให้สมดุ ล
และพร้อมต่ อการรองรับ การเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและกว้างขวาง ทั้งด้านวัตถุ สังคม สิง่ แวดล้อม
และวัฒนธรรมจากโลกภายนอกได้เป็ นอย่างดี
คุณลักษณะ
คานิยาม
เงื่ อนไข
แนวปฎิ บตั แิ ละ
ผลที่คาดหมาย
องค์กรธุรกิจที่ยงั่ ยืนคืออะไร?
1. มีผลการดาเนินงานที่ดี
2. มีความสามารถที่จะทนทานต่อความยากลาบากทาง
เศรษฐกิจและสังคม
3. มีความสามารถที่จะรักษาความเป็ นผูน้ าคนหนึ่งในธุรกิจที่
ตนดาเนินกิจกรรมทางธุรกิจอยู่
ระเบียบวิธีในการวิจยั

“Middle-range thinking” (Laughlin, 1995)
 การศึกษาที่มีอยูแ่ ล้วที่ทาการศึกษาโดยนักวิจยั อื่นหรื อผูว้ จิ ยั เอง แล้วผูว้ ิจยั ทาการศึกษา
เพิ่มเติมโดยใช้





เอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น รายงานประจาปี รายงานการวิเคราะห์ต่าง ๆ การให้
สัมภาษณ์ของผูบ้ ริ หารขององค์กรกับสื่ อต่าง ๆ
การสนทนาหรื อสัมภาษณ์กบั ผูบ้ ริ หาร พนักงาน หรื ออดีตสมาชิกขององค์กรหรื อ
ผูเ้ กี่ยวข้องกับบริ ษทั
การสังเกตการณ์ระหว่างการเยีย่ มชมองค์กร (non-participant observation)
การสนทนากับนักวิจยั อื่นที่เกี่ยวข้อง
“Grounded theory” (Glaser & Strauss, 1967) ขบวนการแบบอุปนัย (inductive process)
เกิดขึ้นซ้ าไปซ้ ามาเป็ นระยะเวลามากกว่า 1 ปี




การเปรี ยบเทียบ (comparison)
การเปรี ยบเทียบให้เห็นความแตกต่าง (contrasting)
การบันทึก (cataloguing)
การจัดกลุ่มของข้อมูล (classifying)
องค์กรธุรกิจในการศึกษา
SMEs 296 แห่งจากอุตสาหกรรมหลัก 6 กลุ่มของประเทศไทย (อภิชยั พันธเสน
และคณะ, 2546)
ชุมพร คาบาน่า รี สอร์ท (พันธุ์บุณย์ ทองสังข์, 2550) อายุ > 25 ปี
บ้านอนุรักษ์กระดาษสา (สุ ขสรรค์ กันตะบุตร, 2547) อายุ > 30 ปี
โรงพยาบาลเทพธาริ นทร์ อายุ > 20 ปี
บริ ษทั แพรนด้า จิวเวลรี่ จากัด (มหาชน) (กฤตินี ณัฏฐวุฒิสิทธิ์, 2547) อายุ > 30 ปี
บริ ษทั ไทยเพรซิเดนท์ฟดู ส์ จากัด (มหาชน) อายุ > 30 ปี
บริ ษทั ปูนซิเมนต์ไทย จากัด (มหาชน) (สมบัติ กุสุมาวลี, 2547) อายุ > 90 ปี
องค์กรธุรกิจที่ยงั่ ยืน 28 องค์กรจากโลกตะวันตก เช่น Nordstrom, BMW,
HSBC และ Munich Reinsurance (Avery, 2005)
SMEs และปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
งานวิจยั โดย ศ.ดร.อภิชยั พันธเสนและคณะ พบว่า SMEs 296 แห่ง
จากอุตสาหกรรมหลัก 6 กลุ่มของประเทศไทยที่สามารถผ่าน
วิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจปี 2540 มาได้อย่างประสบความสาเร็ จ
มีการปฏิบตั ิตนสอดคล้องกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
และทาได้ดีเป็ นพิเศษในช่วงวิกฤต
SMEs และปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
สิ่ งที่คน้ พบคือ SMEs ที่ผา่ นวิกฤตเศรษฐกิจปี 2540 มาได้ปฏิบตั ิตนดังนี้
 ใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม นัน่ คือ ใช้เทคโนโลยีที่มีราคาไม่แพง แต่ถกู หลักวิชาการ
 มีขนาดการผลิตที่เหมาะสม สอดคล้องกับความสามารถในการบริ หารจัดการ
 ไม่โลภเกินไปและไม่เน้นกาไรระยะสั้นเป็ นหลัก
 เน้นความซื่ อสัตย์สุจริ ตในการประกอบการ ไม่เอารัดเอาเปรี ยบผูบ้ ริ โภค แรงงานลูกค้า และผู้
จาหน่ายวัตถุดิบ
 เน้นการกระจายความเสี่ ยงจากการมีผลิตภัณฑ์ที่หลากหลาย และ/หรื อ มีความสามารถในการ
ปรับเปลี่ยนผลผลิตได้ดว้ ย
 เน้นการบริ หารความเสี่ ยงต่า โดยเฉพาะอย่างยิง่ ไม่ก่อหนี้จนบริ หารจัดการไม่ได้
 เน้นการตอบสนองตลาดในท้องถิ่น ภูมิภาค ตลาดในและนอกประเทศตามลาดับ
ชุมพรคาบาน่า รี สอร์ต (> 25 years)
จุดเด่นที่สอดคล้องกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
 ใช้ความรู ้และภูมิปัญญาท้องถิ่นในการสร้างความแตกต่างให้กบั การให้บริ การ ใช้นวัตกรรม
เหล่านี้เพื่อสร้างความสามารถในการแข่งขัน มีการแบ่งปั นความรู ้ให้กบั บุคลที่สนใจ
 มีการปกป้ องสิ่ งแวดล้อมและมีความรับผิดชอบต่อสังคม เช่น บ้านอนุรักษ์ธรรมชาติและ
พลังงาน
 มีการ recycle วัตถุดิบใช้เอง เช่น การทาปุ๋ ยน้ าชีวภาพสู ตรต่าง ๆ ขึ้นใช้ภายในรี สอร์ ต ไม่วา่ จะ
เป็ นการใช้กากผลไม้ หรื อเศษอาหารจากครัว หรื อมูลสัตว์ต่าง ๆ มาทาการหมักตามกรรมวิธี
 ถึงแม้วา่ จะมีการขยายธุรกิจอย่างไม่ระมัดระวังเพียงพอช่วงก่อนวิกฤตเศรษฐกิจปี พ.ศ. 2540 แต่
ก็ปรับตัวโดยการมีเหตุผลในการขยายธุรกิจในเวลาต่อมาอย่างค่อยเป็ นค่อยไป
 ให้ความสาคัญกับคุณภาพชีวิตของพนักงาน อย่างจริ งใจ มองพนักงานเป็ นกุญแจแห่ ง
ความสาเร็ จของธุรกิจ ไม่มีการปลดพนักงานในช่วงวิกฤตเศรษฐกิจปี พ.ศ. 2540
 มีการก่อให้เกิดความสมดุลระหว่างงานและชีวติ ส่ วนอื่น ๆ ของพนักงาน
 มีความเพียรพยายามและมานะอดทน ไม่ลม้ เลิกความตั้งใจง่าย ๆ
บ้านอนุรักษ์กระดาษสา (> 30 years)
จุดเด่นที่สอดคล้องกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
