Transcript 081206061

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
KAMU ÖLÇMELERİ ÖDEVİ
KONU: ARAZİ TOPLULAŞTIRMASININ KIRSAL ALANA ETKİLERİ
MUZAFFER BAYTEMİR
081206061
İÇİNDEKİLER:
• ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE KIRSAL ALAN TANIMLARI
• KIRSAL ALANDA, ARAZİ PARÇALANMASININ NEDENLERİ VE SAKINCALARI
• PARÇALANMANIN KIRSAL ALANIN EN ÖNEMLİ GEÇİM KAYNAĞI OLAN TARIM
İŞLETMELERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLERİ
• ÇÖZÜM YOLU(ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI)
• TÜRKİYE’DE ARAZİ TOPLULAŞTIRILMASININ TÜZEL YAPISI
• 3083 SAYILI KANUN VE ANAYASANIN “TOPRAK MÜLKİYETİ” BAŞLIKLI 44
ÜNCÜ MADDESİ
• 5403 SAYILI TOPRAK KORUMA VE ARAZİ KULLANIMI KANUNUNA GÖRE ARAZİ
TOPLULAŞTIRMASI:
• KIRSAL ALANDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE ETKİLERİ
• UYGULANMIŞ ÖRNEKLER VE SONUÇLARI
• KAYNAKLAR
ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI:
Arazi toplulaştırılması; aynı şahsa veya çiftçi ailesine ait, çeşitli
nedenlerle, ekonomik üretime imkan vermeyecek biçimde veya
toprak muhafaza ve zirai sulama tedbirlerinin alınmasını
güçleştirecek derecede; parçalanmış, dağılmış, şekilleri bozulmuş
dağınık, küçük arazi parçalarının ve hisselerinin bir araya
getirilerek,
muntazam
şekiller
halinde
birleştirilmesi,
bütünleştirilmesi ve işletmelerin yeniden düzenlenmesi işlemi
olarak tarif edilebilir.
ARAZİ TOPLULAŞTIRMA
*İngilizce: land consolidation
*Almanca: flurbereinigung veya landliche Neuordnung
*Hollandaca:ruilverkaveling
*Fransızca:remembcement olarak ifade edilir.
• Geniş anlamda, yapılan bu çalışma ile çiftçi ailesinin yaşam
düzeyini yükseltecek, tüm teknik, ekonomik ve sosyal
tedbirleri almaktır. Bu sayede Toprak Muhafaza ve Zirai
sulama ve arazi ıslahı tedbirleri daha kolay ve ucuza mal
olabilecektir.
KIRSAL ALAN:
• İlçe sınırları dahilindeki nüfus yoğunluğunun
km2 başına 150 kişiden az olması durumunda
bu ilçenin nüfusu kırsal, 150 kişiden fazla
olması durumunda ise kentsel kabul
edilmektedir
• Türkiye'de kırsal nüfusun yaşadığı yerleşme
birimlerinden kırk bine yakını köy kanununun
uygulandığı ve köy olarak tarif edilen yerleşme
yerleridir. Geriye kalanı 26,000 yerleşim birimi
ise, idari yönden köylere bağlı çiftlik, mahalle,
oba, mezra, iskele ve istasyon gibi çok az
haneli yerleşim yerleridir.
KIRSAL ALANDA, ARAZİ PARÇALANMASININ NEDENLERİ VE
SAKINCALARI:
Herkes kendisine düşen arazide isteğine göre ekim yapmakta
bu ise hem tarımdaki verimliliği düşürmekte hem de tarım
yapabilme maliyetlerini artırmaktadır. Parçalanma, tarım
işletmelerini oluşturan arazilerin parseller halinde değişik
yerlere dağılmış olduğunu ifade eder.
