Transcript ระบบดูแลเฝ้าระวังโรคซึมเศร้า ในการอบรมการดูแลเฝ้า

ึ เศร้า
ระบบดูแลเฝ้าระว ังโรคซม
ึ เศร้า
ในการอบรมการดูแลเฝ้าระว ังโรคซม
้ ที่
สาหร ับผูป
้ ฏิบ ัติในพืน
ึ เศร้าของไทย
สภาพปัญหาของการดูแลร ักษาโรคซม
Awareness
 ประชาชนสว่ นใหญ่ขาดการตระหนัก มีความ
ึ เศร ้าเป็ น
เข ้าใจทีไ่ ม่ถก
ู ต ้องคิดว่าอาการซม
เรือ
่ งธรรมดาเป็ นแล ้วก็หายเองและมีอคติตอ
่
ึ เศร ้า
ความเจ็บป่ วยจิตเวชรวมทัง้ โรคซม
Accessibility
 การเข ้าถึงบริการผู ้ป่ วยโรคซมึ เศร ้าน ้อยมากๆ
(3.34%)
Prevention
้
 ขาดความรู ้ด ้านการใชเทคโนโลยี
และแนว
ึ เศร ้าทีม
ิ ธิภาพ
ทางการป้ องกันโรคซม
่ ป
ี ระสท
Diagnosis
 แพทย์เวชปฏิบต
ั ท
ิ ั่วไปทุกระดับ
ไม่มั่นใจในการวินจ
ิ ฉั ยโรค
ึ เศร ้า
ซม
Treatment
 มีความจากัดของการดูแลรักษา
ทัง้ การรักษาด ้วยยา และทาง
จิตสงั คม
Surveillance
 ไม่มรี ะบบติดตามเฝ้ าระวังการ
กลับเป็ นซ้าของโรคทีม
่ ี
ิ ธิผล
ประสท
่ นเร้นในการร ักษาผูป
ึ เศร้า
ความจริงทีซ
่ อ
้ ่ วยโรคซม
ึ เศร้า
ผูป
้ ่ วยโรคซม
(100%)
ไม่ได้ร ับการร ักษา
(95.6%)
ได้ร ับยาต้านเศร้า
(4.4%)
- ไม่มาร ักษา
ได้ยาในปริมาณทีเ่ พียงพอสาหร ับ
การร ักษา* (?%)
* 6-month treatment with an
adequate dose leading to a
response
- ไม่ได้ร ับการวินจ
ิ ฉ ัย
- วินจ
ิ ฉ ัยแต่ไม่ได้ร ับการร ักษา
- ได้ร ับการร ักษาแต่ไม่ตอ
่ เนือ
่ งหรือปริมาณยา
ไม่พอ
Tylee A et al, Int Clin Psychopharmacol, 1999, 14 (3): 139–51
Lépine, JP et al., Int Clin Psychopharmacol, 1997, 12: 19–29
ึ เศร้า
มาตรการแก้ไขปัญหาโรคซม
1. ลดอคติในเรือ่ งโรคซมึ เศร ้าในบุคลากรสาธารณสุขและประชาชน
ทัว่ ไป โดยสร ้างความตระหนักและความรู ้ความเข ้าใจทีถ
่ ก
ู ต ้อง
2. ลดการเกิดโรคในผู ้ทีเ่ สยี่ งโดยการค ้นหาและสง่ เสริมป้ องกัน
3. ลดระยะเวลาและความรุนแรงของอาการซมึ เศร ้า โดยผู ้ป่ วยได ้รับ
การดูแลรักษาอย่างรวดเร็วตัง้ แต่เริม
