Transcript Kierowanie

WYKŁAD V
KIEROWANIE
Przywództwo/kierowanie
• Przywództwo – używanie nieprzymusowych technik
wpływu, oparte na autorytecie i charyzmie
• Kierowanie – pobudzanie i koordynacja działalności
zespołowej, zmierzającej do realizacji stojących
przed zespołem celów organizacyjnych
• Styl kierowania – zespół specyficznych dla danego
kierownika sposobów postępowania, tendencja do
używania określonych metod działania
Przywództwo a zarządzanie
• Wg Kotlera - przywództwo wywołuje aktywność
(produces movement) oraz odnosi się do procesu, który
nadaje kierunek i mobilizuje ludzi oraz ich idee.
Zarządzanie zaś wyłoniło się w celu utrzymania
przebiegu procesów w organizacjach, w restrykcyjnych
ramach czasu i zasobach budżetu
• Wg Bennisa, przywództwo oznacza wyprzedzanie
(spraw, faktów, zdarzeń), wskazywanie drogi,
wpływanie lub pobudzanie, ukierunkowywanie
myślenia i działania. Zarządzanie natomiast jest
wywoływaniem zdarzeń, osiąganiem, przyjmowaniem
funkcji kontrolującej i odpowiedzialnej, dowodzeniem.
Perspektywa interakcyjna
• W literaturze przedmiotu dotyczącej
kierowania w organizacjach podkreśla się
również aspekt interakcji i zależności
społecznych. W tej perspektywie kierowanie
rozumiane jest jako „relacja między tymi,
którzy chcą przewodzić, a tymi którzy
wybierają subordynację” (Kouzes, Posner
2003)
Kierowanie - definicje
Stogdill (1974) sformułował 11 kategorii definicji, w których kierowanie
ujmowane jest jako:
1. procesy grupowe
2. osobowość i jej konsekwencje
3. sztuka wzbudzania posłuszeństwa
4. wywieranie wpływu
5. działanie lub zachowanie jednostki
6. forma perswazji
7. zróżnicowanie władzy
8. narzędzie osiągania celów
9. wynik interakcji
10. zróżnicowanie ról
11. inicjowanie struktury grupowej
Teoria X i Y (McGregor, 1960) – wyznawane
przekonania na temat ludzi
• Teoria X
–
–
–
–
–
ludzie z założenia nie lubią pracować i unikają pracy na wszelkie sposoby
starają się unikać odpowiedzialności
są mało ambitni
ponad wszystko pragną spokoju
wolą być kierowani.
• Zgodnie z tym podejściem ludzie powinni być:
– zmuszani, nadzorowani, kontrolowani i motywowani karami
• Teoria Y
– praca jest naturalną potrzebą człowieka, czymś oczywistym i przyrodzonym
– w odpowiednich warunkach, odpowiednie metody kierowania, stają się bardzo
ambitni, kreatywni i sami dążą do jak największej odpowiedzialności i
samodzielności
– angażując się w realizację celów organizacji pragną sami siebie kontrolować i
kierować
• Zgodnie z tym podejściem ludzi nie trzeba nadzorować i kontrolować tylko
motywować i zachęcać
Cechy przywódcze
• Teoria cech kierowniczych/przywódczych (lata 40-te XX wieku)
zakłada, że do skutecznego przywództwa potrzebne są
określone cechy osobowości, które są charakterystyczne tylko
dla nielicznych osób – przywódcą człowiek się rodzi, a nie staje
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Inteligencja
Ambicja
Wigor i energia
Inicjatywa
Wytrwałość
Wiarygodność
Otwartość w kontaktach z innymi
Dominacja
Pewność siebie
Oryginalność i twórczość w myśleniu
Style przywództwa
(zezwalające-autokratyczne)
Czy podwładni są
informowani, co mają
dokładnie robić?
Czy podwładni biorą udział w podejmowaniu decyzji?