 ใช้ความรู ้และภูมิปัญญาท้องถิ่นในการสร้างความแตกต่างให้กบั ผลิตภัณฑ์กระดาษสา เพื่อสร้าง
ความสามารถในการแข่งขันในตลาดโลก มีการแบ่งปั นความรู ้ให้กบั บุคคลที่สนใจ
 มีนวัตกรรม และมีการคิดค้นวิธีการผลิตใหม่ ๆ อย่างต่อเนื่อง ไม่วา่ จะเป็ นรู ปแบบของ
ผลิตภัณฑ์หรื อขบวนการในการผลิต
 มีการปกป้ องสิ่ งแวดล้อมและมีความรับผิดชอบต่อสังคม โดยคิดสร้างระบบบาบัดน้ าเสี ยเอง
เครื่ อง recycle วัตถุดิบเอง แบบชาวบ้าน
 มีเหตุผลในการขยายธุรกิจ ขยายอย่างค่อยเป็ นค่อยไป ไม่รีบร้อนถึงแม้วา่ จะมี demand ในตลาด
สาหรับสิ นค้าของตนสู ง เริ่ มจากตลาดภายในประเทศก่อน แล้วจึงไปตลาดต่างประเทศ
 ให้ความสาคัญกับคุณภาพชีวิตของพนักงาน อย่างจริ งใจ มองพนักงานเป็ นกุญแจแห่ ง
ความสาเร็ จของธุรกิจซึ่ งต้องการความคิดสร้างสรรค์สูง
 มีมาตรฐานทางจริ ยธรรมสู ง ซื่ อสัตย์ต่อคู่คา้
 มีการก่อให้เกิดความสมดุลระหว่างงานและชีวติ ส่ วนอื่น ๆ ของพนักงาน
 มีการบริ หารการเงินที่ดีตามศักยภาพ
 มีความเพียรพยายามและมานะอดทน ไม่ลม้ เลิกความตั้งใจง่าย ๆ
โรงพยาบาลเทพธาริ นทร์ (> 20 years)
จุดเด่นที่สอดคล้องกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
 ทาในสิ่ งที่ตนเองทาได้ดีที่สุด คือกลุ่มโรคเกี่ยวกับต่อมไร้ท่อ สร้างองค์ความรู ้เกี่ยวกับการรักษา
และป้ องกันโรคต่อมไร้ท่ออย่างต่อเนื่อง
 มีเหตุผลในการเปลี่ยนโฟกัสจากการรักษามาเป็ นการป้ องกัน เพราะเป็ นโรคทางพันธุ กรรมและ
สามารถป้ องกันหรื อ delay ได้
 มีการแนะนาวิชาชีพใหม่ ๆ เช่น นักกาหนดอาหาร ผูเ้ ชี่ยวชาญในการรักษาเท้า ผูใ้ ห้ความรู้
เกี่ยวกับโรคเบาหวาน
 มีความมานะอดทน เพราะเมื่อเริ่ มก่อตั้งไม่มีท้ งั บุคลากรทางการแพทย์และ “ลูกค้า” ซึ่ งเข้าใจโรค
ต่อมไร้ท่อ จึงขาดทุนอยูห่ ลายปี แต่ไม่ลม้ เลิกความตั้งใจ
 มองการณ์ไกลในการบริ หารจัดการ ค่อยค่อยขยายธุรกิจตามสายธุรกิจหลักที่มีความชานาญ เช่น
medical fitness center
 ผ่านวิกฤตปี 2540 มาได้ดว้ ยความสัมพันธ์อนั ดีกบั ผูใ้ ห้กเู้ งิน offshore และศักยภาพทางธุรกิจที่มี
อยู่ และไม่มีการให้พนักงานออก เพราะเห็นความสาคัญของพนักงาน
 มีการแบ่งปั นความรู ้ให้กบั สถาบันการศึกษาต่าง ๆ และไม่เกรงว่าจะสร้างคู่แข่งให้กบั ตนเอง
ไทยเพรซิเดนท์ฟดู ส์หรื อมาม่า (> 30 years)
จุดเด่นที่สอดคล้องกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
