Transcript آموزش نظام آراستگی 5S

1
‫دوره آموزشی‬
‫نظام ساماندهی و آراستگی محيط‬
‫کار(‪)5S‬‬
‫مدرس ‪ :‬عليرضا سجوديان‬
‫‪2‬‬
‫نكات الزم براي افزايش اثربخشي دوره‬
‫عدم استفاده از موبايل در كالس‬
‫مشاركت فعال در كالس و كارهاي تيمي‬
‫همراهي كامل با توجه به محدوديت زماني‬
‫احترام به افكار و عقايد شركتكنندگان در دوره‬
‫‪3‬‬
‫در طول اين دوره‪:‬‬
‫پرسش و پاسخ‬
‫ارائه نمونه‬
‫شرح مطالب‬
‫‪4‬‬
5
‫تعاریف و مبانی‬
‫‪6‬‬
‫‪5S‬چيست؟‬
‫تعریف‪:‬‬
‫مجموعه ای از استانداردها و فعالیتهای ی که در قالب یک نظام فرهنگی ‪،‬مدیریتی وایجاد محیطی سامان یافته ‪،‬‬
‫مرتب ‪ ،‬پاکیزه ‪ ،‬زیبا ‪ ،‬دلپذیر ‪ ،‬خالق و حفظ ان ‪ ،‬تاکید دارد ‪.‬‬
‫‪7‬‬
‫هدف نهایی بکارگیری ‪ 5S‬پیشگیری از اتالف است و اصول‬
‫اساسی این مفهوم به صورت زیر‬
‫‪8‬‬
‫اصل‬
‫‪ 5S‬ژاپنی‬
‫بیان‬
‫شده است‪:5‬ت‬
‫انگلیسی‬
‫(فارسی)‬
‫مفهوم کلی‬
‫ساماندهی‬
‫‪Seiri‬‬
‫‪Sort‬‬
‫تفکیک‬
‫جداسازی اقالم غیر ضروری‬
‫ازضروری و تعیین تکلیف آن ها ‪.‬‬
‫نظم و ترتیب‬
‫‪Seiton‬‬
‫‪Organize‬‬
‫ترتیب‬
‫چیدمان لوازم مورد نیاز بطوریکه‬
‫دسترسی به آن ها در کوتاهترین‬
‫زمان میسر باشد ‪.‬‬
‫پاکیزه سازی‬
‫‪Seiso‬‬
‫‪Clean‬‬
‫تمیزی‬
‫نظافت محیط کار و لوازم بطوریکه‬
‫هیچ آلودگی و غباری مشاهده نشود ‪.‬‬
‫استاندارد سازی‬
‫‪Seiketsu‬‬
‫‪Standardize‬‬
‫تداوم‬
‫تهیه و تدوین رویه ها و‬
‫استانداردهای مشخص جهت انجام‬
‫امور ‪.‬‬
‫انضباط و نگهداری‬
‫‪Shitsuke‬‬
‫‪Discipline‬‬
‫تعلیم‬
‫ایجاد فرهنگ ‪ .‬نهادینه کردن‬
‫ساماندهی در سازمان با آموزش‬
‫اهداف اجرای‪5S‬‬
‫‪9‬‬
‫دو نوع ‪5S‬‬
‫‪ 5S -1‬فكري(نظم فكري) ‪:‬‬
‫محيط ذهن‬
‫بهبود فرهنگ رفتاري ‪،‬نظم دهي به افكار‪،‬تصورات‪ ،‬معتقدات وادراك و‪ ....‬درفضاي ذهن‬
‫‪5S -2‬فيزيكي(نظم فيزيكي) ‪:‬‬
‫محيط كار‬
‫بهبود فرهنگ كاري ‪،‬نظم دهي به ابزار‪،‬تجهيزات ومستندات ومدارك و‪ ....‬درفضاي كار‬
‫‪10‬‬
11
Seiri
12
‫مفهوم تفكيك و سواكردن‬
‫کاربرد ساماندهی – موضوع مدیریت اولویت ها – است ‪.‬‬
‫هدف ازتفكيك و پاكسازي‬
