Transcript Ndërmarrja, tregu, konkurrenca dhe tekonologjia

Fakulteti i shkencave të aplikuara të biznesit
Pejë
USHTIMET 5
Lënda: EKONOMIA E NDËRMARRJES
Tema:Ndërmarrja, tregu, konkurrenca dhe tekonologjia
Msc Thëllëza (Latifi) Sadija)
Pejë/2012
TREGU
T R E G U - Shumë dijetar dhe ekonomist kanë dhënë teori të ndryshme
reth tregut. Në teori tregu paraqet hapësirën ku takohet blerësi dhe shitësi,
dhe bëhet këmbimi i mallit me para ose mall me mall.
Njeriu apo familja Ndërmarrja Qeveria Tregun mund ta definojmë si vendi
ku takohet dhe bëjnë transaksione shitësi dhe blerësi, ku ofrohen produkte
dhe shërbime për shitje, dhe në të cilën ndërohet pronari. Në treg,
transaksionet mund të bëhen në mënyra të ndyrshme, mall-para, ose mallmall, ose para-para që quhet këmbim valutash.
T R E G U - Dallojmë dy kuptime të tr e gut: Kuptimi i ngushtë i tregut –
kuptojmë vendin ku ballafaqohet oferta dhe kërkesa, përkatësisht
prodhuesi dhe konsumatori
Kuptimi i gjerë i tregut – kuptojmë raportin e caktuar të ofertës agregate
dhe të kërkesës agregate të llojeve të ndryshme të mallrave në kohë të
caktuar në kushte të konkurencës së lirë, ku shkëmbimi i mallrave bëhet me
ndërmjetësimin e parasë. Pasi thamë se tregu lidh kontaktin në mes ofertës
dhe kërkesës, ofron prodhimet dhe shërbimet për konsumatorët.
Gjithashtu tregu luan rol të rëndësishëm në ekonominë e një vendi dhe
standardin e jetës.
Funksionet e tregut
•Ndarjes së faktorëve të prodhimit- Me anë të këtij funksioni tregu
mundëson që firmat dhe subjektet tjera të mundet të furnizohen me
fuqi puntore, me kapital, me lëndë të parë, etj.
•Informaiv -Tregu është informuesi më i mirë për prodhuesin, aty ai
mer informata se çka të prodhojë, sa të prodhojë, me çfarë cilsie të
prodhojë.
• Selektiv -Prodhuesin e aftë dhe prodhuesit jo të aftë. Degët
rentabile nga degët ekonomike jorentabile.
•Arbitrit Vetëm tregu cakton çmimin e të mirave materiale. Kjo bëhet
në mënyrë automatike në bazë të veprimit të ligjit të tregut.
Oferta dhe Kërkesa
Oferta- Mund ta definojme si sasi te nje malli ose sherbimi qe gjate nje periode te
caktuar kohore ofrohet ne treg ku takohen bleresi dhe shitesi. Cilesia e ofertes eshte e
varur nga mundeisa e shfrytezimit te mallit ose sherbimit dhe nga çmimi, dhe rrjedh
shprehja “mundesia e shfrytezimit dhe kerkesa”
Kërkesa- Kërkesen e konsiderojme sasine e mallit ose sherbimit te cilin bleresi
deshiron ta kete dhe eshte i gatshem te paguaj. Sasia e kerkeses eshte e varur nga
oferta dhe çmimi.
Lakorja e kërkesës dhe ofertës
Lakorja e ofertes
• Rritja e çmimit prej Ç1 në Ç2 ,Shkakton rritjen e sasisë së ofertes prej Q1 në Q2
Lakorja e kërkeses
• Ulja e çmimit nga Ç2 në Ç1, shkakton rritjen e kërkesës nga Q2 në Q1
EKUILIBRI I TREGUT
• Ekuilibri i tregut paraqet një gjendje të till, në të cilën si blerësit dhe shitsit nuk kanë arsye të
ndryshojnë sjelljen e tyre.
Këtu kemi situatën kur shumë blerës dhe shumë shitës paraqiten në mënyrë të pavarur, asnjë
blerës apo shitës individual nuk kanë mundësi të ndikojn te çmimi i tregut.
• Çmimi i ekuilibrit përfaqëson çmimin për të cilin sasia e kërkuar dhe ajo e ofruar janë të
barabarta, është një kompromis midis interesave të shitësve dhe blerësve.
Për nivele çmimesh më të ulëta se çmimi i ekuilibrit saisa e kërkuar e tejkalon sasin e ofruar
duke krijuar mungesë.
Kur nivelet e çmimit janë mbi çmimin e ekuilibrit sasia e ofruar tejkalon sasin e kërkuar, duke
krijuar tepricë.
Ekonomia e tregut të pastër është utopi
Harmonizimi mes te ofertes dhe kerkeses i cili shpie gjere te baraspesha, arrihet gjithmone nen
supozimin e tregut ploteisht te lire. Per te funksionuar mekanizimi I çmimeve te ekonomise se
tregut te paster duhet te ekzistojne konkurrenca e plote/perfekte.
Tregu karakterizohet:
-Shume bleresve dhe shitesve
-Inkuadrim/kyçja e lire ne treg
-Informimi I plote
-S’ka bashkerenditje, veprimi i aktereve te tregut
-Produkte homogjene (te njejta)
-Pershtatja/adaptimi i shpejte
Pers humicen e vendimarrjeve ditore ne ndermarrje, ekonomi shtepiake komuna dhe organet e
administrates shteterore, tregu funksionon mjaft mire si sitem qeverises. Mirepo
pikepamja/koncepti mbi ekonomine e tregut te paster eshte utopi.
Forma e ndryshme të tregut dhe të konkurrencës
Duke u nisur nga shitësit
Duke u nisur nga blerësit
- Monopoli
-Monopsoni
- konkurenca monopoliste
- Konkurrenca monopsoniste
-oligopoli
- Oligopsoni
Rrjedha e zhvillimit të tregut
1.
2.
3.
4.
5.
Perioda e lancimit: Fiilimi I zhvillimit te produktiti te ri, qe identifikohet me
tregetimet/shitjes e para.
Perioda e zhvillimit: Kerkesa rritet, tregu zhvillohet
Perioda e pjekurise: Kerkesa arrin piken me te larte dhe pastaj renia, qe mund
te konstatohet se tregu eshte ngupor me ate produkt.
Perioda e rënies: Kerkesa bie gjer ne zhdukje, andaj tregu zhduket
Eventualisht rritja e serishme: ripertrirja e produktit te caktuar me cilesi/veti te
reja e qe njekohesisht behet edhe vleresimi I fillimit te ri te zhvillimit
Tregu dhe zhvillimi i teknologjisë
Produktete mund te prodhohen me teknologji te ndryshme,
eneregjija elektrike si produkt specifik mund te prodhohet, p.sh
permes forces se ujit ose eprmes thengjillit po edhe eprmes forces
berthamore.
Pa teknologji perkatese nuk mund te pritet as fisnikerimi i
resurseve te ndermarrjeve ose shoqerise ne teresi.
JU FALMENDERIT PËR VËMENDJE!