Transcript 17a. Porez na dobit preduzeca u Srbiji

Porez na dobit preduzeća
u Srbiji
Bilansni i ekonomski značaj
• Prihodi od poreza na dobit preduzeća u EU iznose u proseku
2,5% BDP
– Velika varijansa (Litvanija – 0,8% BDP, Kipar 6,8% BDP)
• Prihodi od poreza na dobit u Srbiji oko 1,6% BDP
• Porez na dobit najdistorzivniji poreski oblik
– Najveći negativni uticaj na privredni rast
• Ipak, snižavanje poreza na dobit u uslovima postojanja drugih
barijera za privredni rast nema značajniji efekat na privredni
rast
Poreski obveznik i poreska osnovica
• Pravni osnov – Zakon o porezu na dobit pravnih lica
• Poreski obveznik:
– Rezidenti - za dobit ostvaren u Republici i u inostranstvu
– Nerezidenti - za dobit ostvarenu u Republici
– Poreski obveznici – rezidenti
• Društva kapitala (a.d., d.o.o. i dr.) u svim svojinskim oblicima,
registrovana u Srbiji
• Poreska osnovica = oporeziva dobit
– Dobit (gubitak) iz bilansa uspeha
OPOREZIVA DOBIT
korekcije prihoda i rashoda
– Korekcija prihoda i rashoda se vrši kroz poreski bilans
•
Cilj korigovanja rezultata iz bilansa uspeha je sprečavanje erozije poreske
osnovice
Važnije korekcije rashoda
• Troškovi materijala i nabavne vrednost robe priznaju se samo
po metodi prosečne cene i FIFO metodi
• Računovodstvena amortizacija iz BU se ne priznaje, ali se
priznaje tzv. poreska amortizacija:
– Nepokretnosti (I grupa) se amortizuju po pravolinijskom metodom, po
stopi od 2,5%
– Ostala stalna sredstva (II do V grupa) se amortizuju degresivnom
metodom po diferenciranim stopama (10% do 30%)
• Rashodi koji se priznaju u ograničenom procentu:
– za humanitarne, zdravstvene, obrazovne, ekološke svrhe do 3,5%
ukupnog prihoda
– za kulturu do 1,5% ukupnog prihoda
– za reklamu, propagandu do 10% ukupnog prihoda
– za reprezentaciju do 0,5% ukupnih prihoda
Važnije korekcije rashoda
• Rashodi koji se priznaju uz dokaze:
– ispravka vrednosti potraživanja starijih od 60 dana i direktan otpis
potraživanja
– plaćene kamate – osim po osnovu fiskalnih obaveza
– plaćeni porezi – osim poreza koji zavise od rezultata poslovanja
• Rashodi koji se uopšte ne priznaju:
–
–
–
–
–
novčane kazne i penali
kamata za neblagovremeno plaćene javne prihode
troškovi koji nisu nastali u svrhu obavljanja delatnosti
nedokumentovani troškovi
donacije političkim organizacijama, i dr.
