Transcript ระบบการเฝ้าระวังความปลอดภัยในการใช้ยาความเสี่ยงสูง ในผู้ป่วยในโรง

หนึ่งหทัย นาคีสังข์ , ภ.ม.(เภสั ชกรรมคลินิกและการบริหาร)
ฝ่ ายเภสั ชกรรมชุ มชน โรงพยาบาลขุนหาญ อาเภอขุนหาญ
จังหวัดศรีสะเกษ




ยาที่มีความเสี่ ยงสูง (high-alert drugs) เป็ นยาที่มีความเสี่ ยงสูงที่จะ
ก่อให้เกิดอันตราย หรื อผลเสี ยต่อผูป้ ่ วยที่รุนแรง ถ้าหากมีความผิดพลาด
ในการสัง่ ใช้ยา คัดลอกคาสัง่ ใช้ยา จ่ายยา หรื อการให้ยา
การใช้ยากลุ่มที่มีความเสี่ ยงสูงในแผนกผูป้ ่ วยในมีแนวโน้มเพิ่มึ้ น
มีโอกาสเกิดอันตรายจากยาในกลุ่มนี้เพิม่ ึ้ นด้วยเช่นกัน
โรงพยาบาลึุนหาญ จงมีนโยบายในการจัดการและเฝ้ าระวังอันตรายที่
เกิดจากยาในกลุ่มนี้ึ้ น




การศกษาใน รพ. ศิริราช หอผูป้ ่ วยอายุรกรรม ปี 2008-2010
พบอุบตั ิการณ์เกิด ADR 2.43%
เกิดจากยาความเสี่ ยงสูง 1.48%
ยาที่เกิดอุบตั ิการณ์มากที่สุด คือ ceftriaxone และ phenytoin
Phenytoin inj. เป็ นยาความเสี่ ยงสู งึอง รพ.ศิริราช
Ceftriaxone inj. เป็ นยาที่ตอ้ งเฝ้ าระวัง
นฤมน ธนะ และโกวิทย์ จงประเสริ ฐกุล, สารศิริราช, Vol. 276, No. 6, 2011



เพื่อป้ องกันอาการอันไม่พงประสงค์จากการใช้ยาความเสี่ ยงสูง
ป้ องกันความคลาดเคลื่อนจากการใช้ยาความเสี่ ยงสูง
ส่ งเสริ มให้เกิดการใช้ยาความเสี่ ยงสูงอย่างเหมาะสม
มุ่งประเมินผลลัพธ์ ของระบบทีว่ างไว้





