اینجا - گامی به سوی بانکداری پویا
Download
Report
Transcript اینجا - گامی به سوی بانکداری پویا
بیست ویکمین همایش سیاست های پولی وبانکی
27-28اردیبهشت 1390
تغییر سازمان های نظارت بانکی
در پی بحران های مالی اخیر
صدیقه رهبر
محور های اساسی بحث
بحران های مالی وپیامد های آن
گذری بر پیش زمینه های بروز بحران مالی
یافته هایی در مورد علل بحران مالی
راه کار ها ی پیشنهاد شده برای کاهش آسیب پذیری سیستم های مالی در رویارویی با بحران ها
مباحث نظری مربوط به چگونگی انتخاب الگوی مناسب برای سازمان های نظارت مالی:
اهمیت سیستم بانکی برای اقتصاد کشور
نقش دولت /نیروهای بازار ودرجه درگیربودن آن ها درسیستم بانکی
ساختار صنعت بانکداری از نظر درجه آزادی ورود بانک های جدید ویا بانک های خارجی به سیستم مالی
فعالیت های مجاز بانک ها
فرصت های مالکیتی برای بانک ها (از نظر تلفیق تجارت و بانکداری
بررسی ساختارهای نظارت بانکی موجود در جهان
مروری بر تحوالت ساختاری موسسات نظارت مالی درچند کشور
ایاالت متحده آمریکا
انگلستان
کشور های اروپایی
بازنگری در ساختار بانک مرکزی ایران
•
2
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
گذری بر نشانه ها و پیش زمینه های بروز بحران
کمبودنقدینگی در بازار بین بانکی
دشواری به کارگیری رو ش های
تامین مالی از جمله انتشار اوراق بهادار
کوتاه شدن سررسید وام ها
وابستگی شدید کشورهای
اروپایی به سیستم های بانکی
نقش واسط کشور های اروپایی
وایاالت متحده بین کشورهای
دارای مازاد وکمبود سرمایه
3
عدم اجرای استانداردهای واحد مقرراتی
ونظارتی در کشورهای اروپایی
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
نقش ایاالت متحده و کشور های اروپایی
در سرریز بحران
نقش کشور های اروپایی به عنوان واسط وعلت
استعداد آن ها در سرریز بحران
کشورهای
دارای مازاد
سرمایه
کشورهای اروپایی برخوردار از بازار
سرمابه کم عمق و با اتکای چند
برابرتولید ناخالص ملی به سیستم
بانکی واستانداردهای مقرراتی
ونظارتی ناهمسان
کشور های
دارای کمبود
سرمایه
4
نقش ایاالت متحده به عنوان واسط وعلت
استعداد آن در سرریز بحران
کشورهای
دارای
مازاد
سرمایه
ا یاالت متحده آمریکا
برخوردار از بازار سرمایه پر عمق
وبا اتکای فقط معادل 60درصد تولید
ناخالص ملی به سیستم بانکی
واستانداردهای مقرراتی ونظارتی
یکسان
کشور های
دارای کمبود
سرمایه
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
پیگیری مسیرتحوالت بحران
رشد حباب گونه قیمت
مسکن در
آمریکا،انگلیس و
...وپرداخت وام به
مشتریان ناتوان با
اتکای به قیمت باالی
مسکن
نادیده گرفتن چرخش
های دوره اقتصادی
هنگام پرداخت وام
وسرعت بخشیدن به
آن
انتقال بار مالی به
دیگر شرکت کنندگان
عملیات شامل ضامن
وشرکت های بیمه
1
تنزل رتبه ناشران اوراق وهجوم
سرمایه گذاران برای فروش آن
در بازار سهام
منظور نمودن مطالبات
نامطمئن در بسته بندی
برای تبدیل به اوراق بهادار
توزیع وانتقال ریسک به دیگر
شرکت کنندگان در عملیات
ناتوان شدن ناشر اوراق
رهنی از پرداخت اصل
وسود اوراق به
سرمایه گذاران
موج اول عدم بازپرداخت وام ها
به دلیل تغییر شرایط اقتصادی
(افزایش قیمت نفت وکاالها
ورکود)
افت ارزش سهام بانک
ها
کاهش فعالیت بانک ها در بازار
بین بانکی بدلیل بی اعتمادی به
یکدیگر
تملیک مستغالت توسط بانک
ها وعرضه آن ها در بازار
سقوط شدید قیمت
مسکن
5
موج دوم عدم بازپرداخت
اقساط بدلیل بدون صرفه
بودن انجام آن
بروز بحران نقدینگی
در بانک ها
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
یافته هایی در مورد علل بحران مالی
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
6
بی توجهی به ریسک هر بخش یا هربازار در سطح کالن و توجه بیش از اندازه به ریسک هر موسسه؛
رشد قابل مالحظه وام های پرداختی بدون توجه به چرخش دوره های اقتصادی؛
وجود کاستی هایی در مقررات احتیاطی در سطح ملی؛
ضعف نظارتی در سطح کالن درسیستم مالی کشور؛
وجود کاستی هایی در استانداردهای حسابداری که پیامد آن غیرشفاف شدن اقالم زیر خط ترازنامه بانک ها
بود؛
از بین رفتن مرزها به دلیل گسترش فعالیت های فرامرزی موسسات مالی وجهانی شدن و یکپارچگی بازار
های مالی؛
هم سطح نبودن استاندارد های مقرراتی کشورها و گرایش موسسات مالی به فعالیت در کشورهایی با
استاندارد های ضعیف تر؛
