Transcript 081205032 M.CAHİT SANCAR

1
KAMU ÖLÇMELERİARAZİ TOPLULAŞTIRMASININ
KIRSAL ALANA ETKİLERİNİN
ARAŞTIRILMASI
Ders Sorumluları:
Doc.Dr.Tayfun CAY
Yrd.Doc.Dr. Ali ERDI
Hazırlayan:
M.CAHİT SANCAR
081205032
2
İÇİNDEKİLER
 ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI
 AMACI
 PARÇALANMASI
 NİÇİN GEREKLİDİR
 TOPLULAŞTIRMANIN KAPSADIĞI HUSUSLAR?
 TOPLULAŞTIRMA ÇALIŞMA AŞAMALARI
 TOPLULAŞTIRMA ÖNCESİ VE SONRASININ
KIYASLANMASI
 TOPLULAŞTIRMANIN ÖNEMİ VE FAYDALARI
3
ARAZİ
TOPLULAŞTIRMASININ KIRSAL
ALANA ETKİLERİNİ
AYRINTILARIYLA ELE ALALIM
4
Arazi toplulaştırılması; aynı şahsa veya çiftçi
ailesine ait ,çeşitli nedenlerle, ekonomik
üretime imkan vermeyecek biçimde veya
toprak muhafaza ve zirai sulama
tedbirlerinin alınmasını güçleştirecek
derecede; parçalanmış, dağılmış, şekilleri
bozulmuş dağınık, küçük arazi parçalarının
ve hisselerinin bir araya getirilerek,
muntazam şekiller halinde birleştirilmesi,
bütünleştirilmesi ve işletmelerin yeniden
düzenlenmesi işlemi olarak tarif edilebilir.
5
DAHA FARKLI BİR ŞEKİLDE İFADE ETMEYE ÇALIŞALIM 
6
ARAZİ TOPLULAŞTIRMASININ AMACI
Tarım işletmelerinin sahip oldukları küçük,
parçalı ve dağınık arazileri modern tarım
işletmeciliğine göre yeniden düzenleyerek, daha
az zaman, işgücü ve sermaye kullanımını
sağlamak, üretim faktörlerinden en iyi biçimde
yararlanarak tarımsal üretimi ve tarım
işletmelerinin verimliliğini artırmak ve kırsal
kesimdeki nüfusun hayat standartlarını
yükseltmektir.
7
Arazi parçalanması:
 İşletmeye ait toplam arazinin, birbirinden uzak,küçük
parçalardan oluşması ve verasetle işletmenin küçülmesi
sonucunda arazi parçalanması oluşur.
 Nedenleri:
-Miras ve intikal yoluyla
parçalanmalar
-Hisseli ve bölünerek yapılan satışlarla
parçalanmalar
-Sermaye ve işgücü yetersizliğinden dolayı yapılan
kiracılık ve ortakçılık yoluyla parçalanma
-Muhtelif amaçlarla yapılan
kamulaştırmalar yoluyla parçalanma
-Tarım kesimindeki yüksek nüfus yoğunluğu
baskısı.
-Mera ve yaylak parçalanmaları.
-Coğrafi ve topoğrafik konumdan dolayı oluşan parçalanmalar.
8
ARAZİ TOPLULAŞTIRMASINI NİÇİN
GEREKLİDİR???
 Arazi parçalanmasının ortaya çıkardığı olumsuz etkiler
toplulaştırmanın en önemli sebebidir.
 Arazi parçalanmasının,tarım işletmelerinin üretimini, verimliliğini
etkileyecek şekilde artmış olması.
 Bölgedeki parsellerin bir kısmının mevcut yol ve kanallardan
yararlanamaması.
 Yeni kanal ve yol projelerinin parselleri daha da parçalayacak
durumda olması.
 Parsellerin, arazi üzerinde gerekli kültür teknik tedbirlerin alınmasını
engelleyecek kadar küçülmüş olması.
