Transcript Презентация PowerPoint - ADAU E

II Bölmə: Bitki xəstəlikləri
Mövzu 10. Tağlı bitkilərinin xəstəlikləri (unlu
şeh, yalançı unlu şeh, antraknoz),
örtülü və açıq şəraitdə əsas
xəstəliklərə qarşı mübarizənin
prinsipləri
Kənd təsərrüfatı elmləri doktoru,
professor İbrahim Cəfərov
P L A N:
10.1 Tağlı bitkilərin göbələk xəstəlikləri
10.2 Tağlı bitkilərin bakteriya mənşəli xəstəlikləri
10.3 Tağlı bitkilərin virus mənşəli xəstəlikləri
Ədəbiyyat
1. İbrahim Cəfərov Tarla bitkilərinin xəstəlikləri. Bakı: «Elm», 2009, 326 s.
2. İbrahim Cəfərov Fitopatologiya. Bakı: «Şərq-Qərb», 2012, 561 s.
3. Защита растений от болезней / В.А.Шкаликов, О.О.Велошапкина,
Д.Д.Букреев и др. под ред. В.А.Шкаликова -3-е изд. испр. и доп. –М.:
КолосС, 2010, 404 с.
4. Blancard D. A Colour Atlas of Diseases of Lettuce and Related Salad
Crops Manson Publishing, 2006, 376 p.
5. Ciancio, Aurelio, Mukerji, K.G. Integrated Management of Diseases
Caused by Fungi, Phytoplasma and Bacteria, 2008, 450 p.
6. George N.Agrios Plant Pathology. Academic Press Inc, 2005, 952 p.
7. Zitter A.Thomas, Mohammad Babadoost Fruit Rots of Pumpkin. A
Serious Threat to the Pumpkin İndustry // The American
Phytopathological Society, 2009.
Cucurbitaceae fəsiləsi bitkiləri
Cucumis melo
Cucumis sativus L.
Citrullus lanatus
Cucurbita pepo L.
Cucurbita pepo var. patisson
İstixanada mikroklimat
Şərait/dövr
Cücərti
əmələ
gələnə
qədər
Cücərti
Şitil
əmələ
basdırılana
gələndən
qədər
sonra
Havanın temperaturu,
gündüz ºС
27 – 28
15 – 18
18 - 25
24 - 26
Havanın temperaturu,
gecə ºС
27 – 28
12 – 14
14 – 16
18 – 20
Meyvə
vermə
dövrü
Torpağın temperaturu,
ºС
27 – 28
17 – 18
18 – 20
21 az
olmayaraq
Nisbi rütubət, %
80 – 85
80 - 85
80 - 85
75 - 85
10.1 Tağlı bitkilərin göbələk xəstəlikləri
Xiyarın yalançı unlu şehi - Pseudoperonospora
cubensis (Berk.& M.A.Curtis) Rost.
Təsnifatda yeri:
Chromista aləmi, Oomycota şöbəsi,
Oomycetes sinfi, Peronosporales sırası,
Peronosporaceae fəsiləsi,
Pseudoperonospora cinsi
Bioloji qrupu:
Biotrof
Düzən
Qarabağ
Dağlıq Şirvan
Naxçıvan MR
Azərbaycan
Şəki- Zaqatala
Gəncə- Qazax
LənkəranAstara
Rütubətli hava
100%-ə yaxın nisbi rütubət
Sporulyasiya 15-20ºC
Optimal temperatur 15-22ºC
Zoosporlarin əmələ gəlməsi 10-15ºC
Bu şəraitdə inkubasiya 3-6 gün
AQROTEXNİKİ
TƏDBİRLƏR
• Bitki qalıqları toplanmalıdır
• Növbəli əkin
• Tağlı bitkilər əvvəlki yerinə 2-3
ildən sonra qaytarılır
DEZİNFEKSİYA
İŞLƏRİ
• Parnik və istixana
dezinfeksiya edilməlidir
• Torpaq
zərərsizləşdirilməlidir
• Toxumlar TMTD (4 qr/kq)
dərmanlanır
VEGETASİYA
DÖVRÜ
ÇİLƏMƏLƏR
•
•
•
•
•
Ridomil MS 2,5 kq/ha
Misxloroksidi 2,1 kq/ha
Sandofan M8 2,0 kq/ha
Efal 3 l/ha
İşçi məhlulun məsarifi: açıq
sahədə 250-300 l/ha; örtülü
sahədə 500-600 l/ha
Tağlı bitkilərin unlu şehi- Erysiphe cichoracearum
Dc. f. cucurbitacearum Poteb., Sphaerotheca
fuliginea Poll. f. cucurbitae Yacz.
Təsnifatda yeri:
Fungi və ya Mycota aləmi,
Ascomycota şöbəsi, Euascomycetes
sinfi, Erysiphales sırası,
Erysiphaceae fəsiləsi, Erysiphe və
Sphaerotheca cinsləri
Bioloji qrupu:
Biotrof
AZƏRBAYCAN
ORTA ASİYA TÜRK
RESPUBLİKALARI
RUSİYA
Naxçıvan MR
Abşeron yarımadası
Düzən Şirvan
Düzən Qarabağ
Gəncə - Qazax
Şəki - Zaqatala
Qazaxıstan
Özbəkistan
Türkmənistan
Qırğızıstan
Şimali Qafqaz
İrkutsk
Kemerovo
Uzaq şərq
Saxalin
Göbələyin inkişafı üçün optimal temperatur 25-300C
Havanın nisbi rütubəti 80-90%
Göbələk 200C temperaturda inkişafa edir
Bir ay ərzində 4-5 konidi spormərhələsi əmələ gətirir
Yarpaqların yoluxması nəticəsində bitkilər
inkişafdan qalır, meyvələr kiçik olur
Tarla şəraitində becərilən xiyar
məhsulu 54-70%
İstixanalarda 100%-ə qədər
azala bilir
Xəstəliyə qarşı davamlı sortların becərilməsi
Növbəli əkin sisteminə ciddi əməl edilməli
Tağlılar əvvəlki əkin yerinə 4 ildən tez qaytarılmamalıdır
Tağlı bitkilərin toxumları hökmən 80%-li TMTD-nin
suspenziyası ilə (0,3 kq/1 sentner toxum) dərmanlanmalıdır
Suspenziya hazırlamaq üçün dərman 1 l suda isladılır,
ona 0,2% NaKMÇ yapışdırıcısı əlavə edilir
Tağlı bitkilərin antraknozu – Colletotrichum
orbiculare Arx.
Təsnifatda yeri:
Fungi və ya Mycota aləmi, Anamorfic
fungi şöbəsi, Coelomycetes sinfi,
Melanconiales sırası, Melanconiaceae
fəsiləsi, Colletotrichum cinsi
Sinonimi:
C. laqenarium Ell. et Halst.
Bioloji qrupu:
Hemibiotrof