نبود نقدینگی در بازار در پی نوسانات قیمت ها؛
بی اعتمادی سرمایه گذاران به قیمت گذاری در بازار،به دلیل نبود شفافیت در موسسات مالی وبازار؛
ضعف مدیریت ریسک ،بویژه مدیریت ریسک ابزارهای مالی وکمتر از حد برآورد کردن ریسک آن ها؛
به کارگیری ضعیف ابزارهای مناسب مدیریت ریسک مانند آزمون های بحران برای شناسایی بموقع ریسک
های نقدینگی واعتباری؛
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
•
01مه 20
ادامه
• بی توجهی ناظران به ریسک کلی موسسه (با نظر داشت فعالیت های برون مرزی آن) وتوجه بیشتر به ریسک
انفرادی موسسه و درسطح کشور؛
• ناکافی بودن سطح تبادل اطالعات بین مراجع نظارت بانکی واقتصادی در سطح هر کشور؛
• ناکافی بودن سطح همکاری های نظارتی در سطح بین المللی در مورد بانک هایی که فعالیت برون مرزی
داشتند؛
• روش مند نبودن فعالیت موسسات رتبه بندی و وجود اشکاالتی دررویه های تعیین رتبه ها؛به عنوان مثال ،با
توجه به آنچه در مورد بسته بندی مطالبات برای فروش اعالم شد،چنین می نماید که رتبه بندی اوراق رهنی
در مرحله آغازین از دقت کافی برخوردار نبوده است.به عبارت ساده تر با توجه به نقش رتبه ها در تعیین
قیمت آن ها ،برای کاالیی نامرغوب با رتبه ای غیر واقعی در بازار اعالم شد وعالیم ارسالی به شرکت کنندگان
در بازار،توسط رتبه ها ،موجب گمراه شدن سرمایه گذاران گردید.
برای مطالعه بیشتر در این خصوص به پیوست وجداول 1-2رجوع شود
7
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
راهکار های پیشنهادی
برای کاهش آسیب پذیری
سیستم های مالی در شرایط بحرانی
-1ثبات مالی
-2
اصالح ساختار موسسات نظارتی
-3بررسی نقش موسسات رتبه بندی
8
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
ثبات مالی
سیاست کالن
اقتصادی
سیاست های
احتیاطی
ثبات
مالی
تقویت سیستم
مدیریت
ریسک
همکاری در
سطوح بین
المللی
9
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
ثبات مالی
• مدیریت بحران و حمایت از زیر
ساخت ها ی مالی برای کاهش
ریسک سیستمی با کمک ابزار های
کارآمد احتیاطی مثل افزایش ضربه
گیر های سرمایه ای ونقد
• ارزیابی موثر ریسک ابزارهای
مالی ای که بانک ها برای تامین
های مالی از آن ها استفاده می
کنند،بازنگری آزمون های بحران
در حوزه های مدیریت ریسک
10
• مقابله بارشد بی رویه ی اعتبارات
ونیز افزایش غیر معقول قیمت ها
به کمک ابزارهای پولی ومالی مثل
نسبت اعتبارات به تولید ناخالص
داخلی ونیز به ارزش دارایی ها
وایجاد محدودیت برای توزیع سود
سهامداران
سیاست های
احتیاطی
سیاست کالن
اقتصادی
تقویت سیستم
مدیریت ریسک
همکاری در
سطوح بین المللی
بین مراجع نظارت
مالی
• از طریق ایجاد مجمع عالی
ناظران در سطح بین المللی
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
مرحله ی اول :چگونگی شناخت سیستم بانکی
ارزیابی اهمیت سیستم
بانکی برای کشور از
طریق شاخص های:
نقش دولت /نیروهای
بازار ودرجه یدرگیر
بودن آن ها در سیستم
بانکی
شناخت سیستم
بانکی
ساختار صنعت بانکداری
از نظر درجه ی آزادی
ورود بانک های جدید ویا
بانک های خارجی به
سیستم مالی
11
• اندازه ی دارایی های سیستم بانکی به صورت درصدی از
تولید ناخالص داخلی
•اندازه ی سیستم بانکی به صورت در صدی از کل دارایی
های سیستم مالی
•تعداد بانک برای هر 100000نفر
گستره ی فعالیت
های مجاز بانک ها
فرصت های مالکیتی
برای بانک ها(تلفیق
بانکداری وتجارت)
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
گزینه های پیش رو برای انتخاب مرجع نظارتی
باید توجه داشت که در این تحقیق میدانی که توسط تعدادی از دانشگاه های معتبر آمریکایی با همکاری اداره نظارت
پولی امریکا انجام شده است ”موسسات مالی“ شامل موسسات فعال در بازارهای پول،سرمایه وبیمه است.
12
• آیا بانک مرکزی مناسب
است؟
گزینه اول:
یک مرجع نظارتی
برای تمامی
موسسات مالی
• تعیین جایگاه بانک مرکزی در
این گزینه
• تعیین دیگر مراجع نظارتی
گزینه دوم:
چند مرجع نظارتی
برای موسسات مالی
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
معیارها برای انتخاب گزینه ها
•
تصمیم گیری در مورد انتخاب گزینه های پیشنهادی ،می بایست به گونه ای انجام شود که به تحقق
هدف اصلی از تاسیس موسسه ونیز بار مالی آن برای سیاست گذاران وشرکت کنندگان در بازار
توجه الزم انجام شود.