‫تفكيك اقالم ضروري ازغيرضروري و مرتب ساختن محيط كار مي باشد‪.‬‬
‫براي تحقق اين هدف‪:‬‬
‫اولين گام‪ ،‬طبقه بندي اشياءو فعاليت ها براساس اهميت انها مي باشد‪.‬‬
‫لذا‪:‬‬
‫براي طبقه بندي بايد ازجدول كاربردي استفاده كرد‪.‬‬
‫‪13‬‬
‫جدول كاربردي تفكيك وپاكسازي‬
‫درجه‬
‫نياز‬
‫به‬
‫ندرت‬
‫تواتركاربرد‬
‫چيزهاي ي كه درسال گذ شته استفاده نشده اند‪.‬‬
‫چيزهاي ي كه درماه گذشته يكبار استفاده نشده اند‪.‬‬
‫بعضي‬
‫اوقات‬
‫چيزهاي ي كه درماه گذشته يكبار استفاده شده اند‪.‬‬
‫چيزهاي ي كه درماه گذشته بيشتراز يكبار استفاده‬
‫شده اند‪.‬‬
‫مكرر زياد و‬
‫چيزهاي ي كه درهفته يكبار استفاده مي شوند‪.‬‬
‫چيزهاي ي كه هرروز استفاده مي شوند‪.‬‬
‫چيزهاي ي كه درطول روز مكرراستفاده مي شود‪.‬‬
‫‪14‬‬
‫اولويت واقدام‬
‫انهارا حذف كنيد يا‬
‫درمحلي دورتر نگهداريد‪.‬‬
‫انهارا درمحل كارو دريك‬
‫مركزيت قراردهيد‪.‬‬
‫انهارا درمحل كار و‬
‫دردسترس قراردهيد‪.‬‬
‫)درفاصله ‪40‬تا‪60‬سانتيمتري(‬
‫قانون‪2 :‬دست‬
‫پرسش هاي اساسي براي انجام تفكيك وپاكسازي(‪)Seiri‬‬
‫هنگام تصميم گيري‬
‫در مورد اقالم وكاهش موجودي با اين سؤاالت روبرو هستيم‪.‬‬
‫‪-1‬ايا اين اقالم دراينجا مورد نياز است؟(مشخص كردن درجه نياز)‬
‫‪-2‬ايا ممكن است درجاي ديگري به اين قلم نيازباشد؟كجا؟‬
‫‪-3‬ايا بايد اين قلم را درانباري دورتر از محل فعلي ذخيره كرد؟‬
‫‪-4‬ايا اين قلم بايد تعمير شود؟ بعد از تعميردركجا نيازاست؟‬
‫با جواب سؤاالت فوق‪ ،‬اقالم غيرضروري مشخص مي شوند‪.‬‬
‫‪15‬‬
‫شناساي ي موقعيت اقالم غيرضروري‬
‫‪-1‬قفسه ها وگنجه ها ‪- 2‬گذرگاه ها وگوشه ها ‪-3‬محل نگه داري لوازم ‪-4‬مكان نگهداري اقالمي كه ممكن است دراينده استفاده‬
‫شوند ‪-5‬كنار ستونها وراه پله ها ‪-6‬ك ف طبقات ‪،‬روي زمين وپارتيشن ها‬
‫‪-9‬فضای ازاد‬
‫‪16‬‬
‫‪-7‬ديوار ها و تابلوي اعالنات ‪- 8‬انبار ها واتاق ها‬
‫‪SEIRI‬‬
‫تفکیک وپاكسازي‬
‫لوازم غيرضروري‬
‫ضروري نيست اما ‪...‬‬
‫درجه نياز به ندرت وبعضي اوقات‬
‫لوازم ضروري‬
‫انبار‪/‬بايگاني‬
‫ازمحيط خارج مي شود‬
‫‪17‬‬
‫(مكاني دورترازمحل مورد نظر)‬