TAK (demokratyczny)
NIE (autokratyczny)
TAK (dyrektywny)
Demokrata dyrektywny
Podejmuje decyzje
partycypacyjnie, ściśle
nadzoruje podwładnych
Autokrata dyrektywny
Podejmuje decyzje
jednostronnie, nadzoruje
podwładnych
NIE (zezwalający)
Demokrata zezwalający
Podejmuje decyzje
partycypacyjnie, daje
podwładnym swobodę w
wykonywaniu pracy
Autokrata zezwalający
Podejmuje decyzje
jednostronnie, daje
podwładnym swobodę w
wykonywaniu pracy
Jachnis, 2008, s. 87
Orientacja na zadania i na ludzi
• Na zadania – zainteresowanie procesem technicznym i wysoką
wydajnością.
Podwładni są postrzegani jako narzędzia lub czynniki służące do
osiągnięcia wydajności, na które trzeba ciągle naciskać
• Na ludzi – pomaganie pracownikom, zainteresowanie
trudnościami w pracy i poza nią, troska o rozwój pracowników
oraz ich awans.
Założenie, że zainteresowanie się człowiekiem wzbudza w nim
zapał do pracy, co w konsekwencji zwiększa wydajność
Koncepcja Blake’a i Mouton
rozwijanie zachowań przywódców – trening sieci
Koncentracja na ludziach
• (1,1) – zarządzanie
wyniszczające
• (1,9) - zarządzanie
klubowe
• (9,1) - zarządzanie
zadaniowe
• (5,5) - zarządzanie
pośrednie
• (9,9) - zarządzanie
zespołem
wysoka
niska
niska
wysoka
Koncentracja na zadaniach/produkcji
Transakcja, charyzma, transformacja
• Kierowanie transakcyjne – opiera się na regule wymiany,
określa się role i wymagania, które powinni spełnić
podwładni aby osiągnąć swoje osobiste cele
• Przywództwo charyzmatyczne – opiera się na postawie
porywającej innych do pójścia za przywódcą.
Taki przywódca przejawia inicjatywę, ma wizję, zachowuje
się niestereotypowo, wprowadza zmiany
• Kierowanie transformacyjne/przywództwo reformujące–
kierownik zmienia postawy, życzenia i wyobrażenia
podwładnych. Działa na podstawie głębokiego
przekonania, wiary w cele i idee. Przekonuje, motywuje do
zmian
Charakterystyki kierowania
transformacyjnego (Bass, 1990)
• Charyzma lub oddziaływanie ideowe – zachowania, które winny stać się
wzorem do naśladowania, wbudzające silne emocje wśród podwładnych
i powodujące identyfikowanie sie z przywódcą; podwładni postrzegają
przywódcę, jako osobę o wielkich możliwościach, bardzo wytrwałą i
zdeterminowaną w procesie pracy i kierowania.
• Inspirujące motywowanie – zachowania nadające znaczenie pracy
podwładnych, pobudzające do dostrzegania pozytywnych aspektów
przyszłości, motywujące i inspirujące podwładnych do większego
zaangażowania w osiąganie celów organizacyjnych w oparciu o
pociągającą wizję przywódcy.
• Stymulowanie intelektualne – zachowania wspierające formułowanie
nowych rozwiązań, stymulujące do kreatywnego i innowacyjnego
podejścia do zadań organizacyjnych, dostrzegania nowych problemów i
podnoszenia umiejętności, wykorzystania nowych opcji realizacji zadań.
• Podejście indywidualne – zachowania wspierające i mentorskie w
odniesieniu do każdego z podwładnych; przywódca dostrzega
indywidualne umiejętności, potrzebę rozwoju i osiągnięcia podwładnych;
akceptuje różnice indywidualne wśród podwładnych, co prowadzi do
zindywidualizowanego sposobu kierowania.
Czerw, A., Babiak, J. (2010). The transformational style of leadership in creating a positive organization.
Human Resource Management, nr 6, s. 47-59
Podsumowanie
• Początkowo uważano, że kierownik ma wrodzone cechy, które
ułatwiają lub przeszkadzają w skutecznym kierowaniu
• Współcześnie twierdzi się raczej, że kierownik jest tym
efektywniejszy, im szerszy posiada repertuar stylów
kierowania i im lepiej potrafi dobrać najwłaściwszy styl do
danej sytuacji
• Kierownik powinien więc poznawać różne style, warunki ich
stosowania i dostosowywać swój styl do sytuacji, ale tak aby
być w zgodzie z samym sobą