تامین سالمت وامنیت سیستم بانکی
بار مالی برای سیاستگذاران
بار مالی برای شرکت کنندگان دربازار
13
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
گزینه اول در مقابل گزینه دوم
نقطه نظرات طرفداران دو نظام در برابر یکدیگر
نظام واحد نظارتی
با توجه به پیچیده تر شدن موسسات ،نظارت
یکپارچه را به طور موثرتری انجام می دهد.
حوزه های مختلف فعالیت موسسات را به طور اثر
بخش تری تحت پایش قرار می دهد.
تعارض های بین اهداف نظارتی اش را با برخورد
کمتری برطرف می کند.
شفاف تر و پاسخگو تر است.
به دلیل بزرگ تر بودن ازصرفه جویی های ناشی از
مقیاس استفاده کرده ،نیرو های متخصص تری را
جذب می کند.
از انجام امور موازی جلوگیری می کند.
تخصیص منابع درآن بهتر انجام می شود.
موسسه تحت نظارت فقط با یک مرجع در تماس
است و به یک مرجع پاسخگوست.
برای ناظران برون مرزی نیز داشتن ارتباط با یک
مرجع ،انجام امور وتبادل نظر را تسهیل می
کند.
امکان رقابت موسسات برای گریز از مقررات
سختگیرانه با استفاده ار تفاوت های مقرراتی
مراجع وجود ندارد.
در واکنش به تغییرات وتحوالت بازار ها انعطاف
پذیر تر است.
نظام چند گانه نظارتی
به دلیل این که با رویکرد های
متفاوتی نظارت را انجام می دهد می
تواند به اطالعات ارزشمند تر
ومتنوع تر دست یابد.
با بوجود آمدن رقابت بین موسسات
نظارتی،رویه های نظارتی به کمک
ابداعات متحول خواهند شد.
پیامد های نامطلوب برخورداری از
قدرت بیش از حد مرجع واحد
نظارتی را ندارند.
بار مقرراتی را برای موسسات تحت نظارت کاهش می
دهد.
14
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
موافقان واگذاری نظارت بانکی
به بانک مرکزی
در مقابل مخالفان آن
بانک مرکزی
بانک مرکزی
مرجع نظارتی باشد
مرجع نظارتی نباشد.
کمک به اجرای موثر سیاست های پولی
بویژه از جنبه آخرین مرجع تامین کننده
وجوه ،بدلیل دریافت اطالعات دقیق وبه
موقع در مورد وضعیت نقدینگی بانک ها
وتوان بازپرداخت بدهی توسط آن ها
ارتقای استقالل نظارت با سپردن این
مسئولیت به یانک مرکزی و با توجه به
استقالل بانک ها ی مرکزی
پیشگیری از سیاسی شدن اقتصاد در
کشورهای دارای اقتصاد در حال گذار و
اقتصاد های نوظهور
15
ایجاد تعارض بین وظایف نظارتی و
سیاست گذاری پولی ودرنتیجه نادیده
گرفتن اجرای یکی از این دووظایف به
نفع دیگری
آسیب پذیری اعتبار بانک مرکزی در
صورت ورشکستگی بانک ها
رفع نیاز بانک مرکزی به دسترسی
سریع وبموقع به اطالعات از طریق
پیش بینی ترتیباتی با مرجع ناظر
کاهش نیازهای دسترسی به اطالعات
بانک مرکزی به دلیل ایجاد تغییراتی در
سیستم های پرداخت از جمله سیستم
تسویه ی ناخالص آنی
آسیب پذیر شدن استقالل بانک مرکزی
در نتیجه وسعت یافتن نقش آن
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
نتایج مطالعه میدانی
در 66کشور از 107کشور
مورد بررسی ،بانک مرکزی
مرجع واحد نظارتی بود
بررسی نشان داد که گزینش
مرجع نظارتی ،به الگوی
درآمدی کشورها بستگی
نداشته
در 13کشور ،عالوه بر
واگذاری مسئولیت نظارت به
بانک مرکزی به آن بانک این
اختیار داده شده بود که حداکثر
از یک موسسه برای مشارکت
استفاده کند.
به این ترتیب %74کشور ها
بانک مرکزی مرجع ناظر بر
بانک ها بود
16
کشورها از نظر سطح درآمد به
سه گروه کشورهای با درآمد
باال ،متوسط وپایین تقسیم
شدند.
بنابراین در %28از کشور ها
که نیمی از آن ها جزء
کشورهای با درآمد باال
هستند،بانک مرکزی مرجع
ناظر بر بانک ها نمی باشد.
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
ادامه
مالکیت دولت در سیستم بانکی
قابل مالحظه است
اندازه سیستم بانکی کوچک
است.
حضور بانک های خارجی در
سیستم بانکی کشور بسیار
محدود است.
بانک ها از نظر گسترش
فعالیت خود در دیگر بخش
های بازار های مالی ،بویژه ،
در بخش بیمه با محدودیت
مواجه هستند.
در کشورهایی که بانک
مرکزی ،مرجع نظارت بر
بانک ها بودند
بانک مرکزی برای اجرای
وظایف نظارتی اش تمایل
چندانی به اتکای به انضباط
بازار از طریق استفاده از
نیروهای بازار ندارد
در این کشور ها اتکای بانک
مرکزی بیش تر به طرح بیمه
سپرده صریح است.
