Transcript UYKU APNE SENDROMU


Komplet veya parsiyel üst solunum yolu
obstrüksiyonu
› Periyodik apne ve hipopneler
Epizodik solunum durmaları
 Kapalı üst solunum yoluna karşı solunum
eforunda artış

› Uyku sırasında arousallar

Apne
› Grekçe soluk alamama anlamına gelir.
› 10 saniye veya daha uzun süre ile ağız ve burunda
hava akımının %90 veya daha fazla azalmasıdır

Obstrüktif Apne
› Solunum çabasının sürmesine rağmen, ağız ve
burunda hava akımının olmamasıdır.

Santral Apne
› Hem solunum çabasının, hem de ağız ve burunda
hava akımının olmamasıdır.

Mikst Apne
› Başlangıçta santral tipte olan apnenin solunum
çabasının başlamasına rağmen devam etmesidir
Mikst apneler obstrüktif apneler ile aynı kategoride
değerlendirilmektedir
 Tanım
› 10 saniye veya daha uzun süre,
› ağız ve burundaki hava akımında %30
azalma ile birlikte,
› oksijen saturasyonunda %4 düşme
Uyku sırasında uyanıklık durumuna ani ve
kısa süreli geçişlerdir.
 Genellikle uyuyan kişi tarafından fark
edilmez

› EEG dalgalarında teta, alfa veya 16 Hz.’den
büyük dalgalarla kendini gösteren
› 3-10 saniye süren uyanıklık hali
Arousal
Arousal

AHİ & RDI (Respiratory disturbance
index)
› Uykuda görülen apne ve hipopne sayıları
toplamının saat olarak uyku süresine
bölünmesi ile AHİ elde edilir
› AHİ≥5 Uyku apne sendromu
 Apnelerin %50’den fazlası obstrüktif ise
obstrüktif uyku apne sendromu

AHİ eşik değeri (“5”) epidemiyolojik
araştırmalar sonucunda ortaya
çıkmıştır.
› AHİ’si 5 ve üstünde olan hastalarda
 gündüz uyku hali hipertansiyon ve motorlu
araç kaza riskinin arttığı bildirilmiştir

Farklı toplumlarda yapılan
araştırmalarda OUAS prevalansı
› erkeklerde %3.1-7.5
› kadınlarda %2.1-4.5
Üst solunum yolları
dilatatör kasları
İnspirasyon sırasında oluşan
intraluminal negatif basınç
Patofizyoloji Birleşik Teori
Küçük Farengeal lümen
put’da azalma
Merkezi motor out
ÜSY kas aktivitesinde azalma
Farengeal daralma
Apne
Hipokapni
Hipoksemi ve hiperkapni
Arousal
Hiperventilasyon

Major semptomlar

Diğer semptomlar
› Horlama
› Sabah baş ağrısı
› Tanıklı apne
› Halsizlik, yorgunluk
› Gündüz aşırı uyku hali
› Uykusuzluk
› Noktüri, enürezis
› Baş-boyunda terleme
› Libidoda azalma
Yatak partneri veya aile
fertlerinden
birisi ile mutlaka görüşülmelidir
› Konsantrasyon bozukluğu
› Depresyon, kişilik
değişikleri
› GÖR

Habitüel horlama
› Haftada 5 gece veya daha fazla horlama
Uyku apnesi için en önemli sinyal semptom
 2505 olguyu içeren anket/psg çalışması

› Habitüel horlayanlarda OSA %32.4
› Non-habitüel horlamada OSA %4
Reddy EV, et al. Sleep Med 2009. Epub ahead of print

Basit (saf) horlamada kardiyovasküler
hastalıklar ve inme açısından risk faktörüdür

Genel populasyonda %4-6 oranında görülür
Dauvilliers Y, Budget A. Dialogues Clin Neurosci 2005; 7: 347-56.
Uyku yoksunluğu
 Uykuda bozuklukları
› Uykuda solunum bozuklukları
› Hareket bozuklukları
› Sirkadiyen ritim bozuklukları
› Narkolepsi
 Medikal nedenler

