JAVNI PRIHODI



FISKALNI SISTEM

- skup normi kojima se reguli fiskalni prihodi i skup mera koje se primenjuju radi sprovođenja ovih normi.

šu

Ostali fiskalni prihodi Poreski sistem Carinski sistem FISKALNI SISTEM Sistem doprinosa Sistem naknada Sistem taksi

Fiskalni prihodi - obavezna davanja državi

. Igraju najznačajniju ulogu u finansiranju javnih potreba.

Čine ih porezi, carine, doprinosi, takse i naknade.

Najznačajniji fiskalni prihodi su porezi.

Oni u čestvuju sa 70-90% u savremenoj strukturi javnih prihoda.



Poreski sistem

- skup svih poreskih oblika koji se primenjuju u jednoj zemlji za ostvarivanje ciljeva poreske politike.



Porezi -

instrument javnih prihoda kojim država od subjekata koji se nalaze pod njenom poreskom vlašću prinudno uzima novčana sredstva bez neposredne protivnaknade, radi zadovoljenja svojih finansijskih potreba i ostvarivanja drugih ciljeva (ekonomskih, zdravstvenih, ekoloških i sl.) socijalnih, kulturnih,

Osnovne karakteristike poreza: 1.

Prinudnost

- prinudno davanje,

2.

Ne postoji direktna protivnaknada

,

3.

Derivativnost -

instrument preraspodele nacionalnog dohotka,

4.

Služe za finansiranja javnih rashoda

,

5.

Porez je novčano davanje

.

 Država sredstava naplaćuje

finansira

poreze i iz prikupljenih

određene državne funkcije.



Koristi

od određene funkcije se

direktno vezati za pojedinca koji ne mogu plaća porez.

PORESKA TERMINOLOGIJA

LIČNI ELEMENTI OPOREZIVANJA MATERIJALNI ELEMENTI OPOREZIVANJA

LIČNI ELEMENTI OPOREZIVANJA

1.

2.

3.

4.

5.

Poreska vlast –

država, finansijski organi koji razrezuju i naplaćuju poreze i javna tela u čiju korist se naplaćuju porezi.

Poreski obveznik -

fizičko/pravno lice kome zakon nalaže da plati porez.

Poreski platac -

fizičko/pravno lice koje mora da obračuna i stvarno plati porez. To ne mora uvek biti poreski obveznik (npr. autor i izdavač knjige).

Poreski destinater -

lice koje po intenciji zakonodavca treba da snosi poreski teret.

Konačni platac poreza -

lice koje stvarno snosi poreski teret nezavisno od intencije zakonodavca .

1.

2.

3.

4.

5.

6.

MATERIJALNI ELEMENTI OPOREZIVANJA

poreski objekt/predmet –

svaku činjenicu ili manifestaciju ekonomske snage koja pruža osnov da se uvede neki poreski oblik (npr. prihod, dohodak),

poreska sposobnost

obveznika da odgovori svojoj obavezi plaćanja poreza,

–

ekonomska mogućnost

poreski izvor

– sve ono čime poreski obveznik raspolaže i iz čega može da plati porez,

poreska osnovica -

veličina ili vrednost za utvrđivanje poreske obaveze,

poreska stopa

- deo poreske osnovice koji poreski obveznik izdvaja i plaća na ime poreza,

poreska tarifa

– sistematizovan pregled poreskih objekata, osnovica i poreskih stopa.

1. Fiskalni

sredstava za obezbeđenje finansijskih pokriće javnih rashoda države.

CILJEVI OPOREZIVANJA 2. Vanfiskalni/ekstrafiskalni

socijalni, demografski, - ekonomski, politički i dr.

Principi oporezivanja -

pravila kojih se treba pridržavati prilikom izgradnje poreskog sistema.

1) Prema

Smitu

:

1.

princip

da

opštosti

- svi građani jedne države treba plaćaju porez za izdržavanje državne uprave i to srazmerno svom dohotku koji oni uživaju zahvaljujući njenoj zaštiti.

2.

princip određenosti

poreski oblik koji - treba jasno istaći koji građanin treba da plati, kada i u kom iznosu.