17
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
مروری بر تحوالت ساختاری
موسسات نظارت مالی چند کشور
-1ایاالت متحده آمریکا
(عوامل تعیین کننده ی مراجع نظارتی بانک ها)
نوع امتیاز بانک
اندازه ی بانک
تعلق بانک به شرکت هولدینگ
BHCs
18
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
وجود هم پوشانی بین وظایف
مراجع نظارت بانکی در ایاالت متحده
ناظر سوم :فدرال رزرو
ناظر دوم :موسسه بیمه سپرده
Federal Deposit Insurance System
ناظراول :اداره خزانه داری کل
Office of the Comptroller of the Currency
گستره نظارت:
موسساتی که امتیاز بانک ایالتی را دریافت می کنند
.شامل بانک های بزرگی که حدود یک چهارم سیستم بانک را تشکیل می
دهند
ناظران فدرال الیه ی نظارتی دیگری برای بانک های ایالتی محسوب می
شوند.
19
گستره نظارت:
بانک های ایالتی عضو(حدود %10
بانک های کشور با دارایی کمتر از یک
چهارم دارایی های کل سیستم بانکی)
موسسات هولدینگ
گستره نظارت :
BHCs
بانک های ایالتی
غیر عضو سیستم بیشتر بانک ها در این هولدینگ ها
فدرال رزروشامل حضور دارند.با احتساب این موسسات
؛سه چهارم بانک ها با حدود
حدود %60بانک
%90دارایی های سیستم بانکی تحت
های آن کشور با
نظارت فدرال رزرو قرار می گیرند.
دارایی حدود یک
پنجم کل دارایی های
سیستم بانکی آن
کشور
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
مباحث مطرح بر ای بازنگری سیستم نظارت مالی ایاالت متحده
بررسی درجه ی در هم تنیدگی سیاست
های پولی وبانکی به مفهوم حساسیت
اقتصاد وسیستم بانکی نسبت به تغییرات
نرخ های بهره ونیز نسبت به تحوالت
یکدیگر
بررسی این موضوع که آیا راه حل کاهش
هزینه های قابل توجه سیستم جاری
نظارت مالی ایاالت متحده ایجاد ،یک
سیستم واحد نظارتی برای تدوین مقررات
ونظارت است؟
20
بررسی ارزش نهایی اطالعات نظارتی
برای فدرال رزرو(شامل رتبه ها ی
نظارتی)،از نظر کمک به اجرای سیاست
های پولی وپیش بینی ها
بررسی پیامدهای نامطلوب احتمالی واگذاری وظیفه
نظارت بر بانک ها به فدرال رزرو ،مثل:
هزینه نمودن اهداف کالن اقتصادی برای اهداف نظارتی
وبرعکس
سوءاستفاده از اختیارات بیش از حد
پنهان کردن ناتوانی بخشی ازسیستم برای بازپرداخت
بدهی هایش
ایجاد انحراف در نرخ های بهره به منظور افزایش
سود بانک ها یا ارزش دارایی ها
وادار کردن بانک ها به پرداخت وام ها با روش های غیر
کارشناسانه
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
بررسی علل ناکارآمدی
موسسه ی خدمات نظارتی انگلستان ( ( FSA
رویکرد تاریخی موسسه مبتنی بر ”خود اصالحی بازار“بود.از این رو ،نظارت بر عملکرد
هر بنگاه ومدیریت موثر ریسک آن را وظیفه ی اصلی خود می دانست .وبه سالمت
سیستم بانکی به عنوان کل آن گونه که می بایست،توجه نداشت
اولویت دادن به کفایت سیستم ها ورویه ها نسبت به مدل های تجاری واستراتژی های
موسسات مالی از جمله ویژگی های رویکرد یاد شده ،بود.
در رویکرد یاد شده ،هنگام ارزیابی مدیران برای انتصاب ،سالمت وصداقت آن ها معیار اصلی
برای تاییدآن ها قرار می گرفت.از این رو ،صالحیت شغلی افراد در حاشیه قرار می گرفت
بین بانک مرکزی انگلستان و موسسه خدمات نظارتی به گونه ای که الزم بود،تعامل وجود
نداشت.وتبادل اطالعات به خوبی انجام نمی گرفت.
21
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
ساختار جدید بانک مرکزی انگلستان
بانک مرکزی انگلستان
مرجع مقررات احتیاطی
مرجع حمایت از مصرف کننده وبازارها
CPMA
22
Prudential Regulatory Authority
PRA
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
ساختار حاکمیتی-2 نمودار
بانک مرکزی انگلستان
بانک مرکزی انگلستان
“”هیات داوری مدیران
The Court of Directors
کمیته ثبات مالی
Financial Stability
Committee
کمیته مدیران غیر موظف
Non-Executive
Directors
Ned Co
کمیته ریسک وحسابرسی
Audit and Risk
Committee
کمیته سیاست پولی
The Monetary Policy
Committee
کمیته پرداخت ها
Remuneration
Committee
20 مه01
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
23
هیات داوری مدیران
پس از بازنگری قانون بانکی انگلستان در سال های 1998و2009
،ترکیب اعضا و وظایف هیات داوری مدیران ،نسبت به قانون سال
1946به شرح زیرتغییر یافت:
•
•
•
با مدرنیزه کردن عملیات هیات،تعداد اعضای آن از 19به 12کاهش داده شد؛
مقرر گردید اکثریت با اعضای غیر موظف باشد؛رئیس کل بانک و دومعاون
وی که برای مدت 5سال و 9مدیر غیر موظف که برای 3سال انتخاب شده
وعضویت همگی آن ها قابل تجدید نظر است اعضای هیات مدیران را تشکیل
می دهند؛یکی از این مدیران توسط خزانه داری به ریس هیات معرفی می
شود.
