Transcript با موضوع : داوری ، استادان مربوطه : مهندس ملک احمدی

‫داوری‬
‫پاییز ‪93‬‬
‫داوری‬
‫گل آدم بسرشتند و به‬
‫زدند‬
‫پیمانه‬
‫دوش دیدم که مالیک در‬
‫زدند‬
‫میخانه‬
‫با من راه نشین باده‬
‫زدند‬
‫مستانه‬
‫ساکنان حرم ستر و عفاف‬
‫ملکوت‬
‫قرعه کار به نام من‬
‫زدند‬
‫دیوانه‬
‫آسمان بار امانت نتوانست‬
‫کشید‬
‫‪‬‬
‫مقام قضا و حق حکومت بر جان‪ ،‬مال‪ ،‬عرض و ناموس مردم نزد خدای تعالی از اهمیت و‬
‫حساسیت ویژهای برخوردار است و از جمله حقوق الهی معرفی شده است‪ .‬قرآن کریم خداوند‬
‫را «خیرالحاکمین» و «احکم الحاکمین» توصیف کرده و درباره حکومت مطلقه الهی در روز‬
‫َخ َت ِل ُف َ‬
‫هی ْ‬
‫َح ُک ُ‬
‫م بَ ْی َن ُه ْ‬
‫اّلل ی ْ‬
‫رستاخیز فرموده است‪َ « :‬ف ه ُ‬
‫م یَ ْو َ‬
‫ون»؛ «خداوند روز‬
‫ة فیما کانُوا فی ِ‬
‫م ْال ِقیا َم ِ‬
‫قیامت‪ ،‬درباره آنچه در آن اختالف داشتند‪ ،‬داوری میکند»‪.‬‬
‫‪‬‬
‫بنابراین‪ ،‬حق قضاوت و داوری به طور مطلق‪ ،‬در دنیا و آخرت مخصوص خداوند است؛ اما خدای‬
‫سبحان برای پایان بخشیدن به نزاعها و حل اختالفاتی که در زندگی دنیوی مردم رخ میدهند‪،‬‬
‫ابتدا پیامبران و جانشینان ایشان را به خالفت خویش در زمین برگزیده و این مسئولیت خطیر را‬
‫ْ َ‬
‫ْ‬
‫اح ُک ْ‬
‫ض َف ْ‬
‫ک َ‬
‫ج َع ْلنا َ‬
‫بر عهده ایشان نهاده است‪« :‬یا دا ُوو ُد إِنها َ‬
‫َق»؛‬
‫اس بِالح ه ِ‬
‫م بَ ْینَ النه ِ‬
‫خلی َف ًة فِی األ ْر ِ‬
‫«ای داوود! ما تو را خلیفه و (نماینده خود) در زمین قرار دادیم؛ پس در میان مردم به حق داوری‬
‫کن‪».‬سپس در یک خطاب‪ ،‬نسبت به عموم افراد میفرماید‪َ « :‬و إِذا ح َ‬
‫ح ُک ُ‬
‫م بَ ْینَ النهاسِ أَ ْن تَ ْ‬
‫م ُت ْ‬
‫َک ْ‬
‫موا‬
‫بِ ْ‬
‫ل»؛ «و هنگامی که میان مردم داوری میکنید‪ ،‬به عدالت داوری کنید»‪.‬‬
‫ال َع ْد ِ‬
‫‪ ‬در احاديث اسالمي آمده است‪ :‬روزي دو كودك‬
‫خردسال هر كدام خطي نوشته بودند; براي‬
‫انتخاب بهترين خط‪ ،‬به حضور امام حسن(علیه‬
‫السالم) رسیدند‪ .‬حضرت علي(علیه السالم)كه‬
‫ناظر اين صحنه بود‪ ،‬فوراً به فرزندش گفت‪:‬‬
‫فرزندم! درست دقت كن كه چگونه داوري مي‬
‫كني; زيرا اين خود نوعي قضاوت است و خداوند‬
‫در روز قیامت درباره آن از تو سؤال مي كند‬
‫داوری عبارتست از رفع اختالف بین متدابعین در‬
‫داخل و یا خارج از دادگاه بوسیله اشخاص حقیقی‬
‫مرضی طرفین یا انتسابی‬
‫سابقه در ایران‬
‫در قانون اصول محاکمات حقوقی مصوب سال ‪1329‬‬
‫قمری در مواد ‪ 757‬تا ‪ 779‬به حکمیت اختصاص‬
‫یافته است‬
‫‪ ‬در سال ‪ 1318‬قانون دادرسی مدنی به تصویب‬
