Transcript İletişim - Kocaeli İl Sağlık Müdürlüğü

KOCAELİ
İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
ADAY MEMUR EĞİTİMİ
2015
Engin PAŞAOĞLU
Tıbbi Teknolog
KOCAELİ
ENGİN PAŞAOĞLU
* 23.02.1969 TRABZON/ VAKFIKEBİR
* TIBBİ TEKNOLOG/SAĞLIK EĞİTİMCİSİ
*KOCAELİ / KARTEPE TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ / *(SEKA DEVLET HASTANESİ)
*SAĞLIK EĞİTİMCİLERİ DERNEĞİ KOCAELİ İL BAŞKANI
•1987-TRABZON Vakfıkebir İ.H.L.
•1992-İSTANBUL BAKIRKÖY S.M.L. (Laboratuar teknisyeni)
•2005-Ankara Gevher Nesibe Sağlık Eğitim Enstitüsü
2010-MALATYA İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ “SAĞLIK EĞİTİM FAKÜLTESİ”
2015 OCAK- ISPARTA-SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ “SAĞLIK YÖNETİMİ” YÜKSEK LİSANS
1.1.İLETİŞİM
1.2.BEDEN DİLİNDE İLETİŞİM
1.3.EMPATİ
3
Duygu,düşünce ve bilgilerin akla
gelebilecek her türlü yolla başkalarına
aktarılması İLETİŞİM’ dir .
4
Doç. Dr. Kadir Özer,
İletişimsizlik Becerisi adlı kitabında;
• “Kanımca iletişim insanlar arasında olması gereken
ama yeterince olmayan bir beceriler bütünü.
• İletişimin amacı ve sonucu çözümdür.
• İletişimsizliğin amacı çözüm sonucu ise kavga ve
sorundur.
• İnsanoğlunun hangisini yaptığını anlayabilmek için
tarihe veya bir sabah gazeteye bakmak herhalde
yetecektir.”
6
İletişim;
 Toplumun temelini oluşturan bir sistem,
 Örgütsel ve yönetsel yapının düzenli işleyişini
sağlayan bir araç,
Bireysel davranışları görüntüleyen ve etkileyen
bir teknik,
 Sosyal süreçler bakımından zorunlu bir bilim,
 Sosyal uyum için gerekli bir sanattır.
7
• Gerek iş hayatında, gerek sosyal
ortamlarda başarılı olarak nitelendirilen
kişilerin yaşamları gözlemlendiğinde ortak
bir özellikleri dikkat çekmektedir.
• Bu da insanlarla iletişim kurma
konusunda sergiledikleri becerilerdir.
8
İLETİŞİM:
• İki veya daha fazla insan arasında anlamları ortak kılma sürecidir.
Kim
Kaynak
Ne söyledi
Mesaj
Hangi yolla
Kime
Kanal
Alıcı
Kod açma
Kodlama
Geri bildirim
Ne etkisi oldu
9
10
İletişimi unsurlarına göre sınıflarsak;
• Toplumsal ilişkiler sistemi
olarak;
-Kişiler arası iletişim
-Grup iletişimi
-Örgütsel iletişim
• Kullanılan kanallara ve
amaçlara göre;
Görsel,işitsel,dokunma,
telekominikasyon,kitle
iletişimi
• Kullanılan kodlara göre;
-Sözlü
-Sözsüz
-Yazılı
• Zaman ve mekana göre;
-Yüz yüze
-Uzaktan
11
• İnsanlar arası iletişimlerde temel olan;
duygu ve düşünce alışverişini yürütmektir.
Burada ana unsur “ANLATMA”dır.
• Kişilerin anlatma eylemlerinin iletişim
açısından amacı da
“ANLAŞILMAK”tır.
12
İletişimde Anlaşmayı Kolaylaştıran
Unsurlar
•
•
•
•
İletişimde ilk dakika önemlidir.
İletişim, bilgi alışverişi değildir.
İletişim,kişiye değil,kişiyle yapılır.
İletişim bir bütündür.