 ให้ความสาคัญกับพนักงาน ไม่มีการให้พนักงานออกในช่วงวิกฤตปี 2540
 มีการวิจยั สร้างความรู ้ใหม่และนวัตกรรมใหม่ ๆ ในผลิตภัณฑ์อยูต่ ลอดเวลา
 มีมาตรฐานทางจริ ยธรรมสู ง เช่นไม่มีความพยายามในการเพิ่มราคามาม่าเลยเป็ นเวลากว่า 11 ปี
แล้ว ถึงแม้วา่ จะสามารถทาได้ แต่ไม่ทา กลับไปเพิ่มกาไรผ่านทางการบริ หารต้นทุนที่ดีข้ ึน
 มองการณ์ไกล มีการวางแผนระยะยาว เช่นทราบว่าปริ มาณคนไทยที่บริ โภคมาม่ากาลังจะถึง
จุดอิ่มตัว จึงมองการลงทุนในธุรกิจอื่น ๆ
 มีความรับผิดชอบต่อสิ่ งแวดล้อมและสังคมอย่างจริ งใจ เช่นริ เริ่ มในการผลิตถ้วยกระดาษบรรจุ
มาม่า หรื อการไม่เพิ่มราคาสิ นค้าที่กล่าวมาข้างต้น
 มีนโยบายที่จะไม่โฆษณาตนเองสาหรับกิจกรรมที่ทาให้สังคมหรื อบริ จาคให้กบั สังคมมาอย่าง
ต่อเนื่อง เพราะถือว่าถ้าทาดีแล้วโฆษณาตนเอง จะไม่ได้บุญ
 มีการคานึงถึงการสร้างภูมิคุม้ กันอย่างชัดเจน เช่นปั จจุบนั มีการวางแผนการลงทุนในธุรกิจใหม่
2000 ล้านบาท แต่มีการสารองเงินไว้ 1000 ล้านบาทด้วย
แพรนด้าจิวเวลรี่ (> 30 years)
จุดเด่นที่สอดคล้องกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
 การบริ หารความเสี่ ยงทางการตลาดที่ชดั เจน โดยมีตลาดที่หลากหลายในหลายส่ วนของโลก
มีผลิตภัณฑ์ที่หลากหลายและอยูบ่ นพื้นฐานของความรู ้จริ ง
 ผ่านวิกฤตเศรษฐกิจปี 2540 ด้วยความช่วยเหลือจากคู่คา้ เช่น ลูกค้าไม่ทอดทิ้ง คู่คา้ วัตถุดิบให้
วัตถุดิบมาใช้ก่อน
 การเน้นในธุรกิจที่ตนเองมีความรู ้จริ งเท่านั้น คือเจาะกลุ่มผูบ้ ริ โภคที่อยูต่ รงกลางระหว่าง
high-end และ low-end ไม่แข่งขันในตลาดแบบที่เป็ น premium ซึ่ งตนเองไม่มีความชานาญ
 คานึงถึงและรับผิดชอบต่อผูม้ ีส่วนได้ส่วนเสี ยที่หลากหลาย ลงทุนอย่างมากมายในการ
พัฒนาสังคม
 ให้ความสาคัญกับทรัพยากรมนุษย์ มีการฝึ กอบรมพนักงานอย่างต่อเนื่อง และร่ วมกับ
สถาบันการศึกษาต่าง ๆ ในการอบรมบุคคลทัว่ ไปเพื่อรับเข้าเป็ นพนักงานของตน ไม่มีการ
ให้พนักงานออกในช่วงวิกฤต
 มีนวัตกรรมในผลิตภัณฑ์สูง มีรูปแบบที่หลากหลาย
 มีการแบ่งปั นความรู ้ให้กบั บุคคลที่สนใจ
ปูนซิเมนต์ไทย (> 90 years)
จุดเด่นที่สอดคล้องกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
 ดาเนินธุรกิจเกี่ยวกับสิ่ งที่ตนเองทาได้ดีที่สุด ถึงแม้วา่ จะมีการทาธุรกิจในสิ่ งที่ตนเองไม่มี
ความรอบรู ้ในช่วงก่อนวิกฤตเศรษฐกิจปี 2540 แต่กผ็ า่ นวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจปี 2540
