Transcript جریان پالس دار - Semnan University of Medical Sciences

Electrotherapy
Amir H. Bakhtiary
PhD. PT
Associate Professor
Physiotherapy Department
Rehabilitation faculty
Semnan University of Medical Sciences
‫انواع مختلف جریان‬
‫بطور بالینی‪ ،‬سه نوع اصلی جریان مورد استفاده می‌شود‪،‬‬
‫• جریان مستقیم‪،‬‬
‫• جریان پالس دار و‬
‫• جریان متناوب‪.‬‬
‫برای تعریف هر یک از این جریانها از دو نوع سیستم می توان استفاده کرد‬
‫• سیستم توصیفی‬
‫• سیستم جریانهای نامگذاری شده‬
‫بررس ي جريانهاي تحريكي براساس سیستم‬
‫توصیفی‬
‫سه نوع جریان مورد استفاده‌ بالینی عبارت است‪،‬‬
‫• جریانهای مستقیم‪( ،‬یک جریان ثابت و مداوم)‬
‫• متناوب (ابتدا در یک جهت و سپس در جهت دیگر عبور می‌کند)‬
‫• پالس دار (فقط در یک جهت و یا در دو جهت عبور می کند)‬
‫جریان مستقیم یا ‪Direct Current‬‬
‫بطوور للییییووی ‪ DC‬جریووا ی از الرونونهووا کووه در یووک ج ووک رکووک کوورده و یووا بوویش‬
‫از یک ثانیه برقرار هستند‪.‬‬
‫• استتتفاده بتتالینی ب ترای یونتوفتتورس کتته عبتتارت استتت اس رانتتدن یونهتتای دارویتتی بتته‬
‫داخل بافت توسط جریان الکتریکی‪.‬‬
‫• برای استفاده یونتوفورز‪ ،‬جریان باید ثابک و بدون تغیین باشد‬
‫• کاربرد دیگر آن برای ترمیم سخم است‬
‫جریان مستقیم را می توان‬
‫کرد‬
‫منقطع کردن و یا شیب دار ‌‬
‫(به شیل مربعی‪ ،‬مثلثی یا‬
‫دندانه اره‌ای)‬
‫جریان متناوب یا ‪Alternative Current‬‬
‫جریان متناوب متشیل از پالس ای متناوب دائم می‌باشد که‪:‬‬
‫• پالسهای آن به شکل پالس سینوس ی‪ ،‬مثلثی یا مربعی بهم پیوسته و مداوم‬
‫• با موارد کاربرد‬
‫• ایجاد انقباض در عضالت سالم دارای عصب‬
‫• ایجاد تحریکات حس ی برای کنترل درد است‪.‬‬
‫)‪ (a‬جریان متناوب سینوس ی مداوم‪،‬‬
‫)‪ (b‬جریان متناوب مستطیلی‪ ،‬دستجات پالس مدوله‬
‫شده‪،‬‬
‫)‪ (c‬جریان متناوب سینوس ی‪ ،‬آمپلی تود سینوس ی‪.‬‬
‫ویژگیهای جریان متناوب‬
‫• مشخصات جریان متناوب شامل‬
‫• فرکانس بالینی مورد استفاده بین ‪ 1‬تا ‪( KHz 10‬فرکانس متوسط)‬
‫• این فرکانس قابلیت تحریک عصبی را دارد‬
‫• فرکانسهای باالی ‪ KHz 10‬برای تحریک استفاده نمی شوند (کاهش اثر تحریکی)‬
‫• چرخه کامل ‪ AC‬بین‪( µs 100‬با فرکانس ‪ )KHz 10‬تا ‪( ms 1‬با فرکانس ‪1‬‬
‫‪) KHz‬‬
‫• هر چرخه کامل شامل یک فاس مثبت و یک فاس منفی با سمان فاس یا پالس بین ‪µs 50‬‬
‫تا ‪µs 500‬‬
‫• عبور جریان متعادل‬
‫• معموال بصورت مدوله دستجات مربعی و یا دستجات سینوس ی می باشد‬
‫• فرکانس دستجات پالس بین ‪ 1‬تا ‪ Hz 10‬و گاهی اوقات تا ‪Hz 50‬‬
‫دستجات کم فرکانس جریان متناوب‬
‫چهار ویژگی مهم دستجات کم فرکانس جریان متناوب‬
‫• فرکانس جریان متناوب پالسها در هر دسته (بین ‪ 1‬تا ‪)KHz 10‬‬
‫• تعيین كننده سمان پالس است (فركانس ‪ KHz 4‬داراي سمان پالس ‪ µs 125‬است)‬
‫• فرکانس دستجات پالس‬
‫• تعيین كننده كزاسي بودن و يا تكانه اي بودن و شكل انقباض است‪.‬‬
‫• شیب دار کردن شدت جریان دستجات پالس‬