เป็ นการวิจยั แบบมีส่วนร่ วม (Participitaion Action Research)
ผ่านกระบวนการกลุ่ม ประชุม แก้ไึ หาแนวทางร่ วม
เป้ าหมาย แพทย์ พยาบาล เภสัชกร และเจ้าหน้าที่ในฝ่ ายเภสัชกรรมชุมชน
ดาเนินการปี 2548-2554
ประเมินผล 3 เดือน 27 มกราคม 2554-27 เมษายน 2554
การพัฒนาระบบยาผู้ป่วยใน : ยาความเสี่ ยงสู ง
ผลลัพธ์ ผู้ป่วยไม่ เกิด ADR จาก HAD
การติดตามประเมินผลการดาเนินงาน
ขับเคลื่อนด้วย
นโยบายการ
พัฒนาระบบยา
กรอบแนวคิด
การสนับสนุนข้ อมูล HADที่จาเป็ น
การปรับแนวทางการสั่งยา-จ่ ายยา-บริหารยา ความเสี่ยงสู ง
PTC&PCT
การปรับระบบการกระจายยาผู้ป่วยใน
Action 1
2548
ผ่าน PCT
สิง่ ที่ได้
-เน้นการบริหารยาโดย
พยาบาล
-การ monitor อาการ
หลังให้ยา
-การให้ขอ้ มูลยาโดยเภสัชกร
Action 2
2549
ผ่าน PCT
MKสุ ก้ ี
ทวนคาสั่ง
แพทย์
นำข้อสรุปจำกกระบวนกำรกลุม่ มำ
ใช้
การ monitor
ADR HAD ไม่
ชัดเจน
ปัญหา
การสังใช้
่ ยาไม่ตรงตาม
ข้อกาหนด PCT
เกิดความสับสนใน
ผูป้ ฏิบตั ิงาน
ความคลาดเคลื่อนด้ านยาที่เชื่อมโยงผลกระทบต่ อผู้ป่วย ผู้ป่วยใน
ไม่พบ Prescribing
Error จากยา HAD
200
181
180
จานวนความคลาดเคลื่อน
160
140
1. ความคลาดเคลือ่ นจากการสัง่ ยา
120
2. ความคลาดเคลือ่ นจากการจ่ายยา
113
100
3. ความคลาดเคลือ่ นก่อนการจ่ายยา
96
4. ความคลาดเคลือ่ นในการบริ หารยา
80
60
40
20
0
21
18
30
45
32
9
40
28
22
402
33
24
450
59
52
37
13
1
14
0
31
19
12
0
46
42
16
9
54
48
57
22
36
27
4
8
01
501
17
11
6
0
29
22
6
0
68
35
29
40
ต.ค.47 พ.ย.47 ธ.ค. 47 ม.ค. 48 ก.พ. 48 มี.ค.48 เม.ย.48 พ.ค. 48 ก.ค.48 ส.ค. 48 ก.ย. 48 ต.ค.48 พ.ย.48 ธ.ค.49
เดือน
รวม
พบ ME จากการ
บริหารยา HAD
Action 3
2549-2554
PCT
&
PTC
ยึดแนวทางเดิมจาก
Action 1-2
องค์ กรแพทย์ ร่วม
กาหนดแนวทางผ่ าน
PTC
เจ้ าหน้ าทีฝ่ ่ ายเภสั ช
กรรมร่ วมเสนอ
แนวทาง
องค์ การแพทย์
มีส่วนร่ วม
เจ้ าหน้ าทีฝ่ ่ าย
เภสั ชกรรมมี
ส่ วนร่ วม
สิ่ งทีไ่ ด้ จาก Action 1-3
สิ่ งทีไ่ ด้ จาก Action 1-3

ป้ องกันควำมคลำดเคลือ่ นจำกกำรใช้ยำควำมเสีย่ งสูง
ป้ องกัน ADR+ME จาก HAD
ส่ งเสริมการใช้ ยาอย่ างเหมาะสม
-การสั่ งขนาดยาคลาดเคลื่อน พบปัญหา คือแพทย์ สั่งยาไม่ ถูกขนาด
ทบทวนโดยผ่ านองค์ กรแพทย์ สาเหตุมาจากการคูณเลขผิด จึงกาหนดให้
การสั่ งยาฉีดในเด็กต้ องเขียนวงเล็บระบุ mg/kg/day หรือ mg/kg/dose
เพือ่ ทวนสอบด้ วย
-การสั่ งยาความเสี่ ยงสู ง หากสั่ งไม่ ตรงกับแนวทางที่กาหนด ต้ องทวน
สอบกับแพทย์

ประกันด้านผลิตภัณฑ์ เน้นการติดสติ๊กเกอร์ หรือทาเครือ่ งหมาย
เตือน การแยกเก็บในบริเวณเฉพาะ
สิง่ ที่ได้จาก Action 1-3
 การจัดทาข้อมูลยาความเสีย่ งสูง
 จากัดการเข้าถึงยากลุม่ เสีย่ ง ให้มีจานวนสารองที่เหมาะสม
 การเข้าถึงข้อมูลผูป้ ่ วย และการวินิจฉัยโรค เน้นการสือ่ สารข้อมูล
ระหว่างวิชาชีพ
 สนับสนุ นข้อมูลที่จาเป็ นแก่สหสาขาวิชาชีพ
สนับสนุนข้ อมูล ระบบ
สิง่ ที่ได้จาก Action 1-3


ใช้การทวนสอบระหว่าง Med sheet-drug profile
หากไม่ตรงกัน ประสานระหว่างฝ่ ายเภสัชกรรมและตกผูป้ ่ วยใน
เน้ นทวนสอบระหว่ าง
สหสาขาวิชาชีพ
เน้นระบบ-ง่ายต่อการปฏิบตั ิ