ด้วยการกลับมาทาในสิ่ งที่ตนเองมีความรอบรู ้
 ให้ความสาคัญกับพนักงานและคุณภาพชีวติ ของพนักงาน ไม่มีการให้พนักงานออกในช่วง
วิกฤต
 พัฒนาผูบ้ ริ หารระดับสู งจากบุคลากรภายในองค์กร
 คานึงถึงและรับผิดชอบต่อผูม้ ีส่วนได้ส่วนเสี ยที่หลากหลาย ลงทุนอย่างมากมายในการ
พัฒนาสังคม
 ให้ความสาคัญกับการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ มีการฝึ กอบรมพนักงานอย่างต่อเนื่อง แม้แต่ใน
ยามวิกฤต
 มีนวัตกรรมในผลิตภัณฑ์สูง และคานึงถึงการประหยัดพลังงาน
 ไม่ให้ความสาคัญกับการทากาไรสู งสุ ดในระยะสั้น แต่ทา้ ทายนักลงทุนในตลาดหลักทรัพย์
ให้มองการณ์ไกลและคานึ งถึงธุรกิจที่ประสบความสาเร็ จอย่างยัง่ ยืน
Nordstrom (> 100 years)
จุดเด่นที่สอดคล้องกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
 ไม่ให้ความสาคัญกับการสร้างกาไรสู งสุ ด เพื่อเพิม่ มูลค่าให้กบั ผูถ้ ือหุ น้ แต่เพียงอย่างเดียว แต่
คานึงถึงผูม้ ีส่วนได้ส่วนเสี ยทั้งหมดของธุรกิจ เพื่อรักษาความสัมพันธ์ระยะยาว
 มีสินค้าที่หลากหลาย ในราคาที่ยตุ ิธรรม
 ลงทุนอย่างมากมายกับ พนักงาน ลูกค้า สังคม สิ่ งแวดล้อม และส่ วนอื่น ๆ ของสังคม
 ไม่กงั วลกับการรายงานผลดาเนินงานทุกไตรมาสกับตลาดหลักทรัพย์ แต่ทา้ ทายนักลงทุนซึ่ ง
มุ่งหวังผลกาไรในระยะสั้น โดยการบริ หารงานเพื่อผลตอบแทนในระยะยาวมากกว่า
 จ่ายเงินเดือนและค่าตอบแทนให้กบั พนักงานมากกว่าที่ควรจะเป็ น
 ให้ความสาคัญกับการใช้ความคิดสร้างสรรค์ของพนักงาน เพื่อก่อให้เกิดความพอใจสู งสุ ดแก่
ลูกค้า ไม่มีการอบรมพนักงานขาย เพียงแต่บอกว่าให้บริ การให้ดีที่สุดเท่านั้น
 มีการเลื่อนตาแหน่งงานที่สูงขึ้นจากภายใน ไม่ชอบที่จะนาเอาบุคคลภายนอกเข้ามา
 ในช่วงภาวะวิกฤติ ไม่มีการให้พนักงานออก เพื่อรักษาองค์ความรู ้และวัฒนธรรมแห่งองค์กร
 ให้ความสาคัญอย่างมากกับการพัฒนาชุมชนที่ตนดาเนินธุรกิจอยู่ ลงทุนในกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อ
พัฒนาชุมชน และสนับสนุนให้พนักงานมีส่วนร่ วมในชุมชน
HSBC (> 140 years)
จุดเด่นที่สอดคล้องกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
 ลงทุนมากมายในการพัฒนาพนักงาน เลือกที่จะพัฒนาพนักงานของตนเองให้เป็ นผูบ้ ริ หาร
 ถือเป็ นความจาเป็ นที่จะต้องคานึ งถึงผูม้ ีส่วนได้ส่วนเสี ยทั้งหมด บทบาทที่สาคัญต่อสังคมคือ