‫رسید و مواد ‪ 632‬تا ‪ 680‬به داوری مربوط شد‬
‫‪ ‬در سال ‪ 1379‬مواد ‪ 454‬تا ‪501‬‬
‫‪ ‬در ماده ‪ 10‬قانون اصالحی مصوب ‪ 1356‬موارد‬
‫استثنا مشخص گردید ‪.‬‬
‫مزایای داوری‬
‫عدالت و کارایی بهتر‬
‫حل مسالمت آمیز اختالفات‬
‫با تشریفات کمتر‬
‫حفظ اسرار‬
‫سرعت باال تر‬
‫امکان اجرای بهتر و سریعتر احکام داوری‬
‫هزینه کمتر‬
‫موافقت نامه داوری‬
‫عقدی است که بموجب آن طرفین توافق‬
‫می نمایند که دعوای خود را خواه در دادگاه‬
‫طرح شده باشد یا نشده باشد یا احتمال آتی‬
‫خود را که ممکن است در آینده اتفاق بیافتد‬
‫برای رسیدگی و صدور رأی به داوری یک یا چند‬
‫نفر ارجاع نماید‬
‫انواع موافقت نامه داوری‬
‫‪‬‬
‫شرط ضمن عقد‬
‫‪ ‬ماده ‪ 454‬ق ج اگر در مرحله رسیدگی باشد‬
‫‪ ‬توافق جدای از قرار داد ماده ‪ 455‬ق ج‬
‫شرایط موافقت نامه داوری‬
‫‪ ‬شرایط مشترک‬
‫‪ ‬شرایط اختصاصی‬
‫شرایط مشترک ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫اهلیت طرفین(مهجور – سن قانونی – وکالت وکیل در ارجاع به داوری)‬
‫قابلیت داوری داشته باشد‪-‬‬
‫ماده ‪ 478‬ق ج دعاوی جزایی نباشد ‪.‬‬
‫‪ -1‬ماده ‪ 496‬ق ج دعاوی ورشکستگی ‪.‬‬
‫‪-2‬دعاوی مربوط به نکاح ‪ ،‬طالق و نسب ‪.‬‬
‫‪ -3‬اموال عمومی و دولتی ‪.‬‬
‫‪ -4‬دعوای خارجی و ایرانی ‪.‬‬
‫‪- 5‬دعواهای مهم (بودجه دولتی دارند‪،‬بانک سهم‬
‫دارد‪،‬شرکتهای بزرگ)‪.‬‬
‫‪ -6‬قرارداد داوری که پیش از اجرای قانون جدید تنظیم شده‬
‫اند طبق اصل ‪ 139‬قانون اساسی ‪.‬‬
‫شرایط اختصاصی در قراردادها ‪:‬‬
‫‪ ‬موضوع کلی داوری در شرح باشد ‪.‬‬
‫‪ ‬درج نام داور یا داوران در شرح الزامی است ‪.‬‬
‫‪ ‬چنانچه نسبت به اصل معامله ای که در آن‬
‫شرط داوری شده بین طرفین اختالفی باشد‬
‫دادگاه ابتدا به آن رسیدگی و اظهارنظر می‬
‫نماید ‪( .‬ماده ‪ 461‬ق ج نک ش ‪ 959‬به بعد)‬
‫شرایط و ممنوعیت ها‬
‫‪ ‬الف ‪ :‬ممنوعیت مطلق‬
‫‪‬‬
‫ب ‪ :‬ممنوعیت نسبی‬
‫ممنوعیت مطلق ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫اهلیت ‪.‬‬
‫به موجب حکم قطعی دادگاه یا در اثر آن از داوری‬
‫محروم شده باشد ‪( .‬ماده ‪ 466‬ق ج بند ‪)2‬‬
‫ممنوعیت در صورت ارتکاب جرم عمومی ‪( .‬با توجه به‬
‫مواد ‪ 19‬و ‪ 20‬قانون مجازات اسالمی ‪ ،‬دادگاه می تواند‬
‫کسی را که به علت ارتکاب جرم عمدی به تعریز یا‬
‫مجازات بازدارنده محکوم نموده است‪ ،‬به عنوان تتمیم‬
‫حکم ‪ ،‬مدتی از بعض یا تمام حقوق اجتماعی محروم‬
‫نماید ‪ .‬به موجب ماده ‪ 62‬مکرر همان قانون نیز‬
‫محکومیت قطعی کیفری دربرخی جرایم عمدی‬