‫• جلوگیری اس تغییرات ناگهانی واکنش‬
‫• چرخه کار قطع و وصل‬
‫• درصد سمان تحریکات نسبت به کل سمان درمان‬
‫جریان پالس دار‬
‫وجه تمایز این جریانها اس جریانهای متناوب‪ ،‬جدا بودن هر پالس اس پالس بعدی و‬
‫قبلی خود می‌باشد و تمام پالس‌ها با فاصله مناسب و مقتض ی اس یکدیگر جدا‬
‫می‌باشند‪ .‬انواع آن شامل‪:‬‬
‫(‪ )a‬تک فازی‪،‬‬
‫(‪ )b‬دو فازی نامتقارن (نامتعادل)‪،‬‬
‫(‪ )c‬دو فازی متقارن (متعادل)‪،‬‬
‫(‪ )d‬دو فازی نامتقارن (متعادل)‪.‬‬
‫ويژگیهاي جريانهاي پالس ي‬
‫• صرفنظر اس نوع پالس در صورت یکسان بودن پهنای پالس و آمپلی تود فاس‬
‫ً‬
‫مثبت‪ ،‬واکنش عصب به هر چهار تحریک فوق اس نظر عملی کامال یکسان‬
‫است‬
‫• پالس اي نامتعادل‬
‫• منجر به برقراری آثار الکترولیتی می‌گردند‬
‫• خطر آسیب شیمیایی‪ ،‬بخصوص هنگام استفاده طوالنی مدت اس این‬
‫جریانها‬
‫• پالسهای با سمان کمتر اس ‪ ms 1‬و فرکانس کمتر اس ‪ Hz 12‬به مدت ‪ 10‬یا‬
‫‪ 20‬دقیقه‪ ،‬اثر الکترولیتی بسیار ناچیزي دارند و بدون خطر هستند‬
‫شيب دار كردن و مدوله كردن جريانهاي پالس ي‬
‫• فرکانس‪ ،‬آمپلی تود یا سمان جریانهای پالس دار را می‌توان مدوله کرد‬
‫• می‌توان شدت جريان پالسها را بطور شیب دار افزایش داد‬
‫• محاسبه چرخه كار براي جريانهاي پالس ي‬
‫بررس ی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها‬
‫در سیستم نامگذاری هر جریان دارای پارامترهای تعیین شده اس پیش مشخص ی‬
‫است‬
‫• برخي نامها سابقه تاريخي دارند (مانند جریانهای گالوانیک و فارادیک)‬
‫• برخي نامگذاریها براساس خصوصیات پالسها و جریان ها است (برای مثال‬
‫نام اینترفرنشیال و جریانهای پالس دار ولتاژ باال)‬
‫مشکل این نوع نام گذاری‪ ،‬استفاده اس‬
‫پارامترهای غیر دقیق و منعطف در اين سيستم‬
‫است‬
‫بررس ی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها‬
‫جريان فاراديك‬
‫• یک جریان کم فرکانس پالس دار است‪،‬‬
‫• پالسهای جريانهاي اوليه اس نوع دو فاسی نامتقارن با فرکانس ‪30‬تا‪ Hz 70‬و‬
‫ً‬
‫سمان پالس ‪ ms 1‬و یا کمتر (معموال بیشتر اس ‪ )µs 300‬بود‪.‬‬
‫• این پالسها در محدوده طیف تحریک عضالت دارای عصب می‌باشد‬
‫• در دستگاههاي امروسي اين جريان حاوي پالسهاي تك فاسي با امكان تغيیر‬
‫گزینه‌های پهنا و فرکانس پالس‪ ،‬و پهنا و فركانس ‪ Burst‬است‬
‫بررس ی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها‬
‫جریان گالوانیک‬
‫• نام دیگری برای جریان مستقیم دائم است (‪.)DC‬‬
‫• برای یونتوفورس استفاده می‌شود‪( ،‬راندن یونهای دارای آثار درمانی به داخل‬
‫بافت سنده)‬
‫• افزایش میزان عبور جریان با افزایش سمان استفاده اس جريان‬
‫• عدم امکان استفاده اس جریانهای معکوس (فاس مخالف) برای خنثی کردن اثر‬
‫الکترولیتی این جریان‬
‫• در سیستم توصیفی‪ ،‬جریان گالوانیک به جریانی اطالق می‌شود که به مدت‬
‫‪ 1‬ثانیه و بیشتر در یک جهت برقرار می‌گردد‪.‬‬
‫بررس ی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها‬
‫‪TENS‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫برای درمان درد بکار می‌رود‬