این هیات حداقل 7بار در سال تشکیل جلسه می دهد.وظیفه ی آن ارتباطی با
تنظیم سیاست پولی نداشته وموارد زیر را در بر می گیرد
-
تعیین اهداف و استراتژی های بانک مرکزی
اطمینان یافتن از اثربخشی کارکرد بانک مرکزیاطمینان یافتن از اثر بخشی حداکثری منابع بانک مرکزی بازنگری استراتژی بانک در رابطه با اهداف ثبات مالی.24
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
کمیته ثبات مالی
•
•
•
•
•
25
این کمیته در بدنه حاکمیتی بانک مرکزی انگلستان
واز هیاتی تحت عنوان ”هیات داوری مدیران
”منشعب می شود.
تعداد اعضا 11:
رئیس کمیته :رئیس کل بانک مرکزی
ترکیب اعضا 6 :مدیر اجرایی بانک و5عضو غیر
بانکی
نماینده خزانه داری بدون حق رای در جلسات آن
شرکت می کند.
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
وظایف و اختیارات کمیته ثبات مالی
وظایف
ارزیابی مقررات احتیاطی در سطح کالن و با رویکرد بهبودبخشیدن به پایداری سیستم مالی از راه مشخص
کردن ریسک های کلی آن ونیز تشخیص بی تعادلی های دوره ای ( بویژه ،در زمان چرخش دوره های
اقتصادی) که ممکن است هر از چند گاه رخ دهند از راه های زیر :
پایش سامانه مالی شامل شناسایی ریسک های نو ظهور و بی تعادلی های دوره ای در سطح کلی ؛
ارزیابی کارکرد دومرجع تدوین مقررات احتیاطی وحمایت از مصرف کننده وبازارها ،از نظر بازنگری مستمر مفهوم
ثبات مالی؛
پایش رعایت حد ومرز های مقرراتی (به منظور شناخت فعالیت هایی که از قابلیت اجرا در بخشی که تحت نظارت
قرار ندارد برخوردارند ونیز حصول اطمینان از این که مسئولیت ها بین " "PRAو" "CPMAبه گونه ای مناسب
تفکیک شده باشد)؛
تالش برای یافتن زمینه های کاری ای که بانک مرکزی به کمک آن ها بتواند بر ثبات مالی تاثیر گذار باشد؛
ارزیابی کارآمدی مجموعه ابزار های احتیاطی که توسط ""FPCدر سطح کالن به کار گرفته
می شود.
انجام هماهنگی های الزم برای هم سویی دو موسسه ” “PRAو““CPMAدر رابطه با یک مقررات خاص
اختیارات
ارائه پیشنهاد در مورد اقدامات خاصی مثل تغییر مقررات به ”“PRAو““CPMA
ارائه پیشنهاد به هیات داوری مدیران در مورد مسئولیت های خاص بانک مرکزی مثل تعیین ذخیره نقد
ارائه پیشنهاد به خزانه داری در مورد تغییر حدود وثغور مقرراتی ابزارهای احتیاطی که در سطح کالن به کار گرفته
01مه 20
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
26می شود.
e-mail:
کمیته مدیران غیر موظف
”“Ned Co
•
به موجب قانون بانکی سال ،1998وظایف اصلی "هیات داوری مدیران" به کمیته
ی فرعی ای متشکل از 9مدیر غیر موظف واگذار شده است.این کمیته فرعی تحت
" "Ned Co.یا non-executive directors
عنوان
committeeوظایف زیر را به عهده دارد:
بازنگری مستمرعملکرد بانک مرکزی در رابطه با اهداف و استراتژی ها ی تعیین
شده توسط هیات داوری؛
پایش حدی که درآن ،اهداف مقرر مدیریت مالی بانک تحقق پیدا می کنند.
بازنگری مستمرکنترل های مالی داخلی بانک از نظرایجاداطمینان در مورد اجرای
مناسب امور بانک؛
تعیین حقوق ،مزایا و بازنشستگی اعضای هیات داوری مدیران
بازنگری فرآیند هایی که کمیته سیاست پولی دنبال می کند ازجمله تعیین این که آیا
کمیته سیاست پولی ،اطالعات منطقه ای بخشی ودیگر اطالعات مورد نیازرا برای
تدوین سیاست پولی گردآوری کرده است.
تعیین شرایطی که اعضای کمیته ی سیاست پولی منتخب خزانه داری باید واجد آن
باشند.
27
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
کمیته سیاست پولی
• قانون سال ،1998کمیته سیاست پولی را به عنوان یکی از
کمیته های بانک مرکزی تعیین نمود وچهارچوبی را برای
عملیاتش مشخص کرد.
• اعضای این کمیته عبارتند از:رئیس کل و دو معاون وی ،دو مدیر
اجرایی و 4عضو دیگر که توسط خزانه داری منصوب می شوند.
کمیته ی مدیران غیر موظف ،رویه هایی را که توسط کمیته سیاست پولی
دنبال می شود تحت مراقبت قرار می دهد.