AHİ ile gündüz uykululuk
arasında korelasyon yok
› Gebelik
› Nörolojik hastalıklar, KOAH, obezite, hipotiroidi,…
Psikiyatrik hastalıklar, madde bağımlılığı
 İlaçlar


8 sorudan oluşan bir test
› Her soru için 0-3 puan, maksimum 24 puan
› 10 puan ve üzeri anlamlı
Subjektif test
 Türkçe versiyonu

› Gündüz uykululuğu göstermede etkin bir test
İzci B, et al. Sleep Breath 2008; 12: 161-8.
Epworth uykululuk testi

Aşırı yorgun olduğunuz zamanlar dışında, aşağıdaki
durumlarda uykuya dalma olasılığınız nedir ?
› Oturur durumda gazete veya kitap okurken
› Öğleden sonra uzanınca
› Televizyon seyrederken
› Birisi ile konuşurken
› Pasif olarak toplum içinde otururken (tiyatro gibi)
› Alkolsüz öğle yemeğinden sonra
› Ara vermeden en az 1 saatlik araba yolculuğunda
› Trafikte arabada beklerken
0-Kesinlikle yoktur. 1-Az olasılıkla 2-Orta olasılıkla 3-Yüksek olasılıkla vardır.
Toplam 10 puan ve üzeri pozitif kabul edilir.
Genellikle normaldir
 Obezite

› BKİ>30
Boyun çevresi
 Kan basıncı

› Olguların >%50 hipertansif

Üst solunum yolu obstrüksiyonu

Klasik bilgi
› Erkeklerde 43 cm
› Kadınlarda 37 cm
Türkiye verileri ?
 Bursa’da gebelerde yaptığımız bir anket
çalışmasında horlama ve gebelik HT için

› 34 cm !!!
Ursavas A, et al. Respiration 2008


Burun
› Septum ortada, minimal
sağa deviye pasaj açık
Boğaz
› Mallampati tip III, yumuşak
damak sarkık uvula elonge
› Dil kökü hipertrofik
› Yumuşak damakta total
kollaps (Müller manevrası)
Mallampati Skorlaması
Tip 1: Yumuşak
damak,uvula,plikalar ve
tonsiller rahatça görülür.
Tip 2: Yumuşak
damak,uvula,plikalar ve
tonsillerin üst kutbu
görülür.
Tip 3: Yalnızca yumuşak
damağın bir kısmı
görülebilmektedir.
Tip 4: Yalnızca sert
damak
görülebilmektedir.
Apne/hipopneler
İntratorasik (-) basınç
Afterload artışı
Hipoksemi
İnflamasyon
Arousallar ve uyku bölünmesi
Sempatik aktivite artışı
Ateroskleroz, aritmiler, konjestif kalp yetmezliği, pulmoner hipertansiyon
Sistemik hipertansiyon, inme, insülin rezistansı, metabolik sendrom,
trafik kazaları, bilişsel fonksiyonlarda bozulma, depresyon, libido azalması
iş ve evlilik sorunları,…






Kardiyovasküler
Pulmoner
Nörolojik
Endokrin
Nefrolojik
Gastrointestinal
Cerrahi ve anestezi riskleri
Sosyoekonomik sonuçlar
Trafik ve iş kazası riski





Göz
Psikiyatrik
Ürogenital
Gebelik
Diğer…
Hipertansiyon
 Koroner arter hastalığı
 Kardiak aritmiler
 Konjestif kalp yetmezliği
 Pulmoner hipertansiyon

Epidemiyolojik çalışmalarda OUAS-CVS ilişkisi
net olarak gösterilmiştir
Obezite
 Diabet- insülin rezistansı
 Hipotiroidi
 Akromegali