3.

princip ugodnosti

- svaki poreski obveznik treba da bude oporezivan u vreme i mesto kada to njemu najviše odgovara.

4.

princip ekonomičnosti naplate

- svaki porez treba tako da se organizuje da se iz uzima džepa naroda što manje iznad onoga što je potrebno državnoj blagajni .

2) Prema

Vagneru :

I Finansijski principi:

1.

Izdašnost poreza -

izabrati poreski oblik koji obezbediti dovoljno sredstava za državni budžet, će

2.

Elastičnost poreza -

izabrati takav porez da prihodi od poreza mogu da se povećavaju i smanjuju.

II Ekonomski principi:

3.

Izbor poreskog izvora

- da bude obnovljiv,

4.

Izbor vrste poreza

- izabrati adekvatan poreski oblik da bi se postigao cilj oporezivanja.

3) Principi oporezivanja

III Socijalni principi: 5.

Opštost poreske obaveze

slično kao kod Smita, s tim da za siromašne postoje poreske olakšice,

6.

Ravnomernost u oporezivanju

- oporezivanje prema ekonomskoj snazi poreskih obveznika.

IV Poresko tehnički principi: 7.

Određenost poreske obaveze

- jasno i nedvosmisleno odrediti ko, kada i koliko plaća koji porez,

8.

Ugodnost pri plaćanju

plaćanje na način i u vreme kada poreskim obveznicima najviše odgovara,

9.

Jeftina režija poreza

što manji.

da troškovi ubiranja poreza budu



Neposredni (direktni) i posredni (indirektni),



Redovni i vanredni,



Opšti i namenski,



Katastarski i tarifni,



Subjektni i objektni,



Fundirani i nefundirani,



Osnovni i dopunski,



Porezi po vrednosti i specifični porezi.

KLASIFIKACIJA POREZA



Neposredni

se ne mogu prevaliti, a

posredni

mogu.



Redovni

se koriste za finansiranje redovnih javnih rashoda, a

vanredni

za finansiranje vanrednih javnih rashoda.



Opšti

kod kojih nije unapred utvrđena namena, a

namenski

kod kojih jeste.



Katastarski

se obračunavaju na osnovu podataka iz katastra, a

tarifni

na osnovu tarifnika .

KLASIFIKACIJA POREZA



Subjektni

i

objektni

kod kojih su kod kojih je važne lične karakteristike važna ekonomska snaga.



Fundirani

se plaćaju na prihode od zemljišta, opreme, HOV, a

nefundirani

se plaćaju na prihode ostvarene ličnim radom.



Osnovni

značajno pune budžet, a

dopunski

ga samo dopunjuju.



Porezi po vrednosti

se procenjenoj vrednosti, a plaćaju po stvarnoj ili

specifični

se plaćaju po jedinici mere.

 Pri koncipiranju poreskog sistema poreske vlasti moraju posebno

umerenosti poreskog

voditi

opterećenja.

računa o  Porezi ne smeju biti previsoki jer će negativno delovati na poreskog obveznika, ali ne i previše niski jer država neće moći da pokrije javne rashode.



Laferova kriva

je korisna za umerenosti oporezivanja.

objašnjenje

UMERENOST OPOREZIVANJA Laferova kriva

Poreski prihod

A B

0% 100% Poreska stopa

Optimalno oporezivanje

i -

trade off

pravičnosti u oporezivanju.

između efikasnosti

Efikasano oporezivanje

male administrativne - izabrati porez koji izaziva troškove i troškove prikupljanja.

Pravičnost u oporezivanju

ima 2 dimenzije: •

Horizontalna pravičnost

- ljude sa istim sposobnostima treba tretirati isto.

platežnim •

Vertikalna pravičnost

ljude sa različitim platežnim sposobnostima treba različito tretirati, tako da oni koji su u mogućnosti plate veće poreze.



Distorzivni porezi

- porezi zbog kojih pojedinci/firme menjaju svoju ponašanje kako bi smanjili svoju poresku obavezu.



