Transcript IS-LM

‫بازار کاال و منحنی ‪IS‬‬
‫سرمایه گذاری و میزان بهره‬
‫‪i‬‬
‫میزان بهره‬
‫‪I‬‬
‫مخارج برنامه ریزی سرمایه گذاری شده‬
‫منحنی سرمایه گذاری‪ ،‬سطح مخارج سرمایه گذاری برنامه ریزی شده را در سطوح مختلف بهره‬
‫نشان می دهد‪ .‬چون میزان بهره باالتر‪ ،‬سودآوری در افزودن به ذخیره سرمایه را کاهش می‬
‫دهد‪ ،‬از این رو میزان بهره باالتر به معنای مخارج سرمایه گذاری برنامه ریزی شده کمتر خواهد‬
‫بود‪ :‬تغییر در مخارج سرمایه گذاری مستقل موجب جابه جایی منحنی سرمایه گذاری می شود‪.‬‬
I  I  bi
AD  C  I  G
 C  c TR  c (1  t )Y  I  bi  G
 A  cY  bi
 
1
1 c
‫ ضریب فزاینده‬
‫‪45‬‬
‫‪2‬‬
‫‪AD‬‬
‫‪A  cY  bi‬‬
‫‪E2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪A  bi‬‬
‫‪E1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪Y1‬‬
‫‪A  bi‬‬
‫تقاضای کل‬
‫‪1‬‬
‫‪A  cY  bi‬‬
‫‪Y1‬‬
‫‪i‬‬
‫‪E1‬‬
‫‪i2‬‬
‫‪IS‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪Y1‬‬
‫‪Y1‬‬
‫در میزان بهره ‪ ،i1‬تعادل در بازار کاال در نقطه ‪ ، E1‬در نمودار اول در سطح تعادل درآمد ‪ Y1‬حاصل می‬
‫شود‪ .‬در نمودار دوم این نقطه به عنوان نقطه ‪ E1‬ترسیم شده است‪ .‬کاهش میزان بهره به ‪ ، i2‬تقاضای‬
‫کل را افزایش می دهد و سطح مخارج را در هر سطحی از درآمد به باال جابه جا می کند‪ .‬در نمودار دوم‬
‫نقطه ‪ E2‬نقطه تعادل جدید در بازار کاال‪ ،‬موافق با میزان بهره ‪ i‬است‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫میزان بهره‬
‫‪E2‬‬
‫‪i1‬‬
‫شیب منحنی ‪IS‬‬
‫منحنی ‪ IS‬دارای شیب منفی است زیرا میزان بهره باالتر مخارج سرمایه گذاری را کاهش میدهد و‬
‫بنابراین موجب کاهش تقاضای کل و در نتیجه سطح تعادل درآمد می شود ‪ .‬تندی شیب منحنی به‬
‫حساسیت مخارج سرمایه گذاری نسبت به تغییرات میزان بهره و نیز به ضریب فزاینده ب‪‬ستگی دارد‪.‬‬
‫نکات مهم درمورد منحنی ‪ IS‬عبارت اند از‪:‬‬
‫‪-1‬منحنی ‪ IS‬منحنی ترکیبهای میزان بهره و سطح درآمدی است که بازار کاال را در تعادل قرار میدهد‪.‬‬
‫‪ -2‬منحنی ‪ IS‬دارای شیب منفی است زیرا افزایش میزان بهره موجب کاهش مخارج سرمایه گذاری می شود و بنابراین سبب‬
‫کاهش تقاضای کل و بدین سان کاهش سطح تعادل درآمد می گردد‪.‬‬
‫‪ -3‬هرچه ضریب فزاینده کوچکتر و حساسیت مخارج سرمایه گذاری نسبت به تغییرات میزان بهره کمتر باشد‪ ،‬منحنی ‪IS‬‬
‫دارای شیب تندتری است‪.‬‬
‫‪ -4‬منحنی ‪ IS‬دراثر تغییر در مخارج مستقل می شود‪ .‬افزایش مخارج مستقل ازجمله افزایش در خریدهای دولت سبب جابه‬
‫جایی منحنی ‪ IS‬به طرف راست می شود‪.‬‬
‫‪ -5‬نقاط طرف راست منحنی نشان دهنده فزونی عرضه در بازار کاالست‪ ،‬و در نقاط سمت چپ فزونی تقاضا برای کاال‬
‫وجود دارد‪.‬‬
‫بازار دارایی و منحنی ‪LM‬‬
‫بازار دارایی بازاری است که در آن پول‪ ،‬اوراق قرضه‪ ،‬سهام‪ ،‬خانه و شکلهای دیگر ثروت‬
‫مورد دادوستد قرار می گیرد‪.‬‬
‫تقاضا برای پول‬
‫خالصه نکات ‪:‬‬
‫‪ -1‬تقاضا برای پول یک تقاضا برای مانده واقعی است‪ .‬قدرت خرید دالر‪ ،‬و نه شمار آن‬
‫برای نگهدارنده پول اهمیت دارد‪.‬‬