به موجب قانون یاد شده ،اهداف بانک در رابطه با سیاست پولی ،حفظ
ثبات قیمت ها و در پی آن حمایت از سیاست های اقتصادی دولت شامل
اهداف آن برای رشد اقتصادی و اشتغال است.
دولت حداقل ،یک سال یک بار اهداف خود را در مورد شاخص های
اقتصادی یاد شده اعالم می کند.
این کمیته حداقل هر ماه یک بار باید جلسه داشته باشد.
28
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
مرجع تدوین مقررات احتیاطی
•
•
•
•
•
•
29
مرجع مقررات احتیاطی " ، "PRAبه عنوان شرکت تابعه ( )Subsidiaryبانک مرکزی انگلستان
تاسیس خواهد شد.
بانک ها و دیگر موسسات سپرده پذیر ،واسطه گران ،حق العمل کار ها(یا بانک های سرمایه
گذاری)وبیمه گران تحت نظارت این مرجع قرار داشته و تابع مقررات آن می باشند ، "PRA" .از محل
حق عضویت های دریافتی از موسسات تحت نظارت تامین مالی می شود.
.هدف اصلی " "PRAارتقای ثبات و اجرای عملیات محتاطانه سامانه مالی از طریق تدوین واجرای
مقررات کارآمد احتیاطی است
"PRAمسئول دادن مجوز تاسیس به موسساتی است که در حوزه قانونی آن تعریف شده است .عالوه
براین ،از اختیار روش مند کردن فعالیت موسسات؛ نظارت بر فعالیت آن هاوانجام اقدام های تنبیهی در
مورد موسسات متخلف تحت نظارت خود نیز برخورداراست.
مسئولیت تدوین مقررات ونظارت بر سیستم های پرداخت وتسویه نیز برعهده ی " "PRAگذاشته شده
است
در مورد ساختار قانونی برای وظایف واختیارات " "PRAهنوز نکاتی وجود دارد که می بایست در
مورد آن ها تصمیم گیری شود.اگرچه این موسسه از نظر عملیاتی ،از بانک مرکزی انگلستان مستقل است
،با این وجود ،با آن ارتباط نزدیکی دارد.از یک سو در مورد مسایل اداری به هیات داوری مدیران پاسخ
گو است .رییس و مدیرعامل آن از مدیران اجرایی بانک مرکزی انگلستان خواهند بود.از سوی دیگر ،در
هیات مدیره "، "PRAاکثریت با اعضای غیر موظفی است که همگی توسط خزانه داری منصوب می
شوند و بانک مرکزی انگلستان و کمیته سیاست گذاری مالی هیچیک به طور رسمی دارای این اختیار که
برای آن تعیین تکلیف کنند ،ندارند.
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
مرجع حمایت از مصرف کننده وبازار ها
•
•
•
•
•
•
•
30
پس از انجام اصالحات پیشنهادی خزانه داری ،بخش مربوط به بازار سرمایه
به موسسه ی جدیدی تحت عنوان" مرجع حمایت از مصرف کننده وبازار ها"
واگذار می گردد.
اعضای هیات مدیره ی این موسسه با اکثریت مدیران غیر اجرایی توسط خزانه
داری منصوب می شوند.
مدیر عامل""PRAعضو غیر رسمی این موسسه خواهد بود .هزینه های
موسسه ی مورد بحث از محل کارمزد های دریافتی از موسسات تحت نظارت
تامین می شود.
یکی از اهداف مهم این مرجع نظارتی در کنار دیگر وظایف پیش بینی شده
برای آن ،کسب اطمینان از وجود اعتماد در بازاربا نظرداشت خاص به حمایت
از مصرف کنندگان و سالمت بازار است.
هدایت بازار ها از نظر عملیاتی در حوزه ی مدیریت مجزایی دربخشی از
موسسه ی " "CPMAقرار می گیرد.که این بخش در انگلستان حوزه ای معادل
مرجع بازار ها واوراق بهادار اتحادیه اروپا است .
ضابطه مند کردن بورس ها ودیگر بازار ها توسط این بخش انجام می شود.
CPMAمسئول دادن مجوز تاسیس به موسساتی است که در حوزه قانونی
آن تعریف شده اند.عالوه براین ،از اختیار روش مند کردن فعالیت موسسات؛
نظارت بر فعالیت آن هاوانجام اقدام های تنبیهی در مورد موسسات متخلف تحت
نظارت خود نیز برخورداراست.
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
تحوالت ساختار سازمان نظارت کشور های اروپایی
•
•
•
•
31
در کشورهای آلمان وفرانسه ساختار نظارتی به گونه ای است که به دلیل ارتباط نزدیک بین بانک
مرکزی وموسسه ناظر ،تبادل اطالعات بین سیاست گذار پولی وناظر بانکی بخوبی انجام شده واین
مساله خود یکی از دالیل پایین بودن تاثیر بحران در اروپا وموفقیت سریع تر آن کشور ها در مهار
آن محسوب می شود.
با این وجود ،اروپا ییان باور دارند که بحران مالی ،نارسایی های مهم مربوط به ساختار موسسات
تدوین کننده ی مقررات و ناظررا حداقل ،در اروپا آشکار کرد.از این رو ،به منظور یافتن راهکار
مناسب ،در اروپا ،گروه مستقلی به ریاست رییس بانک مرکزی فرانسه موظف شد پیشنهادهای خود
را در مورد چگونگی افزایش همکاری کشورهای اروپایی برای تقویت ثبات مالی و نیز بهترین
ساختار نظارتی برای موسسات مالی اروپا ارائه نماید.