Nedistorzivni porezi

- porezi kod kojih pojedinci/firme ne mogu da učine ništa da bi promenili svoju poresku obavezu. Takav je paušalni porez.

1.

Izbegavanje plaćanja poreza i poreska evazija, 2.

Prevaljivanje poreza, 3.

Transformacija poreza, 4.

Dejstvo oporezivanja na preraspodelu nacionalnog dohotka, 5.

Dejstvo oporezivanja na uslove privređivanja privrednih subjekata, 6.

Stabilizaciono dejstvo oporezivanja, 7.

Dejstvo oporezivanja na privredni razvoj, 8.

Dejstvo oporezivanja na spoljnotrgovinsku razmenu i platni bilans.



Izbegavanje plaćanja poreza

- poreski obveznici menjaju svoje ponašanje da bi smanjili svoju poresku sposobnost. To nije nezakonito.



Poreska evazija

- namerno pravljenje zakonom propisanih poreza.

grešaka pri plaćanju 

Nezakonita poreska evazija:



Utaja (defraudacija)

poreski obveznik netačno prikazuje knjigovodstveno stanje ili ne daje potrebne činjenice relevantne za utvrđivanje poreske obaveze, posebno se odnosi na neposredne poreze - porez na dohodak građana, porez na dobit preduzeća.



K rijumčaranje (kontrabanda) -

izbegavanje plaćanja propisanih carina pri uvozu i izvozu robe, ali i plaćanje posrednih poreza.

Zakonita poreska evazija: 

Nameravana

zakonom je predviđeno delimično ili potpuno oslobađanje od poreske obaveze.



Nenameravana

korišćenje nepotpunosti u zakonu ili zakonske šupljine.

POZITIVNA PORESKA EVAZIJA

Moguća je i situacija da se optimalno rešenje nalazi u nekorišćenju prevara, kada za pojedince marginalni troškovi utaje poreza nadmašuju marginalne koristi za sve vrednosti R, tako da se optimum nalazi u O.

Najčešći uzroci

poreske evazije: 1.

visoko poresko opterećenje, 2.

finansijska nedisciplina, 3.

nefunkcionisanje pravne države, 4.

mali osećaj za pripadnost društvenoj zajednici, 5.

značajan stepen korupcije, 6.

neefikasan poreski sitem sastavljen od velikog broja poreskih oblika.

U potrazi za socijalno prihvatljivijim borbe protiv poreske utaje, vlade period amnestije.

načinom određuju

Amnestija

– period tokom koga sva lica mogu da plate poreze koje su utajili, a da ne budu kažnjeni. Na taj način se uvode poreski obveznici u legalne okvire poslovanja.

Da bi amnestija dala dobre rezultate ne sme se ponavljati, jer bi onda bilo dosta onih koji bi utajili porez i očekivali novu amnestiju.

EFEKTI OPOREZIVANJA…



Prevaljivanje poreza

potpuno ili - trgovinsko preduzeće delimično prebacuje teret oporezivanja na kupca.



Transformacija poreza

poslovanja nadomestili troškovi poreza.

povećanje efikasnosti modernizacijom, kako bi se 

Dejstvo oporezivanja na preraspodelu GDP -

socijalna funkcija putem progresivnih poreskih stopa i ekonomska putem diferenciranih poreskih stopa za razvijene i nerazvijene regione.

…EFEKTI OPOREZIVANJA



Dejstvo oporezivanja na uslove privređivanja privrednih subjekata i na privredni razvoj -

stimulisanje stimulisanje razvoja stranih prioritetnih investicija, oslobađanja za modernizaciju.

grana, poreska 

Stabilizaciono dejstvo oporezivanja

povećanje poreske stope u slučaju inflacije, kako bi se apsorbovali viškovi sredstava.



Dejstvo oprezivanja na spoljnotrgovinsku razmenu i platni bilans

- stimulisanje izvoza oslobađanjem od plaćanja poreza, uvođenje carina na uvoz određenih proizvoda radi zaštite određene privredne grane.

Najznačajniji poreski oblici u poreskom sistemu Srbije su:

1) 2) Porez na dohodak građana Porez na dobit preduzeća 3) Porez na dodatu vrednost.