‫‪ -2‬عرضه پول ‪ M1‬شامل سکه و اسکناس و سپرده های جاری است‪ .‬یک سنجه گسترده‬
‫تر پول ‪ M2‬سپرده های پس انداز و مدت دار در سازمانهای سپرده گذاری را به همراه‬
‫سایر داراییهای حامل بهره‪ ،‬در بر می گیرد‪.‬‬
‫‪ -3‬ویژگی اصلی پول این است که به عنوان یک وسیله پرداخت مورد استفاده قرار می‬
‫گیرد‪.‬‬
‫‪ -4‬دو دلیل عمده برای نگهداری پول از سوی مردم‪ ،‬و بنابراین چشمپوش ی از بهره ای که می‬
‫توانستند با نگه داری سایر داراییها به دست می آورند‪ ،‬وجود دارد‪ .‬این دالیل عبارتند از‬
‫هزینه های معامالت و بی اطمینانی‪.‬‬
‫‪ -5‬هزینه انتقالها یک جنبه اصلی تقاضا برای پول است‪ .‬اگر خرید و فروش (فوری) یک‬
‫دارایی با بهره بدون هزینه میسر بود در این صورت هیچ کس پول نگهداری نمی کرد‪ .‬مدیریت‬
‫بهینه پول نقد در این صورت شامل انتقال از سایر داراییها ( اوراق عرضه یا سپرده پس‬
‫انداز) به وجه نقد درست قبل از مخارج و همچنین تبدیل فوری هر دریافت نقدی به‬
‫داراییهای بابهره می بود‪.‬وجود هزینه انتقالها – اجرت واسطه و هزینه وقت – نگهداری‬
‫مقداری پول را در مدیریت بهینه پول الزامی می کند‪.‬‬
‫‪ -6‬روش برخورد نظری ذخایر نشان می دهد که یک فرد ذخیره ای از مانده واقعی نگه می‬
‫دارد که به طور معکوس با میزان بهره تغییر پیدا می کند اما با افزایش صف درآمد واقعی و‬
‫هزینه انتقالها افزایش می یابد‪.‬کشش درآمدی تقاضا برای پول کمتر از واحد است که بر‬
‫وجود صرفه جویی مقیاس داللت دارد‪.‬‬
‫‪ -7‬هزینه انتقالها در تلفیق با بی اطمینانی درباره پرداختها و دریافتها سبب ایجاد تقاضا برای‬
‫پول برای مقاصد احتیاطی می شود‪ .‬نگهداری پول به منزله بیمه درمقابل بی نقدینگی عمل می‬
‫کند‪ .‬هرچه تغییر در خالص پرداختها و همچنین هزینه مواجه با بی نقدینگی بیشتر باشد میزان‬
‫بهینه نگهداری پول بیشتر خواهد بود‪.‬چون نگهداری پول به مفهوم ضمنی ازدست دادن بهره‬
‫است‪ .‬میزان نگهداری پول با میزان بهره به طور معکوس تغییر می یابد‪.‬‬
‫‪ -8‬تورم بدین مفهوم ضمنی است که پول قدرت خرید خود را از دست می دهد و بنابراین‬
‫تورم هزینه ای برای نگهداری پول ایجاد می کند‪ .‬هرچه میزان تورم باالتر باشد‪ ،‬میزان مانده‬
‫واقعی که نگه داری میشود کمتر خواهد بود‪ .‬ابرهای تورم این پیشنهاد را بشدت مورد تائید‬
‫قرار می دهند‪ .‬در شرایط تورم مورد انتظار باال‪ ،‬تقاضا برای پول ‪ ،‬درمقایسه با درآمد بشدت‬
‫کاهش می یابد‪ .‬سرعت بتدریج که مردم پول کمتر را در مقایسه با در آمد مورد استفاده قرار‬
‫میدهند افزایش پیدا می کند‪.‬‬
‫تقاضا برای مانده واقعی را می توان بصورت زیر نوشت‪:‬‬
‫‪L  kY  hi‬‬
‫عرضه پول‬
‫‪ -1‬ذخیره پول توسط بانک مرکزی ازطریق نظارت پایه پولی( پول پرقدرت) به توسط مردم‬
‫ازطریق نسبت مورد رجحان سکه و اسکناس – سپرده و به وسیله بانکها ازطریق رفتار نگه داری‬
‫ذخایر مورد رجحان آنها تعیین می شود‪.‬‬
‫‪ -2‬ذخیره پول از ذخیره پول پرقدرت بزرگتر است زیرا بخش ی از ذخیره پول شامل سپرده های‬
‫بانکی است که درمقابل آن بانکها کمتر از ‪ 1‬دالرذخیره برای هر دالر سپرده نگه داری می کنند‪.‬‬