Ülkemizde Arazi parçalanması başlıca sebebleri:
*Doğal koşullar nedeniyle ortaya çıkan zorunlu parçalanma
*Tarımsal faaliyetler nedeniyle ortaya çıkan parçalanma
*Nüfus artışı, miras ve alım satımlar nedeniyle ortaya çıkan
parçalanma
KIRSAL ALANDA , ARAZİ PARÇALANMASI ÜZERİNE
YAŞANAN OLUMSUZLUKLAR:
Ülkemizdeki tarım işletmelerinin kullandıkları arazi miktarı
küçük ölçekte, birbirinden uzak ve çok sayıda parçalardan
meydana gelmiştir. Arazi parçalılığı miras hükümleri, satış,
kanal ve yol inşası vb. nedenlerle gittikçe artmakta ve tarım
işletmeleri, ekonomik işletme büyüklüklerinin altına
düşmektedir. Bu durum tarımsal yapıyı, masrafları ve
üretimi olumsuz yönde etkilemektedir.
*Tarım işletmelerinin büyük bir bölümünün toprağı bir ailenin
geçimini sağlayamayacak kadar küçüktür.
*Kırsal toplum insanının önemli bir bölümünün hiç toprağı
yoktur.
*Halen geçerli olan kiracılık yarıcılık ve ortakçılık düzeni
ekonomik ve verimli tarım yapılmasını engellemektedir.
*Tarım işletmelerinin büyük bir çoğunluğunda araziler
küçük parseller halinde dağınık ve şekilleri düzensizdir.
*Artan nüfusun tarım dışı sektörlere çekilememesi ve diğer
nedenlerinden dolayı, tarım işletmelerinin sahip olduğu
arazilerde parçalanma sürmekte ve ekonomik işletme
büyüklüğünün altına düşülmektedir. Bunun için ülkemizde
süratle arazi toplulaştırması yapılarak, dağınık ve parçalı
arazilerin birleştirilmesi suretiyle bir işletme bünyesi
bütünlüğü sağlanmalıdır.
PARÇALANMANIN KIRSAL ALANIN EN ÖNEMLİ GEÇİM KAYNAĞI
OLAN TARIM İŞLETMELERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLERİ:
*Arazinin kullanımındaki etkileri
*Üretim Üzerine Etkisi
*İşçilik Giderleri Üzerine Etkisi
*Makina Verimi Üzerine Etkisi
*Sulama Projelerindeki Olumsuz Etkileri
“KIRSAL ALANDA YAŞANAN BU SORUNLARDAN
KAYNAKLANAN 3 TEMEL SONUÇ ÇIKAR:
1)Kırsal alanda yaşayan vatandaşların gelir düzeyinin
düşmesi ve maddi zararı, buna bağlı olarakda topraktan
kopma olaylarının yaşanması.
2)Kırsal alanda yaşayan ve toprağı olmayan vatandaşın zor
ve düşük seviyedeki ekonomik durumu.
3)Topraklarımızı verimli olarak kullanılamaması ve maddi
zararlardan dolayı tarımın azalması. Bunlara bağlı olarakda
Ülkemizin tarım ürünlerinde de dışa bağımlı olması ve Ülke
ekonomisinin düşüşü.
ÇÖZÜM:
KIRSAL ALANDA;
ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI
VE
ARAZİ DÜZENLEMESİ
TÜRKİYE’DE ARAZİ TOPLULAŞTIRILMASININ TÜZEL YAPISI:
*Arazi
toplulaştırmasının tüzel yapısını, başta 1982
Anayasası ile 4721 Sayılı Yurttaşlar Yasası olmak üzere, 3083
sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım
Reformu yasası, 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi
Kullanımı yasası ve ilgili diğer yasa ve yönetmelikler
oluşturmaktadır.
*Anayasanın 44. Maddesi’ne göre; Devlet, toprağın verimli
olarak işletilmesini korumak ve geliştirmek, erozyonla
kaybedilmesini önlemek ve topraksız olan veya yeter
derecede toprağı bulunmayan çiftçilikle uğraşanlara toprak
sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri alır. Değişik tarım
bölgeleri ve çeşitlerine göre toprağın genişliğini tespit
edebilir.
