Transcript Pedagogika - Serwis Informacyjny WSJO

Nazwa pochodzi z greckiego
Paidagogos czyli niewolnik, osoba pod
opieką którego pozostawiono chłopca,
dziecko
 Pais – chłopiec
 Deis – prowadzę

PEDAGOGIKA – nauka o edukacji,
kształceniu i wychowaniu, obejmująca
okres prenatalny i późniejsze całe życie
człowieka
DAWNE
WSPÓŁCZESNE


Sztuka przekładu tego co
wieczne na skończone treści
życia ludzkiego
 system filozoficzny którym
pedagogika była systemem
podrzędnym np. Arystoteles,
Sokrates
 pewna refleksja wysnuta z
działów współczesnych nauk
 jako nauka samodzielna
czysta próbująca określić
możliwości rozwoju człowieka
w różnych etapach
jako nauka inspirująca I
inspirowana inne nauki
 jako nauka oparta na
pewnych powszechnościach
zwanych dynamizmami
rozwoju (4 czynniki los - losy
ludzkie, bios -inaczej genotyp,
etos – czyli składnik społeczno
– kulturowy, agos czyli
świadomość poddana innej
świadomości)
 Nauka oparta na
uniwersalnych wartościach






Pedagogika jako nauka
przyrodnicza, obiektywna z
powtarzalnością zjawisk
Nauka czysto humanistyczna
charakteryzująca się
indeterminizmem
(niepowtarzalnością) zjawisk,
strukturalny charakter zjawisk
Jako technologię lub filozofię
praktyczną ma wyraźny cel,
parametry
Pedagogika jako kompleks
pewnych nauk
Jest sztuką opartą na
wartościach indywidualnych:
pedagog indywidualne
podejście, talent
Nauka filozoficzna ogólna
metarefleksja nad edukacją
Posiadanie własnej terminologii
 Posiadanie przedmiotu badań
 Podejście metodologiczne , które
wyjaśnia co to za nauka, jaki jest jej
charakter

Określony przedmiot badań
 Własna terminologia
 Charakterystyczne metody badawcze:
przyrodnicze np. opisowe, obserwacja,
eksperymentalne, statystyczne lub
humanistyczne: eksplikacyjne
(wyjaśniające), porównawcze i
analityczne

Charakter teoretyczny
Charakter praktyczny
-opisowy (stawia diagnozę, odpowiada na
pytanie jaka jest nasza rzeczywistość)
-wyjaśniający (wskazuje przyczyny
odpowiada na pytanie dlaczego tak jest)
-prognostyczna (odpowiada na pytanie jak
powinno być)
-innowacyjna (odpowiada na pytanie jak
dokonać zmiany)
 Pełni określone funkcje społeczne i
psychologiczne
 Wpływa na inne dziedziny nauk


Teoria wychowania
 Teoria nauczania – dydaktyka
 Historia wychowania i myśli
pedagogicznej
 Pedagogika ogólna

Wychowanie i kształcenie intencjonalne
 Wychowanie i kształcenie spontaniczne
 Samowychowanie, samorealizacja,
autokreacja
 Rozwój człowieka w ciągu całego życia
w aspekcie biosu, etosu, agosu i losu


SZTUKA

RZEMIOSŁO

Kryterium celów działalności edukacyjnej. Cele mogą dotyczyć
formowania się zdolności życiowych człowieka. Celem edukacji
będzie w tym zakresie np. ukształtowanie umiejętności logicznego
myślenia. Wówczas działania edukacyjne zostają rozpisane na
konkretne czynności nauczyciela i uczniów mające miejsce np. na
lekcji matematyki. Poprzez rozwiązywanie zadań o określonej
strukturze uczniowie ćwiczą operacje logiczne. Warunkami
przebiegu takich procesów nauczania i uczenia się zajmuje się
subdyscyplina pedagogiki - dydaktyka. W obrębie dydaktyki
wyróżnia się jeszcze dydaktyki szczegółowe, m.in. dydaktyki
przedmiotowe, jak metodyka nauczania języka polskiego,
matematyki itd. Inną kategorią celów związanych z formowaniem
zdolności życiowych człowieka będzie np. kształtowanie
umiejętności podejmowania decyzji moralnych. Jest to typowa
działalność wychowawcza. Tym obszarem rzeczywistości
edukacyjnej zajmuje się subdyscyplina pedagogiki - teoria
wychowania, z bardziej szczegółowymi teoriami wychowania
estetycznego, moralnego, seksualnego, fizycznego itd. Tak więc
osiąganiu celów wychowawczych służą procesy i czynności
wychowania oraz samowychowania.


