Transcript Ürəyin İşemik Xəstəliyinə ümumi baxış

ÜRƏYİN İŞEMİK XƏSTƏLİYİNƏ
ÜMUMİ BAXIŞ
t.e.n Dr. Rəşad Mahmudov
Mərkəzi Neftçilər Xəstəxanası
Ürək-Damar Xəstəlikləri Mərkəzinin
rəhbəri
Ürəyin İşemik
Xəstəliyi
?
Koronar arteriyalarda olan daralmalar miokardın qan
təchizatını azaldaraq İnfarkt, Aritmiya və Ürək
çatışmazlığına səbəb olur.
Bütün səbəbli ölümlər !!!
Kardiovaskulyar xəstəliklər
Bədxassəli şişlər
Travma
Respirator infeksiya
XAAX and asma
HIV/AIDS
Perinatal vəziyyət
Həzm sistemi
Diareya
Vərəm
Uşaq xəstəlikləri
Malyariya
Diabet
0
5
10
ÖLÜM (milyon)
World Health Organization. The World Health Report 2003: Shaping the Future. 2003
15
20
Ürəyin İşemik Xəstəliyindən Ölüm !!!
Hər 4.6 ölümdən birinin səbəbi
 Hər gün 2500 insan
 Hər 35 saniyədə 1 insan
AHA Statistics Committee and Stroke Statistics Subcommittee. Circulation. 2006;1-69
SƏBƏB NƏDİR ?
ATEROSKLEROZ
• Ateroskleroz xolesterinin damar
divarına çökməsi nəticəsində
yaranır. Zamanla bu proses
sürətlənərək damar mənfəzinin
ciddi daralmalarına və tam
tutulmasına aparıb çıxarır.
video 2
Ürəyin İşemik Xəstəliyinin
risk faktorları
Dəyişməyən
• Yaş
• Cins
• İrq
• İrsiyyət
• Lp(a) seviyyəsi
• Hemostatik faktorlar
• Ailəvi dislipidemiya
Dəyişən
• Siqaret
• Dislipidemiya
• Glükoza intoleransı
• Hipertoniya
• Diyeta
• Alkoqol
• Hipodinamiya
Risk Faktorlarının yayılması
Risk Faktorları
Sigaret
AT
Dislipidemiya
Diabet
3 Risk Faktoru
2 Risk Faktoru
4 Risk Faktoru
(< 1 %)
(N = 87,869)
Risk Faktoru yox
8.9 %
19.4 %
27.8 %
62.4 %
43.0 %
1 Risk Faktoru
Khot U et al, JAMA 2003;290:898-904
Ürəyin işemik xəstəliyinin təsnifatı
1.Qəfləti ürək ölümü
2.Stenokardiya
-Stabil stenokardiya
(I-IV funksional sinif)
-Qeyri stabil stenokardiya
• İlk dəfə yaranan stenokardiya
• Proqressivləşən stenokardiya
• Erkən infarkt və əməliiyat
sonrası stenokardiya
• Spontan stenokardiya
3. Ağrısız işemiya
4.Mikrovaskular stenokardiya
(X sindrom)
5.Miokard İnfarktı
• Q dişli İnfarkt
• Q dişsiz İnfarkt
6.Postinfarkt kardioskleroz
7.Ürək çatışmazlığı
8.Aritmiya
Kəskin Koronar Sindrom
Kəskin koronar sindrom nədir ?
Kimlər risk altındadır ?
Diaqnostika ?
Müalicə taktikası ?
Kəskin koronar sindrom nədir ?
• Kəskin koronar sindrom bir və ya
daha çox koronar arteriyada
olan plakların yırtılması zamanı
yaranır.
• Amerikada hər il 1000000
(milyon) insan miokard infarktı
diaqnozu ilə xəstəxanaya daxil
olur. Bunların da yarısı ölümcül
olur.
• Ölümlərin çox hissəsi ST elevə
miokard infarktlarında olur
(STEMI).
• > 900,000 xəstə PTCA olunur
Kimlər risk altındadır ?
• Anamnezdə ÜİX, AH, Diabet olanlar.
• Ciddi qan itirmə cərrahi əməliyyat və travma.
• Dializdə olan və AV fistulası olan xəstələr (↑ oksigen
tələbatı)
• O2 saturasionunda azalma (xüsusilə KOAH)
• Qızdırma, hipertireodizm, taxiaritmiyalar,
uzunmüddətli hipotenziya,dərmanlar ( xüsusilə
kokain).
6 aylıq ölüm
Ölüm / 100 pts / ay
25
N = 21,761; 1985-1992
Diaqnoz və xəstəxanaya müraciət
20
15
Kəskin MI
Qeyri stabil stenokardiya
Stabil stenokardiya
10
5
0
0
1
2
3
4
5
Xəstəxanaya qəbuldan 1 ay sonra
Duke Cardiovascular Database
6
Kəskin miokard infarktı, STEMI/
NSTEMI Diaqnozu
• Aşağıdakılardan ən
az ikisi