‫‪ -3‬ضریب فزاینده پول عبارت از نسبت ذخیره پول به پول پرقدرت است‪ .‬هرچه نسبت ذخیره –‬
‫سپرده و هنچنین نسبت سکه و اسکناس – سپرده کوچکتر باشند‪ ،‬ضریب فزاینده پول بزرگتر‬
‫است‪.‬‬
‫‪ -4‬بانک مرکزی هنگامی که دارایی (برای مثال‪ ،‬ارواق خزانه‪ ،‬طال‪ ،‬ارز خارجی) خریداری می کند‬
‫با ایجاد بدهی در ترازنامه خود‪ ،‬پول پرقدرت می آفریند‪ .‬خریداری این داراییها به توسط بانک‬
‫مرکزی ‪ ،‬ذخایر بانکها را نزد بانک مرکزی افزایش میدهد و از طریق فراگرد ضریب فزاینده به‬
‫افزایش بزرگتری در ذخیره پول می انجامد‪.‬‬
‫‪ -5‬بانک مرکزی دارای ‪ 4‬ابزار اصلی سیاستگذاری است عملیات بازار باز‪ ،‬تعیین نرخ سپرده‬
‫های قانونی‪ ،‬تعیین نرخ تنزیل‪ ،‬تعیین نرخ بهره‬
‫‪ -6‬بدان سبب که نسبت دلخواه ذخیره – سپرده بانکها‪ ،‬با افزایش میزان بهره کاهش می‬
‫یابد‪ ،‬تابع عرضه پول نسبت به میزان بهره کشش پذیر است‪ .‬دلیل دوم برای کشش پذیری‬
‫تابع عرضه پول ( برپایه ذخیره ثابت پول پرقدرت) نسبت به میزان بهره این است ‪ :‬هنگامی‬
‫که نظارت برمیزان بهره درمورد سپرده حذف می شود ‪ ،‬تقاضا برای سکه و اسکناس‬
‫ممکن است نسبت به میزان بهره کشش پذیر گردد‪.‬‬
‫‪ -7‬بانک مرکزی نمی تواندهم میزان بهره و هم ذخیره پول را مورد نظارت قرار دهد‪ .‬بانک‬
‫مرکزی فقط می تواند ترکیبهایی از میزان بهره و ذخیره پول راکه هماهنگ با تابع تقاضا‬
‫برای پول است‪ ،‬انتخاب کند‪.‬‬
‫‪ -8‬بانک مرکزی سیاست پولی را با مشخص کردن دامنه هدف هم برای ذخیره پول و هم‬
‫برای میزان بهره انجام می دهد‪ .‬اگر منحنی ‪ IS‬بی ثبات باشد یا به مقدار چشمگیری جابه‬
‫جا شود‪ ،‬بانک مرکزی برای دستیابی به سطح مورد هدف تولید‪ ،‬باید متمرکز خود را بر‬
‫هدف پول قرار دهد‪ .‬اگر تابع تقاضا برای پول منبع عمده بی ثباتی در اقتصاد باشد‪ ،‬بانک‬
‫مرکزی باید تمرکز خود را بر هدف میزان بهره قرار دهد‪.‬‬
‫منحنی ‪LM‬‬
‫‪i‬‬
‫‪E2‬‬
‫‪LM‬‬
‫‪E2‬‬
‫‪i2‬‬
‫میزان بهره‬
‫‪i1‬‬
‫‪i2‬‬
‫‪E1‬‬
‫‪i1‬‬
‫‪L2‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪M/P‬‬
‫مانده واقعی‬
‫‪Y2‬‬
‫‪Y1‬‬
‫درآمد‪ ،‬بازده‬
‫عرضه مانده واقعی‪ ،‬خط عمودی‪ M/P‬است‪ .‬عرضه اسمی پول ‪ M‬را بانک مرکزی تعیین می کند و‬
‫سطح قیمت ‪ P‬معلوم و ثابت فرض شده است‪ .‬منحنیهای تقاضا برای پول ‪ L1‬و ‪ L2‬موافق با سطوح‬
‫درآمدی مختلف اند‪.‬وقتی سطح درآمد ‪ Y1‬و منحنی تقاضا برای پول‪ L1‬است‪ ،‬میزان بهره تعادلی ‪Y1‬‬
‫است‪ ،‬میزان بهره تعادلی ‪ i1‬خواهد بود‪ .‬سطح درآمد ‪ Y1‬و میزان بهره ‪ ، i1‬نقطه ‪ E1‬را روی منحنی ‪LM‬‬
‫میدهد‪.‬در سطح درآمد ‪ Y2‬که بزرگتر از است‪ ،‬میزان بهره تعادلی ‪ i2‬خواهد بود که نقطه تعادلی ‪ E2‬را بر‬
‫منحنی ‪ LM‬به دست می دهد‪.‬‬
‫میزان بهره‬
‫‪L1‬‬
‫‪E1‬‬
‫‪i‬‬
‫منحنی ‪ LM‬را می توان به طور مستقیم با تلفیق منحنی تقاضا برای مانده واقعی و عرضه‬
‫ثابت مانده واقعی به دست آورد‪ .‬برای آنکه بازار پول در تعادل قرار گیرد‪ ،‬تقاضا باید برابر‬
‫عرضه شود‪ ،‬یعنی‬
‫‪ kY  hi‬‬
‫‪M‬‬
‫‪P‬‬
‫با حل معادله باال برای میزان بهره داریم ‪:‬‬
‫)‬
‫‪M‬‬
‫‪P‬‬
‫که معادله منحنی ‪ LM‬را بیان می کند‪.‬‬
