Transcript 091205036

ARAZİ TOPLULAŞTIRMASINI GEREKLİ
KILAN NEDENLER VE ARAZİ
TOPLULAŞTIRMASININ FAYDALARI
Mahir GÜRDAL
Selçuk Üniversitesi
Harita Mühendisliği Bölümü
Selçuklu/KONYA
Mevcut durum
Ülkemizin artan nüfusuna karşın tarım topraklarının
arttırılamaması, tarımsal alanların etkin bir şekilde
kullanılmasını gerektirmektedir.
Ülkemizde tarım arazileri çeşitli nedenlerle küçülmüş,
parçalara bölünmüş, verimliliği, karlılığı olması
gerekenden çok aşağılarda kalmıştır. İşletme
büyüklüklerinin istenen değerlerin altına düşmesi,
ekonomik tarım yapılmasını imkânsız hale
getirmektedir.
Mevcut durum
Artan nüfus ve beslenme ihtiyacı, daha fazla
tarımsal ürün elde etme gereği doğurmuştur.
Toprak kaynakları sınırlı olması nedeniyle, aynı
alandan daha fazla ürün elde etme imkânlarını
aramamız gerekmektedir. Birim alandan sağlanan
verimin artırılması; birtakım yeni buluşlar,
kullanılan tohum, gübre, ilaç, sulama vb. girdilerin
miktarı ve kalitesinin artırılması ve tarımsal bünye
ile yakından ilgilidir. Tarımsal bünyedeki yapısal
bozukluklar, verimi azaltıcı tesirlerde bulunduğu
gibi, verimi artırıcı tedbirlerin alınmasını da
engellemektedir.
Araziler çeşitli nedenlerle parçalanırlar
 Miras ve intikal yoluyla parçalanma
 Hisseli ve bölünerek yapılan satışlarla parçalanma
 Sermaye ve işgücü yetersizliğinden dolayı yapılan




kiracılık ve ortakçılık yoluyla parçalanma
Muhtelif amaçlarla yapılan kamulaştırmalar
yoluyla parçalanma
Tarım kesimindeki yüksek nüfus yoğunluğu
baskısı
Mera ve yaylak parçalanmaları
Coğrafi ve topografik konumdan dolayı oluşan
parçalanmalar
Arazi parçalanması
Bu olumsuzluğu önlemenin yolu: öncelikle tarım
arazilerindeki daha fazla parçalanmayı ve
bozulmayı önleyici; yasal, hukuksal düzenlemeler
yapmak; sonrasında da bugüne kadar oluşmuş
küçülmelerin, parçalanmaların, düzensizliklerin
(şekil bozuklukları gibi) iyileştirilmesidir. Bunu
yapmanın yolu, arazi toplulaştırması dediğimiz
çalışmanın yapılmasıdır.
Toplulaştırma nedir?
Dar anlamda; parçalanmış arazilerin hiçbir altyapı
düzenlemesi yapılmadan birleştirilmesi olan
toplulaştırma geniş anlamda; parçalanmış
arazilerin birleştirilmesinin yanında sulama ,
drenaj, ulaşım, toprak-su koruma önlemleri ve
kırsal yerleşimin ihtiyaçları olan tüm altyapı tüm
alt yapı hizmetlerini kapsamaktadır
Toplulaştırma neden gerekli?
 Ekonomik üretime olanak tanımayacak şekilde




hisseli ve parçalı arazileri birleştirilmesi
Yeni yolların, sulama ve kurutma kanallarının
açılması
Az topraklı ya da topraksız çiftçilerin
topraklandırılması
Büyük toprak maliklerine bırakılacak toprakların
belirlenmesi ve fazlasının kamulaştırılması
Kırsal alanda yerleşimin yeniden düzenlenmesi
yolunda önlemlerin alınmasını için toplulaştırma
gereklidir.
Toplulaştırmayı zorunlu kılan nedenler?
 Arazi parçalanmasının tarım işletmelerinde
işgücü, girdi, sermaye ve üretim kayıplarını
artırması
 Arazilerin bir kısmının mevcut servis yolları,
sulama ve drenaj kanallarından yararlanamaması
 Parsellerin miras yoluyla bölünmesi veya
şekillerinin bozuk olması
 Sulama, toprak muhafaza veya devlet yolu gibi
projelerle yeni kanal ve yollarla parsellerin daha da
parçalanması
Toplulaştırmayı zorunlu kılan nedenler?