TÜRKİYE’DE ARAZİ TOPLULAŞTIRILMASININ TÜZEL YAPISI:
*4721 Sayılı Yurttaşlar Yasasının 755. maddesine göre; Su
yollarını düzeltme, sulama, bataklık yerlerini kurutma, yol
açma, orman yetiştirme, arazileri toplulaştırma gibi
iyileştirme işleri, ancak ilgili maliklerin ortak girişimleriyle
yapılabilecekse, arazinin yarısından fazlasına sahip
bulunmak koşuluyla maliklerin üçte ikisinin bu yolda karar
vermeleri gerekir. Diğer malikler de bu karara uymak
zorundadır. Alınan karar, tapu kütüğünün beyanlar
sütununda gösterilir.
3083 SAYILI KANUN ve ANAYASANIN “TOPRAK MÜLKİYETİ”
BAŞLIKLI 44 ÜNCÜ MADDESİ:
*Anayasanın 44. maddesinde; “Devlet, toprağın verimli
ve ekonomik olarak işletilmesini korumak ve
geliştirmek, erozyonla kaybedilmesini önlemek ve
topraksız olan veya yeter toprağı bulunmayan çiftçilikle
uğraşan köylüye toprak sağlamak amacıyla gerekli
tedbirleri alır. Kanun, bu amaçla, değişik tarım bölgeleri
ve çeşitlerine göre toprağın genişliğini tespit edebilir.
Topraksız olan veya yeter toprağı bulunmayan çiftçiye
toprak sağlanması, üretimin düşürülmesi, ormanların
küçülmesi ve diğer toprak ve yer altı servetlerinin
azalması sonucunu doğuramaz. Bu amaçla dağıtılan
topraklar bölünemez, miras hükümleri dışında
başkalarına devredilemez ve ancak dağıtılan çiftçilerle
mirasçıları tarafından işletilebilir. Bu şartların kaybı
halinde, dağıtılan toprağın Devletçe geri alınmasına
ilişkin esaslar kanunla düzenlenir”. hükmüne sahiptir.
5403 SAYILI TOPRAK KORUMA VE ARAZİ KULLANIMI
KANUNUNA GÖRE ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI:
*Arazilerin doğal ve yapay etkilerle bozulmasını ve
parçalanmasını önlemek, parçalanmış arazilerde ise
doğal özellikleri, kullanım bütünlüğü ve mülkiyet
hakları gözetilerek birden fazla arazi parçasının
birleştirilip ekonomik, ekolojik ve toplumsal
yönden
daha
işlevsel
yeni
parsellerin
oluşturulmasını ve bu parsellerin arazi özellikleri ve
alanı değerlendirilerek kullanım şekillerinin
belirlenmesini, köy ve arazi gelişim hizmetlerinin
sağlanmasını ifade eder
KIRSAL ALANDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE
ETKİLERİ:
1) İşletmelerin Net Arazi Kullanma Alanında Artış :
*Tarla tarımında genellikle parsel sınırına yaklaşamama
nedeniyle sınıra paralel 30 cm genişliğindeki bir toprak
şeridi ekilememektedir. Bu durum bir kısım arazinin boş
kalmasına ve üretim kaybına yol açmaktadır.
*Yapılan bir araştırmaya göre, toplulaştırmadan önce 5
parçadan oluşan 33.8 dekarlık bir tarım işletmesinin
mülkiyet haritasından yapılan ölçümlere göre parsel
kenarları toplamı 1929 m ve bu işletmede, ürün
alınamayan arazi miktarı (1929x0.30)=578.7 m2 olarak
saptanmıştır.
KIRSAL ALANDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE
ETKİLERİ:
*Toplulaştırmadan sonra tek bir parsel haline gelen bu
işletmede yeni parselin kenar uzunlukları toplamı 742 m ve
ekilemeyen alan miktarı 222.6 m2 olarak bulunmuştur.
*Arazi kaybı farkları karşılaştırıldığında, toplulaştırma ile bu
işletmenin 356.1 m2 daha fazla arazi işleyebileceği ve net
arazi kullanma alanının artabileceği belirlenmiştir.