‫‪( kY ‬‬
‫‪1‬‬
‫‪h‬‬
‫‪i‬‬
‫نکته های عمده درمورد منحنی ‪ LM‬را در زیر خالصه می کنیم ‪:‬‬
‫‪ -1‬منحنی ‪ LM‬ترکیبهای میزان بهره و سطوح درآمدی که بازار پول را به تعادل می رساند‬
‫نشان میدهد‪.‬‬
‫‪ -2‬هنگامی که بازار پول در تعادل قرار دارد بازار اوراق قرضه نیز در تعادل است ‪ .‬بنابراین‬
‫منحنی ‪ LM‬منحنی ترکیبهای میزان بهره و سطوح درآمدی نیز هست که بازار اوراق قرضه را‬
‫به تعادل می رساند‪.‬‬
‫‪ -3‬منحنی ‪ LM‬دارای شیب مثبت است‪ .‬اگر عرضه پول ثابت باشد‪ ،‬افزایش سطح درآمد که‬
‫موجب افزایش تقاضا برای پول می شود ناگزیر باید با افزایش میزان بهره همراه باشد‪ .‬این‬
‫امر سبب کاهش تقاضا برای مقدار پول می شود‪ ،‬و بدین ترتیب تعادل در بازار پول را حفظ‬
‫می کند‬
‫‪-4‬منحنی ‪ LM‬دراثر تغییر در عرضه پول جابه جا می شود‪ .‬افزایش در عرضه پول سبب‬
‫جابجایی منحنی ‪ LM‬به طرف راست می شود‪.‬‬
‫‪ -5‬کلیه نقطه ها در سمت راست منحنی ‪ LM‬نشاندهنده فزونی تقاضا برای پول اند و در‬
‫کلیه نقاط در سمت چپ منحنی ‪ LM‬فزونی عرضه پول وجود دارد‪.‬‬
‫‪LM‬‬
‫‪iO‬‬
‫میزان بهره‬
‫‪E‬‬
‫‪IS‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪YO‬‬
‫تعادل در بازارهای کاال و پول‬
‫بازار کاال و پول در نقطه ‪ E‬درتعادل قرار می گیرند‪ .‬میزان بهره و سطح درآمد در این نقطه به‬
‫گونه ای است که مردم ذخیره موجود پول را نگه می دارند و مخارج برنامه ریزی شده برابر‬
‫با تولید است‪.‬‬
‫‪LM‬‬
‫`‪E‬‬
‫`‪i‬‬
‫‪iO‬‬
‫‪ C‬‬
‫`‪IS‬‬
‫‪IS‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪O‬‬
‫`‪Y‬‬
‫میزان بهره‬
‫‪E‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪YO‬‬
‫آثار افزایش مخارج مستقل بر درآمد و میزان بهره (سیاست انبساطی مالی)‬
‫افزایش در مخارج مستقل موجب جابه جایی منحنی ‪ IS‬به طرف راست می شود‪ .‬درآمد افزایش‬
‫پیدا می کند و سطح تعادل بهره افزایش می یابد‪ .‬افزایش در درآمد کمتر از آن است که یک‬
‫ضریب ساده فزاینده به دست دهد‪ .‬این بدان معناست که افزایش میزان بهره سبب کاهش‬
‫بخش ی از مخارج سرمایه گذاری می شود‪.‬‬
‫‪LM‬‬
‫‪iO‬‬
‫میزان بهره‬
‫‪E‬‬
‫‪IS‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪YO‬‬
‫تطبیق در جهت تعادل هنگامی که بازار پول با سرعت تطبیق می یابد‬
‫اگر بازار پول با سرعتی زیاد تطبیق یابد در اینصورت اقتصاد هماره درتعادل پولی قرار‬
‫دارد‪ .‬به موجب نمودار این امر به منزله آن است که هماره روی منحنی ‪ LM‬قرار داشته‬
‫باشیم‪ .‬هنگامی که فزونی تقاضا برای کاال وجود دارد تولید و میزان بهره فزاینده است و‬
‫هنگامی که فزونی عرضه کاال موجود است‪ ،‬میزان بهره و درآمد کاهش یابنده است‪.‬‬
‫‪LM‬‬
‫‪iO‬‬
‫`‪E‬‬
‫‪E1‬‬
‫‪IS‬‬
‫‪Y‬‬
‫`‪Y‬‬
‫میزان بهره‬
‫’‪LM‬‬
‫‪E‬‬
‫`‪i‬‬
‫‪YO‬‬
‫مسیر تطبیق اقتصاد پس از افزایش ذخیره پول (سیاست پولی)‬
‫افزایش ذخیره پول واقعی سبب جابه جایی منحنی ‪ LM‬به پایین و به راست می شود‪ .‬میزان‬
‫بهره در دم از ‪ E‬به `‪ E‬کاهش می یابد و سپس از طریق تأثیر بر سرمایه گذاری‪ ،‬موجب‬