‫اس حروف اول ‪ Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation‬تشكيل شده‬
‫بر اساس سيستم توصيفي نوعی جریان پالس دار است‬
‫بطور كلي مي توان آنرا براي هر نوع جريان الكتريكي كه اس روي پوست‬
‫بداخل بدن فرستاده مي شود اطالق كرد‪.‬‬
‫تنظيم پهنا‪ ،‬فركانس و شدت پالس مورد استفاده بستگي به مكانيسم مورد‬
‫نظر براي كنترل درد دارد‪.‬‬
‫بررس ی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها‬
‫جریان پالس دار ولتاژ زیاد يا ‪HVPC‬‬
‫• دارای خروجی با ولتاژ سیاد )اس ولتاژ ‪ 500‬ولت استفاده می‌شود‬
‫• ویژگی خاص جریان شکل پالس دو قله‌ای آن است‬
‫• فرکانس پالس دو قلو اس ‪ 1‬تا ‪ Hz 100‬قابل تنظیم است‪.‬‬
‫ً‬
‫• معموال دو گزینه مختلف برای نوع پالسها وجود دارد‪.‬‬
‫• در نوع اول فاصله بین پالسهای دوقلو ‪ µs 65‬است‬
‫• در نتتوع دوم سمتتان بتتین شتتروع هتتر پتتالس بتته ‪ µs 7‬کتتاهش یافتتته کتته موجتتب تتتداخل قلتته‬
‫هتتا و تقویتتت‪ .‬اثتتر پتتالس می‌شتتود و سمتتان پتتالس بتته حتتدود ‪ µs 14‬اف تزایش می‌یابتتد‪ .‬ایتتن‬
‫شکل پالس دوقلو موجب تحریک قویتر حرکتی می‌گردد‪.‬‬
‫بررس ی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها‬
‫جریان پالس دار ولتاژ زیاد يا ‪HVPC‬‬
‫• السمه استفاده اس چنین پالسهای کوتاه مدتی‪ ،‬شدت جریان بسیار سیاد باشد‪،‬‬
‫تا موجب تحریک الیاف عصبی می‌شود‪ 2( .‬تا ‪)A 2/5‬‬
‫• اما متوسط جریان بسیار اندک و در حدود ‪1/2‬تا ‪ mA 1/5‬می‌باشد‬
‫• سمان بسیار کوتاه پالسهای تحریکی موجب عدم تحریکات دردناک شده‬
‫• استفاده اس پالس دو قلو کوتاه با ولتاژ سیاد موجب کاهش جریان و جلوگیری‬
‫اس سوختگی پوست می شود‪.‬‬
‫بررس ی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها‬
‫جریان روس ی‬
‫• متشکل اس جریان متناوب با فرکانس ‪ KHz 2.5‬است‬
‫• دارای دستجات پالس (‪ )burst‬مربعی با سمان ‪ msec 10‬و ‪ msec 10‬قطع بوده‬
‫که فرکانس ‪ Burst‬آن ‪ Hz 50‬است‬
‫• و چرخه کار دستجات پالس‪ %50‬است‬
‫• سمان وصل کل جریان ‪ S 10‬که با سمان قطع ‪ S 50‬ادامه می یابد‬
‫بررس ی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها‬
‫جریان روس ی‬
‫• فرکانس ‪ KHz 2.5‬یک نوسان سینوس ی با دوره ‪ s 1/2500‬یا ‪ µs 400‬است‬
‫و بنابراین پهنای هر فاس‪ µs 200‬است‪.‬‬
‫• این سمان پالس شبیه سمان پالس ی جریان ‪ TENS‬است‪ .‬با این تفاوت که‪:‬‬
‫• در جریان ‪ TENS‬سمان بین پالس ی طوالنی‬
‫• اما در جریانهای روس ی هیچ فاصله بین پالس ی وجود ندارد و پالسهای مثبت‬
‫بالفاصله بعد اس پالسهای منفی قرار دارند‬
‫• سمان پالس بسیار کوتاه این جریانها موجب تحریکات حرکتی مؤثر بدون درد می‬
‫گردد‬
‫بررس ی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها‬
‫جریان اینونفر شیال‬
‫• اینترفرنشیال به معنای تداخل بوده که ‪ 2‬جریان متناوب چند کیلو هرتزی‬
‫در بافت با هم تداخل می کنند‬
‫• فرکانس این دو جریان اندکی با هم اختالف دارد (برای مثال یکی ‪Hz 4000‬‬