‫‪SEITON‬‬
‫برچـسـب قـرمـز (‪)red tag‬‬
‫‪‬در محيطهاي كار‪ ،‬قبل از ‪ 5s‬ميتوان بسياري لوازم و اسبابهاي ي را ديد كه‬
‫‪ ‬هيچ كمكي به بهرهوري نمي كنند‪.‬‬
‫‪‬با شناساي ي اين قبيل وسايل و نصب برچسبهاي قرمز كه از كاغذهاي باطله تهيه‬
‫ميشوند‪ ،‬اقالم غير ضروري مشخص ميگردند‪.‬‬
‫‪‬در مرحله بعد با همياري و مساعدت كاركنان اقالم برچسب خورده بايستي جا به جا شوند‪.‬‬
‫شماره‪:‬‬
‫ابعاد ‪9*6‬‬
‫تاريخ نصب‪:‬‬
‫تاريخ رفع‪:‬‬
‫تاريخ ارزيابي‪:‬‬
‫نام نصب كننده‪:‬‬
‫‪18‬‬
‫برچـسـب زرد (‪)Yellow tag‬‬
‫در محيط كار به وسايلي برميخوريم كه نياز به تعیین تکلیف دارند‪ ،‬با نصب برچسبهاي زرد كه از كاغذهاي باطله‬
‫تهيه ميشوند ‪.‬‬
‫در مرحله بعد با هماهنگي واحد پشتيباني اقالم برچسب خورده بايستي تعیین تکلیف گردند‪.‬‬
‫شماره‪:‬‬
‫تاريخ نصب‪:‬‬
‫تاريخ رفع‪:‬‬
‫تاريخ ارزيابي‪:‬‬
‫نام نصب كننده‪:‬‬
‫‪19‬‬
‫ابعاد ‪9*6‬‬
‫چگونه محل کار خود را ‪ Seiri‬کنیم ‪:‬‬
‫عملیات مورد نیاز‬
‫طبقه بندی‬
‫فورا دور انداخته شود‬
‫اقالمی که فاقد ارزش بوده و به‬
‫راحتی دور ریخته می شود‬
‫به مزایده گذاشته شود‬
‫اقالمی که قابل فروش هستند‬
‫تدبیری برای تصفیه بی خطر و‬
‫کم هزینه در نظر گرفته شود‬
‫اقالمی که فاقد ارزش بوده اما‬
‫تصفیه آن ها هزینه بر می باشد‬
‫می بایست در نزدیکی محل‬
‫استفاده قرار بگیرد‬
‫اقالمی که مرتب استفاده می شود‬
‫می تواند دورتر قرار بگیرد‬
‫اقالمی که بعضا استفاده می شود‬
‫می باید جداگانه و با داشتن‬
‫برچسب شناسایی نگهداری شود‬
‫اقالمی که اصال مورد استفاده قرار‬
‫نمی گیرد اما باید نگهداری شود‬
‫کدام‬
‫موارد غیر ضروری‬
‫‪Seiri‬‬
‫موارد ضروری‬
‫برای‬
‫‪Seiton‬‬
‫‪20‬‬
‫دو شاخص‬
‫اصلی‬
‫ساماندهی‬
‫‪.1‬عملیات‬
‫جداسازی‬
‫(اقالم ضروری و‬
‫غیر ضروری)‬
‫‪ .2‬عملیات‬
‫برچسب زنی‬
‫قرمز یا ‪(Red‬‬
‫)‪Tag‬‬
‫‪21‬‬
Sei-ton
Seiri Seiton
22
‫مفهوم نظم وترتيب (سامان دادن)‬
‫معناي كاربردي ‪:‬‬
‫ايجاد يك نظم و ترتيب ‪ ،‬به نحوي كه هر چيزي كه مورد نياز مي باشد در همان زمان كه نياز‬
‫داريم در دسترس باشد‪.‬‬
‫‪23‬‬
