Transcript shkarko.. - Agim Binaj

Prof.As.Dr.Agim BINAJ
Lenda: Konceptet e kontabilitetit
Tema III-te: Aktivet afatgjata materiale dhe kontabiliteti i tyre
Leksioni 5
a- Permbajtja e Aktiveve Afatgjata Materiale
b- Permbajtja e Aktiveve Afatgjata Jomateriale
c- Permbajtja e Aktiveve Afatgjata Financiare
Leksione 2 ore
Seminare 2 ore
Në vëmëndje për studentët.
Si të dalim mirë në lëndën e kontabilitetit
Unë do tju tregoj sekrete që pedagogët e tyre rrallë ua
tregojnë studentëve. Prandaj ky seksion emërtohet “Vetëm
për studentët”. Nëse pedagogët zbulojnë se unë u kam
treguar këto sekrete, me siguri do të ketë shumë letra për
pyetje të ndryshme.
Marrja e notave të mira nuk është një çështje fati. Nuk ka
asnjë sekret për këtë. Gjithashtu, nuk është sekret se
kryerja e detyrave (në kohë), vajtja në klasë (rregullisht),
gjumi dhe ushtrimet e mjaftueshme, të ngrënit në mënyrën
e duhur dhe studimi gjatë gjithë semestrit (dhe jo vetëm në
kohën e provimit) do ti përmirësojnë notat tuaja. Por kjo
është punë e vështirë. Kështu, ajo që ju dëshironi është
mënyra për të marrë nota më të mira duke mos punuar
shumë, apo jo? Mirë, kini mëndjen-sekreti është të punoni
me zgjuarsi! Nuk është e njëjtë me të qënit i zgjuar, e cila
është një çështje fati. Këtu jepet sesi të punoni me
zgjuarsi.
Hapi 1: Përcaktoni përse lënda e kontabilitetit është e rëndësishme
për ju. Së pari, mendoni përse po e bëni këtë lëndë. Cilat janë qëllimet
tuaja? A ju intereson me të vërtetë kjo lëndë? A keni motivim të fortë
për të mësuar mbi kontabilitetin? Mbase në listën tuaj të karrierrës
kontabilisti vjen menjëherë në fund. Mbase synimi juaj është të bëni
shumë para. Ose, mbase vini në universitet për të kaluar kohën derisa
të trashëgoni pasurinë e familjes. Në çdo rast kjo lëndë është hartuar
për ju. Një nga mënyrat më të sigurta për të pasur 1 million dollarë
është që të filloni me dhjetë milion dhe të mos dini asgjë nga
kontabiliteti dhe drejtimi i biznesit. Nëse ju nuk trashëgoni asnjë pasuri,
ju nuk do të bëheni i pasur pa ditur të flisni gjuhën e biznesit.
Kontabiliteti është gjuha! Mbase ju dëshironi të filloni një punë më të
mirë, por jeni i sigurtë se nuk dëshironi që të jeni kontabilist. Shumë
mirë! Kjo lëndë nuk do tju bëj kontabilist. Ajo do t’ju ndihmojë që të
kuptoni disa nga “ritualet mistike” të kontabilitetit që jokontabilistëve
shpesh u duken të ngatërruara. Çfarëdo lloj pozite drejtimi do të keni në
ndonjë organizatë, të jini të sigurtë që do të keni punë me kontabilistët
dhe me informacionin kontabël. Ju duhet ta dini se ata mund të kenë
një ndikim të madh në jetën tuaj. Shumë organizata e përdorin
informacionin kontabël për të vlerësuar punonjësit e tyre për pagat dhe
në vendimet për ngritjen e punonjësve në përgjegjësi. Ju duhet të
kuptoni sesi ta interpretoni këtë informacion. Ju mbase mund të kuptoni
se kontabiliteti nuk është ai që mendoni. Pavarësisht nga fakti, nëse ju
do ta doni apo urreni kontabilitetin, vendosni se ajo çka do të merrni
nga kjo lëndë do të jetë e dobishme për ju.
Hapi 2: Zbuloni atë që pedagogu juaj pret nga ju për këtë lëndë.