13
• Bu unsurlara dikkat edersek;
-Kendimizi ifade etmeyi kolaylaştırmış,
-Karşımızdakini daha kolay anlamış,
-Konuşmaya bütünlük katmış,
-Kendimizin ve ilişkide olduğumuz
insanların iç dünyalarını anlamada
önemli ipuçları elde etmiş oluruz.
14
BEDEN DİLİNDE İLETİŞİM
Sözsüz mesajlar, jestler, göz ve
baş hareketleri, beden duruşu, yüz
ifadeleri, mesafe, temas gibi BEDEN
DİLİ ÖGELERİYLE ifade edilir.
Bu mesajlar, düşmanlık, sıkıntı,
güven, saldırganlık, hoşlanma vb.
gerçek duygu ve tavırları
yansıtmak konusunda, söylenen
kelimelerden çok daha önemli rol
oynarlar.
15
•
İlk İzlenim:
Daha önce birbirlerini hiç görmemiş insanlar, ilk kez
karşılaştıklarında, kısa sürede birbirleri hakkında bir izlenim
oluştururlar. Kişinin güvenilir veya güvenilmez, hoş veya nahoş,
önemsenecek veya önemsenmeyecek, uyumlu veya uyumsuz olduğu
gibi algılamaları içeren bu ilk izlenimler, otuz, otuz beş saniye gibi
kısa bir sürede oluşur.
Yapılan araştırmalarda, “gözle” alınan mesaj ilk izlenimin yüzde
altmışını, “kulakla” alınan mesajın ise yüzde otuzunu oluşturduğu
belirlenmiştir.
Kişinin “ne söylediğini” belirten içerik ise ilk izlenimin ancak
yüzde onunu oluşturmaktadır.
“Davranışınız ne ise siz o’sunuz”
Dünyadan alacağımız karşılık ,dünyaya
verdiğimiz tepkiye bağlıdır.
Bu yüzden çevremizde olumlu izlenimler
bırakacak beden dili özelliklerini bilmek
işimize yarayabilir diye düşünüyorum.
18
19
20
21
22
23
Yüz ve Beden
Yüzümüzdeki ifade, el ve beden hareketlerimiz,
bedenimizin duruşu ve göz temasımız, sözsüz
iletişimde önemli yer tutar.
Yüz ve beden ifadeleri istemli ya da istemsiz
yapılır. Çeşitli kültürler arasında yapılan araştırmalardan
elde edilen sonuçlara göre 6 temel duygu ifadesini
aktaran yüz anlatımlarının bütün kültürlerde ortak
olduğunu göstermektedir.
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
Bir bakış bir bakışa, neler neler anlatır
Bir bakış bir aşığı, saatlerce ağlatır.
Bir bakışın manası, hiçbir lisanda yoktur.
Bir bakış bazen şifa bazen zehirli oktur.
35
36
Yan bakış gizli ilgi ya da saldırganlık belirtisidir.
Aşağıya bakış genelde alçakgönüllülüğü;
Ayak uçlarına bakmak güvensizliği;
Sabit ve boş bakış derin düşünceyi ifade eder.
Resim :Kuşkucu bakış
Resim : Şaşkınlık
Resim : Derin düşünce
Resim :Tasarlama
• Eller ve Parmaklar
• Eller, insanın kendini ifade etmesinde etkisi en çok
olan organdır. İnsan beyninin düşünüp hayal ettiğini
gösteren organ eldir.
• Konuşmanın tarzını, ritmini, ahengini ellerle
belirleriz. Bazen anlatmak istenileni tek bir el
hareketi ile gerçekleştirdiğimiz olur.
Resim : El ve parmağın kullanımı
Eller ve Parmaklar
• Ellerin konuşma sırasında temel görevi,
konuşmanın en önemli noktalarını vurgulamaktır.
• Ellerin açılması, kişinin dünyayla ilişki kurmak
için harekete hazır olduğunu, kapanması da bu
konudaki isteksizliğini gösterir.
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
Bedensel Temas
Farklı bedensel temaslar
kurarak karşımızdakine çeşitli
MESAJLAR vermeye çalışırız.
Örneğin, birisinin elini öpüp
başımıza koyduğumuzda onun
bizden büyük, üstün olduğunu
kabul ettiğimizi gösteririz.
