Transcript tregu - Ekonomia e Ndermarrjes

FAKULTETI I SHKENCAVE TE APLIKUARA TE BIZNESIT - PEJE
LËNDA: EKONOMIA E NDERMARRJES
Ndërmarrja, Tregu, Konkurrenca
dhe Teknologjia
Driton Sylqa
Mars, 2012
Pejë
NDËRMARRJA DHE TRAJTIMI
SHKENCOR I SAJ
 Organizata
nuk eshte kategori e veçantë
shkencore;
 Me çfare lloj problematike merret organizata?
 Organizata trajtohet dhe studiohet ne baze të
metaforave organizative;
 Çka është metafora?
 Cilat janë metaforat organizative?
2
METAFORA MEKANIKE
 Pershkrim
i organizates sikur ajo të ishte një
makinë
 Cilat jane tiparet e kesaj metafore:
Saktesia / preciziteti;
Disiplina;
Rigoroziteti;
 Normat dhe rregullat;
 Hierarkia e theksuar;
 Centralizim i autoritetit;
 Ndarja e puneve;
 Specializimi i punetoreve;
 Pershtatja e njeriut ndaj makines;



3
METAFORA ORGANIKE / BIOLOGJIKE
 Pershkrim
i organizates sikur ajo te ishte
organizem i njeriut;
 Cilat jane tiparet e kesaj metafore:
Koordinim perfekt i brendshem;
Aftesi per pershtatje ndaj ambientit;
Njeriu i pari pastaj teknologjia;
 Strukture fleksibile dhe te adaptueshme;
 Decentralizim te autoritetit;
 Autonomi dhe liri e te vepruarit per punetore;
 Pak rregulla / norma te shkruara;
 Vendimarrje me pjesemarrje;



4
METAFORA E TRURIT
 Pershkrim
i organizatës sikur ajo të ishte
truri i njeriut;
 Cilat janë tiparet e kesaj metafore:
Modifikimi konstant i sjelljeve;
Aftesia per t’u permiresuar vazhdimisht;
Aftesia per te menduar dhe per te mesuar;
 Eliminimi i praktikave te dobeta;
 Memorimi i pervojave te mira;
 Ndertimi i sistemit te mbrojtjes / imunitetit;
 Strukture fleksibile me pak nivele;
 Projektimi i puneve per te motivuar punetoret;



5
TREGU
 Ndërmarrja
është pjesë e tregut dhe vepron sipas
interesit të vet;
 Tregu definohet si vendi ku shitësit i ekspozojnë
mallrat e tyre ndërsa blerësit vijnë për të blerë
mallra për ti plotësuar nevojat e tyre;
 Sipas Smith, tregu është dorë e padukshme e cila
rregullon çmimet dhe kualitetin e produkteve, me
kusht që atje të ekzistojë konkurrenca e lirë:


Bukëpjekësi të gatuajë bukë të mirë
Birraria të bëjë birrë të mirë, etj.
TREGU
Tregu = vendi ku blerësit dhe shitësit e
mallrave/shërbimeve takohen dhe bien në ujdi për
çmim i cili është i pranueshëm për të dyja palët.
TREGU
Ndërmarrja duhet të dijë për:
 Llojet/tipet e tregut qe ekzistojnë
 Shkallën e zhvillimit të tyre dhe
 Ndërvarësinë në mes të tregut dhe zhvillimit të
teknologjisë
NDËRMARRJA,
TREGU, KONKURRENCA
DHE TEKNOLOGJIA
Nga aspekti i ekonomisë shoqërore tregu
vështrohet si sistem i shpërndarjes së resurseve.
Tregu drejton/orienton qeverisjen e çmimeve duke
bërë harmonizimin në mes ofertës/prodhuesit dhe
kërkesës/konsumuesit.
TREGU
Tregu mund të jetë:
 Nacional
 Lokal
 Regjional dhe
 Global
OFERTA DHE KËRKESA
Oferta = sasia e mallit/shërbimit e ofruar në treg për një
periudhë të caktuar kohore, ku takohen blerësi dhe
shitësi.
Kërkesa = sasia e mallit/shërbimit të cilin blerësi
dëshiron ta ketë dhe është i gatshëm ta paguaj për një
çmim të caktuar.
TREGU DHE KONKURRENCA
Oferta dhe kërkesa
Vështrimi i blerësit (fig 5/1-lakorja e kërkesës)
 Vështrimi i shitësit (fig.5/2- lakorja e ofertës)
 Oferta dhe kërkesa e baraspeshuar

TREGU SI SISTEM SINJALIZUES
Tregu si sistem sinjalizues (fig 5/4)

Tregu i blerësve
Teprica e ofertës (kur tregu ngopet me produkte)
 Shitësit detyrohen ti ulin çmimet


Tregu i shitësve
Teprica e kërkesës
 Shitësit rrisin çmimet

EKONOMIA E TREGUT TË PASTËR ËSHTË
UTOPI

Kur në treg ekziston konkurrenca e plotë, tregu
karakterizohet me:





Shumë blerës dhe shitës
Inkuadrim/kyçje e lirë në treg
Informim i plotë
Produkte homogjene (të njejta)
Përshtatja/adaptimi i shpejtë
FORMAT E NDRYSHME
TË TREGUT DHE TË
KONKURRENCËS
Duke u nisur nga shitësit:
 Monopoli
 Konkurrenca monopoliste (në treg konkurrojnë
shumë ndërmarrje, mirëpo disa nga to I
sigurojnë vetës pozicion monopolist)
 Oligopoli (numër i vogël i prodhuesve ose shitësve,
psh.tregu i benzinës,etj)
FORMAT
E TREGUT VËSHTRUAR NGA BLERËSIT
Duke u nisur nga blerësit:

Monopsoni (shumë shitës/një blerës)

Konkurrenca monopsoniste (shumë blerës, por
shitësit bëjnë dallimin në mes tyre)
 Oligopsoni (numër i vogël i blerësve)
RRJEDHA E ZHVILLIMIT TË TREGUT
Me rritje të tregut të ndërmarrjes
nënkuptojmë rritjen e pjesëmarrjes në treg.
Tregu për një produkt e ka ciklin jetësor të atij
produkti. (fig 5/5)
CIKLI JETËSOR I NJË PRODUKTI NË TREG
1.
2.
3.
4.
5.
Faza e lancimit - fillimi i zhvillimit të
ri/shitjet e para
Faza e zhvillimit - kërkesa rritet, tregu
zhvillohet
Faza e pjekurisë - kërkesa arrinë pikën më të
lartë dhe pastaj fillon rënja/tregu ngopet me
ate produkt
Faza e rënies - kërkesa bije deri në zhdukje,
andaj tregu për atë produkt zhduket.
Eventualisht rritja e sërishme - ripërtëritja e
produktit të caktuar me cilësi/veti të reja,
njëkohësisht fillimi i ri i zhvillimit.
TREGU DHE ZHVILLIMI I TEKNOLOGJISË
Produktet mund të riprodhohen me teknologji të
ndryshme (fig 5/6)
Cikli jetësor i teknologjisë (fig 5/6)
Disa ndërmarrje me teknologji bashkëkohore, një
pjesë të teknologjisë e bartin në vendet në zhvillim/
fuqi të madhe punëtore.
Falemnderit për vëmendjen!