Më pas verifikojeni këtë me pedagogun tuaj. Nëse jeni me fat,
pedagogu juaj do të jetë i ndjeshëm, i dashur, i kujdesshëm, me sens
humori, i shkathët, i pëlqen që ti mësojë të tjerët dhe dëshiron që ju të
dilni mirë në kurs. Nëse pedagogu juaj është më normal (dhe më pak i
përsosur), mbani mend, se pedagogu mbetet pedagog. Dhe si
pedagog, ai ka pushtet mbi jetën tuaj. Kështu që, zbuloni se çfarë pret
pret jush. Cilat janë qëllimet e tij për lëndën? Çfarë dëshiron që ju të
dini ose të jeni të aftë të bëni pasi të përfundoni lëndën? Mbase ai do
tjua tregojë (shenjë e mirë), por nëse se bën, pyeteni. Ju duhet të
thoni: “Profesor Cilido-qoftë-emri juaj (do të ishte më mirë që të
përdorej emri i duhur), Çfarë është e pakëndshme në këtë lëndë?” ky
është një zhargon edukimi për “cilat janë qëllimet e kësaj lënde”? Kjo
mund të tërheqë vëmendjen e saj, dhe ti japë asaj një ose dy minuta
për tu menduar. Ju mbase mund të prisni deri në takimin tjetër të
klasës për të marrë përgjigjen tuaj. Sigurohuni që ju dhe pedagogu juaj
të kuptoni qëllimet e njëri-tjetrit. Disa pedagogë kontabiliteti presin që
të gjithë studentët të bëhen kontabilistë. Nëse ju keni një pedagog të
tillë, bëjeni të qartë. i thoni pedagogut tuaj ”Nuk e kam në plan të
bëhem llogaritar” (Sigurohuni që të shtoni prapashtesën tar, ose mund
të merrni një marrëveshje të shpejtë)zbuloni se çfarë ka në këtë lëndë
për ju.
Hapi 3: Zbuloni se si do të vlerësoheni. Tani, zbuloni se si do të vlerësoheni.
Si teston pedagogu juaj? A është ai tip i vështirë i llojit: Cila është fjala e treta në
rreshtin e peste në fajen 211?” Ose, a shikon ai të përgjithshmen, me anë të
pyetjeve: “Shpjegoni sesi kontabiliteti ishte instrument në negocimin e traktatit të
treta të Versajës në 1623”. A përpiqet ai për hamendësime, ose a janë përgjigjet
e shkurtra pikat e tij të dobëta? Cilado qoftë metoda, ju duhet të dini se çfarë
pritet nga ju dhe sesi këto pritje kalohen në nota. Nganjëherë do të gjeni ndonjë
pedagog ku prtjet të mos jenë të njëjta me mënyrën sesi ai teston dhe vlerëson.
Prandaj ju duhet të kuptoni si pritjet e pedagogut dhe vlerësimet. Nëse ato nuk
duket se janë të qëndrueshme, atëherë duhet të përcaktoni se çfarë pret
pedagogu në të vërtetë.
Hapi 4: Mësoni atë që është e rëndësishme. Zbuloni se çfarë ju duhet që të
përmbushni qëllimet tuaja dhe pritjet e pedagogëve. Një mësim i madh që ju
duhet të mësoni, nëse nuk e keni bërë, është “çfarë merrni nga kontabiliteti (dhe
pothuajse çdo gjë tjetër) varet nga ajo që ju sillín në të”.Qëndrimi juaj është i
rëndësishëm. Nëse vendosni se diçka ia vlen të mësohet, ju do të gjeni
mënyrën për ta mësuar atë. Jo se ju duhet ta mësoni atë, por se ju dëshironi
ta bëni. “Dëshiroj” është pjesa më e madhe e të punuarit në mënyrë të
zgjuar. Dëshira për të mësuar do të bëjë një rrugë të gjatë duke ju ndihmuar të
merrni rezultate të mira. Fatkeqësisht, ajo nuk do të jetë e mjaftueshme derisa
ajo që ju dëshironi të mësoni të jetë gjithashtu ajo që pedagogu juaj dëshiron që
ju të mësoni. Prandaj, duhet të siguroheni që ju dhe pedagogu juaj të jeni në të
njëjtën gjatësi vale. Nëse nuk jeni atëherë flisni me njërit tjetrin. Zbuloni përse
pedagogu juaj ka një pikëpamje tjetër. Ju mund të ndryshoni mendimin tuaj mbi
atë që është e rëndësishme. Përcaktoni sesi të përqëndroni përpjekjet tuaja. Jo
gjithçka në këtë libër ose leksion ka të njëjtën rëndësi. Përqëndrohuni në atë që
është më e rëndësishme për ju dhe pedagogun tuaj.
Hapi 5: Komunikoni me pedagogun tuaj. Përpiquni të kujtoni se pedagogu juaj
është një person. Edhe autorët e këtij libri janë njerëz. Ne kemi gra, fëmijë dhe miq.