่ มีอาการ ด ้วยวิธก
ี ารรักษาทีม
่ ี
ิ ธิภาพและนานพอ
ประสท
้
ึ เศร ้า เชน
่ การฆ่าตัวตาย
4. ป้ องกันผลแทรกซอนที
จ
่ ะเกิดจากโรคซม
5. ป้ องกันการกลับซ้าและการกลับเป็ นใหม่ของโรค
ั ันธ์ของการดูแลชว
่ ยเหลือ
Diagram แสดงความสมพ
ึ เศร้า
และการดาเนินโรคซม
Depression
่ เสริม
สง
ป้องก ัน
Depressive disorders
ประเมิน&
วินจ
ิ ฉ ัย
ค ัดกรอง
ึ ษา
-สุขภาพจิตศก
-แนะนาเข้าสู่
ระบบประเมิน/
วินจ
ิ ฉ ัย
-แจ้งผล
่ ยเหลือ
-ให้การชว
ตามความรุนแรง
-แนะนาเข้าสู่
ระบบการดูแล
ร ักษา
ร ักษา
-ให้ยาทีม
่ ากพอ
และ นานพอ
่ ยเหลือ
-ให้การชว
ั
สงคมจิ
ตใจ
่ เสริมการ
-สง
่ ยเหลือจาก
ชว
ครอบคร ัว
Remission
ติดตาม
เฝ้าระว ัง
-อย่างสมา
่ เสมอ
-ด้วยเครือ
่ งมือทีม
่ ี
ิ ธิภาพ
ประสท
-นานพอตามระยะ
ของโรค
Relapse
ร ักษา
ึ เศร้า
ระบบดูแลเฝ้าระว ังโรคซม
รายงาน/สรุปผล
บ ันทึกผลทาง www
ึ เศร้า:
การค้นหาผูป
้ ่ วยโรคซม
ค ัดกรองด้วย DS8 (D6, S2)
บ ันทึกผลทาง www
บ ันทึกผลทาง www
ติดตามเฝ้าระว ังการกล ับซา้
ด้วย 9Q
Depression
Surveillance
System
ึ เศร้า
ประเมินโรคซม
ด้วย 9Q
บ ันทึกผลทาง www
ประเมินการฆ่าต ัวตาย
ด้วย 8Q
ึ เศร้าและ
ดูแลร ักษาโรคซม
ด้วยแนวทางการจ ัดการ
ตามระด ับความรุนแรง
บ ันทึกผลทาง www
ี่ งทีค
ึ เศร้า
กลุม
่ เสย
่ วรค ัดกรองโรคซม
่ เบาหวาน
1. ผู ้ป่ วยเรือ้ รัง เชน
ไตวาย มะเร็ง โรคหัวใจ
และหลอดเลือด CVA
2. ผู ้ป่ วยสูงอายุ
3. ผู ้ป่ วยตัง้ ครรภ์หรือหลัง
คลอด
4. ผู ้ทีม่ ป
ี ั ญหาสุรา สารเสพ
ติด
5. กลุม
่ ทีม
่ าด ้วยอาการ
ึ เศร ้าชด
ั เจน
ซม
6. ผู ้ป่ วยทีม่ อี าการทางกาย
เรือ
้ รังหลายอาการทีห
่ า
สาเหตุไม่ได ้
ี (คนที่
7. กลุม
่ ทีม
่ ก
ี ารสูญเสย
ิ ทรัพย์จานวน
รักหรือสน
มาก)
ึ เศร้า
การค ัดกรองในระบบดูแลเฝ้าระว ังโรคซม
ผูค
้ ัดกรอง
อ.ส.ม.
สถานทีด
่ าเนินการค ัดกรอง
ชุมชน
จนท.สาธารณสุข รพ.สต. และ PCU
พยาบาล
ร.พ.ช./ร.พ.ท.