در گزارشی که در ژانویه ی 2009توسط رئیس گروه یاد شده ،به بانک مرکزی اروپا ارائه
شد،یکی از مهم ترین نارسایی ها ،نبود یک ساختار یا سازوکار رسمی برای پایش ثبات مالی
وحصول اطمینان از وجود آن در سطح کالن اعالم شد.
مشکل بزرگ دیگر ساختار موسسه تدوین کننده ی مقررات وناظر بویژه ،در مورد موسسات مالی
تشخیص داده شد .در واقع مساله ی اصلی این بود که مقررات اروپا بانک هارا مجاز نموده که با
استفاده از سیستم " "Pass Portingدر تمامی کشورهای اروپایی آزادانه فعالیت کنند .این
درحالی است که درمورد این که آیا در کشورها مقررات ونظارت در سطح عالی وهماهنگ وجود
دارد اطمینان حاصل نمی شود .نتیجه ی این رویه این است که تمامی هزینه های ورشکستگی بانک
ها در هر نقطه از اروپا که سطح نظارت در آن پایین تر از سطح نظارت در کشور میزبان است می
بایست توسط کشور میزبان وبه عبارت دیگر مالیات دهندگان آن کشور تامین شود.
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
ادامه
•
•
•
•
•
•
32
به منظور رفع این مشکل با پیشنهاد گروه ،ایجاد شورایی تحت عنوان" شورای ریسک سیستمی
اروپا ""The European Systemic Boardمورد تصویب قرار گرفت.وظیفه این شورا در
مرحله اول ،پایش وارزیابی تهدیدهای فراروی ثبات مالی ،در مرحله بعد ،شناسایی واولویت
بندی ریسک ها و درمرحله پایانی هشدار به سیاست گذاران وناظران است ،درهر مورد که
ضرورت ایجاب می کند.
اعضای این شورا عبارتند از :رییس بانک مرکزی اروپا،روسای بانک های مرکزی 27کشور
اروپایی وروسای سه موسسه ی نظارتی که در زیر در مورد آن ها توضیح داده می شود.
سیستم نظارت مالی سیستم اروپا "The European System of Financial
":Supervision
هدف از ایجاد این شورا که قرار بود تا پایان سال 2009ایجاد شود ،ارتقای کیفی نظارت در
سطح ملی از طریق تاسیس مجمع ناظران " ، "Supervisory collegeدادن اختیارات بیشتر
وسازگار تر به نظام های نظارتی وتنبیهی به منظور نظارت برآن گروه از بنگا ه های فعال
دراروپا است که فعالیت برون مرزی دارند .این شورا به سوی یکسان نمودن مقررات در سطح
اروپا واز بین بردن تفاوت های مهم در سطح کشور ها پیش می رود.
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
سیستم نظارت مالی اروپا
The European System of Financial Supervision
سیستم اروپایی نظارت مالی
شورای ریسک سیستمی اروپا
به ریاست رئیس بانک مرکزی اروپا
اطالعات
در مورد
تحوالت در
سطح خرد
نظارت
احتیاطی
در سطح
کالن
33
اعضای
بانک
مرکزی
اروپا
وسیستم
بانک
های
مرکزی
روسای
سه
موسسه
ناظر
اروپایی(
بیمه
،بانک
واوراق
بهادار)
موسسه
ناظر بر
بانک
ها در
سطح
کل
اروپا
کمیسیون
ا روپایی
سیستم نظارت
اروپایی
موسسه
ناظر بر
بیمه در
سطح
کل
اروپا
موسسه
ناظر بر
اوراق
بهادار
در سطح
کل اروپا
هشدار اولیه
ریسک
موسسه
ناظر بر
بانک ها
در سطح
هر کشور
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
موسسه
ناظر بر
بیمه در
سطح هر
کشور
موسسه
ناظر بر
اوراق
بهادار در
سطح هر
کشور
نظارت
احتیاطی
در سطح
خرد
01مه 20
بررسی گذرای اهمیت سیستم بانکی در کشور
تولید ناخالص ملی به قیمت جاری280347:میلیارد لایر
کل مطالبات سیستم بانکی از بخش های دولتی وغیر دولتی 1944362:میلیارد لایر
ارزش جاری بازار سهام در پایان دوره462105:میلیارد لایر
(از نما گر بانک مرکزی ،آمارها مربوط به سال )1386
اندازه دارایی های سیستم بانکی به صورت درصدی از تولید ناخالص داخلی
%67
اندازه دارایی های سیستم بانکی به صورت درصدی از کل دارایی های سیستم مالی
%80
34
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
ادامه
نقش دولت /نیرو های بازار ودرجه درگیر بودن آن ها در سیستم
بانکی:
با وجود واگذاری تعدادی از بانک ها به بخش خصوصی ،به دلیل
عدم استقالل بانک مرکزی ونیز نامناسب بودن حاکمیت شرکتی
بانک های واگذار شده،هنوز دولت نقش مهمی در تصمیم سازی
وتصمیم گیری های آن ها ایفا می کند.
ساختار صنعت بانک داری از نظر درجه آزادی بانک های جدید
ویا ورود بانک های خارجی به سیستم مالی
سرمایه اولیه بانک ها بدون پشتوانه علمی یک بار کاهش وبار دیگر افزایش داده
شد.
