Transcript لینک دانلود
به نام خدا موضوع :انواع قراردادهای فروش بین المللی کاال گردآورندگان :امیر مقدم کامران همراز 1 تجارت متقابل تجارت متقابل COUNTER-TRADE تعریف تجارت متقابل : صادر کننده (فروشنده) متعهد می شود عالوه بر تعهد اصلی که به طور معمول در یک قرار داد فروش نقدی دارد ،تعهدات اضافی و متقابلی را به نفع وارد کننده (خریدار) بر عهده گیرد . از تجارت متقابل گاهی با عنوان « معامالت تهاتری» نیز یاد می شود . 2 تعهدات اضافی فروشنده (صادر کننده) تعهدات اضافی برای نمونه می تواند موارد ذیل باشد : -1انتقال فناوری به کشور خریدار -2کمک به خریدار در بازاریابی -3سرمایه گذاری در کشور خریدار -4تولید بعضی از کاالها در کشور خریدار -5مشارکت با خریدار در تولید بعضی از کاالها و خدمات -6همکاری تحقیقاتی با خریدار 3 توسعهدر حالتوسعه هایدردرحال کشورهای سویکشور متقابلازازسوی تجارتمتقابل آوردنبهبهتجارت رویآوردن دالیلروی دالیل دهه های اخیر در دهه های اخیر -1استقالل کشورهای مستعمره -2درگیر شدن دولت ها در طرح های عمرانی پر هزینه -3عدم تعادل بین واردات و صادرات -4کمبود ارز معتبر خارجی برای واردات کاالها و خدمات – 5توسعه نیافتگی و نیاز به کسب دانش فنی و دستیابی به فناوری 4 انواع قراردادهای تجارت متقابل -1معامالت تهاتری ساده -2خرید متقابل -3بیع متقابل -4قرارداد افست (تعادلی) -5قرارداد خرید از پیش 5 -1معامالت تهاتری ساده -1معامالت تهاتری ساده BARTER تعریف :کاالها یا خدماتی با ارزش برابر ،بدون رد و بدل شدن پول ،با هم مبادله می شوند . ویژگی های اصلی معامالت تهاتری ساده : -1 ماهیت قراردادی ساده -2 انعکاس تعهدات طرفین در یک قرارداد واحد -3 اجرای قرارداد در مدت زمان کوتاه -4 ارزش کم کاالها یا خدمات مبادله شده 6 دالیل عدم رواج معامالت تهاتری ساده: الف – در شرایط خاصی از جمله زمان جنگ یا انزوای سیاسی یا تحریم استفاده می شود . ب – عمدتا بین کشورهای همسایه یا کشورهایی با ایدئولوژی سیاسی مشترک صورت می گیرد . ج – هر طرف قرارداد می بایست همان چیزی را نیاز داشته باشد که طرف دیگر عرضه می کند . د – بانک ها و موسسات اعتباری در این معامالت دخالت ندارند . ه – وابستگی و ارتباط هرکدام از طرفین به یکدیگر خطر نقض قرارداد را افزایش می دهد . 7 معایب ذکر شده باعث شده که معامالت تهاتری ساده محدود به معامالت کم اهمیت باشد و معموالً بین دولت هایی با ارتباط سیاسی و ایدئولوژیک قوی منعقد شود . مثال : طبق یک معامله تهاتری ساده بین ایران و نیوزلند صد هزار تن گوشت منجمد با شش میلیون بشکه نفت خام به ارزش 300میلیون دالر نیوزلند در طول یکسال مبادله شد . 8 -2خرید متقابل COUNTER-PURCHASE تعریف :یک طرف قرارداد کاالها یا خدماتی را به طرف دیگر صادر می کند و متقابالً توافق می کند تا مقدار مشخصی از کاالهایی را که در کشور وارد کننده تولید شده ،خریداری و صادر نماید . -1وجود دو قرارداد مستقل ولی به هم وابسته ویژگی ها : 9 -2دو روش مجزا برای پرداخت -3تعهد به خرید متقابل کاالهایی که با کاالهای صادرشده ارتباطی ندارند مزیت استفاده از خرید متقابل این است که کشوری که روش خرید متقابل را انتخاب می کند معموالً کاالهایی را که پیدا کردن مشتری برای آن آسان نیست ،موضوع تهعد به خرید متقابل قرار می دهد ؛ از جمله کاالهایی که به وفور یافت می شوند یا بازار خوبی ندارند . مثال :فروشنده به کشور خریدار ،ابزار آالت صادر کند و کنسرو خریداری نماید . 