‫سوئال ؟‬
‫درچه مدت زماني بايد به مستندات‬
‫و لوازم مورد نيازدسترسي پيدا كرد؟‬
‫‪10‬دقيقه؟‬
‫‪5‬دقيقه؟‬
‫‪3‬دقيقه؟‬
‫‪000‬ثانيه؟‬
‫‪24‬‬
‫قانون‪......‬ثانيه‬
‫وسايل بايد به نحوي چيده شوند‪،‬‬
‫كه بتوان در كوتاه ترين زمان به ان دست يافت وپس از بازگرداندن درجاي صحيح خود قرار داد‪.‬‬
‫‪25‬‬
‫راهكارهاي اجراي ي براي ايجاد نظم وترتيب‬
‫‪-1‬استقرارهر چيز در جاي مشخص و مخصوص ان‬
‫‪-2‬اوردن و بازگرداندن هر چيز در مدتي بسيار كوتاه‬
‫‪ -3‬نشانه گذاري محدوده ها ومحل استقرار اشياء‬
‫‪-4‬هرچيزكه زودتر وارد شده است ‪،‬ابتداء مصرف شود‪.‬‬
‫‪-5‬ايجاد نظم وترتيب در تابلو اعالنات‬
‫‪26‬‬
‫دوشاخص نظم وترتيب‬
‫‪-1‬كاهش زمان جستجو‬
‫‪-2‬دسترسي اسان به اقالم مورد نياز‬
‫‪27‬‬
‫چگونه محل کارمان را ‪ Seiton‬کنیم ‪:‬‬
‫عملیات مورد‬
‫نیاز‬
‫طبقه بندی‬
‫‪Seiton‬‬
‫باید نزدیک محل مورد‬
‫استفاده قرار گیرد‬
‫اقالمی که مرتبا استفاده‬
‫می شود‬
‫در جای دورتر قرار داده شود‬
‫اقالمی که گاهی استفاده‬
‫می شود‬
‫باید با درج مشخصات واضح‬
‫جداگانه نگهداری شود‬
‫اقالمی که اصال مورد استفاده‬
‫قرار نمی گیرد اما باید‬
‫نگهداری شود‬
‫کاالها و اقالم‬
‫ضروری‬
‫‪Seiri‬‬
‫‪28‬‬
‫در جدول زیر ‪ ،‬راهنمای کلی چیدن ‪ /‬نگهداری اقالم بر مبنای تعداد‬
‫دفعات استفاده آمده است ‪:‬‬
‫ردیف‬
‫طبقه ضروری‬
‫بودن‬
‫خیلی ضروری‬
‫‪1‬‬
‫ضروری‬
‫‪2‬‬
‫نسبتا ضروری‬
‫‪3‬‬
‫کمتر ضروری‬
‫‪4‬‬
‫‪29‬‬
‫دفعات استفاده‬
‫محل نگهداری‬
‫مثال عملی‬
‫نیاز مرتب روزانه نزدیکترین محل‬
‫به استفاده‬
‫و بیش از یک بار‬
‫کننده‬
‫در روز‬
‫روی میز‬
‫کار ‪ ،‬کنار‬
‫دستگاه‬
‫بیش از یک بار در محل نزدیک و‬
‫قابل دسترسی‬
‫هفته‬
‫به محل‬
‫استفاده‬
‫کشوهای میز‬
‫کار ‪،‬‬
‫انبارهای‬
‫پای کار‬
‫بیش از یک بار در دورتر از محل‬
‫استفاده ‪ ،‬با‬
‫ماه‬
‫سیستم شناسایی‬
‫مشخص‬
‫کمدها ‪،‬‬
‫انبارکها ‪،‬‬
‫قفسه ها‬
‫بیش از یک بار در دور از محل‬
‫استفاده با‬
‫شش ماه‬
‫سیستم آدرس‬
‫دهی‬
‫کمدهای‬
‫بایگانی ‪،‬‬
‫انبارها‬
‫برای هر یک از اقالم ‪ ،‬مکان مشخصی‬
‫در نظر بگیرید ‪.‬‬