 Topoğrafik yapının parsel sınırlarına bağlı
kalmaksızın arazi tesviyesini gerektirmesi
 Sulama, karayolu, otoyol ve demiryolu gibi kamu
yatırımlarında kamulaştırma bedellerinin
yüksekliği vb. gerekçelerden biri veya birkaçının
bir arada mevcut olması arazi toplulaştırmasını
gerekli kılmaktadır
Toplulaştırmadan sonra düzgün şekilli
araziler oluşur
Toplulaştırmadan sağlanan yararlar
 Arazi düzenlemesi neticesinde işletme merkezi ile
parseller arasındaki mesafe azalmaktadır
 Arazi düzenlemesi sonrasında parsel adeti
azalmakta, net arazi kullanma alanı ve parsel
büyüklüğü artmakta, parsel şekilleri düzenli hale
gelmektedir
 Müşterek mülkiyet şekli işletme ve yatırım
yönünde iyi bir mülkiyet şekli değildir. Arazi
düzenlemesi, miras yoluyla intikal eden veya hisse
satın almalarla ortaya çıkan müşterek mülkiyeti
büyük ölçüde ortadan kaldırmaktadır
Toplulaştırmadan sağlanan yararlar
 Aynı işletmeye ait parsellerin bir araya getirilmesi,
tarla içi geliştirme hizmetlerinden bütün
parsellerin yararlanması sonucunda sulama,
makine kullanma, toprak işleme, bakım, dikim,
hasat işleri kolaylaşmakta ve teknik sulama
metodlarının uygulanması sayesinde işgücü ve
zamandan tasarruf sağlanmaktadır
 Parsellerin korunmasında kullanılan malzemeden
tasarruf sağlanır ve parsel sınırlarına parsel taşları
gömüldüğünden sınır tecavüzleri önlenir
Toplulaştırmadan sağlanan yararlar
 Parseller arasında yaklaşık bir metre genişliğinde
‘an’ diye tabir edilen sınır hatları azalır, bu
alanlarda tarım amaçlı kullanılan topraklara katılır
 Varisler ve hissedarlar arasında süregelen arazi
kullanma anlaşmazlıkları, çiftçiler arasındaki
sulama suyu, yol ve sınır ihtilafları sosyal huzurun
bozulmasında etkili unsurlar olarak görülmektedir.
Arazi düzenlenmesi bu tür anlaşmazlıklarla da
çözüm getirdiğinden sosyal huzurun temininde de
önemli ölçüde yarar sağlar
Toplulaştırmadan sağlanan yararlar
 Tarımsal verim artışı sağlanır
 Arazi düzenlemesi yapılan sulama projelerinin
maliyetinde tasarruf sağlamaktadır
 Üretilemeyen kaynak olan toprak; korunur ve
geliştirilir
Toplulaştırmanın çiftçi açısından faydaları
 Parçalı ve dağınık araziler birleştirilmektedir: Bir
kişinin köy sınırı içerisinde birden fazla arazisi
varsa bunlar birleştirilerek mümkün olduğunca
tek parça haline getirilmesi sağlanıyor
Toplulaştırmanın çiftçi açısından faydaları
 Tarım arazileri düzgün şekilli parsellere
dönüştürülmektedir: Şekilleri düzgün olmayan
(üçgen, beşgen, yay şeklinde) araziler düzgün
şekillere (dikdörtgen, kare) getirilerek hem
işlenmesi kolaylaşmaktadır hem de işleme ve
bakım masrafları azalmaktadır.
Toplulaştırmanın çiftçi açısından faydaları
 Her tarla sulama kanalına kavuşturulmaktadır:
Toplulaştırma ile birlikte sulama projelerinin de
yapılması halinde, her tarlanın yapılmış veya
yapılacak olan sulama kanalına cephesi olacak,
yani tarlalar sulama şebekesinden doğrudan
suyunu alabilecektir
Toplulaştırmanın çiftçi açısından faydaları
 Her tarla yola kavuşturulmaktadır: Toplulaştırma
öncesi yolu bulunmayan bir çok tarla varken,
toplulaştırma sonrasında tarım arazilerinde yolu
bulunmayan tarla kalmayacaktır
Toplulaştırmanın çiftçi açısından faydaları
 Ulaşım daha kolay ve ekonomik hale gelmektedir:
Parçalı ve farklı mevkilerde bulunan arazilere
ulaşım, daha çok zaman, işgücü ve mali kayıplara
neden olurken; Toplulaştırma sonrası araziler
mümkün olduğunca tek parçalı olacağından bu
kayıplar önlenmiş olacaktır
Toplulaştırmanın çiftçi açısından faydaları
 Tarım makinalarının kullanımı daha ekonomik
olmaktadır: Parçalı, küçük ve şekilleri düzgün olmayan
arazilerde traktör, biçerdöver, gibi tarım makinalarının
çalışması, üretici ve makine sahibi için aşırı derecede
masraflı iken; tek parçalı, büyük ve düzgün şekilli
tarlalarda bu makinaların kullanılması üretici ve iş
makinası sahibi açısından daha ekonomik olmakta,
zaman ve işgücü açısından da tasarruf sağlanmaktadır