 Proje alanındaki topografik durumun, parsel sınırlarına bağlı
kalmadan arazi tesviyesi gerektirmesi.
Ülkemizde
arazi
toplulaştırması
olarak
adlandırılan, çok yönlülüğü nedeniyle Avrupa
ülkelerinde kırsal gelişim olarak nitelendirilen
kırsal
toprak
düzenlemesi,
çevreyi
biçimlendiren, işletme büyüklüğünü dengeleyen,
sosyal dokuyu etkileyen tarımsal etkinliği
amaçlayan önlemler bütünüdür.
Dar anlamda arazi toplulaştırması; aynı çiftçi
ailesinin dağınık halde bulunan işletmelerini bir
araya getiren, şekilsiz parselleri düzenleyen bu
arada teknik donanım gerektirmeyen arazi
toplulaştırmasıdır.
10
Geniş anlamda, yapılan bu çalışma ile
kırsal alan da yaşayan insanların yaşam
kalitesini yükseltecek, tüm teknik,
ekonomik ve sosyal tedbirleri almaktır.
Bu sayede Toprak Muhafaza ve Zirai
sulama ve arazi ıslahı tedbirleri daha
kolay ve ucuza mal olabilecektir.
11
ARAZİ
TOPLULAŞTIRILMASI
HANGİ HUSUSLARI
KAPSAMAKTADIR?
12
1. Fazla parçalanmış, dağılmış arazilerin modern
işletmecilik esaslarına göre birleştirilmesi.
2. Tarla içi yol şebekesinin, sulama tesislerinin ve yüzey
tahliye sisteminin inşası.
3. Gerekli arazi tesviyesi ve toprak ıslahının yapılması.
4. Köylerin yerlerinin yeniden düzenlenmesi, çevre
planlanması.
5. Kırsal alanın, doğal hayatın korunması ve yeşil alanların
düzenlenmesi.
6. Kırsal alandaki yerleşim yerleri ve toprakların, rüzgâr ve
su erozyonu, sel taşkınları gibi doğal afetlerden korunması
için gerekli önlemlerin alınması...
7. Spor sahaları, parklar, yüzme havuzu, bayram-pazaryeri,
çocuk bahçesi, okul, sağlık ocağı ve kooperatif binası gibi
sosyal hizmet tesisleri için gerekli arazilerin, toplulaştırma
planları içinde kamulaştırma yapılmadan temin edilmesi.
13
8. İşletmelerin ıslahı, yeniden
düzenlenmesi, verimli bir şekilde
çalışmalarının temini için gerekli
tedbirlerin alınması.
9. Köy içi yollarının tanzimi içme suyu,
kanalizasyon, elektrik, telefon gibi
hizmetlerinin planlanması, iskân, arsa
isteklerinin karşılanması.
14
ARAZİ TOPLULAŞTIRMA
ÇALIŞMASI AŞAĞIDAKİ
AŞAMALARDAN
GEÇMEKTEDİR.
15
1. Tüm tarlaların ve çiftçilerin mülkiyet
bilgilerinin temin edilmesi.
2. Tapu kütüğü, kadastro paftası ve arazideki
miktar ve ölçülerdeki tüm uyumsuzluklar
giderilmesi.
3. Hâlihazırdaki arazi kullanım durumunun,
uygun tarım arazileri sınırlarının, sabit tesislerin
belirlenmesi,
4. Toprak karakterlerini belirten toprak
haritalarının temin edilmesi veya yoksa
oluşturulması.
16
5. Teknik bir ekip ile arazi sahipleri ve mülki
idarecilerin de katılımı ile kurulan
derecelendirme komisyonu ile tüm arazilerin
derecelendirme haritaları çıkarılır. Bu aşamada
komisyon tüm arazilerin toprak haritaları ve diğer
kıymetlerini de dikkate alarak her parsel için ayrı,
ayrı titiz bir puanlama yapmaktadır.