‫کاالها و اقالم و محل قرار‬
‫گرفتن آن ها باید بطور‬
‫سیستماتیک‬
‫برچسب گذاری ‪3‬‬
‫شود ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫هفت اصل‬
‫‪Seiton‬‬
‫اقالم و اشیاء را طوری قرار ‪4‬‬
‫دهید که با صرف حداقل زمان‬
‫ممکن ‪ ،‬قابل دسترسی باشند ‪.‬‬
‫برای انبار کردن و ذخیره اقالم ‪ ،‬از‬
‫روش ” اولین وارده – اولین صادره‬
‫)‪ (FIFO‬پیروی نمایید ‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫ابزار و وسایلی را که مرتب‬
‫مورد استفاده قرار می گیرد در‬
‫‪ 7‬نزدیکی کاربران قرار دهید ‪.‬‬
‫‪ 6‬ابزار و وسایل انحصاری و‬
‫ویژه را از وسایل عادی مجزا‬
‫نمایید ‪.‬‬
‫اقالم و اشیاء را طوری قرار دهید که به‬
‫آسانی قابل دسترسی و استفاده باشد ‪.‬‬
‫‪30‬‬
‫‪ .1‬کاهش زمان‬
‫دو شاخص‬
‫اصلی‬
‫نظم و ترتیب‬
‫جستجو‬
‫‪ .2‬دسترسی آسان‬
‫به اقالم و وسایل‬
‫مورد نیاز‬
‫هر چیز باید نام و مشخصات خودش را‬
‫داشته باشد ‪.‬‬
‫‪31‬‬
Sei-so
Seiri Seiton Seiso
32
‫مفهوم نظافت و پاكيزه سازي‬
‫معناي كاربردي ‪:‬‬
‫برطرف نمودن هرگونه آشغال و آلودگي ازمحیط‬
‫كار‬
‫اصل براین است كه جایي كثیف نشود‪ ،‬نه اینكه‬
‫كثیف گردد بعد تمیز شود‪.‬‬
‫‪33‬‬
‫نظافت به عنوان فرايند‬
‫نظافت فرايندي است که همه منابع‬
‫(سخت افزار ونرم افزار و‪)...‬‬
‫را شامل مي شود‪.‬‬
‫‪34‬‬
‫روش سه مرحله اي نظافت‬
‫مرحله بزرگ مقياس‬
‫پاکيزه سازي همه چيز‪ ،‬روياروي ي‬
‫با موقعيت ها و واقعيت ها‬
‫پاکيزه سازي هريک از‬
‫مرحله جزء به جزء‬
‫مکان هاي کاري‪ ،‬و تجهيزات‬
‫پاکيزه سازي هريک ازقطعات وابزارها‪ ،‬و‬
‫مرحله ريزمقياس‬
‫‪35‬‬
‫تشخيص و برطرف سازي عوامل ايجادالودگي ها‬
‫تاکیدات اصلی پاکیزه سازی‬
‫‪ .1‬نظافت به‬
‫موقع باشد‬
‫‪ .2‬همه چیز تمیز و نظیف‬
‫باشد‬
‫‪ .3‬هر فردی مسئول نظافت می باشد‬
‫‪ .4‬نظافت به اندازه ای که برق بزند‬
‫‪ .5‬با مدیریت دیداری موقعیت قابل بررسی باشد‬
‫‪36‬‬
‫اولویت بندی‬
‫اشیاء ‪ ،‬اقالم و‬
‫اماکن برای‬
‫نظافت‬
‫جستجو برای یافتن‬
‫هر آنچه که محتاج‬
‫به تمیزی ‪ /‬نظافت‬