มีการทวนสอบ
บันทกึ้อมูล
สิ่ งทีไ่ ด้ จาก
Action 1-3

โดยเก็บึ้อมูลการใช้ยาความเสี่ ยงสูงในโรงพยาบาลึุนหาญ 15 รายการ
ในผูป้ ่ วยจานวน 347 คน มีการสัง่ ใช้ยาความเสี่ ยงสูงทั้งสิ้ น 542 ครั้ง
โดยยาความเสี่ ยงสูงที่มีการสัง่ ใช้มากที่สุด คือ Diazepam inj. พบว่า ไม่
พบอาการไม่พงประสงค์จากการใช้ยา ความสามารถึองระบบที่
สามารถตรวจจับและป้ องกันความคลาดเคลื่อนจากยาความเสี่ ยงสูงเป็ น
ร้อยละ 95.25 และร้อยละึองอัตราการใช้ยาความเสี่ ยงสูงที่เหมาะสม
เป็ นร้อยละ 97.26






เก็บึ้อมูลการใช้ยาความเสี่ ยงสูงในโรงพยาบาลึุนหาญ 15 รายการ ใน
กลุม่ ตัวอย่าง
ผูป้ ่ วยจานวน 347 คน
เด็ก 69 ราย
ผูใ้ หญ่ ชาย 197 ราย
ผูใ้ หญ่ หญิง 81 ราย
ใช้ยาความเสี่ ยงสูง 542 ครั้ง
Diazepam inj. เป็ นยาความเสี่ ยงสูงที่มีการสัง่ ใช้มากที่สุด
เด็ก
ผูใ้ หญ่ชำย
ผูใ้ หญ่หญิง
20%
23%
57%
ADR

เพือ่ ป้ องกันอำกำรอันไม่พงึ ประสงค์จำก
กำรใช้ยำควำมเสีย่ งสูง
 ผล...ไม่พบรำยงำนอำกำรไม่พงึ ประสงค์
จำกกำรใช้ยำ HAD
ทบทวน trigger
Med-HAD
ธ.ค.52-มี.ค.53 ม.ค.54-เม.ย.54
7
0
ป้ องกันความคลาดเคลื่อนจากการใช้
ยาความเสี่ ยงสูง
 ระบบสามารถตรวจจับ+ป้ องกัน ME
จาก HAD ได้ 95.25%
 พบ prescribing error HAD 4.75%
ระดับ B
 การแก้ไึ ปรกษาแพทย์

ลาดับ ยา
ME
1
Cef-3
Rate admin
2
Diazepam Dose
inj.
Digoxin Indication
inj.
3



ส่งเสริมให้เกิดกำรใช้ยำควำมเสีย่ งสูงอย่ำงเหมำะสม
ร้อยละของอัตรำกำรใช้ยำควำมเสีย่ งสูงทีเ่ หมำะสมเป็ นร้อยละ 97.26
ประเมินจำก indication ผ่ำน trigger tool
นาึ้อมูลเสนอองค์กรแพทย์
ประเมินโดย
Expert Opinion

เก็บข้อมูลกำรใช้ยำควำมเสีย่ งสูงในโรงพยำบำลขุนหำญ 15 รำยกำร ในผูป้ ่ วย
จำนวน 347 คน มีกำรสัง่ ใช้ยำควำมเสีย่ งสูงทัง้ สิ้น 542 ครัง้ โดยยำควำมเสีย่ ง
สูงทีม่ กี ำรสัง่ ใช้มำกทีส่ ุด คือ Diazepam inj. พบว่ำ ไม่พบอำกำรไม่พงึ
ประสงค์จำกกำรใช้ยำ ควำมสำมำรถของระบบทีส่ ำมำรถตรวจจับและป้ องกัน
ควำมคลำดเคลือ่ นจำกยำควำมเสีย่ งสูงเป็ นร้อยละ 95.25 และร้อยละของอัตรำ
กำรใช้ยำควำมเสีย่ งสูงทีเ่ หมำะสมเป็ นร้อยละ 97.26


จากการศกษาพบว่าระบบการเฝ้ าระวังความปลอดภัยจากการใช้ยาที่กาหนดไว้ค่อนึ้างรัดกุมแต่
อย่างไรก็ตามยังจาเป็ นต้องศกษาถงภาระงานที่เพิม่ ึ้ นึองบุคลากรและความเสี่ ยงที่อาจเกิดึ้ น
ต่อไป
ควรมีการศกษาถงภาระงานที่เพิ่มึ้ นึองบุคลากรต่อไป
ยา ควรถูกสัง่ ใช้และส่งมอบ
ด้วยความรักและความห่วงใย