Shumica e pedagogëve dëshirojnë me të vërtetë që ju të ecni përpara, por ne kemi
nevojë për ndihmën tuaj. Pedagogët nuk dinë gjithçka. Në veçanti, ne nuk mund të
lexojmë mendjen tuaj. Ju duhet të lejoni pedagogun tuaj të dijë nëse keni ndonjë
problem për të kuptuar materialin që ju prisni për të mësuar, duke zbuluar atë që
pedagogu pret prej jush, ose të zbuloni sesi të pregatiteni për testet dhe detyrat e
tjera. Flisni me pedagogun tuaj mbi problemet që keni me këtë lëndë. Mbani parasysh
se pedagogu është qënie njerëzore.
Ky është fakulteti juaj. Ministria e mbrojtjes paguan për të. Mos lini askënd që të
pengojë që paratë e paguara nga Ministria e Mbrojtjes të hidhen në plehra. Të
punuarit me zgjuarsi nënkupton të përcaktoni se çfarë është e rëndësishme dhe të
përqëndroni vëmendjen dhe përpjekjet tuaja në këto gjëra. Më pas, mos hiqni
vëmendjen nga synimet tuaja. Nëse keni ndonjë problem përballuni me të. Nëse nuk
kuptoni diçka në klasë ose në libër, bëni pyetje. Nëse keni frikë të bëni pyetje
idiote në klasë, mbani mend më mirë të dukesh idiot në klasë sesa të dukesh
idiot në provim. Nëse mendoni se nuk po kapni pikat kyçe, flisni me pedagogun tuaj.
Nëse dëshironi të mësoni, ju mund ta bëni atë.
Kjo është e gjitha. Përpiquni. Ne mendojmë se kështu lënda e kontabilitetit do të
duket më e këndshme dhe eksperienca më fitimprurëse. Sigurisht, ju mund të
përpiqeni të kryeni detyrat, të shkoni në klasë, të bëni gjumë dhe ushtrime të
mjaftueshme, të hani mjaftueshëm dhe të studioni gjatë gjithë semestrit. Ato në
përgjithësi ndihmojnë, megjithëse janë të vështira.
Urimet më të mira, jo vetëm në këtë lëndë, por edhe në lëndët e tjera, gjatë gjithë
jetës, për të pregatitur atë kapital njerëzor të konkurueshëm në treg me vendet e
zhvilluara. Sot, në botë ngulet këmbë shumë në filozofinë e një formimi profesional e
civil sa më polivalent duke nxitur dhe krijuar mentalitetin që të mësohemi të mësojmë
gjatë gjithë jetës.
ORGANIZIMI I KËTIJ leksioni
AKTIVET AFATGJATA,
AMORTIZIMI DHE EVIDENCA E
TYRE KONTABEL
Përmbajtja dhe
evidenca
kontabël e
A.A.M
Përmbajtja dhe
evidenca
kontabël e
A.A.J
Përmbajtja dhe
evidenca
kontabël e
A.A.F
•Perkufizimi i
AAM
•Dokumentimi
i tyre
•Vleresimi i
tyre
•Rivleresimi i
tyre
•Kontabilizimi
•Konçensi-oni,
patenta,
marka, liçensa
•Fondi tregtar
•Evidenca
kontabile
•Përmbajtja
•Grupimi i A.F
•Evidenca
kontabile
•Veçoritë e
organizimit të
kontabilitetit të
tyre
Çështja 1.rë. Përmbajtja dhe kontabiliteti i aktiveve afatgjata materiale
(AAM).
Sic e shikoni filluam te spegojme nje nga nje elementet pasuror.
Përkufizimi
AAM përkufizohen si elementë të aktivit (pasurisë) që:
- kanë substancë ose formë fizike. (Ato janë sende ose objekte konkrete të
cilat mund të preken, shihen, maten e numërohen fizikisht)
- kohëzgjatja e përdorimit parashikohet e llogaritet për më shumë se një
periudhë ushtrimore.
*konsumohen gradualisht (pjesë, pjesë) dhe rëndojnë koston e prodhimit
(shërbimit) për pjesën e konsumuar.
*ruajnë formën fillestare
*kanë vlerë mbi 5.000 lekë
- Destinacioni i tyre është:
*për t`u përdorur në prodhimin, furnizimin e marrjen e sendeve ose
shërbimeve. (fabrika, punishte, mjete transporti, magazina, terrene, makineri e
pajisje, etj.)
*për t`ua dhënë me qera të tretëve. (ndërtesa, troje, mjete transporti, etj.)
*për qëllime administrative. ( zyra, mobilje orendi, mjete kompjuterike, etj.).
*për rritje në vlerë (toka)
Një element i A.A.GJATA përfshihet në bilanc (aktiv) kur ekzistojnë dy
kushte:
- kur është e mundshme që elementi i dhënë të gjenerojë përfitime
ekonomike të ardhshme për njësisë ekonomike
- kostoja e këtij elementi mund të matet në mënyrë të drejtë (reale).