10 -3بیع متقابل BUY-BACK تعریف :شکل نوینی از تجارت متقابل که براساس آن صادر کننده که معموالً از کشور های صنعتی است موافقت می کند تا وسایل ،ماشین آالت ،تکنولوژی و منابع مالی الزم و امثالهم را جهت ساخت یا توسعه یک پروژه اقتصادی به خریدار ارائه کند و متقابالً در یک قرارداد مجزا ولی درعمل ،وابسته متعهد می شود تا بخشی از محصوالت تولید شده در آن پروژه را خریداری و از طریق این بازخرید ،هزینه ها و سود خود را بازیافت نماید . -1بلند مدت بودن -2سنگین بودن به لحاظ مالی ویژگی ها : -3ارتباط تولیدی بین کاالهای صادراتی و محصوالت بازخرید شده -4وجود دو قرارداد مجزا 11 مثال :یک کنسرسیوم متعلق به چند کشور صنعتی ،خط لوله گاز از کشور روسیه به مقصد اروپای غربی بسازند و در مقابل از گاز همان خط لوله خریداری نمایند . ایران کشوری است که ازروش بیع متقابل برای توسعه میادین نفت و گاز خود بسیار استفاده کرده است . 12 -5قرارداد افست (تعادلی) OFFSET تعریف : دولت یا یک نهاد دولتی (واردکننده) نسبت به خرید پروژه ها و یا اقالم گران قیمت و کامالً تخصصی مثل تجهیزات پیشرفته نظامی یا هواپیما از یک کشور صنعتی اقدام کند مشروط بر اینکه صادر کننده ملزم به گنجاندن مواد ،اجزاء یا قطعات تشکیل دهنده تولید شده در کشور وارد کننده در کاالها شود یا ملزم است خدمات مشخصی را ارائه نماید یا از پرسنل یا پیمانکاران داخلی استفاده یا به آن ها آموزش دهد ،یا تکنولوژی انتقال دهد یا در کشور وارد کننده در بخش غیر مرتبط با پروژه سرمایه گذاری کند . 13 هدف اولیه استفاده از این قسم قرارداد ،عدم وجود نقدینگی یا مشکل مالی نیست ،بلکه این قراردادها بیش تر جهت جذب تکنولوژی پیشرفته و دخالت و مشارکت تولیدکنندگان داخلی خود در خرید های هنگفت خارجی بوده است .به عبارت دیگر اساس قرارداد های افست را تعهداتی شکل می دهند که فروشنده یک پروژه متقابالً و در جهت منافع اقتصادی کشور خریدار تقبل می کند که به افزایش فرصت های شغلی و کسب دانش فنی هم منجر می شود . -1 انواع قرارداد افست 14 مستقیم (تعهدات اضافی صادر کننده در ارتباط با موضوع پروژه اصلی است) مثال بخشی از تولیدات مازاد پروژه را به خارج صادر کند -2غیر مستقیم (تعهدات اضافی صادر کننده مستقیما ً در ارتباط با موضوع پروژه اصلی نیست) مثال کمک مالی به یک طرح تحقیقاتی -6قرارداد تعویض SWAP تعریف :در روش «تعویض» کاالهای مشابه که در محل های فیزیکی متفاوتی قرار دارند ،با یکدیگر معاوضه می شند تا مخارج حمل و نقل کاهش پیدا کند و یا موانع حمل و نقل بر طرف گردد . مزیت :این قرارداد در مورد کاالهایی به کار می آید که منبع ((origin موضوعیت و اهمیت ندارد مثال در مورد نفت و مواد پترو شیمی مثال :اگر فرض کنیم ایران با برزیل قرارداد فروش نفت خام دارد و از طرفی ونزوئال با پاکستان چنین قراردادی داشته باشد ،چنانچه قرارداد تعویض منعقد شود ،ایران تا میزان قرارداد پاکستان و ونزوئال نفت خود را به پاکستان می دهد و ونزوئال هم به همین میزان برزیل می دهد . 15 قرارداد ساخت ،بهره برداری و واگذاری B .O .T ((BUILD – OPERATE – TRANSFER تعریف : طرحی با مجوز دولت و از طرف دستگاه دولتی برای ساخت به یک شرکت خصوصی واگذار می گردد ؛ پس از ساخت ،امتیاز بهره برداری از طرح برای مدتی ( که غالبا ً بین 25الی 40سال می باشد) به سازنده داده شده و او مالک طرح و منافع حاصل از آن می گردد و بعد از انقضای مدت قرارداد به دولت طرف قرارداد انتقال می یابد . به شرکت خصوصی سازنده اصطالحا ً ( )concessionaireو به طرف دیگر ( )principalاطالق می شود . 16 مشخصه های اصلی بی.او.