‫است ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫تعریف ( و در‬
‫صورت امکان ‪،‬‬
‫مستندسازی )‬
‫استانداردهای‬
‫تمیزکاری‬
‫‪3‬‬
‫‪1‬‬
‫مراحل اجرای‬
‫‪: Seiso‬‬
‫عملیات‬
‫انجام‬
‫‪4‬‬
‫تمیز کاری مطابق‬
‫برنامه و در قالب‬
‫کار گروهی‬
‫(توجه به منشاء‬
‫ایجاد کننده‬
‫آلودگیها)‬
‫‪37‬‬
‫‪ 6‬اصالح اقالم ‪،‬‬
‫اشیاء و اماکن‬
‫در صورت لزوم‬
‫‪5‬‬
‫مقایسه نتایج با‬
‫استانداردها و‬
‫در صورت لزوم ‪،‬‬
‫تکرار مراحل فوق‬
Sei-ke-tsu
Seiri Seiton Seiso Seiketsu
38
‫مفهوم‬
‫استاندارد‬
‫سازی‬
‫معنای کاربردی ‪:‬‬
‫نگهداری شرایط محیط و افراد‬
‫بصورت سازمان یافته ‪ ،‬مرتب و‬
‫تمیز‬
‫‪39‬‬
‫‪ Seiketsu‬چیست ؟‬
‫حفظ و نگهداری‬
‫استاندارد سازی‬
‫حفظ میزان معینی از ساماندهی ‪ ،‬نظم ‪ ،‬نظافت‬
‫و استمرار آن ها‬
‫حفظ وضعیت مطلوب و جلوگیری از بهم خوردن نظم و‬
‫نظافت محیط‬
‫انجام ساماندهی مطلوب و جلوگیری از بهم خوردن نظم و نظافت محیط و‬
‫حفظ سالمت آن بطور مستمر و دائمی‬
‫‪40‬‬
‫مفهوم الگوسازي واستاندارد سازي (سازماندهي)‬
‫معناي كاربردي ‪:‬‬
‫نگهداري شرایط محیط وافراد‬
‫صورت‬
‫‪SEISO‬‬
‫به ‪SEITON‬‬
‫‪SEIRI‬‬
‫تفكیك ‪ ،‬مرتب‬
‫تمیز‬
‫‪41‬‬
‫و‬
‫نقش مديريت ديداري دراصل چهارم ‪5S‬‬
‫با توجه به اينكه ديدن درانتقال داده هاي‬
‫محيطي به مغز نقش بسيار تعيين كننده اي دارد‪.‬‬
‫بنابراين‪:‬‬
‫بايد چيدمان وموقعيت محيط كامال قابل مشاهده باشد‪.‬‬
‫‪42‬‬
‫راهكارهاي اجراي ي براي الگوسازي‬
‫‪-1‬عالمت ونشانه هاي تائید كننده‬
‫‪-2‬تهیه واستفاده ازبرچسب هاي مخت‬
‫‪-3‬رنگهاي هشدار دهنده‬
‫‪-4‬عالئم نشان دهنده مسئولیت‬
‫‪-5‬استفاده از پوشش هاي شفاف‬
‫‪43‬‬
‫ارتباط رنگ ها در محیط‬
‫کار و ایمني‬
‫‪‬سازگاري رنگ با آلودگي در‬
‫رنگهاي سبز يا خاكستري قابل‬
‫حصولتر است‪.‬‬
‫‪‬رنگ محيط بر فشار خون ميزان‬
‫تنفس و زمان عكسالعمل و در‬
‫نتيجه بر رضايت شغلي و كاهش‬
‫خستگي و ناراحتي اثر دارد‪.‬‬
‫‪44‬‬
‫‪‬رنگ بر سرعت گيرايي و قدرت‬
‫تاثیرات رنگ ها و نحوه استفاده از انها‬
‫رنگهاي گرم‪ :‬قرمز‪ ،‬نارنجي‪ ،‬زرد‬
‫رنگهاي سرد‪ :‬ارغواني‪ ،‬ابي‪ ،‬سبز‬