El sıkıştığımızda karşımızdakini
kendimize en azından bir ölçüde
eşit kabul ettiğimizi gösteririz.
53
54
• Tokalaşma
Tokalaşma (el sıkışma) biçimi insanın hem
kişiliğini hem de statüsünü belli eden
hareketlerdir. Tokalaşma, karşımızdaki kişinin elini
sıkma şeklimizden, sıkma süresi ve şiddetine kadar
hep mesajlarla dolu bir süreçtir.
El sıkma biçimlerinin ne anlama geldiğini
bilirsek insanların kişiliklerine ait önemli ipuçları elde
ederiz.
55
• Tokalaşmaları üç ayrı grupta ele alabiliriz:
• 1-Eşit statüde tokalaşma tarzı:
• İki el de birbirini kavrar ve avuç dışları tam sağ ve
tam sol yönlüdür.
• Her iki kişinin de kendi varlığını karşısındakine
hissettirme amaçlıdır.
• Dengeli ve güven veren bir el tokalaşma türüdür.
56
Resim : Dengeli ve güven veren tokalaşma türü
57
2-Üstünlük belirten tokalaşma tarzı:
• Avuç içleri yere bakar şekilde yapılan el sıkma şeklidir.
Avuç içinin yere dönük olması, kişinin karşısındakine
güçlü ve üstün olduğu izlenimini verme amacını taşır.
Yapılan araştırmalar üst düzey yöneticilerin
büyük çoğunluğunun avuç içleri yere bakar şekilde
el sıkıştıklarını ortaya koymuştur.
58
Resim : Üstünlük belirten tokalaşma tarzı
59
60
3-Boyun eğen tokalaşma tarzı:
• Parmak uçlarının diğer kişinin avucuna bırakılarak
yapılan el sıkma çeşididir.
• Genellikle kendisine güvensiz, çekingen ve
endişeli insanlarda bu tarz görülür.
Hemen belirtmekte fayda var; bayanlarda çok sık
görülen bu tür el sıkma şekli, onlar için aynı anlamı
taşımaz. İltifat ve incelik bekleme duygusu ağır
basmaktadır.
61
• Özel duyguların yansıtılması, güven ve samimiyet hislerinin
belirtilmesi amacıyla bazen karşımızdaki kişinin elini iki elimizle
sıkabiliriz. Yine benzer duygularla tokalaşırken karşımızdakinin
kolunu veya omzunu sol elimizle tutmak bazen duygusal
yakınlaşmayı artırır.
• Ancak bu tür davranış sadece çok yakın arkadaşlar arasında
yapılırsa anlamlı olur.
• Üst düzey bir yöneticinin başarılı, genç bir çalışanına veya
öğretmenin başarılı bir öğrencisine bu şekilde yakınlaşmasının
o kişilerin motivasyonunu artırdığı görülmüştür.
62
Resim : Tokalaşırken koldan tutmak güven ve samimiyeti
yansıtır
63
64
• Tokalaşma işlemini kimin başlatacağı ve zamanlama
önemlidir. Esas olarak el uzatma işleminin ev sahibinden
misafire, yöneticiden memura, yaşça büyük olandan
küçüğe,bayandan erkeğe doğru gerçekleşmesi gerekir.
Ancak; insanların duydukları memnuniyet veya özel
duygular nedeniyle tokalaşmayı başlatan kişilerin sırası
değişebilir.
65
Tokalaşırken güç denemesi yapmanın
hem eli sıkılan kişide olumsuz duygular
yaşatması hem de kişinin şiddete eğilimli
olduğunu açığa çıkarması
Resim :
66
• Tokalaşmanın süresi, insanlar arasındaki yakınlığa göre
değişebilir. Uygun olan el sıkma işleminin 2-3 saniye
içinde bitmesi gerekir. Bu sürenin uzaması taraflar
arasındaki yakınlığın ve özlemin fazla olduğunu gösterse
de çoğu kez taraflara sıkıntılı anlar yaşatır.
• Tokalaşmanız ne boyun eğen ne de üstünlük
taslayan bir tarzda olmalı. Tokalaşmanız içten,
samimi olmalıdır. Ortam uygunsa hafif tebessümle
destekleneni daha etkili olur.