ดาเนินธุรกิจอย่างมีความรับผิดชอบ บริ การลูกค้าอย่างดีเลิศ ให้ผลตอบแทนแก่ผถู้ ือหุน้ และ
สร้างบรรยากาศและสถานที่ทางานที่ปลอดภัยให้แก่พนักงาน
 Corporate Social Responsibility ไม่ใช่แค่การบริ จาคเท่านั้น แต่รวมถึงกิจกรรมทางธุรกิจทุก
อย่างที่ทาทุก ๆ วัน
 มีมาตรฐานทางจริ ยธรรมสู งในการปล่อยเงินกู้ เช่นมีความระมัดระวังและจากัดการให้เงินกูแ้ ก่
ธุรกิจผลิตอาวุธ และไม่ให้เงินกูเ้ ลยแก่ธุรกิจที่ผลิตระเบิดหรื อส่ งออกระเบิด ตรงกันข้าม
HSBC กลับให้เงินช่วยเหลือเหยือ่ ผูเ้ คราะห์ร้ายจากระเบิด
 มองการณ์ไกลในการบริ หารจัดการ รวมถึงการชนะใจลูกค้าโดยการให้บริ การอย่างมืออาชีพ
โปร่ งใสและซื่ อสัตย์สุจริ ตตลอดมา
 มีการแบ่งปั นความรู ้และสร้างนวัตกรรมทัว่ ทั้งองค์กร
BMW (> 90 years)
จุดเด่นที่สอดคล้องกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
 มีนวัตกรรม และมีการคิดค้นวิธีการผลิตใหม่ ๆ อย่างต่อเนื่อง
 ให้ความสาคัญกับคุณภาพชีวิตของพนักงาน อย่างจริ งใจ มองพนักงานเป็ นการลงทุนมากกว่า
ต้นทุนจม
 แทบจะไม่เคยจ้างผูบ้ ริ หารระดับสู งจากนอกบริ ษทั แต่เลือกที่จะพัฒนาพนักงานของตนเองให้
เป็ นผูบ้ ริ หาร
 มีการปกป้ องสิ่ งแวดล้อมและมีความรับผิดชอบต่อสังคม
 มีการก่อให้เกิดความสมดุลระหว่างงานและชีวติ ส่ วนอื่น ๆ ของพนักงาน
 ให้โอกาสกับนักศึกษาในการฝึ กงาน และจ้างนักศึกษาเหล่านี้ เมื่อจบการศึกษาแล้ว เป็ นส่ วนหนึ่ง
ของความรับผิดชอบทางสังคม
 ให้ความสาคัญสู งสุ ดต่อคุณภาพของผลิตภัณฑ์
 มีความรับผิดชอบต่อมนุษยชาติและสิ่ งแวดล้อม ลงทุนมหาศาลในการลดเสี ยงรบกวนแก่ชุมชน
ใกล้เคียง พยายามให้ชิ้นส่ วนรถยนต์มีการนากลับมาใช้ใหม่ได้ หรื อใช้รถไฟในการขนส่ งเมื่อ
เป็ นไปได้
 มีความโปร่ งใสต่อผูม้ ีส่วนได้ส่วนเสี ยทั้งหมด
ผลของการศึกษา
(แนวทางปฏิบตั ิ 10 ประการแห่งองค์กรธุรกิจแบบเศรษฐกิจพอเพียง)
จากการวิเคราะห์ (grounded theory) พบว่าธุรกิจที่ประสบความสาเร็ จอย่างยัง่ ยืนใน
การศึกษานี้ มีแนวทางในการดาเนินธุรกิจที่คล้ายกัน 10 แนวทางดังนี้
1. มองการณ์ไกลในการบริ หารจัดการและตัดสิ นใจในเชิงนโยบาย อย่างมุ่งหวัง
กาไรในระยะสั้นแต่คิดถึงผลกระทบในระยะยาว
2. ให้คุณค่าแก่พนักงานอย่างจริ งใจและพัฒนาพนักงานอย่างต่อเนื่อง (รวมถึงการ
พัฒนาพนักงานของตนเองให้เป็ นผูบ้ ริ หาร) หลีกเลี่ยงการให้พนักงานออกแม้แต่
ในยามทุกยากทางเศรษฐกิจ เพราะพนักงานคือสิ นทรัพย์ (ที่พฒั นาได้) ของ