‫مقررات كاربرد رنگها براي صنايع‪:‬‬
‫قرمز‪ :‬وسايل اطفاء حريق‬
‫نارنجي‪ :‬هشياري و مشخص نمودن قسمت خطرناك ماشين االت‬
‫خواص روحي رنگها‪:‬‬
‫زرد‪ :‬خطرات فيزيكي‬
‫قرمز‪ :‬هيجان انگيز‬
‫زرد و مشكي‪ :‬هشدار ايمني‬
‫سبز‪ :‬افزايش بازده حركات دست‬
‫ابي‪ :‬احتياط با وسايل تحت تعمير‬
‫سفيد‪ :‬ايجاد تباين‬
‫ارغواني‪ :‬خطر تشعشع‬
‫ابي‪ :‬براي فضاهاي بزرگ‬
‫‪45‬‬
‫سياه و سفيد‪ :‬نشانگذاري خانهداري و ترافيك‬
Shi-tsu-ke
Seiri Seiton Seiso Seiketsu Shitsuke
46
47
‫مفهوم فرهنگ سازي وسالم سازي‬
‫مفهوم فرهنگ سازي‬
‫معادل جایگزین كردن‬
‫عادات درست به جاي عادات‬
‫نادرست دركار و زندگي است‪.‬‬
‫‪48‬‬
‫‪ Shitsuke‬چيست ؟‬
‫آموزش توأم با‬
‫ترویج‬
‫ملکه ذهن شدن‬
‫(نهادینه شدن) قواعد‬
‫و دستورات‬
‫تغییر عادت نادرست و ایجاد‬
‫عادت مطلوب‬
‫تمرین ‪ ،‬تا آنجا که افراد طبیعتا‬
‫کارشان را درست انجام دهند ‪.‬‬
‫آموزش پاکسازی ‪ ،‬نظم و ترتیب و نظافت‬
‫به افراد ‪ ،‬برای اینکه تک تک آن ها‬
‫مستمرا این کارها را به منظور حفظ‬
‫سالمت محیط کار انجام دهند ‪.‬‬
‫‪49‬‬
‫‪.1‬ایجاد عادت در‬
‫اجرای نظام ساماندهی‬
‫و آراستگی محیط کار‬
‫دو شاخص اصلی‬
‫انضباط و‬
‫فرهنگ سازی‬
‫‪ .2‬ایجاد یک محیط‬
‫کاری دارای‬
‫نظم و انضباط‬
‫‪50‬‬
‫تکرار حلقه ‪5S‬‬
‫‪Seiri‬‬
‫‪Seiton‬‬
‫‪Shitsuke‬‬
‫‪Seiso‬‬
‫‪Seikets‬‬
‫‪u‬‬
‫دايره ‪ Shisuke‬در مرکز ‪،‬نيروی محرکه را تأمين می کند ‪.‬‬
‫همانطور که مالحظه می کنيد وقتی اين دايره در جهت‬
‫‪51‬‬
‫حرکت عقربه ساعت حرکت کند ‪ ،‬ساير دايره ها نيز در‬
‫‪Seiso‬‬
‫محل کار خود را تماما“ تمیز‬
‫کنید بطوریکه هیچگونه‬
‫گردوغباری روی کف اتاقها‪،‬‬
‫وسایل و تجهیزات باقی نماند ‪.‬‬
‫‪Seiketsu‬‬
‫با تکرار سیستم های قبل‬
‫‪ ،‬محل کار خود را بهره‬
‫ور و در وضعیت مناسب‬
‫نگهدارید‪.‬‬
‫کلید‬
‫موفقیت امیز‬
‫‪5S‬‬
‫‪Shitsuke‬‬
‫افراد را برای پیروی‬
‫از عادات پسندیده‬
‫کاری‪،‬آموزش دهید ‪.‬‬
‫‪52‬‬
‫‪Seiri‬‬
‫کاالها و اجناس غیر‬
‫ضروری را طبقه بندی‬
‫کرده و از محل کار‬
‫دور کنید ‪.‬‬
‫‪Seiton‬‬
‫کاالهای ضروری را‬