Derecelendirme çalışmasında amaç parsellerin
birbirlerine göre kıymet faklılıklarını puanlamak
suretiyle ortaya koymaktır.
6. Yeni, yol, sulama ve drenaj ağına uyumlu, blok
(ada) planlamasının hazırlanması.
17
7. Arazi sahiplerinin toplulaştırma sonrasında tarlalarını
nerede istediklerine ilişkin tercihlerinin alınması, Bu
işlem esnasında maliklere, eski parsellerinin ve yeni
blokların olduğu bir pafta gösterilerek tercihleri alınır.
8. Yeni parselasyon planlaması yapılır.
Yeni parselasyon planlamasında; çiftçi tercihleri de dikkate
alınarak;
• Tarla içi hizmet yolu, sulama, drenaj gibi kamu ortak
alanları için gerekli yerler ayrılır.
• Her parselin yol ve sulama suyuna cephe alması sağlanır.
• Sabit tesis içeren parseller eski sahiplerine verilir.
• Tüm maliklerce önem içeren veya kötü konumdaki yerler
aynı sahiplerine verilir.
• Büyük olan parçanın yanına diğer küçük parçalar getirilir.
• Hasım ve hısım ilişkileri gözetilir.
• Aynı yeri almak isteyenler arasında yukarıda sayılan
hususlar doğrultusunda haksızlığa uğratılmayacak bir
planlama yapılır.
18
9. Yeni parselasyon planlaması ve yeni mülkiyet
listeleri mahallinde asılmak suretiyle ilan edilir.
10. Yeni planlamaya ilişkin parsel sahiplerinin
itirazları varsa incelenir. Yeni yapılan planlama
tekrar her kesin görebileceği şekilde ilan edilir.
11. Kesinleşen yeni planlama kadastroca tescil
edilerek yeni tapular oluşturulur.
12. Yeni tapular ve yeni parseller, yeni parsel
sahiplerine teslim edilir.
19
ARAZİ
TOPLULAŞTIRILMASININ
öNEMİ VE FAYDALARI
20
Artan nüfus ve beslenme ihtiyacı, daha fazla
tarımsal ürün elde etme gereği doğurmuştur.
Toprak kaynakları sınırlı olması nedeniyle, aynı
alandan daha fazla ürün elde etme imkânlarını
aramamız gerekmektedir.
Birim alandan sağlanan verimin artırılması;
birtakım yeni buluşlar, kullanılan tohum, gübre,
ilaç, sulama vb. girdilerin miktarı ve kalitesinin
artırılması ve tarımsal bünye ile yakından
ilgilidir. Tarımsal bünyedeki yapısal bozukluklar,
verimi azaltıcı tesirlerde bulunduğu gibi, verimi
artırıcı tedbirlerin alınmasını da
engellemektedir. Bu nedenle tarımsal bünyenin
ıslah edilmesi hususu ön plana çıkmaktadır.
21
Tarımsal bünyenin ıslahı ile alınabilecek
tedbirlerin başlıcaları: Mülkiyet ve tasarruf
rejiminin ıslahı, arazi ıslahı, toprak muhafaza
tedbirlerinin alınması, drenaj ve sulama
çalışmaları gibi tedbirlerdir. Bu tedbirler
demetinin tamamı geniş anlamda Arazi
Toplulaştırması veya Arazi Düzenlemesi adını
verdiğimiz hizmetler kapsamı dâhilinde
bulunmaktadır.
22
Arazi Toplulaştırmasının faydaları başlıklar
halinde şu şekilde sıralanabilir:
1. Nüfus artışı, miras, alım-satım, kiracılık,
ortakçılık gibi nedenlerle ortaya çıkan arazi
parçalılığı ve dağınıklılığını ortadan kaldırarak
işletmelerin uygun büyüklüğe getirmektedir.