องค์กร
3. จริ งใจและหวังดีต่อผูม้ ีส่วนได้ส่วนเสี ยของธุรกิจทั้งหมด รวมถึงประชากรและ
สังคมในอนาคต
4. ให้ความสาคัญต่อการพัฒนานวัตกรรมทัว่ ทั้งองค์กร ทั้งในส่ วนของผลิตภัณฑ์
และขบวนการให้บริ การหรื อขบวนการผลิต
5. ใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิ ทธิภาพและประสิ ทธิผล
ผลของการศึกษา
(แนวทางปฏิบตั ิ 10 ประการแห่งองค์กรธุรกิจแบบเศรษฐกิจพอเพียง)
6. ใช้ และ/หรื อพัฒนาเทคโนโลยีที่มีประสิ ทธิภาพแต่ราคาไม่สูง โดยเฉพาะ
เทคโนโลยีแบบไทย ๆ หรื อพื้นบ้าน
7. ขยายธุรกิจอย่างค่อยเป็ นค่อยไป เมื่อพร้อมทุกด้านเท่านั้น
8. ลดความเสี่ ยงโดยการมีผลิตภัณฑ์ที่หลากหลาย ตลาดที่หลากหลาย และการ
ลงทุนที่หลากหลาย โดยอยูบ่ นพื้นฐานของความรู ้จริ ง
9. แบ่งปัน รวมถึงการแบ่งปันองค์ความรู ้ที่มีเพื่อพัฒนาตลาด เพื่อผลประโยชน์ที่
ตกแก่ผบู ้ ริ โภคและสังคม
10. สร้างวัฒนธรรมองค์กรที่มีจริ ยธรรม ความอดทนและขยันหมัน่ เพียรเป็ น
ค่านิยมพื้นฐาน
ผลของการศึกษา
ผลของการศึกษาชี้แนะว่า องค์กรธุรกิจที่ดาเนินธุรกิจสอดคล้องกับแนว
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงจะมีลกั ษณะดังนี้
๏ มีนวัตกรรมสูงมากทัว่ ทั้งองค์กร ทาให้ยากแก่การเลียนแบบ
๏ มีตน้ ทุนที่ซ่อนเร้นเกี่ยวกับบุคลากรต่า (เช่น การทางานไม่เต็ม
ประสิ ทธิภาพ)
๏ สามารถที่จะผลิตสิ นค้าและบริ การที่มีคุณภาพสูงอย่างสม่าเสมอ
๏ สามารถที่จะปรับตัวได้อย่างทันท่วงที เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงใน
สภาพแวดล้อมทางธุรกิจ
นัยสาคัญของการวิจยั



องค์กรธุรกิจที่ศึกษาทั้งหมด ทาการศึกษาโดยทีมวิจยั ที่แตกต่างกันเป็ นส่ วนใหญ่ จึงมีการ
ควบคุม bias ที่อาจเกิดได้จากผูว้ ิจยั คนใดคนหนึ่ งเอง
องค์กรธุรกิจที่ศึกษาทั้งหมดมีทีมผูบ้ ริ หารที่แตกต่างกัน มีสภาวการณ์การแข่งขันที่แตกต่างกัน
และในบางกรณี อยูก่ นั คนละส่ วนของโลก แต่มีแนวทางในการดาเนินธุรกิจที่คล้ายกัน และ
ประสบความสาเร็ จอย่างยัง่ ยืนตามเงื่อนไขสามประการขององค์กรธุรกิจที่ยงั่ ยืน ถึงแม้วา่ งาน
ศึกษา SME 296 แห่งของ ศ. ดร. อภิชยั พันธเสน จะไม่มีขอ้ มูลเรื่ องสถานะความเป็ นผูน้ าของ
ธุรกิจ แต่กน็ ่าจะถือว่าเป็ นองค์กรธุรกิจที่ยงั่ ยืนได้ เพราะได้ผา่ นการทดสอบในช่วงวิกฤตการณ์
ทางเศรษฐกิจปี พ.ศ. 2540 ในขณะที่ค่แู ข่งก็ได้ลม้ ละลายไปมาก