แพทย์
(คลินก
ิ โรคเบาหวาน
คลินก
ิ โรคหัวใจและหลอดเลือด
คลินก
ิ โรคไต คลินก
ิ ผู ้สูงอายุ
คลินก
ิ ฝากครรภ์และหลังคลอด
คลินก
ิ สารเสพติด และ OPD)
เครือ
่ งมือทีใ่ ช ้
ค ัดกรองเมือ
่ ไหร่
DS 8
-ระยะเวลาทีร่ ณรงค์
-ทุกครัง้ ทีพ
่ บกลุม
่
ี่ งหรือรายที่
เสย
ั
สงสย
DS 8 หรือ
แบบคัดกรองโรค
ึ เศร ้าและเสย
ี่ ง
ซม
ต่อการฆ่าตัวตาย
8ข ้อ
-ทุกครัง้ ทีใ่ ห ้บริการ
ี่ ง
ผู ้ป่ วยกลุม
่ เสย
้ น
โดยสามารถใชเป็
คาถามทีถ
่ ามประจา
ทุกรายในคลินก
ิ
ดังกล่าว
ึ เศร้า
ถ้าผล DS8 มีแนวโน้มป่วยเป็นโรคซม
สถานทีค
่ ัดกรอง
ถ้าผล
การค ัดกรอง
พบว่า
มีแนวโน้ม
ป่วยเป็นโรค
ึ เศร้า
ซม
จะทา
อย่างไร
ต่อไป
การดาเนินการ
ในชุมชน
(คัดกรองโดย อสม.)
สง่ ต่อสถานีอนามัยทีร่ ับผิดชอบเพือ
่
ประเมิน 9Q
ใน รพ.สต. หรือ PCU
ประเมิน 9Q
(ปฏิบต
ั ต
ิ ามแนวทางข ้อ 6.1, 6.2 ใน
ื แนวทางการดูแลเฝ้ าระวังโรค
หนังสอ
ึ เศร ้าระดับจังหวัด)
ซม
ในคลินก
ิ โรงพยาบาล
ประเมิน 9Q
(ปฏิบต
ั ต
ิ ามแนวทางข ้อ 6.1, 6.2 ใน
ื แนวทางการดูแลเฝ้ าระวังโรค
หนังสอ
ึ เศร ้าระดับจังหวัด)
ซม
ึ เศร้า
การประเมินความรุนแรงของอาการซม
ผูป
้ ระเมิน
เจ ้าหน ้าทีส
่ าธารณสุข
พยาบาล
แพทย์
สถานทีด
่ าเนินการประเมิน
สถานีอนามัย หรือ PCU
ร.พ.ช./ร.พ.ท.
(คลินก
ิ โรคเบาหวาน
คลินก
ิ โรคหัวใจและหลอด
เลือด
คลินก
ิ โรคไต คลินก
ิ ผู ้สูงอายุ
คลินก
ิ ฝากครรภ์และหลัง
คลอด
คลินก
ิ สารเสพติด และ OPD
หรือ คลินก
ิ จิตเวช)
เครือ
่ งมือทีใ่ ช ้
ประเมินเมือ
่ ไหร่
9Q
-ประเมินทุกรายที่
คัดกรองได ้ผลบวก
-ควรประเมินทันที
หลังคัดกรองและไม่
ควรเว ้นชว่ งนานเกิน
3 เดือน
ถ้าผล 9Q ≥7 คะแนน จะทาอย่างไรต่อไป
สถานทีป
่ ระเมิน
ถ้าผล
การประเมิน
ด้วย 9Q
พบว่า
มีอาการของ
ึ เศร้า
โรคซม
จะทา
อย่างไร
ต่อไป
การดาเนินการ
ในรพ.สต.หรือ
PCU
ให ้ประเมิน 8Q และสง่ ต่อร.พ.ช. หรือ ร.พ.ท.
เพือ
่ ประเมิน 9Q 8Qซ้าอีกครัง้
(ปฏิบต
ั ต
ิ ามแนวทางข ้อ 6.3,6.4,6.5 ใน
ื แนวทางการดูแลเฝ้ าระวังโรค
หนังสอ
ึ เศร ้าระดับจังหวัด)
ซม
ในคลินก
ิ
โรงพยาบาล
สง่ พบแพทย์เพือ
่ ให ้การวินจ
ิ ฉั ยตามเกณฑ์
ICD10 หรือ DSM-IV
(ปฏิบต
ั ต
ิ ามแนวทางข ้อ 6.3,6.4,6.5 ใน
ื แนวทางการดูแลเฝ้ าระวังโรค
หนังสอ
ึ เศร ้าระดับจังหวัด)
ซม
การประเมินการฆ่าต ัวตาย
ผูป
้ ระเมิน
เจ ้าหน ้าที่
สาธารณสุข
พยาบาล
แพทย์
สถานทีด
่ าเนินการประเมิน
รพ.สต.หรือ PCU
ร.พ.ช./ร.พ.ท.
