Transcript Pedagogika spoleczna 1

Pedagogika społeczna
Dr hab. Hanna Solarczyk-Szwec
Prekursorzy i dyscypliny pomocnicze
• Henryk Pestalozzi, Robert Owen, Mikołaj S.
Grundtvig, Paul Natorp, Stanisław Staszic,
Hugo Kołłątaj, Stanisław Szacki, Zygmunt
Mysłakowski, Helena Radlińska, Józef Czesław
Babicki, Kazimierz Korniłowicz
• Dyscypliny pochodzenia: socjologia,
psychologia społeczna, polityka społeczna
Definicja pedagogiki społecznej
• H. Radlińska unikała zdefiniowania ped. społ.; podała jej cechy
charakterystyczne, zakres i problematykę.
• R. Wroczyński: nauka o środowiskowych uwarunkowaniach procesów
wychowawczych i problemów wychowania poza szkołą”
• A. Kamiński: Ped. społ. stanowi teorię zmierzającą do uogólnienia
wychowawczego aspektu warunków społecznych i środowiskowych
ludzkiego życia oraz praktyki instytucji powoływanych do ich ulepszenia:
kulturalno-oświatowych, opiekuńczych oraz rekreacyjnych.
• Franz Hamburger: Ped. społ. zajmuje się konfliktami uwarunkowanymi
strukturalnie i instytucjonalnie, które pojawiają się w socjalizacji dzieci i
młodzieży: konfliktami między subiektywnymi pobudkami a społecznymi
wymogami stawianymi przez rodzinę, szkołę, świat zawodowy i
społeczność.
• B. Sliwerski: Ped. społ. należy do nauk praktycznych, które zajmują się
badaniem i przekształcaniem rzeczywistości.
Geneza pedagogiki społecznej
• Okres międzywojenny
• Twórczyni – Helena Radlińska (1879-1954)
- Wybrane publikacje:
Kto to był Mickiewicz? Warszawa 1987.
Podstawy wychowania narodowego, Lwów 1910.
Rozwój społeczny Polski, Kraków 1911.
(red.) Praca oświatowa, jej zadania, metody, organizacja. Kraków 1913.
Studium pracy kulturalnej, Warszawa 1925.
Książka wśród ludzi, Warszawa 1929.
Dzieje oświaty pozaszkolnej, Warszawa 1934.
Społeczne przyczyny powodzeń i niepowodzeń szkolnych, Warszawa 1937.
(współautor J. Wojtyniak) Sieroctwo. Zasięg i wyrównywanie, Łódź 1946.
Oświata dorosłych. Zagadnienia – dzieje – formy – pracownicy – organizacja. Warszawa 1947.
Egzamin z pedagogiki społecznej, łódź 1951.
Pisma pedagogiczne – wstęp Ryszard Wroczyński i Aleksander Kamiński, Wrocław 1961, 1964
Praca oświatowa… – podręcznik opracowany
staraniem Uniwersytetu Ludowego im. A.
Mickiewicza, 1913r., ss. 501.
1. Praca oświatowa = społeczna = oświata pozaszkolna
2. Treści: 6 działów – geneza, zadania, czytelnictwo, instytucje,
praca oświatowa za granicą
„Zadaniem wychowania jest wydobycie z narodu sił, skierowanie
ku świadomej pracy nad budowaniem kultury rodzimej”.
„Praca oświatowa jest nierozłączna z walką, z podwójną walką:
czytelnikami, co światło zasłaniają w obawie, by nie
rozświeciło ono zbyt jaskrawo nędzy ludowej i walką z
przesądami i biernością, śpiączką mas ciemnych, które światła
nie dostrzegają, często dostrzec nie mogą…8-godzinny dzień
roboczy, spokojna o jutra myśl proletariusza i jasna lampa w
chacie chłopskiej, są tak samo koniecznym warunkami jak
nędza, troska, ciemnota, przytłaczająca masy ludowe –
przeszkodami, o które rozbija się praca oświatowa.
Ryszard Wroczyński (1909-1987)
• Kierownik pierwszej Katedry Pedagogiki
Społecznej na Uniwersytecie Warszawskim
• Autor podręcznika „Wprowadzenie do pedagogiki
społecznej” (1966); Pedagogika społeczna (1974)
- podział środowisk na naturalne i intencjonalne,
- opieka i wychowanie po szkole, na osiedlu…,
- stworzył podwaliny dla pedagogiki opiekuńczej
(sytuacje wychowawcze, które wymagają pomocy
społecznej)
- edukacja ustawiczna
Aleksander Kamiński (1903-1978)
• Współpracownik Heleny Radlińskiej w Uniwersytecie
Łódzkim,
• Publikacje:
- „Kamienie na szaniec”, „Zośka i Parasol”
- „Nauczanie i wychowanie metodą harcerską”
- „Czas wolny i jego problematyka społeczno-wychowawcza”
(1965)
- „Funkcje pedagogiki społecznej” (1972, 1974,
1980) – analizował poglądy osób i doktryn (marksistowskiej,
katolickich, uczonych (zachodnio)niemieckich),
- 1972: Samorząd młodzieży jako metoda wychowawcza
Współcześnie
• Stanisław Kawula: Studia z pedagogiki społecznej
• Andrzej Radziewicz-Winnicki „Identyfikacja z
zawodem, grupą roboczą i zakładem pracy”,
1979)
• Tadeusz Pilch, Irena Lepalczyk; Pedagogiak
społęczna. Wychowanie i środowisko), 1993
• Jacek Piekarski, Tadeusz Pilch, Wioesław Theiss,
Danuta Urbaniak-Zając, Edukacja spoęłczna
wobec problemów współczesnego człowieka i
społeczeństwa, Łódź 2010.
Podstawowe pojęcia
• środowisko życia (jednostka-środowisko),
uczestnictwo społeczne, przestrzeń społeczna
(relacyjny charakter)
• pokolenie,
• wiek społeczny,
• poszukiwanie i wspomaganie sił,
• normy, wzorce, mierniki,
• diagnoza,
• praca społeczna/socjalna
Podstawowe środowiska
wychowawcze
•
•
•
•
•
•
rodzina
środowisko lokalne
grupa rówieśnicza
środowisko społeczno-wychowawcze szkoły
organizacje społeczne i pozarządowe
zakład pracy
Podmioty pedagogiki społecznej
- Różne grupy wiekowe w kontekście uwarunkowań
społecznych
- Grupy o specjalnych potrzebach (defaworyzowani
społecznie)
• ubodzy,
• sieroty,
• bezrobotni,
• seniorzy,
• Niepełnosprawni,
• mniejszości,
• kobiety
Problemy społeczne
•
•
•
•
•
bezrobocie
starzejące się społeczeństwo
agresja i nietolerancja
choroby cywilizacyjne,
subkultury, sekty
Zadania pedagogiki społecznej
• Diagnoza
• Koncepcja zmiany
• Interwencja
Lub
- relacja między jednostką a społeczeństwem
traktowana jako konflikt,
- analiza uwarunkowań konfliktu
- koncepcje rozwiązywania konfliktów
Przykład: emancypacja kobiet
Pedagogika społeczna a praca socjalna
• praca społeczna = praca socjalna
• praca socjalna zawiera się w pedagogice
społecznej, dostarcza jej teoretycznych
przesłanek,
• praca socjalna uwzględnia pracę opiekuńczą,
psychosocjlaną,
kulturalno-oświatową
i
socjalno-wychowawczą.