แนวทางในการดาเนินธุรกิจที่คล้ายกันนี้ จะไม่มีนยั สาคัญเลย หากเป็ นแนวทางในการดาเนิน
ธุรกิจที่นกั ธุรกิจปฏิบตั ิกนั อยูแ่ ล้วโดยทัว่ ไป ตรงกันข้ามแนวทางของธุรกิจที่ยงั่ ยืนในการศึกษา
นี้ส่วนใหญ่กลับสวนทางกับแนวปฏิบตั ิที่นิยมกัน (Anglo/US capitalism model of short-term
maximization of shareholder value) แต่สอดคล้องกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ข้อจากัดของการวิจยั



ธุรกิจในประเทศไทยที่ทาการศึกษายังมีอายุยงั ไม่มากนักเมื่อเทียบกับองค์กร
ธุรกิจทางตะวันตก จึงผ่านการทดสอบความยัง่ ยืนได้เพียงระดับหนึ่งเท่านั้น
เมื่อเปรี ยบเทียบกับองค์กรธุรกิจที่ยงั่ ยืนทางตะวันตก องค์กรธุรกิจไทยใน
การศึกษาส่ วนใหญ่ ยังมีจุดบกพร่ องซึ่งอาจจะเกิดปัญหาความไม่ยงั่ ยืนได้ใน
อนาคต เช่น มีการบริ หารแบบ top-down approach โดยการตัดสิ นใจขึ้นอยูก่ บั
ผูบ้ ริ หารพียงไม่กี่คน หาผูส้ านต่อธุรกิจลาบาก เป็ นต้น
ถึงแม้วา่ การศึกษาครั้งนี้จะมีการพยายามควบคุม validity ของข้อมูล แต่กอ็ าจจะ
มีการผิดพลาดได้ ดังนั้น งานวิจยั ในอนาคตจะต้องดาเนินต่อไป เพื่อทดสอบ
external validity ของแนวทางปฏิบตั ิ 10 ประการแห่งองค์กรธุรกิจแบบ
เศรษฐกิจพอเพียง และพัฒนาต่อ (refining)
แนวทางการวิจยั ต่อเนื่องในอนาคต




การทดสอบ external validity ของ แนวทางปฏิบตั ิ 10 ประการขององค์กรธุรกิจแบบ
เศรษฐกิจพอเพียง (โดยใช้เงื่อนไขสามประการขององค์กรธุรกิจแบบยัง่ ยืนเป็ นตัวตั้ง)
 ในธุ รกิจการเงินการธนาคาร หรื อธุ รกิจเทคโนโลยีต่าง ๆ ที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่าง
รวดเร็ ว
 ในธุ รกิจที่การคอรัปชัน
่ เป็ นสิ่ งที่ปฏิบตั ิกนั อยูโ่ ดยทัว่ ไป
 ใน SMEs และอุตสาหกรรมต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิง
่ อุตสาหกรรมเกษตรของ
ประเทศไทย
การวิจยั เพื่อพัฒนาดัชนีแห่งความยัง่ ยืน หรื อ Sufficiency Economy Index ให้กบั บริ ษทั
จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ โดยอาจจะใช้แนวทางปฏิบตั ิ 10 ประการขององค์กร
ธุรกิจแบบเศรษฐกิจพอเพียงเป็ นฐานในการคิดคะแนน
การศึกษาแนวทางในการสร้างค่านิยม “พอเพียง” ให้กบั นักธุรกิจไทย
การศึกษาแนวทางในการสอดแทรกปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในหลักสู ตรทางด้าน
การบริ หารธุรกิจ เช่น การจัดการตลาด การบริ หารการเงิน การจัดการเทคโนโลยี การ
จัดการทรัพยากรบุคคล