•

Porez na dohodak građana

je jedan od poreskih oblika svake savremene države.

najznačajnijih • K arakterističan

elastičnosti i

je po

finansijskoj predvidivosti

, pa je

izdašnosti,

pogodan za ostvarivanje mnogih ciljeva ekonomske i socijalne politike.

•

Prvi put

se javio

1798. godine u Engleskoj

, kada je uveden kako bi se prikupila sredstva za pokriće ratnih izdataka.

• Nakon prestanka ratne opasnosti je ukinut, ali je kasnije u više navrata ponovo uvođen.

• 1842. godine je poslednji put uveden u Engleskoj i nakon toga je ostao sve do današnjih dana.

Pri oporezivanju dohotka koriste se

tri sistema

: 1.

jedinstveni ili sintetički sistem, 2.

3.

parcijalni ili analitički sistem, mešovit sistem.

1.

Jedinstveni ili

oporezivanje svih

sintetički (globalni) sistem

prihoda fizičkog lica jednim

-

porezom, primenom progresivnih poreskih stopa.

Danas se u gotovo svim industrijskim razvijenim zemljama primenjuje sintetički sistem oporezivanja uz primenu progresivnih poreskih stopa, pa zato ovaj porez zauzima jedno od centralnih mesta u poreskom sistemu javnih prihoda ovih zemalja.

2.

-

Parcijalni ili

svaki prihod

analitički (cedularni)

sistem

fizičkog lica se oporezuje odvojeno uz primenu različitih poreskih stopa, a ukupan prihod (dohodak) oporezuje se jednim dopunskim porezom uz primenu progresivnih poreskih stopa.

3.

Mešovit sistem

je u osnovi cedularni sistem uz komplementarno oporezivanje viška prihoda iznad određenog limita na kraju godine.

Elementi

poreza na dohodak građana: a) Poreski obveznik, b) Poreska osnovica, c) Poreska stopa.

a) Poreski obveznik

- u većini savremenih država i kod nas se poreskim obveznikom smatra pojedinac (fizičko lice), dok je u nekim poreskim sistemima to porodica, jer se smatra da se na taj način vrši oporezivanje prema ekonomskoj snazi i izbegava poreska evazija.

Kada se za poreskog obveznika uzme utvrditi princip oporezivanja.

fizičko lice, važno je 3 principa oporezivanja:  Princip neograničene poreske obaveze,   Teritorijalni princip, Princip državljanstva.



Princip

stavlja

neograničene poreske obaveze

prebivalište.

Naime, prema u centar ovom oporezuju se svi prihodi jednog lica koje ima pažnje principu prebivalište u zemlji, nezavisno od toga da li su prihodi ostvareni u zemlji ili inostranstvu, nezavisno od državljanstva poreskog obveznika.



Teritorijalni princip

podrazumeva da poreska obaveza tereti samo prihode ostvarene u zemlji, pa su na plaćanje poreza obavezna i lica koja nemaju prebivalište u zemlji.



Princip državljanstva

zemlje koji ima poreski tereti državljanina jedne prebivalište u drugoj zemlji tako što plaća na pojedine prihode ostvarene u inostranstvu porez zemalja čiji je državljanin.

b) Poreska osnovica

obuhvata sve prihode iz radnog odnosa, od samostalnih delatnosti, poljoprivrede i šumarstva, autorskih honorara, kapitalnih dobitaka i sl., koji su drugi izraženi u novcu, naturi ili činjenjem na neki način, umanjene za standradne i nestandardne odbitke, zbog uvažavanja ličnih i porodičnih prilika poreskih obveznika.

c) Poreska stopa

se primenjuje na poresku osnovicu kako bi se dobio iznos poreske obaveze. U većini zemalja primenjuju se progresivne poreske stope, čiji je osnovni zadatak da se postigne pravičnije i ravnomernije zahvatanje ekonomske snage poreskog obveznika.