(คลินก
ิ โรคเบาหวาน
คลินก
ิ โรคหัวใจและหลอดเลือด
คลินก
ิ โรคไต คลินก
ิ ผู ้สูงอายุ
คลินก
ิ ฝากครรภ์และหลังคลอด
คลินก
ิ สารเสพติด และ OPD
หรือ คลินก
ิ จิตเวช)
เครือ
่ งมือทีใ่ ช ้
ประเมินเมือ
่ ไหร่
8Q
-ประเมินทุกรายในผู ้ที่
มี 9Q≥7 คะแนนหรือ
ในรายทีผ
่ ลคัดกรองฆ่า
ตัวตายเป็ นบวกจาก
แบบคัดกรอง 8 ข ้อ
ของกรมสุขภาพจิต
-ควรประเมินทันที
ถ้าผล 8Q ≥1 คะแนนจะทาอย่างไรต่อไป
ถ้าผล
การประเมิน
ด้วย 8Q
พบว่า
มีแนวโน้มจะ
ฆ่าต ัวตาย
จะทา
อย่างไร
ต่อไป
สถานทีป
่ ระเมิน
การดาเนินการ
ในรพ.สต. หรือ
PCU
สง่ ต่อร.พ.ช. หรือ ร.พ.ท.
(ปฏิบต
ั ต
ิ ามแนวทางข ้อ6.6 ใน
ื แนวทางการดูแลเฝ้ าระวัง
หนังสอ
ึ เศร ้าระดับจังหวัด)
โรคซม
ในคลินก
ิ
โรงพยาบาล
สง่ พบแพทย์ เพือ
่ วินจ
ิ ฉั ยโรค
ึ เศร้าในระบบดูแลเฝ้าระว ังโรคซม
ึ เศร้า
การวินจ
ิ ฉ ัยโรคซม
ผูว้ น
ิ จ
ิ ฉ ัย
แพทย์
จิตแพทย์
สถานทีด
่ าเนินการวินจ
ิ ฉย
ั
เครือ
่ งมือทีใ่ ช ้
ดาเนินการเมือ
่ ไหร่
ร.พ.ช./ร.พ.ท.
ICD 10
Or DSM-IV
-ตรวจวินจ
ิ ฉั ยทุกรายในผู ้
ทีม
่ ค
ี ะแนน 9Q≥7
- ไม่ควรเว ้นชว่ งนานเกิน
3 เดือน
โรงพยาบาลจิตเวช หรือ
โรงพยาบาลทั่วไป
ICD 10
Or DSM-IV
-ทุกครัง้ ทีใ่ ห ้บริการผู ้ป่ วย
ี่ ง หรือทุกรายที่
กลุม
่ เสย
9Q ≥ 7
ึ เศร้าแล้วจะทาอย่างไรต่อไป
ถ้าวินจ
ิ ฉ ัยเป็นโรคซม
สถานทีป
่ ระเมิน
ใน รพช/รพท/รพศ
ึ เศร้า
การดาเนินการในรายทีไ่ ด้ร ับวินจ
ิ ฉ ัยเป็นโรคซม
ลงบันทึก
(บันทึกใน web application)
ให ้การดูแลชว่ ยเหลือตามแนวทาง
ึ เศร ้าระดับจังหวัด)
(การดูแลเฝ้ าระวังโรคซม
การดูแลร ักษาตามระด ับความรุนแรง
ึ เศร้าทีเ่ ป็นมาตรฐานในปัจจุบ ัน
วิธก
ี ารร ักษาโรคซม
 Psychotherapy (จิตบาบัด)
- Cognitive Behavioral Therapy
- Interpersonal Psychotherapy
 Pharmacotherapy
(การรักษาด ้วยยาต ้านเศร ้า)
- TCAs, SSRIs, SSRE, atypical
drugs
 ECT (การรักษาด ้วยไฟฟ้ า)
 การดูแลรักษาผู ้ป่ วยโรค
ึ เศร ้าในระบบดูแลเฝ้ า
ซม
ระวัง จะเน ้นการดูแลที่
เหมาะสมตามระดับความ
รุนแรงของโรค
 กาหนดเป็ นแนวทางใน
ื แนว
บทที่ 6 ของหนังสอ
ทางการดูแลเฝ้ าระวังโรค
ึ เศร ้าระดับจังหวัด
ซม
การติดตามเฝ้าระว ังการกล ับเป็นซา้ และการกล ับเป็นใหม่
ผูต
้ ด
ิ ตาม
สถานทีด
่ าเนินการ
เจ ้าหน ้าที่ รพ.สต.หรือ PCU
สาธารณสุข
พยาบาล
แพทย์
ร.พ.ช./ร.พ.ท.