İşemiya
simptomları
Diaqnostik EKQ
dəyişikliyi
Plazmada kardial
markerlərin
artması
Hamm Lancet 358:1533,2001
Qəbulda
İlkin diaqnoz
Alqoritma
Kəskin koronar sindrom
Davies MJ
Heart 83:361, 2000
EKQ
ST Elevasiyasız
NSTEMI
ST Elevasiyalı
Biokimyəvi
Marker
Miokard infarktı
Son diaqnoz Qeyri stabil stenokardiya
NQMI
Qd MI
HƏSSAS PLAK
Qeyri stabil
stenokardiya
Damar
tamamən
tutulmamış
Qeyri spesifik
EKQ dəyişikliyi
Normal kardial
fermentlər
NSTEMI
Tromb yükü yüngül və
orta dərəcədə miokard
nekrozuna səbəb
olacaq qədərdir.
ST depresiya +/T dişinin inversiyası
(EKQ)
Artan kardial
fermentlər
STEMI
Tam trombotik
tutulan koronar
arteriya
ST elevasiya
və ya LBBB
Artan kardial
fermentlər
Daha ciddi
simptomlar
STEMI klinikası
• Ani başlayan halsızlıq,mədə bulantısı,tərləmə
• Döş qəfəsində ağrı.
• Huşun itirilməsinə səbəb ola biləcək
aritmiyalar.
• Ani başlayan ağciyər ödemi
• Ani ölüm (%40)
STEMI –də ağrının xüsusiyyətləri
•
•
•
•
Substernal bölgədə
Basıcı, Sıxıcı,ağırlıq hissi
30 dəqiqədən uzun olur
Çənə, çiyin, hər iki qol ya da epigastrik
bölgəyə yayılır
• İstirahat ya da nitratla keçmir
• İstirahatda ya da yuxuda ağrı başlayabilir
Ağrının lokalizasiya yerləri
ST Depresiya və ya T dişinin Dinamik
dəyişikliyi
ST-Seqment Elevasiyalı MI
Hiss dəstəsi ayaqcığının yeni yaranan
blokadası (LBBB)
Kardial Markerlər
• Troponin ( T, I)
– Daha çox spesifik və
daha çox həssas
– 4-8 saat sonra qalxmağa
başlayır
– 10-14 günə qədər qanda
yüksək qalır
– Proqnostik əhəmiyyəti
də vardır
– Troponin T Aorta,
böyrək
poly/dermatomiozit
və.s. Qalxa bilər
• CK-MB izoferment
– 4-6 saat sonra qalxmağa
başlayır və 24 saatda pik
səviyyəyə çatır
– 36-48 saata qədər qanda
yüksək səviyyədə qalır
– Qayıdan işemiyalarda
diaqnostik əhəmiyyəti
Troponinə görə yüksəkdir
– Artması Ölüm ilə pozitiv
korrelyasiya vardır
– Travma əzələ
xəstəliklərində və.s.
Yalançı pozitiv ola bilər
Troponinin diaqnostik əhəmiyyəti
42 gün içində olan ölümlər
%
%
%
%
%
%
831
174
148
134
50
67

Kəskin koronar sindrom
Biomarkerlər
Non Kardiak
diaqnoz
?
10 dəq
12 aparmalı EKQ
Xronik stabil
stenokardiya
AKS ola bilər
AKS mütləqdir
ASA
Başqa səbəb
axtar
Medikal
müşahidə
Antithrombin
Beta Bloker
KKS Protokolu
ST elevasiyasız Kəskin koronar sindrom
İlk qarşılaşma
Diaqnoz/risk
değerləndirmə
•Fizik müayinə
•ÜİX olasılığını değerlendirmək (yaş.risk
faktor, anamnez)
•EKQ
•Biokimya
•EXO
•Risk değerlendirmə
•Qanama riskinin değerlendirilməli
İNVAZİV
strategiya
Planlı ( >72 saat)
Erkən (<72saat)
Təcili
•Qalıcı ağrı və ST deyişiklikləri
•LV disfunksiyası
•Ciddi aritmiyalar
•Troponin seviyyesində artma
•Dinamik ST və T deyişikliyi
•İnfarktdan sonra erkən ağrı
•6 ay içində PTCA
•Daha öncə BYPASS
•Orta –yüksək GRACE skoru
•LV disfunksion
•Ağrıda yeniləmə olmaması
•LV disfunksion olmaması
•Yeni EKQ deyişikliyi yox
•Troponində artma yox
ST elevasiyalı Kəskin koronar sindrom
< 2saat içində PTCA
mümkünmü
Primer PTCA
Hə
> 12saat
yox
Qurtaran PTCA
Yox
Hə
3-24 saat sonra angioqrafiya
Ehtiyac varsa PTCA
Fibrinolizis
effektli ?
Fibrinolizis
Simptomlara
görə
reperfuzion
qərarı
Trombolitik müalicəyə mütləq əks
göstərişlər
•
•
•
•
•
•
•
Anamnezdə hemorragik insult
Son 6 ay içərisində işemik insult
Mərkəzi sinir sistemi zədələnmələri və ya şişləri
Aktiv daxili qanama
Aortanın disseksiyası
Yaxın zamanda böyük cərrahiyə vəya travma
Bilinən qanama diatezləri
29
Kəskin Koronar Sindromlarda Təcili müalicə
• ABCDE :
•Morfi
•Oksigen
•Nitrogliserin
•Aspirin ve  bloker
30