‫در محل کار مرتب‬
‫کنید تا براحتی قابل‬
‫دسترسی و استفاده‬
‫باشد ‪.‬‬
‫ردیف‬
‫جدول شماتیک خالصه ای از اصول ‪5S‬‬
‫معنا‬
‫اهداف‬
‫فعالیت ها‬
‫ویژگی‬
‫نام اصل‬
‫‪ 1‬ساماندهی‬
‫تشخیص ضروری از‬
‫غیر ضروری و دور‬
‫ریختن اشیاء زاید‬
‫‪ -1‬تعیین معیارهایی برای حذف غیر ضروری‬
‫ها‬
‫‪ -2‬بکارگیری مدیریت اولویت ها و تعیین‬
‫اولویت ها‬
‫‪ -3‬حذف علل آلودگی‬
‫‪ -1‬حذف غیر ضروری ها بر‬
‫اساس معیار تعیین شده‬
‫‪ -2‬مبارزه با علل آلودگی مشکالت‬
‫مدیریت اولویت ها و‬
‫مبارزه با علل‬
‫‪ 2‬نظم و ترتیب‬
‫استقرار منظم و مرتب‬
‫ماشین ها و اشیا به‬
‫نحوی که اشیا مورد نیاز‬
‫در دسترس باشند‪.‬‬
‫‪ -1‬نظم و ترتیب محل کار‬
‫‪ -2‬استقرار و جای دهی مناسب‬
‫‪ -3‬ارتقا بهره وری از طریق حذف زمان های‬
‫تلف شده برای جستجوی اشیا‬
‫‪ -1‬تمرین و رقابت‬
‫‪ -2‬مرتب کردن محل کار‪ ،‬تجهیزات‬
‫و اشیا‬
‫استقرار و ذخیره‬
‫سازی کارکردی و‬
‫حذف نیاز به جستجو‬
‫‪ 3‬پاکیزه سازی‬
‫حذف اشیا زاید ‪ ،‬زباله‪،‬‬
‫آلودگی ها و پاکیزگی در‬
‫محل کار‬
‫‪ -1‬دستیابی به میزان مطلوبی از پاکیزگی و‬
‫حذف کامل آلودگی ها‬
‫‪ -2‬شناسایی مشکالت جزیی از طریق بازبینی‬
‫‪ -3‬درک پاکیزه سازی بعنوان نوعی بازبینی‬
‫بکارگیری ‪ 5S‬به هنگام لزوم‬
‫پاکیزه سازی بهتر و دقیقتر‬
‫پاکیزه سازی بعنوان‬
‫نوعی بازبینی برای‬
‫پاکیزگی‬
‫‪ 4‬استانداردسازی‬
‫نگهداری همه چیز در‬
‫وضعیت سامان یافته‪،‬‬
‫مرتب و پاکیزه‬
‫استانداردهای اجرایی برای تداوم ‪5S‬‬
‫‪ -1‬مدیریت دیداری خالق‬
‫‪ -2‬تشخیص و اقدام سریع‬
‫‪ -3‬نمایه گذاری با رنگ ها‬
‫مدیریت دیداری و‬
‫فعالیت های ‪5S‬‬
‫‪ 5‬انضباط‬
‫عادت به انجام هر کار به‬
‫نحو صحیح‬
‫‪ -1‬مشارکت کامل در ایجاد عادت صحیح و‬
‫پیروی از مقررات‬
‫‪ -2‬عادت به برقراری ارتباط به نحو صحیح و‬
‫کنترل نتیجه آن‬
‫‪ -1‬اجرای یکی از فعالیت های ‪5S‬‬
‫شکل دهی عادات‬
‫صحیح و انظباط در‬
‫محیط کار‬
‫‪Seiri‬‬
‫‪Seiton‬‬
‫‪Seiso‬‬
‫‪Seiketsu‬‬
‫‪Shitsuke‬‬
‫‪53‬‬
‫به مدت یک دقیقه‬
‫‪ -2‬مسئولیت های فردی‬
‫‪ -3‬تمرین عادات صحیح‬
54