 U Srbiji je

oporezivanje 1992.

dohotka

godine

uvedeno građana.

sintetičko

Ovakav sistem oporezivanja primenjivao se do uveden

građana

, ceduralnom oporezivanju sistemom poreza po odbitku ili po iznos koji se zasnivao

1998. godine

, kada je

mešovit sistem oporezivanja dohotka

na akontacionom rešenju poreskog organa uz korektivno godišnje oporezivanje ukupnog dohotka ako je ostvaren veći od zakonski propisanog iznosa.

godišnji 

U Srbiji porez na dohodak

na teritoriji Srbije.

građana

plaćaju sva fizička lica koja ostvaruju dohodak i on se plaća iz svih izvora. Obveznik poreza na dohodak fizičkih lica je rezident Srbije za dohodak ostvaren na njenoj teritoriji i u inostranstvu, kao i nerezident za dohodak ostvaren

 Oporezivi prihod se dobija kao razlika prihoda i između bruto troškova. Zbir svih oporezivih prihoda ostvarenih u kalendarskoj godini predstavlja dohodak.



Poreska stopa

je proporcionalna.

 Značajne stavke kod ovog poreza su poreska oslobođenja i poreske olakšice za zapošljavanje novih radnika.

Poreska oslobađanja:

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

naknada troškova prevoza do određenog iznosa, dnevnice za službena putovanja u zemlji do određenog iznosa, naknada za smeštaj na službenom putu, prema računu, naknada prevoza na službenom putovanju do određenog iznosa mesečno za sopstveni automobil, solidarna pomoć za slučaj bolesti do određenog iznosa, pokloni za decu za Novu godinu i Božić do određenog iznosa, jubilarne nagrade do određenog iznosa godišnje.

Poreske radnika

:

olakšice za zapošljavanje novih

 za lice sa invaliditetom ne plaća se porez za period od 3 godine,  pravo na povraćaj dela plaćenog poreza na zaradu za novozaposleno lice, isplaćenu zaključno sa 30. 6. 2016. godine i to:  1-9 novozaposlenih – 65%  10-99 novozaposlenih – 70%,  najmanje 100 – 75%.

Elementi poreza na dohodak građana u Republici Srbiji Vrste prihoda

Zarade Prihod od samostalnih delatnosti (uklju čujući prihod od poljoprivrede i šumarstva) Prihod od autorskih prava i prava industrijske svojine Prihod od kapitala

Način oporezivanja

Po odbitku Po rešenju poreskog organa Po odbitku

Poreska osnovica

Bruto zarada – 11.000

Oporeziva dobit Bruto prihod troškovi Prihod od nepokretnosti Po odbitku Po odbitku Kamata i dividende Bruto prihod – 25% troškovi Kapitalni dobici Po rešenju poreskog organa Ostali prihodi (zakup opreme, dobici od igara na sreću i sl.) Po odbitku Kapitalni dobitak Razno

Poreska stopa

10% 10% 20% 15% 20% 15% 20%

Izvor: Zakon o porezu na dohodak građana, http://www.poreskauprava.gov.rs/pravna-lica/pregled-propisa/zakoni/172/zakon-o-porezu-na dohodak-gradjana.html



Poreski obveznik poreza na dobit preduzeća

može biti akcionarsko društvo, društvo sa ograničenom odgovornošću, komanditno društvo na deonice i javno preduzeće.



Dobit kod

dohodak

društva lica

građana.

oporezuje porezom na 

Dobit društva kapitala

dohodak pravnih lica.

oporezuje porezom na 

Rasprostiranja poreske obaveze

- neophodno je utvrditi rezidentstvo i izvor dohotka.



Rezident

se utvrđuje na osnovu mesta registracije, tj. mesta iz koga se obavlja efektivna kontrola i uprava preduzeća poreskog obveznika.

 Pored rezidenta i

obveznik nerezident može biti poreski

poreza na dohodak pravnih lica, ali samo za onaj deo dobiti koji ostvari u zemlji u kojoj ima svojstvo nerezidenta.

 Pravilo je da je

izvor dohotka

teritorija na kojoj se ostvaruje dobit, ali se on veoma retko koristi kao odlučujuća činjenica za određivanja poreskog obveznika ovog poreza.