2. Çok parçalı oluşun ortaya çıkardığı tarla sınırı,
yol ve su arklarından doğan arazi kayıplarını
azaltmaktadır.
3. Küçük parsellerde, ekim esnasında tarla
sınırına fazla yaklaşılmama nedeniyle doğacak
ürün kayıplarını azaltmaktadır
23
4. Toplulaştırmadan sonra, parseller daha büyük ve
şekilleri daha düzgün olduğundan, makineli tarım daha
kolay yapılmakta ve giderlerde önemli oranda azalmalar
olmaktadır.
5. Küçük parseller bir araya getirileceği için, işletme
merkezi ile parseller arasındaki uzaklık kısalmakta ve
buna bağlı olarak ulaşım giderleri azaldığından; zaman,
işçilik ve yakıttan tasarruf sağlanmaktadır.
6. Parsel sayısı azaldığı, şekilleri düzeldiği ve büyüklükleri
arttığı için; tohum, gübre, ilaç gibi tarımsal girdiler, daha
uygun bir düzeyde kullanılmaktadır.
7. Sulama projelerinin uygulanmasında; eski, dağınık ve
şekilsiz parsellerin sınırlarına bağlı kalma zorunluluğu
olmayacağından, yatırım giderlerinden tasarruf
sağlanmaktadır.
24
8. Her parselin yola ve kanala sınırı olacağından sulama
ve ulaşım randımanı artmaktadır.
9. Parsellerde müştereklikten doğan huzursuzluklar
giderilmektedir.
10. Köy sınırları sabit noktalara dayandırılarak, köyler
arasındaki sınır ihtilafları ortadan kalkmaktadır.
11. Varsa, dağınık ve müşterek haldeki hazine arazisi
birleştirilerek dağıtıma hazır hale getirilmektedir.
12. Kırsal alana yönelik olarak: Çevre koruma, erozyonu
önleme, ağaçlandırma, köy yenilemesi, her türlü yolların
planlaması, köy imar planlarının yapılması, arazi
kullanım planlarının hazırlanması gibi tüm hizmetler;
toplulaştırma projeleri ile birlikte planlanıp
uygulanabilmektedir.
25
13. Proje alanlarındaki sulama projeleri gibi
kamu yatırımları için gerekli araziler, proje
alanına giren parsellerden uygun şekilde
kesinti yapılmak suretiyle kamulaştırma
yapılmaksızın karşılanabilmektedir.
26
KAMU YATIRIMLARI
AÇISINDAN
TOPLULAŞTIRMANIN
FAYDALARI ELE ALIRSAK
27
Bir ülkenin kalkınmasında karayolları, otoyollar,
demiryolları, çok amaçlı barajlar (içme-kullanma,
sulama, taşkın, enerji), sulama ve drenaj kanalları,
hava alanları, maden sahaları, entegre sanayi
bölgeleri, Okul ve güvenlik inşa alanları gibi kamu
yatırımları büyük önem taşımaktadır.
Büyük çoğunluğu kırsal alanda arazi talep eden
yatırımlar kamu kaynakları ile yapılmakta olup
söz konusu araziler için her yıl büyük meblağlarda
kamulaştırma bedelleri ödenmektedir. Yine
toplulaştırma yapılmadan yapılan yatırımlar
sonucu tarım arazileri parçalanmakta, şekilleri
bozulmakta ve kullanılamaz hale gelebilmektedir.
28
Kamu yatırımlarında gerekli olan arazilerin
karşılanmasında ve yatırım maliyetlerinin
azaltılmasında arazi toplulaştırması önemli bir
araçtır. Arazi toplulaştırması uygulanacak
alanlarda tüm parsel sınırları kaldırılmakta,
çiftçilere ait küçük, parçalı ve dağınık parseller
daha az sayıdaki parselde birleştirilerek yeniden
düzenlenmektedir. Bu işlemler yapılırken yol ve
kanal gibi kamu ortak kullanım alanları için %
10’lara varan oranlarda kesinti yapılmakta ve
hazine arazileri de kullanılarak kamulaştırma
ihtiyacı olan yerlerde kullanılabilmektedir.