Kryterium metodologiczne. Mowa tutaj o
ukierunkowaniu metod pedagogiki naukowej
na dwa obszary o zróżnicowanym stopniu
ogólności. Pierwszy z nich to obszar analiz
ogólnych odnoszących się do samej
pedagogiki jako nauki oraz wszelkich
uwarunkowań procesów i czynności
edukacyjnych. Tym kontekstem rzeczywistości
teoretycznej i edukacyjnej zajmuje się
subdyscyplina pedagogiki - pedagogika
ogólna wraz z metodologią pedagogiki (nauka
o metodach badań pedagogicznych) i historią
wychowania. Tak więc pedagogika ogólna nie
tylko opisuje praktykę edukacji, ale stanowi
formę naukowej autorefleksji samej pedagogiki.

Kryterium rozwojowe. Według tego
kryterium można uszeregować kolejno
subdyscypliny pedagogiczne
odpowiadające różnym okresom i etapom
życia człowieka poddanego
oddziaływaniom edukacyjnym. Będzie to
zatem pedagogika wieku przedszkolnego,
pedagogika wieku wczesnoszkolnego,
pedagogika dzieci i młodzieży,
pedagogika dorosłych (andragogika),
pedagogika ludzi w wieku poprodukcyjnym
(geragogika, gerontologia). Nauki te
zajmują się badaniem warunków, które
najbardziej sprzyjają rozwojowi podmiotów
z różnych poziomów praktyki edukacyjnej.

Kryterium dewiacji i defektów rozwojowych
człowieka. W myśl tego kryterium wyróżniona została
pedagogika specjalna ze swoimi dyscyplinami
szczegółowymi: oligofrenopedagogika (zajmuje się
edukacją osób upośledzonych umysłowo),
surdopedagogika (zajmuje się edukacją osób
głuchych i niedosłyszących), tyflopedagogika
(zajmuje się edukacją osób niewidomych i
niedowidzących), pedagogika rewalidacyjna
(zajmuje się edukacją osób chorych i
niepełnosprawnych), pedagogika resocjalizacyjna
(zajmuje się edukacją osób niedostosowanych
społecznie). Ta rozbudowana i posiadająca już
własną wewnętrzną strukturę subdyscyplina
pedagogiki bada m.in. efektywność różnych metod
pracy z dziećmi z deficytami rozwojowymi, opisuje
warunki integracji uczniów niepełnosprawnych ze
sprawnymi, analizując jej korzystne i zagrażające
efekty.
Kryterium instytucjonalne. Zgodnie z
tym kryterium wyróżnia się określenia
zawierające słowo pedagogika
odnoszące się nie tyle do refleksji
teoretycznej, co do konkretnej
działalności praktycznej przebiegającej
w instytucjach. Tak więc dochodzimy
do pedagogiki przedszkolnej,
pedagogiki szkolnej, pedagogiki szkoły
wyższej. W tym obszarze pedagodzy
zajmują się badaniem organizacji
szkolnictwa, monitorują wprowadzane
tam innowacje, krytycznie analizują
programy szkolne itd.