Poresku osnovicu

kod poreza na dohodak pravnih lica predstavlja ostvarena dobit.

Ova dobit iskazana u bilansu uspeha se koriguje u poreskom bilansu, tako što se na strani prihoda isključuju transferne cene i iskazuju zalihe, tako što se priznaju samo one koje se odnose na posmatrani period.



Poreske stope

poreza na dohodak pravnih lica su jednoobrazne i proporcionalne.



U Srbiji je porez na dobit

1992. godine.

preduzeća

uveden 01. 01.



Poreski obveznici

ovog poreza su akcionarska društva, društva sa ograničenom odgovornošću, ortačka društva, komanditna društva, preduzeća i zadruge.

društvena preduzeća i javna 

Poreska osnovica kod poreza na dobit preduzeća

oporezovana dobit, koja se dobija kao rezultat je usklađivanja prihoda sa rashodima.



Poreska stopa na dobit preduzeća

je u Srbiji proporcionalna i iznosi 15%.

 Utvrđivanje poreza na dobit preduzeća u Srbiji se vrši rešenjem poreskog organa, a plaća se akontaciono, mesečno, dok se konačni obračun ostvaruje po podnošenju poreske prijave i poreskog bilansa na kraju godine.

Poreski podsticaji

:

1.

Oslobađa se plaćanja poreza na dobit

preduzeće za radno osposobljavanje, profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje invalidnih lica, srazmerno učešću tih lica u ukupnom broju zaposlenih.

2.

Oslobađa se poreza na dobit u periodu od 10 godina

poreski obveznik ukoliko uloži u osnovna sredstva više od 1 milijarde dinara i u periodu ulaganja zaposli na neodređeno vreme najmanje 100 lica srazmerno tom ulaganju.

Izvor: Zakon o porezu na dobit pravnih lica, http://www.poreskauprava.gov.rs/pravna-lica/pregled propisa/zakoni/306/zakon-o-porezu-na-dobit-pravnih-lica.html



Porez na dobra i usluge

dobara i usluga u zemlji plaća se za korišćenje finalnih potrošnje.

 Pripada

grupi osnovnih poreza

.

 Uvek su

posredni

jer indirektno pogađaju poresku snagu poreskih obveznikajednom poreskom sistemu.

Prednosti Nedostaci

• izdašnost, • elastičnost, • ugodnost pri plaćanju, • plaćanje pod anestezijom.

• regresivnost, • inflatorni potencijal.

 Najznačajniji oblici poreza na dobra i usluge su

promet i akcize.

porez na

 Oporezivanje prometa se javilo dosta rano, staroj Grčkoj, Egiptu, Rimu, Kini i Indiji.

još u  Moderan porez na promet je nastao kao vanredan porez u Prvom svetskom ratu u Nemačkoj 1916.

godine.

 1917. ovaj porez je uvela Francuska, a godine i Kraljevina Jugoslavija.

već 1921.

 Podela poreza na promet proizvoda prema broju oporezivanih faza prometnog procesa:  svefazni (bruto i neto) porez na promet,  višefazni (bruto i neto) porez na promet,  jednofazni porez na promet.

  Od svih ovih poreza

svefazni neto porez na promet

odnosno

porez na dodatu vrednost

najrasprostranjeniji oblik poreza na promet u je tržišnim privredama.

Osnovna karakteristika PDV-a -

svakoj fazi prometnog ciklusa.

naplaćuje se u  Za razliku od svefaznog bruto poreza na promet

pogađa samo onu vrednost koja je u toj fazi dodata od strane obveznika

, pa konačno pogađa krajnju potrošnju.



Izračunavanje dodatne vrednosti

razlike se vrši na osnovu između vrednosti autputa (prodajna vrednost) i vrednosti inputa (nabavna vrednost).

U zavisnosti od toga kako se tretiraju nabavke sredstava,

razlikujemo nekoliko vrsti PDV-a:

1.