(คลินก
ิ โรคเบาหวาน
คลินก
ิ โรคหัวใจและหลอด
เลือด
คลินก
ิ โรคไต คลินก
ิ ผู ้สูงอายุ
คลินก
ิ ฝากครรภ์และหลังคลอด
คลินก
ิ สารเสพติด และ OPD
หรือ คลินก
ิ จิตเวช)
เครือ
่ งมือทีใ่ ช ้
ติดตามใคร
เมือ
่ ไหร่
9Q
และ
8Q
(ในรายทีม
่ ี
แนวโน ้ม
การฆ่าตัวตาย)
- ติดตามทุกรายที่
อาการทุเลา (รักษา
จน 9Q<7
ติดต่อกัน 6 เดือน)
- ประเมินด ้วย 9Q
ทุกเดือน นาน 12
เดือนและไม่ควร
เว ้นชว่ งนานเกิน 3
เดือน
ถ้ากล ับซา้ จะทาอย่างไรต่อไป
(ผล 9Q ≥7 และแพทย์วน
ิ จ
ิ ฉ ัยเป็น Major depressive episode)
สถานทีป
่ ระเมิน
การดาเนินการในรายทีก
่ ล ับเป็นซา้
ในรพ.สต.หรือ PCU
สง่ ต่อร.พ.ช. หรือ ร.พ.ท.เพือ
่ ประเมิน 9Q, 8Qซ้าอีกครัง้
ื แนวทางการ
(ปฏิบต
ั ต
ิ ามแนวทางข ้อ 6.3-6.6 ในหนังสอ
ึ เศร ้าระดับจังหวัด)
ดูแลเฝ้ าระวังโรคซม
ในคลินก
ิ โรงพยาบาล
สง่ พบแพทย์เพือ
่ ให ้การวินจ
ิ ฉั ยตามเกณฑ์ ICD10 หรือ
DSM-IV
(ปฏิบต
ั ต
ิ ามแนวทางข ้อ 6.3-6.6 และ 6.7ถ ้าต ้องให ้ยาต ้าน
ื แนวทางการดูแลเฝ้ าระวังโรคซม
ึ เศร ้าระดับ
เศร ้าในหนังสอ
จังหวัด)
ี่ ง
กลุม
่ เสย
คัดกรองด ้วย DS8
ไม่มแ
ี นวโน้มฆ่าต ัวตาย
ึ เศร้า
มีแนวโน้มป่วยเป็นโรคซม
ปกติ
แจ ้งผล
ึ ษาโรคซม
ึ เศร ้า
สุขภาพจิตศก
9Q
ไม่มอ
ี าการ
มีอาการ
น้อย
8Q
ปานกลาง
สง่ พบแพทย์เพือ
่ วินจ
ิ ฉัย
น้อย
• แจ้งผล
ึ ษา
• สุขภาพจิตศก
• ประเมินปัญหา
เพือ
่ ให้การ
ปรึกษา
• ติดตามอาการ
ปานกลาง
• แจ้งผล
ึ ษา
• สุขภาพจิตศก
• ประเมินปัญหา
เพือ
่ ให้การปรึกษา
• ให้ยาต้านเศร้า
and/or
Psychotherapy
รุนแรง
รุนแรง
• แจ้งผล
ึ ษา
• สุขภาพจิตศก
• ประเมินปัญหาเพือ
่ ให้การ
ปรึกษา
• ให้ยาต้านเศร้า and/or
Psychotherapy
่ ต่อร.พ.จิตเวช
• สง
่ ยแก้ปญ
• ชว
ั หาทุกข์ใจ
เร่งด่วน
• เฝ้าระว ังต่อเนือ
่ ง
่ ยแก้ไขปัญหาทุกข์ใจ
• ชว
ิ
• ให้มญ
ี าติดแ
ู ลใกล้ชด
• เฝ้าระว ังต่อเนือ
่ ง
่ ยแก้ไขปัญหาทุกข์ใจ
• ชว
เร่งด่วน
ิ 24
• ให้มญ
ี าติดแ
ู ลใกล้ชด
ชม.หรือเฝ้าระว ังในรพ.