‫و دیگری ‪ 4050‬هرتز)‪.‬‬
‫• ادعا شده که در منطقه تداخل دو جریان‪ ،‬اثر تقویت جریانی منجر به ایجاد‬
‫تحریکات شدیدتر در عمق می‌گردد‬
‫)‪ (a‬جریان تحریکی د ‌و قطبی‪،‬‬
‫چهار قطبی که ادعا‬
‫)‪ (b‬جریان تداخلی ‌‬
‫شده منطقه تداخل (سایه دار)‬
‫اثر تحریکی را دارد‬
‫بیشترین ‌‬
‫بررس ی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها‬
‫جریان اینونفر شیال‬
‫• طیف فرکانس مورد استفاده اس ‪ 1‬تا ‪ KHz 10‬متغیر است‬
‫• امکان ایجاد تداخل دو جریان در داخل دستگاههای امروسی وجود دارد که‬
‫بنام جریانهای “تداخلی پیش مدوله” نامیده می شوند‬
‫• اما اطالق نام تداخلی به آن دیگر مفهومی ندارد‬
‫• تداخل در بافتهای عمقی رخ نداده و استفاده اس آن بیشتر سطحی است‬
‫بررس ی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها‬
‫جریانهای دیادینامیک‬
‫• جریانها نوعی جریان سینوس ی بوده که ‪ 70‬سال پیش توسط بارنارد معرفی‬
‫گردید‪.‬‬
‫• جریان بصورت نیم موج یا تمام موجی یکسو شده است‪.‬‬
‫• در جریان نیم موج یکسویه‪ ،‬نیمی اس نوسان سینوس ی برداشته می‌شود و در نتیجه‬
‫جریان متناوبی وجود ندارد‪ ،‬بلکه یک سری پالس یکسویه باقی می‌ماند‬
‫• جریان تمام موج یکسویه‪ ،‬شامل برگرداندن یکی اس فاسها بوده و جریان حاصل شامل‬
‫پالسهای پشت سرهم و یکسویه می‌باشند‪ .‬این جریان نیز متناوبی نیست‬
‫بررسی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها‬
‫جریانهای دیادینامیک‬
‫• جریان با استفاده از یکسو کردن جریان برق شهر (‪)Hz 50‬‬
‫• دارای چرخه زمانی ‪ 1/50‬ثانیه است‪،‬‬
‫• زمان هر پالس ‪ ms 10‬میباشد‪.‬‬
‫• بنابراین پالسههای نهیم مهوک یکسهویه شهده سینوسهی بها زمهان ‪ ms 10‬از‬
‫پهههالس نهههیم سینوسهههی بدهههدی هههرار دارنهههد و بههها رکهههانس ‪ Hz 50‬تکهههرار‬
‫میشوند‪.‬‬
‫• پالسهای تمام موک یکسویه شده نیز ‪ ms 10‬پهنا دارند کهه بف اله ه بها‬
‫پالس بددی دنبال می شوند ( رکانس پالس ‪)Hz 100‬‬
‫• پالسهای ‪ ms 10‬این جریانهها بها کمهی ا هزایی جریهان موجهک ت ریه‬
‫دردناک می گردند‪.‬‬
‫• چرخه کار برای نیم مهوک یکسهو شهده ‪ %50‬و بهرای تمهام مهوک یکسهو‬
‫بررس ی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها‬
‫جریانهای میررو‌‬
‫حداکثر جریان‬
‫‌‬
‫بسیار کم هستند که‬
‫‌‬
‫• جریانهای میکرو‪ ،‬جریانهایی با شدت‬
‫خروجی آنها کمتر ‪ mA 1‬است‪.‬‬
‫• این جریانها متشکل ‌اس پالسهای تک فاسی‌ ‌و یا دوفاسی‌‬
‫• با فرکانس تحریکات حداکثر ‪Hz 10‬‬
‫کار حداکثر‪%50‬‬
‫• چرخه ‌‬
‫• گاهی اوقات ‌اس نام جریانهای میکرو‌ برای اشاره به جریان مستقیم با شدت‬
‫بسیار اندک ‌و سمان کاربرد ‪ 24‬الی ‪ 48‬ساعت استفاده می‌شود‪.‬‬
‫‌‬
‫بررس ی جریانها براساس سیستم نامگذاری آنها‬
‫‪ Functional Electrical Stimulation‬یا ‪FES‬‬
‫• به معنای تحریکات الکتریکی عملکردی است‬
‫• این نام اشاره به نوع خاص ی اس جریان نداشته بلکه به مورد استفاده بالینی‬
‫اشاره می‌کند‪.‬‬
‫• این نام بطور غلط برای معرفی نوعی جریان استفاده می‌شود‪.‬‬