‫افزایش مخارج و درآمد می شود‪ ،‬تا آنکه نقطه تعادل جدید در`‪ E‬حاصل شود‪ .‬افزایش‬
‫ذخیره پول واقعی هنگامی که کلیه تطبیقها انجام پذیرفت – درآمد تعادلی را افزایش و‬
‫میزان بهره تعادلی را کاهش می دهد‪.‬‬
‫دام نقدینگی و نظریه کالسیکها‬
‫در مباحث مربوط به آثار سیاست پولی بر اقتصاد‪ ،‬دو نظریه افراطی توجه زیادی را به خود‬
‫جلب کرده است ‪ .‬نخست دام نقدینگی‪ ،‬حالتی است که در مردم آماده اند درمیزان بهره‬
‫معلومی‪ ،‬هر مقدار پولی را که عرضه می شود نگه دارند‪ .‬مفهوم ضمنی این امر آن است که‬
‫منحنی ‪ LM‬افقی است و تغییر در مقدار پول موجب جابه جایی آن نمی شود‪ .‬در این حالت‬
‫سیاست پولی که از طریق عملیات بازار باز اعمال می شود دارای هیچ اثری برمیزان بهره یا‬
‫سطح درآمد نیست‪ .‬در دام نقدینگی‪ ،‬سیاست پولی هیچ گونه قدرتی برای تأثیرگذاری بر میزان‬
‫بهره ندارد‪.‬‬
‫قطب مخالف نظریه منحنی ‪ LM‬افقی (با این مضمون که سیاست پولی نمی تواند بر سطح‬
‫درآمد تأثیر گذارد) نظریه منحنی ‪ LM‬عمودی است‪ .‬منحنی ‪ LM‬هنگامی عمودی است که‬
‫ً‬
‫تقاضا برای پول نسبت به میزان بهره کامال غیرحساس باشد‪ .‬در چنین شرایطی هر جابه جایی‬
‫منحنی ‪ LM‬دارای بیشترین اثر بر سطح است‪ .‬این امر را با حرکت منحنی ‪LM‬عمودی به سمت‬
‫راست و مقایسه تغییر حاصله در درآمد ‪ ،‬با تغییری که از جابه جایی افقی منحنی ‪ LM‬غیر‬
‫عمودی به وجود می آید‪ ،‬می توان آزمود‪.‬‬
‫‪LM‬‬
‫`‪E‬‬
‫`‪i‬‬
‫``‪E‬‬
‫‪iO‬‬
‫‪ C‬‬
‫`‪IS‬‬
‫‪IS‬‬
‫‪Y‬‬
‫`` ‪Y‬‬
‫‪O‬‬
‫`‪Y‬‬
‫‪O‬‬
‫‪YO‬‬
‫آثار افزایش مخارج دولت‬
‫افزایش در مخارج دولت‪ ،‬مخارج کل را در هر سطح بهره افزایش می دهد و بنابراین‬
‫سبب جابه جایی منحنی ‪ IS‬به سمت راست به `‪ IS‬می شود‪ .‬اکنون درنقطه ‪ E‬فزونی‬
‫تقاضا برای کاال وجود دارد‪ .‬بازده و به همراه آن میزان بهره افزایش پیدا می کند‪ .‬زیرا‬
‫افزایش در درآمد معادل( ‪ )YO`-YO‬کمتر از مقداری است ( ‪ )YO``-YO‬که به وسیله‬
‫ضریب فزاینده ساده بیان می شود‪ .‬این بدان معناست که میزان بهره باالتر سبب‬
‫جانشینی جبری بخش ی از مخارج سرمایه گذاری می گردد‪.‬‬
‫میزان بهره‬
‫‪E‬‬
‫ابعاد افزایش درآمد و میزان بهره ناش ی از انبساط مالی‪ ،‬به شیب منحنی های ‪ IS‬و ‪ LM‬و‬
‫نیز به اندازه ضریب فزاینده بستگی دارد‪ .‬با ترسیم منحنیهای ‪IS‬و ‪ LM‬مختلف می توان‬
‫نکته های زیر را مالحظه کرد‪:‬‬
‫‪ -1‬هرچه منحنی ‪ LM‬مسطحتر باشد‪ ،‬درامد بیشتر و میزان بهره کمتر افزایش می یابد‪.‬‬
‫‪ -2‬هرچه منحنی ‪ IS‬مسطحتر باشد‪ ،‬درآمد و میزان بهره کمتر افزایش می یابند‪.‬‬
‫‪ -3‬هرچه ضریب فزاینده ‪ ‬بزرگتر و بنابراین جابه جایی افقی منحنی ‪ IS‬بزرگتر باشد‪،‬‬
‫درآمد و میزان بهره بیشتر افزایش می یابند‪.‬‬
‫‪LM‬‬
‫`‪E‬‬
‫`‪i‬‬
‫‪i‬‬
‫میزان بهره‬
‫`‪IS‬‬
‫‪E‬‬
‫‪i‬‬
‫‪IS‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪YO‬‬
‫درآمد‪ ،‬تولید‬
‫جانشینی جبری کامل‬
‫با منحنی ‪LM‬عمودی‪ ،‬سیاست مالی انبساطی سبب جابه جایی منحنی ‪ IS‬می شود و میزان بهره‬
‫و نه درآمد را افزایش می دهد‪ .‬مخارج دولت سبب جابه جایی‪ ،‬یا جانشینی جبری مخارج‬
‫خصوص ی به همان اندازه می شود‪.‬‬