سالهای 1386-1384اعطای مجوز به بانک ها متوقف شده بود،در سال های
اخیر رویه تغییر نموده وروند مجوز دهی آسان تر شد .
افزایش خارج از عرف سرمایه اولیه بانک ها سبب شد که به اصل ”فرصت برابر
یرای رقابت ”که از اصول مهم تجارت است لطمه وارد شود.
ورود بانک های خارجی به کشور به دالیل مختلف انجام نمی شود.
35
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
کاستی های ساختار نظارتی بانک مرکزی
• نبود معا ونت مختص نظارت در بانک مرکزی
• نا کارآمدی فرآیند تصویب مقررات نظارت
• تعارض بین مقررات مربوط به سیاست های پولی با مقررات احتیاطی مربوط به سالمت ثبات
سیستم بانکی وقربانی شدن یکی به نفع دیگری .
• یکی از دالیل مهم بروز این مشکل این است که معموال مسئولیت هر دو بخش نظارت
واعتبارات به فرد واحدی از هیات عامل واگذار می شود.
برای درک بهتر مطلب به تصویر بعد توجه شود:
36
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
فرآیند سیاست گذاری ها در بانک مرکزی
مرحله دوم تعارض منافع بین سیاست های پولی
ونظارتی :به دلیل ترکیب تقریبا دولتی شورای
پول واعتبار روی می دهد.
شورای پول واعتبار
کمیسیون اعتباری به ریاست قائم
مقام بانک مرکزی
تصمیم سازی
های مربوط به
نظارت
37
مرحله اول تعارض منافع بین سیاست های پولی
ونظارتی :در صورتی که عضو هیات عامل ناظر بر
اعتبارات ونظارت فردی واحد باشد
تصمیم سازی
های مربوط به
سیاست پولی
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
طرح پیشنهادی در زمان ریاست آقای دکتر مظاهری
مرحله اول
شورای پول واعتبار
کمیسیون اعتباری به ریاست قائم
مقام بانک مرکزی
گزارش های دریافتی
از ادارات اقتصادی
38
گزارش های
دریافتی از ادارات
نظارتی
تصمیم سازی های
مربوط به سیاست
پولی
کمیسیون نظارتی
تصمیم سازی های مربوط
به نظارت
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
طرح پیشنهادی در زمان ریاست آقای دکتر
مظاهری مرحله دوم
شورای پول واعتبار
شورای نظارتی
کمیسیون اعتباری به ریاست قائم
مقام بانک مرکزی
گزارش های دریافتی
از ادارات اقتصادی
39
کمیسیون نظارتی به
ریاست عضو هیات عامل
به جز قائم مقام
گزارش های
دریافتی از ادارات
نظارتی
تصمیم سازی
های مربوط به
سیاست پولی
در این حالت ،اگرچه
تعارض بین دو بخش
کمتر شده،ولی ترکیب
شورای نظارتی برای
استقالل تصمیم گیری ها
بسیار اهمیت دارد
تصمیم سازی های
مربوط به نظارت
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20
پیشنهادات
مشکالتی که در سال های اخیر بانک مرکزی تجربه کرده است از جمله ،تغییر پیاپی روسای کل وآن ها که از ویژگی های
تحول گرایی برخوردار بودند به همراه ضعف نظام کنترل داخلی آن بانک ونیز مقاومت های درون سازمانی در
برابر تغییرات ،همگی موجب شدند بانک مرکزی فرصت قابل توجهی را برای اصالح ساختار سازمانی بخش نظارت
از دست بدهد .فرصتی که می توانست امکان تغییرات بطئی را فراهم نماید.آنچه مسلم است این که ساختار کنونی
بانک مرکزی ناکارآمدی خود را نشان داده است .بنابراین ؛انجام تغییرات اجتناب ناپذیر است.
پیش فرض انجام اصالحات در ساختار نظارت سیستم مالی کشور این است با توجه به شکاف های مقرراتی قابل توجه با
استانداردها بین المللی بویژه ،در سیستم بانکی کشور،مراجع نظارتی بازار های پول،سرمایه وبیمه هم چنان از هم
جدا باقی بمانند.
در مورد اصالح ساختار بخش نظارت بانک مرکزی ،با الهام گرفتن از تجربه اخیر کشور انگلستان ونیز کشور های
عضو اتحادیه اروپا و تمهیداتی که مقامات آن کشور برای تبادل اطالعات بین موسسه نظارتی وبانک مرکزی
اندیشیده اند ،پیشنهاد می شود که:
• بخش نظارت از بانک مرکزی جدا شودوبه صورت موسسه مستقلی فعالیت کند؛
• به منظور دسترسی بانک مرکزی به اطالعات مورد نیاز نظارتی برای اجرا سیاست های پولی
تدابیری اتخاذ شود که تبادل اطالعات بین آن ها به گونه ای موثر انجام شود.
• با توجه به گسترش فعالیت بانک ها به دیگر حوزه های کاری (بازار سرمایه وبیمه) می بایست
بین مراجع نظارتی یاد شده ،تعامل الزم انجام شود .چنانچه ضرورت ایجاب کند،مقررات مشترکی
منتشر کنند.
• به منظور پیشگیری از ریسک سیستمی ،کمیته ای متشکل از سه مرجع نظارتی وبانک مرکزی
به طور رسمی تشکیل شود.
44
http://rahbarcbbanker.blogfa.com
e-mail:
01مه 20