KIRSAL ALANDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE
ETKİLERİ:
2)Parsel Sayısı Azalmakta, Parsel Büyüklükleri Artmakta,
Parsel şekilleri düzenlenmekte ve şahıslara Ait Hisseler
birleştirilmektedir.
*Toplulaştırma projelerinin uygulanmasından sonra
proje alanındaki parsel sayısı azalırken, parsel
büyüklükleri
artmakta
ve
parsel
şekilleri
düzeltilmektedir. Ayrıca değişik parsellerde dağılmış
bulunan şahıslara ait arazi mülkiyet hisseleri
birleştirilerek tüm bir parsel haline getirilmektedir.
KIRSAL ALANDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE
ETKİLERİ:
3) Parsellerin Korunmasında Kullanılan Malzemede
Azalma Olmaktadır.
*Ülkemizde özellikle entansif tarım yapılan alanlarda
parsellerin tel çit, duvar, tahta perde ve bitkisel
çitlerle
korunmasına
çalışılmaktadır.Parselleri
dağınık ve küçük olan işletmelerde kenar
uzunluklarının fazla oluşu nedeniyle koruma
materyalinin
miktarı
da
fazla
olmaktadır.Toplulaştırmadan
sonra
birleşen
parsellerin kenar uzunluklarında ise belirli bir
azalma olduğundan, korumada kullanılan malzeme
miktarının azalması nedeniyle işletme giderleri
olumlu yönde etkilenmektedir
KIRSAL ALANDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE
ETKİLERİ:
4) İşletme Merkezi İle Parseller Arasındaki Uzaklıkta
Azalma Olmaktadır.
*Tarım işletmelerinde toprak işlenmesi, ekim, dikim,
bakım ve hasat gibi çeşitli faaliyetler için işletme
merkezinden veya köyden ayrı ve değişik yerlerde bulunan
tarlalara gidip gelme sırasında, çiftçilerin parsel sayısıyla
orantılı olarak fazla yol katetmesi iş, zaman ve akaryakıt
kaybıyla; taşıt ve makinaların yıpranmasına yol açmaktadır.
Arazi toplulaştırması uygulamaları ile bu kayıpların en az
düzeye inmesinin sağlanabileceği açıkça ortaya
çıkmaktadır.
KIRSAL ALANDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE
ETKİLERİ:
örneğin;
*Erzincan-Güllüce köyü arazi toplulaştırma projesinde ise
aynı uzaklığın ortalama %37 oranında azaltılması mümkün
olmuştur. Orta derecede entansif çalışan bir tarım
işletmesinde 1000 m uzaklıktaki bir tarlaya 500 m’ lik bir
uzaklık eklenmesi, saf hasıla üzerinde %5 olumsuz etki
yaptığına göre arazi toplulaştırmasının sadece ulaşımda
sağladığı olanaklar nedeniyle tarım işletmelerinin net gelir
artışı üzerinde önemli derecede etkili olduğu söylenebilir.
KIRSAL ALANDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE
ETKİLERİ:
5) Teknik Tarım Yöntemlerinin Uygulanmasında Kolaylık,
İşçilik Gereksinmesinde Azalma Olmaktadır.
*Toplulaştırma uygulamasıyla bir işletmeye ait bütün
parsellerin bir araya getirilmesi, şekillerinin düzenlenmesi
ve alt yapı tesislerinden bütün işletmelerin eşit oranda ve
tekniğe uygun bir düzeyde yararlanmasının bir sonucu
olarak, her türlü işletme faaliyetlerinde teknik tarım
yöntemlerinin uygulanmasında kolaylıklar sağlanmaktadır.
Bunlar arasında makina kullanma, ekim nöbeti ve entansif
tarım olanaklarının artması; toprak işlenmesi, ekim, dikim,
bakım ve hasat işlerinin kolaylaşması; sulama randımanının
artması; iş gücü ve zaman gereksinmesinde tasarruf
sağlanması gösterilebilir.
KIRSAL ALANDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE
ETKİLERİ:
Örneğin:
*Adana-Ceyhan-Doruk köyünde planlanan toplulaştırma
projesinde tarım arazilerine yalnız pamuk ve soya ekilmesi
halinde, işletme parsel uzaklığında meydana gelen
azalmanın bir yılda 11.460.073 Mj eşdeğerinde enerji
tasarrufu sağlayabileceği hesaplanmıştır.
