Transcript บทที่ 1
้ ความรู ้เบืองต้น ่ เกียวกับ กฎหมาย รายวิชา: จริยธรรมวิชาชีพ และกฎหมาย สาธารณสุ ข สาธารณสุข (Ethics and Law in Public Health) รหัส วิชา: 474602 อ. ธนัชพร มุลก ิ ะบุตร ่ 1. ความรู ้เกียวกับกฎหมาย บรรทัดฐาน (Norms) วิถป ี ระชา (Folkways) กฎศีลธรรม (Mores) กฎหมาย (Laws) ปฏิบต ั ก ิ ันจนเคยชิน ไม่ ต้องร ับโทษ นอกจากการ นิ นทา เช่น มารยาท ่ เปลียนแปลงได้ ยาก กว่าวิถป ี ระชา เช่น การมีภรรยาน้อย ไม่ ผิดกฎหมาย แต่ขด ั ดธรรม ระเบียบสังคม ศีจัล ใครทำผิดได ้ร ับโทษ 1.1 ความหมายของกฎหมาย ่ • กฎทีสถาบั นหรือผู ม ้ อ ี านาจสู งสุดในร ัฐ ต ร า ขึ ้ น ห รื อ ที่ เ กิ ด ขึ ้ น จ า ก จ า รี ต ่ ่ ประเพณี อ น ั เป็ นทียอมร บ ั นับ ถือ เพือ ่ ใช้ในการบริหารประเทศ เพือใช้ บงั คับ ่ าหนด บุ ค คลให้ป ฏิบ ต ั ต ิ าม หรือ เพือก ระเบี ย บแห่ ง ความสัม พัน ธ ร์ ะหว่ า ง บุคคลหรือระหว่างบุคคลกับร ัฐ. ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ 1.2 ลักษณะของกฎหมาย ้ กฎหมายตามเนื อความ 4. (กฎหมายแท้ ข้) อบังคั 1.แก่ ข้อบั2. ได้ งคับของร ัฐ ใครท าผิ ด ได้ ร ับโทษ บ 3. ต้อง มาจาก มีผู ้ อานาจ สู งสุด ในการ ตรา กฎหมา ย มี ลักษณ ะเป็ น คาสัง่ บังคับ ใช้ทุก คนใน ประเทศ ใช้ ตลอดไ ป จนกว่า จะถูก ยกเลิก 5. ต้อง กาหนด มีบท ความ บังคับ ประพฤ (ทาง ติของ อาญา มนุ ษย ์ ทาง ดู จต ิ ใจ เพ่ง) อย่ า ง ธวัชช ัย สัตยสมบู รณ์, 1.2 ลักษณะของกฎหมาย (ต่อ) กฎหมายตามแบบ ไม่ตอ ้ งพิธ ี ่ ออกม เพื อ ้ าโดย วิธ ี บัญญั ติ กฎหม าย คานึ ง ว่าเข้า ลักษ ณะ กฎหม ายแท้ หรือไม่ ตราขึน โดย ข้อกาห นด ร ัฐธรรม นู ญ ประโยช น์ใน งาน บริหาร ราชการ แผ่นดิน ได้แก่ - การตราพระ ราชกฤษฎีกา ยุบสภา ผู แ ้ ทนราษฎร, - พรบ. งบประมาณ รายจ่าย แผ่นดิน หรือ - พรบ. ปร ับปรุง กระทรวง ทบวง กรม หยุด แสงอุทย ั , 2538 ่ 1.3 ทีมาของกฎหมาย ้ 1.3.1 กฎหมายลายลักษณ์อ ักษร (กฎหมายตามเนื อความ) ้ ่ งคับกาหนดความประพฤติของบุคคลและประกาศให้ราษฎรทราบ ร ัฐตราขึนเพื อบั ได้แก่ ้ ก) กฎหมายตราขึน ตามบทบัญญัต ิ ร ัฐธรรมนู ญ พระ ราช บัญ ญัต ิ พระ ราช กาห นด ข) ข้อบังคับกฎหมาย ฝ่ายบริหารเป็ นผู อ ้ อก พระ กฎ ราช กฤษฎี กระทร วง กา ่ ค) ข้อบังคับทีองค ์การ ปกครองตนเองเป็ นผู อ ้ อก อาศ ัยอานาจแห่งกฎหมาย ่ คาสัง/ ข้อบัญ ข้อบัง เทศ ญัต ิ คับ บัญ ข้อบัง จังหวัด ตาม ญัต ิ คบ ั และ กฎ กรุงเท อบต. อ ัยการ พฯ ศึก ธวัชช ัย สัตยสมบู รณ์, ่ 1.3 ทีมาของกฎหมาย (ต่อ) ่ ได้เป็ นลายลักษณ์อ ักษร 1.3.2 กฎหมายทีไม่ (กฎหมายจารีตประเพณี ) ้ แต่ราษฎรรู ้สึกทัวกันว่ ่ ร ัฐไม่ได้ตราขึน าเป็ นกฎหมายและร ัฐได้บงั คับใช้ เหตุทท ี่ าให้กฎหมายนี ้ ค. ก. ง.