Važnije korekcije prihoda
• Prihodi od prodaje robe i usluga i datih kredita povezanim licima se vrednuju
po tržišnim uslovima (minimum)
• Prihod od dividendi i udela ostvaren između rezidenata ne ulazi u osnovicu
• Kapitalni dobici
– oporezuju se odvojeno, a (neiskorišćeni) kapitalni gubici se mogu prenositi u
narednih 5 godina
• Poreski gubici
– poreski gubitak postoji ukoliko je rezultat iz BU, nakon sprovedenih korekcija
prihoda i rashoda u poreskom bilansu negativan
– poreski gubitak iz tekuće godine može se preneti i umanjiti oporezivu dobit u
narednih 5 godina
Poreska stopa
• Zakonska (nominalna) poreska stopa u Srbiji iznosi 15%
– Prosečna stopa poreza na dobit u EU iznosi 24,5%
– I stopa od 15% je relativno konkurentna (prosečna stopa u Centralnoj i Istočnoj
Evropi – 15,2%)
Poreske olakšice (podsticaji)
• Najznačajniji poreski podsticaji su:
– Investicioni poreski krediti (ukida se od 2014)
• Umanjuje direktno iznos poreske obaveze
– Poresko oslobođenje za velike investicije
•
Ulaganje u osnovna sredstva od preko 1 mlrd. dinara + >100 zaposlenih
radnika = 10 godina poresko oslobođenje (srazmerno izvršenom ulaganju)
Grupno oporezivanje
i transferne cene
• Dozvoljena je poreska konsolidacija matičnih i zavisnih
preduzeća, ako:
– su sva preduzeća rezidenti Srbije
– između njih postoji naposredna ili posredna vlasnička kontrola od
najmanje 75% akcija ili udela
– konsolidacija mora da traje min. 5 godina
• Transakcije između povezanih lica se iskazuju u poreskom
bilansu po tržišnim i transfernim cenama
– razlika između “cene van dohvata ruke” i transferne cene uključuje se
u oporezivu dobit
• cilj: sprečavanje erozije poreske osnovice
– metode za utvrđivanje cene van dohvata ruke: metod uporedive
tržišne cene, metod troškovi plus i metod preprodajne cene (a od
2013. biće dozvoljene i druge metode propisane „OECD priručnikom za
primenu transfernih cena“)
Utanjena kapitalizacija
• Finansijska struktura preduzeća: sopstveni i pozajmljeni kapital
– Prinos na sopstveni kapital – dividenda
– Prinos na pozajmljeni kapital – kamata
• Povoljniji poreski tretman kamate od dividende (dividenda je deo
oporezive dobiti, a kamata nije) dovodi do rasta učešća
pozajmljenog kapitala u finansijskoj strukturi preduzeća – utanjena
kapitalizacija
• Ovaj vid poreske evazije se suzbija uvođenjem pravila o sprečavanju
utanjene kapitalizacije
Sprečavanje utanjene kapitalizacije
• Kod duga prema poveriocu sa statusom povezanog lica, poreskom
obvezniku, priznaje se kao rashod u poreskom bilansu iznos kamate
i pripadajućih troškova na zajam, odnosno kredit do visine
četvorostruke vrednosti obveznikovog sopstvenog kapitala (za
banke – do desetostrukog iznosa)
• ...osim toga, rashodi kamata prema povezanim licima iznad iznosa
“van dohvata ruke” se uopšte ne priznaju kao rashod u poreskom
bilansu
Dvostruko oporezivanje
• Kada se ista ili slična poreska osnovica oporezuje više puta
• Vrste dvostrukog oporezivanja:
–
–
–
–
Dvostruko ekonomsko oporezivanje
Dvostruko pravno oporezivanje
Nadoporezivanje
Kumuliranje poreza
• Mere za eliminaciju ili ublažavanje dvostrukog oporezivanja:
– Unilateralne ili bilateralne
– Mehanizmi: metod kredita i metod izuzeća
Unilateralne mere za ublažavanje dvostrukog
oporezivanja dobiti
• Mere za ublažavanje dvostrukog pravnog oporezivanja
– umanjenje po osnovu poreza na dobit koji je poslovna jedinica platila u
inostranstvu
• Mere za ublažavanje dvostrukog ekonomskog oporezivanja
– umanjenje po osnovu dividendi naplaćenih od zavisnog preduzeća u
inostranstvu
– dividenda naplaćena od zavisnog preduzeća u zemlji se ne uključuje u
poresku osnovicu
Zadatak 9. (str. 503)
Preduzeće ABC razmišlja o kupovini novog kompjuterskog sistema koji bi ostvarivao
prinos pre odbitka poreza od 30%. Taj sistem bio se amortizovao po stopi od 1%
godišnje. Kamatna stopa po odbitku poreza iznosi 8%, stopa poreza na dobit iznosi
35%, a granična poreska stopa (poreza na dohodak od kapitala) za tipičnog akcionara
preduzeća ABC je 30%. Pretpostavlja se da nisu mogući odbici za ubrzanu
amortizaciju , kao ni za investicioni poreski kredit.
• Da li očekujete da će ABC kupiti novi kompjuterski sistem?