KIRSAL ALANDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE
ETKİLERİ:
6) Sulama projelerinin yatırım giderlerinde tasarruf
sağlanmaktadır.
*Yurdumuzda uygulanmakta olan kalkınma planlarında
tarımsal yatırımlar, sulama geliştirme yatırımlarını da
kapsamaktadır. Bunlar devlet sulama sistemlerinin
geliştirilmesi
amacıyla
öncelik
verilen
yatırımlardır.Uygulanacak sulama geliştirme projelerinin en
ekonomik
şekilde
gerçekleştirilmesinde
arazi
toplulaştırması önemli bir etken olmaktadır. Yapılan
araştırmalar
ülkemizde
arazi
toplulaştırması
uygulamalarının,
sulama
geliştirme
projelerinin
giderlerinde, ortalama %36.7 tasarruf sağlandığını ortaya
çıkarmıştır
KIRSAL ALANDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE
ETKİLERİ:
Örneğin;
*Bursa-Karacabey
DSİ
sulama
projesinde,
kanal
uzunluklarının kısalması, kanalet tiplerinin küçülmesi ve
sanat yapılarındaki azalmanın, proje maliyetinde % 30
oranında tasarruf sağlayabileceği belirlenmiş ve ayrıca
büyük rakamlara erişen kamulaştırma bedelinin ortadan
kalktığı açıklanmıştır.
KIRSAL ALANDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE
ETKİLERİ:
7)Tarım İşletmelerinde Verim ve Gelir Artışı Sağlanmaktadır
*Arazi toplulaştırması proje alanlarında, toplulaştırmadan sonra
işletmelerin net arazi kullanma alanının artması, işletme merkezi ile
parseller arasındaki uzaklığın azalması, parsellerin korunması için
alınan önlemlerin maliyetindeki azalma, teknik tarım yöntemlerinin
uygulanmasında sağlanan kolaylık, iş gücü ve zamandan sağlanan
tasarruf, üretimin ve net gelirin artışını oluşturan etkenler olarak
gösterilebilir.Ancak arazi toplulaştırması ile birlikte fiziksel tesislerin
de yapılması, gelir artışında toplulaştırmanın ne derece etkili
olduğunun ayrıca ortaya çıkarılmasını gerektirir. Bu tip projelerde
toplulaştırmanın sağladığı artışın %15 dolayında olduğunu
belirtmektedir.
KIRSAL ALANDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE
ETKİLERİ:
Örneğin;
*Eskişehir-Alpu DSİ sulamasında toplulaştırmanın teknik ve
ekonomik analizinin yapıldığı bir araştırmada proje alanında
toplam net gelirin %22.3 oranında arttığı belirlenmiştir.
KIRSAL ALANDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI VE
ETKİLERİ:
8)Proje Alanındaki Çiftçiler Arasında Huzur Sağlanmaktadır.
*Ülkemizde arazi mülkiyeti çok önemli bir değerdir. Bu nedenle
varisler ve komşular arasında süregelen mülkiyet anlaşmazlıkları
sosyal huzurun bozulmasında yerel yönetim ve yargı
kuruluşlarına sık sık başvurulmasında başlıca etkenler olarak
gösterilmektedir.
*Arazi toplulaştırması bu tür anlaşmazlıkların bir bölümünün
ortadan kaldırılmasında veya tamamen çözümlenmesinde ve
dolayısıyla sosyal huzurun nispeten sağlanmasında etkili bir rol
oynamaktadır.Sonuç olarak arazi toplulaştırmanın katkıları tüm
araştırmalar ile ispatlanmıştır.
KAYNAKLAR
• Tarım Reformu Genel Müdürlüğü kaynakları
• www.Perweb.firat.edu.tr
• http://www.hkmo.org.tr/resimler/ekler/e840aa958
3592e7_ek.pdf
• Sayın Hocalarımızın ders notları