Potrošni tip PDV-a

je dominantan oblik PDV-a u savremenih poreskih sistema.

većini Karakterističan je po tome što se

sve nabavke koje se koriste u proizvodnji odbijaju pri utvrđivanju dodate vrednosti poreskog obveznika, jer se poreska obaveza odnosi samo na potrošnju vezanu za lične potrebe

. Dakle, iz poreske obaveze su isključeni predmeti rada i sredstva za rad, iako pri njihovoj nabavci kupac plaća PDV on mu se kasnije refundira iz

stimulisanja

budžeta. Na ovaj način dolazi do

tehnološkog prosperiteta društva

koje primenjuje ovaj tip PDV-a.

2. Dohodni tip PDV-a

nabavke opreme

nije

je karakterističan po tome što u momentu

moguće da se izuzme porez plaćen na opremu, već se na kraju godine dozvoljava odbitak godišnjeg iznosa amortizacije za nabavljeno sredstvo.

To ukazuje da je veliki deo poreza ostao u vrednosti inputa, pa samim tim ulazi u osnovicu za obračun poreza u narednu fazu i tako dovodi do

kumulativnog efekta.

3. Tip bruto PDV-a

dovodi do

dvostrukog oporezivanja

. Naime, kod ovog tipa PDV-a

nema nikakvog odbijanja pri nabavci osnovnih sredstava,

pa se ona oporezuju pri nabavci a potom i kada se dobra i usluge proizvedena tim sredstvima prodaju potrošačima.

Osobine PDV-a: 1.

povoljno utiče na preraspodelu nacionalnog dohotka, 2.

3.

4.

5.

6.

visokofleksibilan, zahteva centralizaciju poreske vlasti, nije previše komplikovan za primenu, dozvoljava veoma malu mogućnost evazije, uspešnost i brzina primene PDV-a zavisi od toga kakav je bio prethodni poreski sistem u zemlji gde su uvodi PDV.

PREDNOSTI NEDOSTACI

• izdašniji od poreza na promet u maloprodaji • povećava troškove i složenost administriranja • efikasniji u suprotstavljanju evaziji • omogućava da se izvoz u potpunosti oslobodi poreza • ima relativno izražen inflatorni potencijal • zahteva da se jedinstveno uvede i administrira • omogućava da se nabavke izuzmu od oporezivanja • uvođenje PDV-a je preduslov za pristupanje Srbije Evropskoj Uniji • ima naglašenu regresivnost



U Srbiji je ovaj porez uveden 01. 01. 2005. godine

od tada se primenjuje. Prihod od poreza na dodatu vrednost pripada budžetu Republike.

i 

Poreski obveznik

kod poreza na dodatu vrednost je lice koje samostalno obavlja promet dobara i usluga ili uvozi dobra, a sve u okviru delatnosti koju obavlja.



Poreska osnovica

poreza na dodatu vrednost se definiše kao iznos naknade (u novcu, stvarima ili uslugama), koju obveznik primi za isporučena dobra odnosno pružene usluge.

Opšta poreska stopa

poreza na dodatu vrednost za oporezivi promet dobara i usluga ili uvoz iznosi

20%

. Pored ove stope postoji i

posebna stopa

od

10%

kojom se oporezuje promet dobara i usluga ili uvoz sledećih proizvoda:  hleba, mleka, brašna, šećera, jestivog ulja od suncokreta, kukuruza, uljane repice, soje i masline, jestive masnoće životinjskog i biljnog porekla i meda,  svežeg i rashlađenog voća, povrća, mesa, ribe i jaja,   lekova, uključujući i lekove za upotrebu u veterini, ortotičkih i protetičkih sredstava, kao i medicinskih sredstava proizvoda koji se hiruški ugrađuju u organizam,    materijala za dijalizu, đubriva, sredstava za zaštitu bilja, semena za reprodukciju, sadnog materijala, kompletne krmne smeše za ishranu stoke i žive stoke, udžbenika i nastavnih sredstava,   dnevnih novina, monografskih i serijskih publikacija,   ogrevnog drveta, usluga smeštaja u hotelima, motelima, odmaralištima, domovima i kampovima,  komunalnih usluga,  prirodnog gasa.