Duruş:
Vücudun göğüs kafesinin bulunduğu kısım o
kişinin merkezidir.
• Jest ve mimikleri kullanırken kişinin merkezinin
durumu ve yönü, onu tanımak için birçok ipucu verir.
•
68
69
Resim : Göğüs kafesinin kollara kadar olan kısmı, kişinin merkezi
70
71
72
73
74
75
76
77
Resim : 90 derecelik açıyla yapılan görüşme
78
Resim: Üçüncü kişiye kapalı, özel şeyler konuşulan duruş
79
80
81
82
• Oturuş:
Bacak Bacak Üstüne Atma:
• Bacak bacak üstüne atma biçimi, çok önemli mesajlar
verir. Çoğu zaman kafamızdan geçen düşüncenin
bizde bıraktığı etkiyi ayaklarda gözlemek
mümkündür.
• Ancak ara sıra ayaklarımızı dinlendirmek amacıyla
bacak bacak üstüne attığımızı da göz ardı etmemek
gerekir.
83
•
Bacak bacak üstüne atmak, genelde
savunmanın bir şekli veya iç gerginliğin
işareti olabileceği gibi karşılıklı diyalogda
rahatlığın yansıması olarak da düşünülebilir.
84
Resim : Rahatlığı ifade eden oturma biçimi
Resim : Dört rakamını andıran oturuş
Resim : Ayaklardan kavrama,
tepkililik
86
Resim : Endişeli ve sıkıntılı oturma biçimi
87
• Sandalyede otururken ayakların açık vaziyette ileri doğru
uzatılması kişinin kendine olan güveninin işaretidir.
• Fakat, ayakların çok fazla ileri uzatılması, kendine aşırı güvenme
veya saldırganlık duygularının gösterişi olarak algılanabilir.
• Kişinin bir odaya girdiğinde nereye
oturduğu onun kendine verdiği
değerle orantılıdır.
• Kapıya yakın sandalyeye oturanlar kendini diğer insanlardan daha
az değerli görür. Odanın sahibine yakın bir yer seçenlerin
özgüvenlerinin yüksek olduğunu düşünebiliriz.
88
• Toplantı yapılacak bir salonda –salon boş iseinsanların oturmak için doğrudan orta sıralara
yöneldiğini görürüz.
Ön sıralarda kendini açıkta ve savunmasız
gören insanlar bu tür bir tercihle güven altına
alındıklarını hissederler.
89
Resim : Sandalyenin ucuna oturmak
90
Mekan Kullanımı
İnsanlar kendi çevrelerinde oluşturdukları BOŞ
MEKANLAR yoluyla da İLETİŞİMDE bulunurlar.
Başka insanlara olan uzaklığımızı ayarlayarak, onlara
uzak ya da yakın durarak birtakım mesajlar iletiriz.
Diğer insanlarla aramıza koyduğumuz uzaklık, onlara
karşı olan duygularımızla ilgilidir.
Sevdiğimiz insanlara yakın durmayı tercih ederken,
daha az sevdiklerimizle aramızda biraz daha mesafe
bulunmasına dikkat eder, hiç tanımadığımız insanlara
ise daha uzak dururuz.
91
Mekan Kullanımı
92
Aile bireylerinin girebildiği mahrem alan
93
Araçlar
Kişiler arası iletişimde mesaj iletmek için
başvurduğumuz yollardan birisi de birtakım
araçlar kullanmaktır.
Rozetler ya da takılar takarak, kokular
sürerek belirli kıyafetlere bürünerek
çevremize çeşitli mesajlar iletebiliriz.
94
• İletişimi kolaylaştıran unsurların yanı sıra
zorlaştıran unsurlar da var.
• Bunlara bir göz atarsak;
95
• -Karşımızdakinin ilgisini söndüren
bir dil kullanma,
• -Saate bakma.yada önündeki
başka bir şeyle ilgilenme,
• -Kendi kendine bir şeyler
mırıldanma,
• -Karşıdakinin sözünü kesme yada
tamamlayarak sonlandırma,
96
 -Konuşmanın bittiğini
söylemeden uzaklaşma,
 -Soruları duymazlıktan
gelme,
 -Dinlememe belirtileri
verme gibi davranışlar
iletişimi zorlaştırır.