Kryterium problemowe. Można wyróżnić
subdyscypliny ze względu na typ problematyki
edukacyjnej, którym się zajmują. Jeśli np. będzie to
problematyka systemów edukacji w kraju i na
świecie, to będziemy mówić o pedagogice
porównawczej. W przypadku problemów
dotyczących zawodu nauczyciela będziemy mówić
o pedeutologii.
Kryterium dziedzin działalności ludzkiej. To ostatnie
kryterium nawiązuje do rodzajów działalności
człowieka, które pedagogika obejmuje swoim
polem badawczym. Będzie to zatem pedagogika
pracy socjalnej, opiekuńcza, wychowawcza,
terapeutyczna, pedagogika czasu wolnego itd.


Edukacja to ogół oddziaływań służących
formowaniu się (zmienianiu, rozwijaniu) zdolności
życiowych człowieka. Niejednorodność tego pojęcia
jest ukryta w terminach: ogół oddziaływania,
zmienianie, rozwijanie, zdolności życiowe człowieka.
Ogól oddziaływań oznacza oddziaływania zarówno
instytucjonalne, jak i indywidualne, świadome i
nieświadome itd. Oddziaływania te mogą być
systematyczne, niesystematyczne, przygodne,
zaplanowane itd. Systematyczne i zaplanowane
działania edukacyjne mają miejsce np. w szkole.
Niesystematyczne i przygodne zachodzą m.in. w
interakcjach rówieśniczych, kryją się w przekazach
kultury, np. dziełach literatury.
Zmienianie, rozwijanie może zachodzić w jakimś
konkretnym kierunku przyjętym według kryterium
zewnętrznego wobec jednostki lub bez uprzednio
obranego celu.W pierwszym przypadku może być to takie
organizowanie pracy na lekcji, aby w jego efekcie uczeń
stopniowo osiągał jakiś standard rozwojowy przyjmowany
przez psychologię, np. umiejętność abstrakcyjnego
myślenia. W drugim przypadku rozwijanie zdolności
życiowych może być efektem ubocznym podejmowania
przez człowieka jakiejś aktywności, np. gra w siatkówkę
może prowadzić do wyuczenia się zasad współpracy w
grupie.
 Zdolności życiowe człowieka mogą dotyczyć wielu
obszarów jego funkcjonowania: intelektualnego,
emocjonalnego, interpersonalnego, motywacyjnego,
fizycznego itd. Stan powyższego skomplikowania pozwala
wyprowadzić dwa kolejne, ogólne pojęcia, które nie do
końca bezpośrednio, lecz głównie w dalszych swych
uszczegółowieniach będą stopniowo redukowały ową
niejednorodność.

Wychowanie to świadome i celowe
działanie pedagogiczne zmierzające do
osiągnięcia względnie stałych skutków
(zmian rozwojowych) w osobowości
wychowanka.
 Kształcenie to system działań
zmierzających do tego, aby uczącej się
jednostce umożliwić poznanie świata,
przygotowanie się do zmieniania świata i
ukształtowanie własnej osobowości.

Uczenie się jest procesem nabywania
względnie trwałych zmian w szeroko
rozumianym zachowaniu (wiadomości,
umiejętności, nawyki, postawy) w toku
bezpośredniego i pośredniego poznawania
rzeczywistości (doświadczenia i ćwiczenia).
 Nauczanie natomiast jest procesem
kierowania uczeniem się uczniów w toku
planowanej pracy nauczyciela z uczniami.
 Pojęciem otwierającym następną część
systemu pojęciowego pedagogiki jest
system oświatowo – wychowawczy
rozumiany jako ogół odpowiednio
powiązanych ze sobą placówek, instytucji
kształcenia I wychowania

EDUKACJA
KSZTAŁCENIE
NAUCZANIE
WYCHOWANIE
UCZENIE SIĘ
SYSTEM OŚWIATOWO WYCHOWAWCZY
POJĘCA JEDNORODNE W
POSZCZEGÓLNYCH SUBDYSCYPLINCH
PEDAGOGICZNYCH
Aspekt biologiczny
 Aspekt socjologiczny
 Aspekt psychologiczny
 Aspekt prawny
 Aspekt ekonomiczny
 Aspekt polityczny
 Aspekt filozoficzny