่
จนคะแนนลดลงหรือสง
ต่อรพ.จิตเวช
ึ เศร้า
กระบวนการดูแลเฝ้าระว ังโรคซม
อ.ส.ม.
รพสต./PCU
ร.พ.ช./ร.พ.ท.
รพ.ทีม
่ จ
ี ต
ิ แพทย์
ค ัดกรอง
ี่ ง
ค ัดกรองในกลุม
่ เสย
ี่ งด้วย DS8
ค ัดกรองในกลุม
่ เสย
ให้การร ักษา
ตามมาตรฐาน
การร ักษา
+ve
แจ้งผลและ
ให้สข
ุ ภาพจิต
ึ ษา
ศก
+ve
+ve
ึ ษา
แจ้งผลและให้สข
ุ ภาพจิตศก
ประเมินด้วย 9Q
ึ เศร้าด้วย 9Q
ประเมินโรคซม
≥7
≥7
ประเมิน
การฆ่าต ัวตาย
ด้วย 10Q, 8Q
≥7
ประเมินการฆ่าต ัวตายด้วย 8Q, 10Q/Card check list
ึ เศร้าโดยแพทย์
วินจ
ิ ฉ ัยโรคซม
≥7
ติดตามด้วย
9Qหรือ/และ8Q
ทุกเดือนเป็นเวลา 1 ปี
≥7
ติดตามด้วย 9Q
ซา้ อีก 1 เดือน
Non MDD
MDD
ผลประเมินด้วย 9Q
Mild 9Q=7-12
Csg+Edญาติ
Moderate 9Q=13-18
Rx+Csg+
Edญาติ
Severe 9Q≥19
ั
มีปญ
ั หาทางสงคมจิ
ตใจ
ั
ไม่มป
ี ญ
ั หาทางสงคมจิ
ตใจ
8Q
≥17
9Q
≥19
Csg
Education
ติดตามการร ักษาจน 9Q <7 ทุก 1 เดือน เป็นเวลา 6 เดือน แล้วลดยาลงจนหยุดได้
การว ัดผลสาเร็จของระบบ
outcome
Primary
Secondary
KPI
Target
อัตราการเข ้าถึงบริการเพิม
่ ขึน
้
≥ 5%
อัตราการหายทุเลา (คะแนน 9Q <7 ติดต่อกัน 6 เดือน)
≤80%
อัตราการกลับซ้าของโรคในระยะเวลา 1 ปี
(ในผู ้ป่ วยทีไ่ ด ้รับรักษา)
≤20%
ี่ งได ้รับการคัดกรอง
อัตราของกลุม
่ เสย
≥ 60%
อัตราของผู ้เข ้าถึงบริการได ้รับการดูแลรักษา
(รายที9
่ Q+ve ได ้รับการดูแลรักษาตามแนวทางที่
กาหนด)
≥ 80%
ึ เศร ้าได ้รับการติดตามป้ องกันการกลับซ้า
อัตราผู ้ป่ วยซม
≥80%
ขอบคุณและสวัสดี