Toplulaştırmanın çiftçi açısından faydaları
 Ekilebilir arazi miktarları artmaktadır: Toplulaştırma
öncesi çok parçalı tarım arazilerinde, tarlaların sayısı
fazla olduğundan tarla sınırlarının toplam uzunluğu
da fazla olmaktadır. Bu da ekilebilecek alanların
ekilemeyerek boş kalması demektir. Toplulaştırma
sonucu oluşan tek parçalı ve büyük tarlalarda tarla
sınırı azalacağından ekilebilecek arazi miktarları
artmaktadır
Toplulaştırmanın çiftçi açısından faydaları
 Zirai mücadele ve gübreleme
kolaylaşmaktadır: Toplulaştırma öncesi küçük ve
şekilleri bozuk arazilerde, zirai mücadele ve
gübreleme gibi çalışmaların yapılması hem zor
olmakta hem de çoğu zaman ekonomik
olmamaktadır. Toplulaştırma sonrası araziler
düzgün şekilli olacağından bu işlemler daha kolay
ve ekonomik olacaktır
Toplulaştırmanın çiftçi açısından faydaları
 Kullanılmayan küçük araziler
değerlendirilmektedir: Toplulaştırma öncesi karayolu,
demiryolu, kanal gibi projeler sebebiyle bölünen ve bir
kısmı küçük olduğundan dolayı kullanılamaz hale
gelen özel mülkiyetteki araziler ile kullanılmayan eski
yollar ve dere yatakları gibi alanlar da toplulaştırma ile
tarıma kazandırılacaktır
Toplulaştırmanın çiftçi açısından faydaları
 Tarla sahipleri arasındaki anlaşmazlıklar ortadan
kalkmaktadır: Toplulaştırma öncesi çok parçalı
arazilerin olduğu sahalarda ulaşım yolu, su sorunu,
sınır ihtilafları gibi sebeplerden dolayı mülk
sahipleri arasında olabilecek nizalar, toplulaştırma
sonrası her parselin su ve yol sorunu olmayacağı
için ortadan kalkmış olmaktadır
Arazi anlaşmazlıkları toplum huzurunu bozar
Toplulaştırmanın çiftçi açısından faydaları
 Tarım için en ideal parsel ebatları
oluşturulmaktadır: Toplulaştırma öncesi arazilerin
ebat ve alanları, hiçbir bilimselliğe dayanmadan
miras yoluyla bölünerek gelişigüzel oluşmaktadır.
Toplulaştırma sonrası dağıtılacak parsellerin
ebatları; toprağın bünyesi, arazinin meyili,
ekilecek ürünler, sulama yönü vb. kriterler dikkate
alınarak oluşturulmaktadır
Toplulaştırma öncesi
Toplulaştırma sonrası
Toplulaştırmanın çiftçi açısından faydaları
 Kadastro yenilenmiş olmaktadır: Kadastro
çalışmaları eski tarihlerde yapıldığı için, sınır ve
alan uyuşmazlıkları gibi birçok sorunlar
yaşanmaktadır. Toplulaştırma çalışması ile kanal,
yol gibi tesisler ile yeni dağıtılan tarım arazileri en
son ölçme teknikleri ile ölçülerek kadastro
paftaları hazırlandığından, o bölgenin kadastrosu
da yenilenmiş olacağı gibi o güne kadar var olan
birçok sorunların önüne geçilmiş olacaktır
 Köy yerleşim yerleri iyileştirilmekte ve
geliştirilmektedir
Toplulaştırma öncesi
Toplulaştırma sonrası
Sonuç
 Arazi toplulaştırma planlaması sonucunda
tarımsal işletmeler, ulaşım, sulama ve teraslama
gibi birçok alt yapı hizmetlerine kavuşmaktadır.
Bu imkanlar tarımsal gider maliyetlerini
azaltmakta ve işletmeleri daha karlı hale
getirmektedir. Bu yüzden arazi toplulaştırma, daha
doğru tabirle arazi düzenleme çalışmaları ülke
genelinde derhal yapılmalıdır.
TOPRAĞINA SAHİP ÇIK
TÜRKİYE ÇÖL OLMASIN
TEŞEKKÜRLER
Kaynaklar
 Yomralıoğlu, T. ve Çete, M., (2005), Türkiye İçin
Sürdürülebilir Bir Arazi Politikası İhtiyacı, TMMOB
HKMO X. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı,
ss:x, Ankara.
 İnan, H. ve Yomralıoğlu, T., (2006), Türkiye'de Tarım
Reformu Uygulamalarının Konumsal Veri ve Bilgi
İhtiyacı Açısından İrdelenmesi: Trabzon Örneği, Tarım
Bilimleri Dergisi, Sayı:4, Cilt:12, ss:313-322, ISSN 13007580, Ankara.
 Çay,T.,Arazi Düzenlemesi Çalışmalarında Proje
Planlaması Ve Yönetimi,Expres Yayınları,Konya ,1996
Kaynaklar
 Parlak, Z. Kırsal Alanda Arazi Toplulaştırma
 DPT , 2001. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı,
Devlet Planlama Teşkilatı Harita, Tapu Kadastro,
Coğrafi Bilgi ve Uzaktan Algılama Sistemleri (Arazi
ve Arsa Politikaları, Arazi Toplulaştırması, Arazi
Kullanımı) Özel İhtisas Komisyonu Raporu,
Ankara.