Trafik kazaları
 İş kazaları
 Evlilik sorunları
 Ekonomik kayıplar

Uyku apne sendromunda
tekrarlayan hipoksi atakları
nedeniyle;
 Bilişsel bozukluk

› Hafızada zayıflama
› Bellekte zayıflama
› Algılama, değerlendirme ve karar
verme yeteneğindeki azalmadır

Kazalara bağlı ölümler gelişmiş ülkelerde
kalp-damar sistemi hastalıklarına ve
kanserlere bağlı ölümlerden sonra gelen
ölüm nedenidir.
Ülkemizde her yıl 9 bini aşkın kişi trafik
kazalarında ölmekte ve yaklaşık 200 bin
kişide yaralanmaktadır.
 Türkiye yollarında her gün ortalama
25 kişi ölmekte ve
500 kişi yaralanmaktadır

Derin uykunun yetersizliği
 Sık hipoksi atakları
 Apneler nedeniyle gece
boyunca oluşan
yorgunluk
 Gündüz uykululuğa
neden olur
 Bu nedenlerle trafik
kazası riski artmıştır

Findley ve ark.
 29 Uyku apneli hasta ile
 35 sağlıklı erişkini,
 son 5 yıllık kaza bilgilerini inceleyerek,
trafik kazaları açısından karşılaştırmışlar
ve
 Uyku apneli hastalarda kaza yapma
riskinin sağlıklı erişkinlere göre 7 kat
fazla bulmuşlardır.

Findley LJ AmRev Respir Dis 1988
Findley ve ark “steer clear” ismini
verdikleri simülatörde, engeller bulunan
monoton bir otobanı taklit eden 30
dakikalık sürüş sırasında
 Uyku apneli hastaların normal
bireylerden, 3-4 kat daha fazla engele
çarptığını belirlemişlerdir.

Findley LJ, et al. Chest 1995;108:619-24.
 Uzun
yol şoförlerinin %87’de uyku
bozukluğu mevcuttur
Stoohs RA. Chest 1995
Uyku apne sendromunun toplumdaki
prevalansı %1-5’dir.
 Ülkemizde 2003 yılı temmuz ayı
rakamlarına göre 15.221.125 ehliyetli
sürücü olup,
 iyimser bir tahminle en az 150.000 uyku
apne sendromlu sürücü Türkiye yollarında
araç kullanmaktadır.

www.emniyet.gov.tr/trafik eğitim ve araştırma daire başkanlığı
genel trafik istatistikleri.
 İş
kazaları
 İş gücü kaybı
› Gündüz aşırı uyku haline bağlı iş gücü
kaybı
› OUAS komplikasyonlarına bağlı indirekt iş
gücü kaybı
 Kardiyovasküler
 Serebrovasküler
 Depresyon ve nörokognitif fonksiyon bozukluğu
Gündüz aşırı uykululuk iş kazalarına
neden olur
 Uyku apneli hastaların

› yakıcı, ezici ve kesici cihazların kullanıldığı,
› torna, hızar, pres ve döküm
› gibi alanlarda çalışmaması önerilmektedir
Bu hastaların iş
performansları düşük
olup,
 işyerlerinde sürekli
uyuyakalmaları
nedeniyle sıklıkla
işlerini de kaybederler


Gündüz uykululuğu ve OUAS tanısı olan
olgularda, her ikisi de bulunmayan
olgulara göre iş gücü kaybının 13 kat
yüksek olduğu gösterilmiştir
Omachi TA, et al.. Obstructive sleep apnea: a risk factor for work disability. Sleep. 2009; 32: 791-8
Aşırı uyku hali,
 horlama,
 libido azalması ve empotans
 eşler arasında ciddi sorunlara ve hatta
boşanmalara neden olabilir

Uyku bozukluğuna bağlı olarak
üretkenliğin azalması,
 iş gücü kaybı,
 trafik ve iş kazalarının artması
 kardiak komplikasyonlara bağlı tedavi
maliyetleri
 yapılan hesaplamalara göre ABD’de
yılda ortalama 150 milyar dolar kayba
neden olmaktadır