‫مقرردرآن ماده ‪ ،‬برای مدتی ‪ ،‬موجب محرومیت از برخی‬
‫حقوق اجتماعی می شود که از جمله حق انتخاب‬
‫شدن به سمت داوری است ‪(.‬بند ز تبصره ‪))1‬‬
‫قضات و کارمندان اداری شاغل در محاکم قضایی ‪.‬‬
‫ممنوعیت نسبی ‪:‬‬
‫‪ ‬اشخاص خارجی ‪( .‬التزام به انتخاب داور خارجی‬
‫به موجب توافقی که پیش از وقوع اختالف و نزاع‬
‫منعقد شده چنانچه داورخارجی تبعه ی همان‬
‫کشوری نباشدکه طرف قرارداد تابع آن است ‪،‬‬
‫نیزمجاز می باشد ‪.‬‬
‫‪ ‬وزرا ‪ ،‬نمایندگان مجلس و ‪( 000‬قانون منع مداخله‬
‫‪)1337‬‬
‫‪ ‬اشخاص ذی نفع در دعوا و ‪000‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫اشخاص ذی نفع در دعوا و ‪000‬‬
‫‪-1‬کسانیکه سن آنان کمترازبیست وپنج سال تمام باشد‪.‬‬
‫‪-2‬کسانی که دردعوا ذی نفع باشند‪.‬‬
‫‪-3‬کسانیکه که با یکی از اصحاب دعوا قرابت سببی یا نسبی تا درجه‬
‫دوم از طبقه سوم داشته باشند‪.‬‬
‫‪-4‬کسانی که قیم یا کفیل یا وکیل یا ماشر امور یکی از اصحاب دعوا‬
‫می باشند یا یکی از اصحاب دعوا مباشر امور آنان باشد‪.‬‬
‫‪-5‬کسانی که خود یا همسرانشان وارث یکی از اصحاب دعوا باشند‪.‬‬
‫‪-6‬کسانی که با یکی از اصحاب دعوا یا با اشخاصی که قرابت نسبی‬
‫یا سببی تادرجه دوم از طبقه سوم با یکی از اصحاب دعوا دارند ‪ ،‬در‬
‫گذشته یا حال دادرسی کیفری داشته باشند‪.‬‬
‫‪-7‬کسانی که خود یا همسرانشان ویا یکی از اقربای سببی یا نسبی‬
‫تا درجه دوم از طبقه سوم او با یکی از اصحاب دعوا یا زوجه و یا یکی‬
‫از اقربای نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم او دادرسی‬
‫مدنی دارند‪.‬‬
‫‪-8‬کارمندان دولت در حوزه مأموریت آنان ‪ .‬با توجه به ماده ‪ 469‬ق ج‬
‫ممنوعیت اشخاص مزبور از داوری نسبی است بدین معنا که نه تنها‬
‫در داوری هایی که مداخله دادگاه در انتخاب داور الزم نمی گردد می‬
‫توانند به عنوان داور انتخاب شوند بلکه می توانند در صورتی که‬
‫اصحاب دعوا تراضی نمایند ‪ ،‬توسط دادگاه نیز به داوری انتخاب شوند‪.‬‬
‫تعیین داور ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫پیش یا پس از بروز اختالف توسط اصحاب دعوا ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫به شخص ثالث یا دادگاه یا اتاق بازرگانی بین المللی‬
‫واگذار نمایند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫با فوت ‪ ،‬محجور ‪ ،‬استعفا و یا ممنوعیت داور بدوی ‪.‬‬
‫با موافقت ننمودن طرفین در تعیین داور‬
‫ممکن است طرفین به دادگاه واگذارند ‪.‬‬
‫دادگاه رعایت موارد دادخواست را نمی خواهد‬
