Transcript File
Punim Seminarik
Departamenti: Menaxhmet dhe informatikë
Tema: Sistemi ekonomik i përzier
Punuan: Ismajl Sinani
Bekrie Musa
Mentro: Prof doc.dr.Nagip Skenderi
Prishtinë, Mars 2014
Përmbajtja
HYRJE..............................................................................................................3
SISTEMI I EKONOMISË SË PËRZIRË...................................................................4
ÇFAR PARAQET SISTEMI EKONOMIKE PËRZIRË.................................................8
DALLIMI I SISTEMEVE EKONOMIKE................................................................10
PËRFUNDIMI..................................................................................................11
LITEREATURA.................................................................................................14
2
Hyrje
Sistemi ekonomik i përzirë dallon nga sistemet e tjera ekonomike nga se
tiparet e sistemeve ekonomike janë të grubulluar a po te bashkuar ne
sistemin e përzirë. Në ekonominë bashkohore gati se nuk egziston
ekonomi e pastër e tregut ose ekonomi e pastër e planifikuar.
Përkundrazi secila ekonomi ka përzierje të njërës dhe tjetrës formë të
sistemit ekonomik.
3
SISTEMI I EKONOMISË SË PËRZIRË
Ekonomia e tregut të pastër paraqet harmonizimin
në mes ofertës dhe kërkesës i cili shpie gjerë te baraspesha,
arrihet gjithmon nën supozimin e tregut plotësisht të lirë.
Për të funksionuar mekanizmi I çmimeve të ekonomis së tregut të pastër
duhet të eksistoj konkurenca e plotë perfekte.
Në ekonominë bashkohore gati se nuk egziston
ekonomi e pastër e tregut ose ekonomi e pastër e planifikuar.
Përkundrazi secila ekonomi ka përzierje të njërës dhe tjetrës formë të sistemit
ekonomik.
4
Në të vërte siqë e cekum më lart nuk egziston ekonomi krejtësihst e pastër të
tregut,edhe pse është e qartë se tregjet ndikojnë në marrjen e shumcen së
vendimeve ekonomike.
Në shumë vende qeveritare luan një rol shumë të rëndëshishum në
ekonomi.Shteti,po ashtu, është pronar i rëndësishumë i tokes, i parqeve
kombëtare, i ndërtesave kombëtare, pajisjeve ushtarake, hekurudhave, postave,
burimeve natyrore etj.
Në disa vende, rreth 50% e miniraleve zotrohen nga Qeveria e atij vendi.
Kjo përzirje e forcave të tregut me pjesëmarrjen e Qeverisë ka bërë qe
ekonomistët ta përshkruajnë sistemin ekonomiktë shumë vendeve si ekonomi
mikse
5
Një sistem i përzier ekonomik i lejon një nivel të lirisë ekonomike private në
përdorimin e kapitalit, por edhe lejon qeveritë të ndërhyjnë në aktivitetet
ekonomike në mënyrë që të arrihen qëllimet sociale
Shumica e ekonomive moderne të shfaqë një sintezë të dy ose më shumë
sistemeve ekonomike. Sektori publik punon së bashku me sektorin privat, por
mund të konkurrojnë për të njëjtat burime të kufizuara. Sistemet e përziera
ekonomike nuk e bllokojnë sektorin privat nga fitim kërkuarit, por të monitoruar
nivelet e fitimit dhe të nacionalizuar kompanitë që janë të konsiderohen të shkojnë
kundër të mirën publike.
Sistemet e përziera ekonomike nuk janë sisteme të laissez-faire: qeveria është e
përfshirë në planifikimin e përdorimit të burimeve dhe mund të ushtrojë kontroll
mbi bizneset në sektorin privat
6
Qeveritë mund të kërkojë për të rishpërndarë pasurinë përmes tatimit në sektorin
privat, dhe përdorimin e fondeve nga taksat për të promovuar objektivat sociale.
Ndërsa kapitalizmi lejon çmimet të jenë të vendosur nga forcat e kërkesës dhe të
ofertës dhe çmimet fikse,ndërkaq socializmi përmes planifikimit qendror, sistemet
e përziera ekonomike të lejonë që çmimet të luhatet në disa sektorë.
7
ÇFAR PARAQET SISTEMI EKONOMIK I PËRZIRË
Ekonomia e përzier paraqet kombinimin e sistemit të ekonomisë
centraliste dhe ekonomisë së tregut.
Kështu disa degë të ekonomisë së vendit zhvillohet sipas parimeve të
ekonomisë së tregut
Ndërsa disa degë në bazë të parimeve të ekonomisë centraliste.
Në këtë sistem ekonomik pra kemi edhe pronën individuale si formë
e pronës edhe pronën shtetrore.
8
DALLIMI I SISTEMEVE EKONOMIKE
Shteti në EKONOMIN E LIRË është i shumëfishtë. Shteti në ekonominë e trgut
paraqitet si: mbrojtës i popullatës nga keqëpërdorimet e mundshme, prodhues
dhe dhënës i shërbimevetë ndryshme, konsumator gjithnjë e më i madhë,
rregullator, etj.
Në ekonominë e KOMANDUES (CENTRALIST) shumë pak i kushtohet rëndësi
zbatimit të shkencës dhe teknologjisë. Menaxherët dhe prodhuesit e firmave
nuk janë të motivuar për inovacione dhe risitë. Madje ato të cilët janë të
interesuar për ide të reja janë të margjinalizuar etj. Të gjithë këto faktorë dhe të
ngjashëm si këto sollën gjendjen të vështirë ekonomike të vendeve socialiste
dhe kolapsin e ekonomisë së tyre.
EKONOMIA E PËRZIRË siq e cekum edhe më lart në ekonominë bashkohore
gati se nuk egziston ekonomi e pastër e tregut ose ekonomi e pastër e
planifikuar. Pra me bashkimin e ekonomis së lirë dhe asaj komandue e përbëjn
një sistem ekonomi të përzirë apo (mikse).
9
Një sistem i përzier ekonomik i lejon një nivel të lirisë ekonomike private në
përdorimin e kapitalit, por edhe lejon qeveritë të ndërhyjnë në aktivitetet
ekonomike në mënyrë që të arrihen qëllimet sociale. Ky lloj sistemi ekonomik
është më pak efikase se kapitalizmit, por më të efektshme se socializmit. Një
ekonomi e përzier është një ekonomi që përfshin një shumëllojshmëri të
kontrollit private dhe të qeverisë ; . Reflektuar karakteristikat e të dy
kapitalizmit dhe socializmit
Nuk është një përkufizim të vetëm për një ekonomi të përzier , por
përkufizimet gjithmonë të përfshijë një shkallë të lirisë private ekonomike të
përzier me një shkallë të rregullimin e qeverisë së tregjeve
10
PËRFUNDIMI
Me sistem ekonomik të përzirë mund të përfundojm se nuk egziston ekonomi e
pastër e tregut ose ekonomi e pastër e planifikuar.
Ekonomia e përzier paraqet kombinimin e sistemit të ekonomisë centraliste dhe
ekonomisë së tregut
11
LITERATURA
1.
2.
3.
Dr. Kristi Ilia , “Biznesi ndërkombtar” , Tiranë-2004.
Dr. Selelimi Naser , “Hyrje në ekonomi” , Tetovë-2007
WWW,google-sistemete-konomike
12
Prishtinë Mars 2014
13