‫‪LM‬‬
‫` ‪LM‬‬
‫``‪E‬‬
‫``‪i‬‬
‫‪iO‬‬
‫`‪IS‬‬
‫میزان بهره‬
‫`‪E‬‬
‫‪E‬‬
‫‪IS‬‬
‫‪Y‬‬
‫`‪Y‬‬
‫``‪Y‬‬
‫‪YO‬‬
‫همسازی پولی انبساط مالی (سیاست مختلط)‬
‫از ‪E‬‬
‫انبساط مالی ‪ ،‬منحنی ‪ IS‬را به `‪ IS‬جابه جا می کند و موجب حرکت تعادل اقتصاد‬
‫به ``‪ E‬می شود‪ .‬چون سطح باالتر درآمد سبب افزایش تقاضا برای پول شده است میزان‬
‫بهره از ‪ io‬به ``‪ i‬افزایش می یابد و بدین ترتیب مخارج سرمایه گذاری را جانشین جبری می‬
‫کند ‪ .‬اما بانک مرکزی می تواند با خلق بیشتر پول و جابه جایی منحنی ‪ LM‬به `‪ LM‬و‬
‫تعادل اقتصاد به نقطه `‪ ، E‬انبساط مالی را همساز کند‪ .‬میزان بهره در سطح ‪ io‬می ماند و‬
‫سطح بازده تا `‪ Y‬افزایش می یابد‪.‬‬
‫منحنی تقاضای کل‬
‫منحنی تقاضای کل برای هر سطح قیمتی‪ ،‬سطح تولیدی را که در آن بازار کاال و پول‬
‫همزمان درتعادل قرار می گیرند نشان میدهد‪ .‬در هر سطح معلوم قیمت‪ ،‬الگوی ‪IS-LM‬‬
‫را برای تعیین سطح تولیدی که در آن بازار کاال و پول در تعادل قرار می گیرند‪ ،‬مورد‬
‫استفاده قرار می دهیم‪.‬‬
‫‪LM‬‬
‫چگونگی استنتاج منحنی تقاضای کل‬
‫`‪E‬‬
‫‪E1‬‬
‫‪IS‬‬
‫میزان بهره‬
‫‪iO‬‬
‫`‪i‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪O‬‬
‫‪YO‬‬
‫`‪Y‬‬
‫‪E‬‬
‫`‪E‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪PO‬‬
‫`‪P‬‬
‫‪AD‬‬
‫`‪Y‬‬
‫‪P‬‬
‫‪YO‬‬
‫سطح قیمت‬
‫نمودار باالیی منحنی ‪ IS‬و منحنی ‪ LM‬اولیه را که‬
‫برای ذخیره واقعی پول ‪ M/PO‬ترسیم شده است‬
‫نشان میدهد‪ .‬نقطه تعادل در ‪ E‬قرار دارد‪ .‬درنمودار‬
‫پایینی مشاهده می کنیم که در سطح قیمت ‪PO‬‬
‫مخارج و درآمد تعادلی در سطح ‪ Y‬قرار دارد که با‬
‫نقطه ‪ E‬نشان داده شده است‪ .‬در سطح قیمت پایین‬
‫ً‬
‫تر مثال `‪ P‬ذخیره واقعی پول`‪ M/P‬می شود و بنابراین‬
‫منحنی ‪ LM‬به `‪ LM‬جابه جا می شود‪ .‬اکنون سطح‬
‫تعادل درآمد `‪ Y‬است‪ .‬باز در نمودار پایینی درنقطه‬
‫`‪ E‬ترکیب سطح قیمت `‪ P‬و مخارج و درآمد تعادلی‬
‫درانطباق با آن `‪ Y‬را نشان میدهیم‪ .‬با مالحظه‬
‫سطوح مختلف قیمت و اتصال نقطه هایی مانند ‪ E‬و‬
‫`‪ E‬منحنی تقاضای کل ‪ AD‬به دست می آید‪ .‬این‬
‫منحنی سطح تعادلی مخارج را در سطوح مختلف‬
‫قیمت با توجه به ذخیره اسمی پول و سیاست مالی‬
‫نشان می دهد‪.‬‬
‫’‪LM‬‬
‫‪E‬‬
‫شیب منحنی ‪AD‬‬
‫‪-1‬هر اندازه واکنش میزان بهره تقاضا برای پول کوچکتر و واکنش میزان بهره تقاضا برای‬
‫سرمایه گذاری بزرگتر باشد منحتی ‪AD‬مسطح تر است‪.‬‬
‫‪ -2‬هر اندازه ضریب فزاینده کوچکتر و واکنش درآمدی تقاضا برای پول کوچکتر باشد‬
‫منحنی ‪AD‬مسطح تر است‬
‫اثر انبساط مالی بر منحنی ‪AD‬‬
‫‪LM‬‬
‫‪E‬‬
‫‪iO‬‬
‫`‪IS‬‬
‫‪O‬‬
‫میزان بهره‬
‫انبساط مالی مانند افزایش در مخارج دولت ‪ ،‬منحنی‬
‫‪ IS‬در منحنی باالیی را به `‪ IS‬جابه جا می کند‪ .‬در هر‬
‫سطح قیمت معلوم‪ ،‬مانند ‪ ، P‬نقطه تعادلی در‬
‫نمودار باالیی به `‪ E‬با سطح باالتر تولید `‪ Y‬و میزان‬
‫بهره باالتر `‪i‬جابه جا می شود‪ .‬نقطه `‪ E‬در نمودار‬
‫پایینی نقطه ای روی منحنی تقاضای کل جدید در‬
‫انطباق با سطح قیمت ‪ P‬است‪ .‬بدین قرار می توانیم‬