‫مدت داوری‬
‫‪‬‬
‫مصالح طرفین‬
‫‪ ‬مصالح داور‬
‫شروع داوری ‪:‬‬
‫‪ ‬ابتدای داوری در هر مورد که داور یا داوران‬
‫توسط یک نفر یا طرفین انتخاب می شود ‪،‬‬
‫روزی است که داور یا داوران قبول داوری‬
‫کرده و موضوع اختالف ‪ ،‬شرایط داوری ‪،‬‬
‫مشخصات طرفین و داوران به همه آنها ابالغ‬
‫شده باشد (ماده ‪ 465‬ق ج)‬
‫مدت داوری ‪:‬‬
‫با توجه به تبصره ماده ‪ 484‬ق ج ‪ ،‬در مواردی‬
‫که طرفین به موجب قرارداد ملزم شده اند که‬
‫در صورت بروز اختالف بین آنان‪ ،‬شخص یا‬
‫اشخاص معینی داوری نمایند اگرمدت داوری‬
‫معین نشده باشد‪ ،‬مدت آن‪3‬ماه می باشد ‪.‬‬
‫توقف داوری ‪:‬‬
‫‪ -1 ‬رسیدگی به مسائل وقوع جرم ‪2‬‬
‫‪ -2 ‬فوت یا استعفای داور‬
‫حقوق داور ‪:‬‬
‫‪ ‬توافق‬
‫‪ ‬درصورت عدم توافق ‪ ،‬تعرفه (تا پنجاه میلیون‬
‫لاير ‪ %5‬از پنجاه تا دویست و پنجاه میلیون‬
‫لاير ‪ %3‬وبیشتر از دویست و پنجاه میلیون‬
‫لاير ‪)%2‬‬
‫‪ ‬حق الزحمه بیشتر با دادگاه‬
‫تودیع در سپرده دادگستری بعد داور اعالم می‬
‫شود ‪.‬‬
‫زوال داوری ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫توافق طرفین (بند یک ماده ‪ 481‬ق ج)‬
‫فوت یا حجر یکی از طرفین پیش از صدور رأی‬
‫(بند دو ماده ‪ 481‬ق ج)‬
‫تمایل نداشتن شخص معین به داوری یا امکان‬
‫نداشتن این امر (ماده ‪ 463‬ق ج)‬
‫صادر شدن رأی در مدت داوری (ماده ‪ 474‬ق ج)‬
‫صدور حکم بطالن رأی داور (ماده ‪ 491‬ق ج –‬
‫موضوع داوری نباشد و داوری کند)‬
‫زوال دعوا (مواد ‪ 498‬و ‪ 499‬ق ج)‬
‫انتفای موضوع داوری (موضوع منتفی گردد)‬
‫مسئولیت داور‬
‫‪ ‬کیفری (در صورتی که درمقابل گرفتن وجه یا‬
‫مال‪ ،‬به نفع یکی از طرفین تصمیم گیری نماید‬
‫به موجب ماده ‪ 588‬ق م ا به حبس از شش‬
‫ماه تا دو سال یا مجازات نقدی از سه تا دوازده‬
‫میلیون ريال محکوم ‪ .‬هرآنچه گرفته است به‬
‫عنوان مجازات مؤدی به نفع دولت ضبط می‬
‫شود)‬
‫‪ ‬مدنی (براساس قاعده ی عام مقرر در ماده یک‬
‫قانون مسئولیت مدنی چنانچه موجب ضرر شود‬
‫مسئول جبران خسارات ناشی از عمل خود می‬
‫باشند)‬
‫شکایت نسبت به داور ‪:‬‬
‫‪ ‬مغایرت با اسناد رسمی ‪.‬‬
‫‪ ‬انقضای مهلت داوری ‪.‬‬
‫‪ ‬خارج از اختیار رأی دهد ‪.‬‬
‫‪ ‬رأی داور در مطلبی که موضوع نباشد داده‬
‫شود ‪.‬‬
‫‪ ‬رأی مخالف موجه رأی باشد مگر حق مصلح‬
‫داشته باشد ‪.‬‬
‫‪ ‬تا بیست روز پس از ابالغ رآی می توانند‬
‫شکایت کنند ‪.‬‬
‫‪ ‬انشاء رأی‬
‫‪ ‬تصحیح رأی‬
‫‪ ‬ابالغ رأی‬
‫از اینکه وقت خودتون را به من دادید کمال تشکر را‬
‫دارم‬
‫اللهم صل علی محمد‬
‫و آل محمد‬