تی -1دولت به کنسرسیوم امتیاز احداث یک پروژه اقتصادی را اعطا می کند و حق بهره برداری از آن طرح را برای دوره معینی به کنسرسیوم می دهد . -2کنسرسیوم مسوول تأمین مالی و ساخت پروژه است . -3کنسرسیوم هزینه های انجام شده و سود خود را از طریق بهره برداری از پروژه به دست می آورد . -4پس از سپری شدن مدت مقرر ،پروژه به طور رایگان به دولت مزبور منتقل می شود . 17 اولین نمونه قرارداد بی .او .تی به سال 1834میالدی و قضیه توسعه کانال سوئز باز می گردد که به موجب آن ،کشور مصر از طریق جذب سرمایه های اروپایی و استفاده از نیروی متخصص ،سعی در گسترش آن داشت . یکی از ویژگی های ممتاز این قرارداد در مقایسه با قرارداد های مشابه ،مشارکت دو بخش دولتی و خصوصی است که باعث تأمین مالی کافی برای پروژه های زیربنایی می شود . در طرح ساماندهی اقتصاد جمهوری اسالمی ایران (در سال )1378و قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی (مصوب 1381مجمع تشخیص) به این قرارداد اشاره شده است . 18 مزایای بی .او .تی: -1تحمیل خطر اجرا و بهره برداری به شرکت خصوصی سازنده -2بهره مندی از مزایای بخش خصوصی از جمله کاهش هزینه ها و تشریفات اداری و تسریع در اجرای طرح -3شیوه ای مناسب برای انتقال تکنولوژی است . -4وجود معافیت های مالی ،تسهیالت و سایر مشوق ها برای بخش خصوصی سازنده معایب بی .او.تی : 19 -1پیچیدگی ها و دشواری زیاد -2گاه بی .او .تی منجر به ایجاد انحصار می شود -3تحمیل خطر مربوط به تغییر سیاست های ارزی یا قانونگذاری به دولت سرمایه گذاری مشترک JOINT-VENTURE تعریف : مشارکتی است که چند شخص حقیقی یا حقوقی برای انجام یک پروژه معین بین خود ایجاد می کنند و با انجام پروژه مزبور و تقسیم سود و زیان احتمالی آن ،مشارکت آنان نیز پایان می یابد . مالحظات یا دالیل ایجاد جوینت ونچر : 20 -1وسعت پروژه و حجم مالی آن زیاد باشد و یک شخص به تنهایی قادر به تأمین هزینه های آن نباشد و یا جرأت آن را نداشته باشد . -2ممکن است یک شخص صرفا ً توانایی فنی و تخصص الزم برای یک طرح را داشته باشد لیکن فاقد منابع مالی بوده و بالعکس . -3محدودیت یا ممنوعیت در سرمایه گذاری مستقل در یک کشور خارجی (از جمله ایران طبق اصل )81 تفاوت جوینت ونچر با نهاد های مشابه وجه تمایز joint-ventureاز partnership موضوع جوینت ونچر انجام معامله ای خاص می باشد در حالی که در مشارکت از نوع partnershipشرکا برای مدتی نامحدود یا معین و برای انجام معامالت مختلف با هم مشارکت می کنند . وجه تمایز joint-ventureاز کنسرسیوم شرکت های تشکیل دهنده کنسرسیوم با حفظ موجودیت مستقل خود ، تحت پوشش کنسرسیوم اقدام به تأسیس شرکت جدیدی می کنند که شخصیت حقوقی دارد در حالی که جوینت ونچر ها اساسا ً فاقد شخصیت حقوقی اند و فقط مجموعه ای از شرکا به حساب می آیند . 21 طرز تأسیس جوینت ونچرها چون شرکت تجاری در معنای خاص خود نیستند نیازی به ثبت ندارند و تشکیل آن ها تابع تشریفات خاصی نیست . انواع جوینت ونچر : -1 محدود (حدود اختیارات و مسوولیت شرکا به اعتبار کیفیت عضویت آن ها در شرکت تفاوت می کند) -2 نامحدود (شرکا در قبال هم و نیز در قبال اشخاص ثالث از حقوق و تعهدات مساوی برخوردارند) 22 فهرست منابع – 2دکتر شیروی ،عبدالحسین ،پروژه های ساخت ،بهره برداری و انتقال ( ، (BOTمجله نامه مفید ،شماره 26 -3دکتر قهرمانی ،نصر هللا ،ماهیت حقوقی جوینت ونچر و مقایسه آن با نهاد های مشابه -4اشمیتوف ،کالیو ام ،حقوق تجارت بین الملل ،نشر سمت ،جلد اول ،چاپ سوم 23 -1دکتر شیروی ،عبدالحسین ،حقوق تجارت بین الملل ،نشر سمت ،چاپ اول – 5صادقی ،محسن ،بررسی قرارداد های ساخت بهره برداری و واگذاری ( ، (BOTنشریه پژوهش نامه بازرگانی ،شماره ، 38بهار . 1385