เป็ น บั ง คับใช้ ไ ด้ ข. ผู ม ้ ี ราษฎร ราษฎ รมี เจตจา นง บังคับ ใช้ อานาจ บัญญัต ิ ยอมร ับ กฎหมาย ด ังกล่าว มี ความเ ห็นจริง ว่าเป็ น กฎหมา กฎหม ายจริง ต่อเนื่ องมา ช้า นาน ลักษณะ กฎหมายจารีต 1.ใช้ 3. ไม่ม ี ประเพณี 2.ใช้ ใน ต่อเนื่ กฎหมายลาย ลักษ ลักษณ์อ ักษร อง แย้ง /ขัดกับ ณะ ช้า กฎหมาย เดียว นาน ดังกล่าว กั น ธวัชช ัย สัตยสมบู รณ์, ่ 1.4 กฎหมายใช้เมือใด 1. ย้ อ น ห ลั งไ ป ใ ช้ ใ น อ ดี ต ( ก ฎ ห ม า ย งบประมาณรายจ่ายประจาปี ) 2. บัง คับใ ช้ ว ัน ที่ ล ง ป ร ะ ก า ศใ น ร า ช กิ จ จ า นุ เบกษา 3. บังคับใช้วน ั ถัดจากวันประกาศในราชกิจ จา นุ เบกษา 4. บังคับใช้ในอนาคต - กาหนด วน ั เดือน ปี ไว้แน่ นอน - กาหนดให้ระยะเวลาหนึ่ งผ่านพ้นไปก่อน ่ งคับใช้ จึงเริมบั ่ เมือใด ่ 5. ใช้ตามข้อ 3 แต่ใช้ทอ ้ งทีใด ต้องรอ การยกเลิกกฎหมาย ่ 1. ตามกาหนดทีกฎหมายระบุไว้ ้ 2. มีกฎหมายใหม่ยกเลิกกฎหมายนัน ่ การออกพระราชกาหนด แต่ 3. เมือมี ร ัฐสภาไม่อนุ มต ั ิ ้ ่ 4. กฎหมายใหม่ซาหรื อกล่าวถึงเรือง เดียวกัน (กฎหมายใหม่ยกเลิก กฎหมายเก่า) 5. กฎหมายใหม่ขด ั หรือแย้งกฎหมาย 1.5 ความร ับผิดตามกฎหมาย ความร ับผิดทางแพ่ง • ลักษณะสัญญา • เกิดจากการละเมิด (ความ ประมาท) 1.5 ความร ับผิดตามกฎหมาย ปรากฏข้อเท็จจริงว่า ความร ับผิดทางอาญา กระทาโดยเจตนาหรือ ประมาท • • • • • • ต่อชีวต ิ และร่างกาย ต่อการอยู ่รว่ มกัน ฐานก่ออน ั ตรายต่อชีวต ิ ร่างกาย ต่อเสรีภาพ ่ เกียวกั บเอกสาร กระทาต่อทร ัพย ์สิน ข้อแตกต่าง ความร ับผิดทางแพ่ง 1. กฎหมายเอกชน 2. ไม่จาเป็ นต้องมี กฎหมายบัญญัตไิ ว้ 3. มุ่งเยียวยาชดใช้คา ่ สินไหมทดแทน 4. ผู เ้ สียหายฟ้องคดีเอง 5. การลงโทษ ศาลใช้ ความร ับผิดทางอาญา กฎหมายมหาชน มีกฎหมายบัญญัตไิ ว้ ช ัดเจน มุ่งปราบปรามร ักษาความ สงบในสังคม ร ัฐเป็ นผู เ้ สียหาย อ ัยการ เป็ นโจทย ์ฟ้องคดี ตีความทางกฎหมายโดย ข้อแตกต่าง ความร ับผิดทางแพ่ง 7. จงใจไม่ตอ ้ งมีกฎหมาย กาหนด สามารถ เรียกร ้องค่าเสียหายได้ 8. ผู ก ้ ระทาละเมิดตาย ทายาทยังต้องร ับผิด ความร ับผิดทางอาญา เจตนาต้องมีกฎหมาย กาหนดไว้วา ่ เป็ นความผิด ถึงจะลงโทษได้ มุ่งลงโทษผู ก ้ ระทาผิด ผู ก ้ ระทาผิดตายไม่ สามารถฟ้องได้ คดีอาญา ระงับ 9. บุคคลไร ้ความสามารถ หลักกฎหมายมีการยกเว้น