‫اثر افزایش مخارج دولت را بر سطح تولید و مخارج‬
‫تعادلی درنمودار پایینی برای هر سطحی از قیمت به‬
‫دست می آوریم ‪ .‬و بدین سان نشان می دهیم که‬
‫منحنی ‪ AD‬هنگامی که سیاست مالی انبساطی است‬
‫‪Y‬‬
‫به `‪ AD‬جابه جا می شود‪.‬‬
‫`‪E‬‬
‫`‪i‬‬
‫‪IS‬‬
‫‪Y‬‬
‫`‪Y‬‬
‫‪YO‬‬
‫‪P‬‬
‫‪O‬‬
‫‪E‬‬
‫‪AD‬‬
‫`‪AD‬‬
‫`‪Y‬‬
‫‪YO‬‬
‫سطح قیمت‬
‫`‪E‬‬
‫‪PO‬‬
‫نظریه جدید مقداری پول‬
‫نظریه مقداری پول را می توانیم با به کارگیری تعریف سرعت درآمدی پول‪ ،V ،‬مورد بحث‬
‫قرار دهیم‪ .‬حاصلضرب سرعت درآمد در ذخیره پول ‪ M‬برابر است با درآمد اسمی که به‬
‫نوبه خود معدل حاصلضرب سطح قیمت ‪ P‬در درآمد واقعی است‪:‬‬
‫‪MV  PY‬‬
‫یا با تقسیم رابطه باال بر تولید واقعی ‪Y‬‬
‫‪MV‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪P ‬‬
‫خالصه مطالب این درس‬
‫‪ -1‬الگوی ‪ IS-LM‬که در این فصل ارائه شد الگوی اصلی تقاضای کل است که بازارهای پول و کاال‬
‫را تلفیق می کند‪ .‬این الگو بویژه بر مجراهایی که از آن طریق سیاست مالی و پولی بر اقتصاد تأثیر می‬
‫گذارد‪ ،‬تأکید می کند‪.‬‬
‫‪ -2‬منحنی ‪ IS‬ترکیبهای میزان بهره و سطح درآمدی که بازار کاال را به تعادل می رساند‪ ،‬نشان میدهد ‪.‬‬
‫افزایش در میزان بهره موجب کاهش تقاضای کل ازطریق کاهش تقاضا برای کاالهای سرمایه ای می‬
‫شود‪ .‬بنابراین در میزان بهره باالتر ‪ ،‬سطح درآمدی که بازار کاال را به تعادل می رساند‪ ،‬پایین تر‬
‫است‪ ،‬شیب منحنی ‪ IS‬به سمت پایین است‪.‬‬
‫‪ -3‬تقاضا برای پول همان تقاضا برای مانده واقعی است‪ .‬تقاضا برای مانده واقعی با درآمد افزایش‬
‫می یابد و با افزایش میزان بهره یعنی هزینه نگهداری پول به جای داراییهای دیگر کاهش می یابد‪ .‬با‬
‫عرضه ثابت مانده واقعی که به طور برونزا تعیین می شود‪ ،‬منحنی ‪ LM‬یا منحنی تعادل بازار پول‬
‫دارای شیب به سمت باالست‪ .‬به سبب وجود محدودیت ثروت‪ ،‬تعادل در بازار پول به مفهوم ضمنی‬
‫تعادل دربقیه بازارهای دارایی است که در اینجا تحت عنوان کلی «بازار اوراق قرضه» خالصه شده‬
‫است‪.‬‬
‫ً‬
‫ل‬
‫‪ -4‬میزان بهره و سطح تولید توأما به وسیله تعادل همزمان دربازارهای پو و کاال تعیین می‬
‫شوند‪ .‬این تعادل درمحل تقاطع منحنیهای ‪ IS‬و ‪ LM‬حاصل می شود‪.‬‬
‫‪ -5‬اگر فرض کنیم هنگامی که فزونی تقاضا برای کاال وجود دارد تولید افزایش می یابد و‬
‫زمانی که فزونی تقاضا برای پول وجود دارد‪ ،‬میزان بهره فزونی می گیرد‪ .‬دراینصورت وقتی که‬
‫ً‬
‫یکی از منحنیها جابه جا می شود اقتصاد به سمت تعادل جدید به حرکت درمی آید‪ .‬عموما‬
‫تصور ما از بازار دارایی این است که این بازار به طور سریع تطبیق می یابد به گونه ای که‬
‫در واکنش به آشفتگی‪ ،‬اقتصاد در طول منحنی ‪ LM‬گرایش به حرکت به سمت تعادل جدید‬
‫دارد‪.‬‬
‫‪ -6‬سیاست پولی نخست با تأثیر برمیزان بهره و سپس بر تقاضای کل ‪ ،‬بر اقتصاد تأثیر می‬
‫نهد‪ .‬افزایش عرضه پول‪ ،‬میزان بهره راکاهش می دهد‪ .‬تقاضا برای سرمایه گذاری و تقاضای‬
‫کل را فزونی می بخشد و بنابراین سبب افزایش تولید تعادلی می شود‪.‬‬