Zemlja Mađarska Brazil Hrvatska Rumunija Finska Grčka Poljska Italija Slovenija Češka Austrija Poreske stope po poreskim oblicima u različitim zemljama u % Porez na dohodak građana 16 7.5-27.5

12-40 16 6.5-31.75

0-42 18/32 23-43 16-50 22 21-50 Velika Britanija Slovačka 0-45 19/25 Srbija 10-20 Bugarska 10 Francuska Nemačka 5.5-41 14-45 Crna Gora 9/15 Turska 15-35 Rusija 13 Kina 3-45

Izvor: http://www.worldwide-tax.com

Porez na dobit preduzeća 10/19 34 20 16 20 26 19 27.5

17 19 25 23 22 15 10 33.33

30-33 9 20 20 25 Porez na dodatu vrednost PDV 27 17-25 25 24 24 23 23 22 22 21 20 19 18 18 17 20 20 20 20 20 19

Akcize -

specijalni porezi na potrošnju i u većini zemalja javljaju se pored poreza na promet.

Najstariji oblik poreza na potrošnju.

Osnovni

cilj uvođenja

akcize je

fiskalni

.

Predmet oporezivanja

su proizvodi široke potrošnje: so, naftni derivati, duvan, alkohol i alkoholna pića, kafa, luksuzni proizvodi i sl.

U Srbiji se akcizama oporezuju sledeći proizvodi:     derivati nafte, duvanske prerađevine, alkoholna pića, kafa.



Poreski obveznik

po akcizi je uvoznik proizvoda koji domaći proizvođač ili podležu akcizama.



Poreska osnovica

za obračun akcize je neka jedinica mere (kilogram, litar, komad, paklica, hektolitarski stepen i sl.), jedino je kod luksuznih proizvoda poreska osnovica prodajna cena proizvoda.



Poreska stopa

akcize se utvrđuje dvojako: - u apsolutnom iznosu i - primenom proporcionalnih stopa.

 Utvrđivanje akcize

u apsolutnom iznosu

i to za sve proizvode kod kojih se kao osnovica uzima jedinica mere.

Proporcionalne stope

za izračunavanje iznos akcize se primenjuju kod proizvoda kod kojih se kao osnovica uzimaju cene.

 Kod javnih prihoda će akcenat biti na tekućim prihodima, po što oni čine preko 95% javnih prihoda.

 U okviru kategorije tekućih prihoda najviše ćemo se zadržati na porezima, jer oni čine preko 85% tekućih prihoda.

 U okviru javnih kategorija socijalne rashoda najzastupljenija je pomoći i transfera, a za njom slede i rashodi za zaposlene i kupovina roba i usluga.

JAVNI PRIHODI 1.

Tekući prihodi

1.1. Poreski prihodi Porez na dohodak građana Porez na dobit preduzeća Porez na dodatu vrednost Akcize Carine Ostali poreski prihodi

1.

JAVNI RASHODI Tekući rashodi

Rashodi za zaposlene Kupovina roba i usluga Otplata kamata Subvencije Socijalna pomoć i transferi - deo za penzije Ostali tekući rashodi Doprinosi 1.2. Neporeski prihodi -

2. Kapitalni prihodi 3. Donacije 2. Kapitalni rashodi 3. Neto budžetske pozajmice SUFICIT/DEFICIT =JAVNI PRIHODI-JAVNI RASHODI Izvor: Bilten javnih finansija za mesec septembar 2014. god.

IZDA ŠNOST PORESKIH OBLIKA

Poreski prihodi u Srbiji za period od 2005-2013. (u %) Godina Porezi Porez na dohodak građana Porez na dobit preduzeća Porez na promet PDV Akcize 2005.

100

14.78

1.62

33.85

11.17

2006.

2007.

2008.

2009.

100 100 100 100

15.69

13.31

13.64

13.34

2.42

3.41

3.90

3.12

29.78

30.51

30.16

29.68

11.49

11.33

11.01

13.47

2010.

100

13.16

3.09

30.23

14.40

2011. 100

13.34

3.34

30.28

15.12

2012.

2013.

100 100

13.48

12.04

4.47

4.68

29.98

29.36

14.77

15.79