Klinik bulgular
 Radyolojik tanı
 Endoskopik yöntemler
 Biyokimyasal incelemeler (?)
 Uyku kayıt teknikleri

› Polisomnografi
› Sınırlı parametreli kayıt cihazları (portabl)

Üst solunum
yolundaki kemik ve
yumuşak dokuların
› iki boyutlu ölçümü
için standardize
edilmiş
› lateral baş boyun
grafisidir

Referans noktalar
ve çizgiler üzerinden
açı ve mesafe
ölçümleri yapılır.
08.04.2015


BT ve MR ile hacimsel
ölçümlerde yapılabilir
Kullanım alanları
› Kraniofasial
düzeltici cerrrahi
de yol gösterici
› Ağız içi araçların
etkinliğinin
değerlendirilmes
i
Ortak sorun uykuda çekim yapılamaması !!!
08.04.2015

Uyku esnasında
› nörofizyolojik,
Uyku hastalıklarının tanısında
Altın standart yöntemdir
› respiratuvar,
› kardiyovasküler,
› diğer fizyolojik ve fiziksel parametrelerin,

genellikle tüm gece boyunca, belli bir
periyotta, eş zamanlı ve sürekli
kaydedilmesi işlemidir.

Temel Elektrodlar
EEG
EOG
EMG

Yardımcı Elektrodlar
ve Sensörler
Oronazal hava akımı
Torakoabdominal
hareketler
Oksijen satürasyonu
Trakeal mikrofon
EKG
EMG (M. tibialis)
Vücut pozisyonu

Diğer Sensörler
Noktürnal penil tümesans
(NPT)
Özafagus pHmetre
Özafagus balonu
Kan basıncı ölçümü
End-tidal CO2

Diğer
Pulse transit time (PTT)
Video kaydı



Genel önlemler
Ağız içi araç
uygulamaları
PAP tedavisi
› CPAP
› APAP
› BİPAP
› Adaptif servo
ventilatörler

Cerrahi tedavi
› Nazal
› Yumuşak damak
› Dil kökü
› Maksillomandibular
Çözüm ?
Üst solunum yolları
dilatatör kasları
İnspirasyon sırasında oluşan
intraluminal negatif basınç
Alt çeneyi öne konumlandıran
Dili önde tutan
Damağı stabilize eden
Basit horlama
 Üst hava yolu rezistans sendromu
 Hafif ve orta OUAS

› Gündüz uyku hali olmayan
› Kardiyovasküler risk saptanmayan
› Cerrahi ve PAP tedavisini kabul etmeyen
veya tolere edemeyen
Pozisyonel apnesi olanlarda başarısının daha yüksek olduğu
bildirilmiştir
AHİ
16-30
5-15
>30
Genel önlemler, KBB tarafından anatomik obstrüksiyonun düzeltilmes
CVS komplikasyonlar
ve/veya GAUH
Yok
Var
Genel önlemler
Cerrahi tedavi
Ağız içi araç
PAP Tedavisi
Her olgu kendi şartları içinde
risk faktörleri, objektif ağırlık
parametreleri, tedaviye olası uyum,
ve komplikasyonları dikkate alınarak
tedavi edilmelidir
Apne/hipopneler
X
İntratorasik (-) basınç
Afterload artışı
X
Hipoksemi
İnflamasyon
X
Arousallar ve uyku bölünmesi
Sempatik aktivite artışı
Ateroskleroz, aritmiler, konjestif kalp yetmezliği, pulmoner hipertansiyon
Sistemik hipertansiyon, inme, insülin rezistansı, metabolik sendrom,
trafik kazaları, bilişsel fonksiyonlarda bozulma, depresyon, libido azalması
iş ve evlilik sorunları,…
Uyku apne sendromu toplumda sık
görülen bir hastalıktır
 Ciddi komplikasyonlara, sosyal sorunlara
ve iş gücü kaybına neden olur
 Orta ve ağır olgularda CPAP, hafif
olgularda ise cerrahi ve ağız içi araç
uygun tedavi yöntemleridir