‫‪-7‬دو قضیه افراطی درمورد عملکرد سیاست پولی وجود دارد‪ .‬در قضیه کالسیکها‪ ،‬تقاضا‬
‫برای مانده واقعی‪ ،‬مستقل از میزان نرخ بهره است‪ .‬در این حالت سیاست پولی بسیار مؤثر‬
‫واقع می شود‪ .‬حالت افراطی دیگر‪ ،‬دام نقدینگی است که برطبق آن مردم به نگه داری هر‬
‫مقدار مانده واقعی درمیزان بهره جاری تمایل دارند‪ .‬در این حالت تغییر در عرضه مانده‬
‫واقعی دارای هیچ گونه تأثیری بر میزان بهره و بنابراین بر تقاضای کل و تولید نیست‪.‬‬
‫‪ -8‬انبساط مالی بدان سبب که به افزایش میزان بهره می انجامد ‪ ،‬مخارج سرمایه گذاری‬
‫خصوص ی را جابه جا یا جانشین جبری می کند‪ .‬ابعاد جانشینی جبری موضوعی حساس برای‬
‫ارزیابی میزان تأثیر سیاست مالی‪ ،‬به منزله ابزار سیاست تثبیت است‪.‬‬
‫‪ -9‬پرسش سیاست پولی‪-‬مالی مختلط بدان سبب مطرح می شود که سیاست پولی انبساطی‬
‫موجب کاهش میزان بهره می شود درحالی که سیاست مالی انبساطی میزان بهره را افزایش می‬
‫دهد‪ .‬از این رو‪ ،‬سیاست مالی انبساطی ‪ ،‬تولید را افزایش می دهد درحالیکه سبب کاهش‬
‫سرمایه گذاری می شود‪ .‬سیاست پولی انبساطی تولید و سطح سرمایه گذاری را افزایش‬
‫میدهد‪.‬‬
‫‪ -10‬دولت ناگزیر به انتخاب سیاست مختلط‪ ،‬درتطابق با هدفهای رشد اقتصادی‪ ،‬یا افزایش‬
‫مصرف ‪ ،‬یا ازنظر عقاید خود درباره ابعاد مناسب دولت است‪.‬‬
‫‪-11‬منحنی تقاضای کل ‪ AD‬درهر سطحی از قیمت‪ ،‬سطح تولید را نشان می دهدکه در آن‬
‫بازارهای کاال و پول در تعادل قرار می گیرند ‪ .‬در طول منحنی ‪ AD‬سیاست مالی و نیز مقدار‬
‫اسمی پول معلومند‪ .‬منحنی ‪ AD‬با به کارگیری الگوی ‪ IS-LM‬به دست می آید‪.‬‬
‫‪ -12‬در حرکت به پایین و طول منحنی ‪ AD‬قیمتهای پایین تر‪ ،‬ارزش واقعی ذخیره پول را افزایش‬
‫میدهد‪.‬‬
‫‪ -13‬انبساط مالی یا افزایش مقدار اسمی پول سبب جابه جایی منحنی ‪ AD‬به سمت راست می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪-14‬در شرایط عرضه کینزیها با فرض ثبات قیمتها‪ ،‬سیاست انبساط پولی و انبساط مالی‪ ،‬هر دو‬
‫‪ ،‬سبب افزایش تولید تعادلی می شوند‪ .‬انبساط پولی میزان بهره را کاهش می دهد‪ ،‬درحالیکه‬
‫انبساط مالی موجب افزایش آن می شود‪.‬‬
‫‪ -15‬در شرایط عرضه کالسیکها ‪ ،‬انبساط مالی دارای هیچ اثری بر تولید نیست‪ .‬اما انبساط‬
‫مالی قیمتها را افزایش ‪ ،‬مانده واقعی را کاهش و میزان بهره تعادلی را افزایش میدهد‪.‬‬
‫‪-16‬در شرایط عرضه کالسیکها ‪ ،‬جانشینی جبری کامل وجود دارد‪ .‬مخارج خصوص ی درست به‬
‫اندازه افزایش تقاضای دولت کاهش می یابد‪.‬‬
‫‪-17‬انبساط پولی‪ ،‬در شرایط عرضه کالسیکها‪ ،‬قیمتها با به همان نسبت افزایش پول اسمی‪،‬‬
‫افزایش می دهد‪ .‬کلیه متغیرهای واقعی‪ ،‬بویژه بازده و میزان بهره‪ ،‬تغییر نمی یابند‪.‬هنگامی که‬
‫تغییر در ذخیره پول دارای آثار واقعی نیست ‪ ،‬می گویند پول بی طرف است‪.‬‬
‫‪ -18‬نظریه مقداری محض پول بیان می دارد که قیمتها متناسب با ذخیره اسمی پول تغییر می‬
‫یابند‪ .‬نظریه مقداری محض درصورتیکه سرعت ثابت باشد و تولید در سطح اشتغال کامل قرار‬
‫می گیرند‪ ،‬مصداق پیدا می کند‪ .‬البته هیچ یک از این شرایط درعمل به دست نمی آید‪.‬‬