29
Toplulaştırma düşünülmeden uygulanan sulama
projelerinde; kamulaştırma ve arazilerin
parçalanmasının en az gerçekleşmesi için,
kanalların ve yolların planlaması, parsel sınırlarına
bağlı kalınarak yapılmaktadır. Mevcut parsellerin
küçük ve şekillerinin de düzensiz olması
nedeniyle, kanal uzunlukları gereksiz yere
uzamakta ve tesis maliyetlerini yükseltmektedir.
Arazi toplulaştırması ile birlikte yürütülecek
sulama projeleri bütün bu sakıncaları ortadan
kaldırmakta ve yatırım maliyetlerinde % 40’lara
varan oranlarda tasarruf sağlanabilmektedir.
30
TÜRKİYEDEKİ ARAZİ
TOPLULAŞTIRMA
UYGULAMALARININ DURUMU
31
Türkiye’de işlenebilir tarım arazisi miktarı 25
milyon hektar olup, ekonomik olarak sulanabilir
arazi miktarı 8,5 milyon hektardır. 2011 yılı
verilerine göre halk sulamaları da dahil olmak
üzere yaklaşık 5,4 milyon hektar alan sulamaya
açılmıştır. Böylece ekonomik olarak sulanabilecek
tarım arazisinin % 62’si sulama imkanına
kavuşturulmuştur. İleriki yıllarda sulamaya
açılacak alan ise 3,1 milyon hektardır.
Sulamaya açılmış alanlarda sulama oranları
bölgelere ve tesislere göre değişmekle birlikte % 20
ile % 80 arasında değişmektedir. Sulama
oranlarının düşük olması milli ekonomi için
önemli gelir kayıplarına yol açmaktadır.
32
Sulama şebekelerinde, sulama oranlarının ve
sulama randımanlarının düşük olmasının en
önemli nedenlerinden birisi de sulama
projelerinin toplulaştırmasız ve tarlaiçi geliştirme
hizmetleri dikkate alınmadan inşa edilmesidir.
Uydu verileri ve en son hesaplama teknolojileri
kullanılarak yapılan çalışmaya göre ülkemizde
toplulaştırması yapılabilecek arazi miktarı 14
milyon ha olarak hesaplanmıştır. Bunun 8.5
milyon ha’ı sulu ve 5.5 milyon ha’ı da kuru alanlar
oluşturmaktadır.
33
ARAZİ TOPLULAŞTIRMA
ÇALIŞMALARINI
FOTOĞRAFLAR YARDIMIYLA
ELE ALIRSAK
34
35
36
37
38
ARAZİ TOPLULAŞTIRMA ÖNCESİ VE SONRASI ÇALIŞMALARI RESİM İLE
GÖSTERMEYE ÇALIŞIRSAK
39
TOPLULAŞTIRMA ÖNCESİ VE SONRASI ARASINDAKİ FARKA BAKARSAK
40
TOPLULAŞTIRMA ÖNCESİ VE SONRASI
41
BİR TOLULAŞTIRMA ÖRNEĞİ DAHA
42
BİR ARAZİ TOPLULAŞTIRMA ÖRNEĞİ DAHA
43
TOPLULAŞTIRMA ÖRNEĞİ
44
45
46
47
48
İDEAL BİR TARIM ARAZİSİ İÇİN
SULAMA KANALLARI
TARLALAR
AĞAÇLIK ALANLAR
SPOR ALANLARI
OTLAKLAR
49
TÜRKİYE’DE ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI İNCELEME
KOMİSYONU KASIM-1999
http://www.hkmo.org.tr/resimler/ekler/74PK_736bb10d83a904a_e
k.pdf
HKMO KONYA ŞUBESİ TÜRKİYE’DE ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI
SEMPOZYUMU