97
• Bu yüzden etkin dinlemeyi bilmek durumundayız.
“Nedir Etkin Dinleme?”
98
• Etkin bir dinleme;
Kişinin anlattıklarının kabul
edildiğini ileten,doğru anlaşıldığını
kanıtlayan,empati gösteren ve açılımı
yüreklendiren bir dinleme çeşididir.
99
EMPATİ
Kişinin kendisini diğerinin yerine
koyarak ne hissettiğini anlamaya
çalışmasıdır.
Kişinin, diğerinin duygularının
yoğunluğunu ve anlatımını
algılama yeteneğidir.
Empati ne Değildir?
Empati karşımızdaki ile özdeşleşmek, ona
benzemek, sempati duymak değil; onun bakış tarzını
yakalamaya çalışma çabasıdır.
102
EMPATİK DİNLEME
Mesaj ileten kişinin söylediklerini;
söz, ses tonu, konuşma hızı, yüz
ifadesi, duruşu, el-kol hareketleri vb.
değerlendirerek
anlam bakımından ve duygu bakımından anlamak ve
bunları ona iletmektir.
(Duygu ve içerik yansıtma)
YANSITICI VE ÖZET
İFADELER
Konuşan kişinin anlatımını açarak duygu ve düşüncelerini
daha iyi ifade etmesini sağlar.
Dinleyen kişinin onu önemsediğini ve yardıma hazır olduğunu
anlamasına yardımcı olur.
Dinleyen kişinin, muhatabının söylediklerini doğru olarak
anlayıp anlamadığını kontrol etmesini sağlar.
- “Gece böğrümden sancılanıp acil servise geldim. Doktor
doğru dürüst muayene etmeden filme gönderdi. Kazağımı
bile çıkarmadan film çektiler. Doktor filme baktı, bir şey
görünmüyor dedi, bir iğne yapıp gönderdi.”
-?
104
- “Bir
tüp kan alabilmek için ellerimi delik deşik ettiler.
Acemi nalbant gâvur eşeğinde öğrenirmiş. Ben
deneme tahtası mıyım? Yeter artık tetkik filan
istemiyorum!”
 - ??
- “Zar zor izin alıp çocuğu aşıya götürdüm.
Bize sıra
gelince aşı bitti dediler! Gününü geçirmeyin derler,
gününde götürürsün yapmazlar. Bari bir özür
dileseler!”
 - ??
105
Serçe masalında empati
Göğsü kınalı serçe, gök
gürlemesinden çok korkar,
“gök gürlediğinde kırk kantar
yağım eriyor” dermiş.
Bir gün birisi demiş ki; “Sen
kendin beş dirhem
gelmezken nasıl oluyor da
kırk kantar yağın eriyor?”
Bunun üzerine serçe şöyle
karşılık vermiş: “Herkesin
dirhemi de kantarı da
kendine göre”
106
Her insanın, hatta her canlının
olaylara kendine özgü bir bakış
açısı vardır.
Dışarıdan bakarak bunu
göremeyiz. Kendimizi
karşımızdakinin yerine koyup
olaylara onun gözüyle bakabilirsek
onun duygularını, düşüncelerini
anlayabiliriz.
(Üstün Dökmen’den)
107
“Bir anlaşmazlık olduğunda, muhatabınızın ayakkabılarını giyerek
soruna bakın!” Kızılderili atasözü
108
Algılarımız bizi yanıltabilir mi?
109
110
“BİR KİŞİYLE
İLGİLENİR GÖRÜNMENİN EN İYİ
YOLU, ONUNLA İLGİLENMEKTİR”
111
112
113
 Sıcak bir yüz ifadesi,
 canlı bir bakış,
 güvenli ve rahat bir duruş,
 toplumsal statünüze uygun bir dış görünüş,
 konuştuğuz kişiye yönelişiniz hiç
şüphe yok ki ilişkinizi yürütmede
önemli rol oynayacaktır.
114
115
TEŞEKKÜR EDERİM
engin paşaoğlu
116