Dokumentimi
Në varësi me burimet e përfitimit ose destinacionin (përdorimet ose daljet). Aktivet
afatgjata materiale dokumentohen me dokumenta të ndryshme:
● Për hyrjet përdoren këto dokumenta:
- Për blerjet si dokumenta shërbejnë: kontrata, fatura e furnitorit, dhe akti i marrjes
në dorëzim ose Fletë hyrja jonë (në se janë aktive të magazinueshme).
- Për hyrjet në cilësinë e kontributeve në natyrë të kapitalit, si dokument shërben akt
marrveshja e ortakëve dhe akti i marrjes në dorëzim të aktivit nga Shoqëria.
- Për përfitimet nga dhurime, dokument është akti i dhurimit dhe akti i marrjes në
dorëzim.
- Për prodhimin, si dokument shërben Situacioni përfundimtar dhe akti i marrjes në
dorëzim.
- Për rivlersimet, shërbejnë aktet ligjore ose nënligjore që autorizojnë një gjë të tillë
dhe pasqyrat përkatëse të llogaritjeve.
● Për daljet përdoren dokumentat:
- Faturat, për shitjet e AAGJ.
-Akt ose proçes verbal i nxjerrjes jashtë përdorimit, për nxjerrjen jashtë
përdorimit për efekt të konsumit të plotë ose edhe për arsye të tjera.
- Akti i dhurimit, për dhurime të aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara.
- Proçes verbale ose Akte, për daljet për shkak të humbjeve, dëmtimeve, etj.
- Pasqyrat e llogaritjes, për amortizimet e tyre.
Të gjitha këto dokumenta duhet të plotësojnë kushtet për t`u konsideruar si
të tillë: të përmbajnë të dhëna për shkakun e veprimit, datën dhe vendin
e kryerjes, objektin, treguesit saisorë e vlerorë, personat që kanë
autorizuar e ekzekutuar veprimin si dhe të dhëna të tjera të nevojshme
që i japin dokumentit forcën e një prove ligjore ose administrative.
Vlerësimi
Vlerësimi në kuptimin e gjerë, është llogaritja e vlerës të të drejtave të përdorimit
të pronës ose pasurisë, ku pasuri konsiderohet e drejta e përdorimit të të mirave
materiale. Në kuptimin e ngushtë, vlerësimi është llogaritja sa më e saktë e vlerës reale
të çdo elementi pasuror të një njësie ekonomike në një periudhë të caktuar kohe.
Synimi kryesor i vlerësimit është përcaktimi i plotë dhe real i vlerës së elementëve
pasurorë. Realizimi i këtij synimi është i vështirë dhe kërkon përgjegjësi pasi një
vlerësim i mangët dhe jo i saktë i vlerës së elementëve të ndryshëm pasurorë, ngarkon
me përgjegjësi personin që zbaton në praktikë këtë detyrë.
Sigurimi i një përcaktimi sa më të saktë të vlerës së elementëve pasurorë
mbështetet në ekzistencën e teorisë përkatëse dhe të një metodologjie të përshtatshme.
Në praktikë ekzistojnë shumë metoda vlerësimi ku secila prej tyre është e
përshtatshme për kategori të caktuara të elementëve pasurorë, por asnjëra prej tyre nuk
ka karakter universal.
a) Metodat e vlerësimit të formuluara në teori të përdorshme në praktikë janë:
a) Metoda e vlerësimit që mbështetet në kosto.
b) Metoda e vlerësimit që mbështetet në çmimin e blerjes ose shitjes.
c) Metoda e vlerësimit që mbështetet në kapitalizimin të ardhurave të pritshme.
d) Metoda e vlerësimit statistikore.
A. Në momentin e hyrjes.
Një zë i aktiveve të qëndrueshme do të bëhet hyrje (do të merret në bilanc ose
plotëson kriteret për njohjen si aktiv në bilanc) me kosto ku përfshihet:
a) Çmimi i blerjes (ku përfshihen tatimet dhe detyrimet e importit dhe tatime të
tjera të pa kthyeshme pas zbritjes së skontove tregtare dhe rabateve);
b) Kosto të tjera që lidhen drejtpërdrejtë me blerjen apo prodhimin e tij;
p.sh
- tarifat e projektimit dhe të tjera të ngjashme që lidhen me këtë aktiv.
- pagat dhe tatimet që paguhen për ndërtimin e aktivit.
- materiale dhe vegla , mjetet e përdorura në krijimin / ndërtimin e një aktivi
(duke përfshirë amortizimin e aktiveve jo rrjedhëse të përdorura për ndërtim / krijinm).
- kosto e transportit që lidhet me sjelljen e aktivit në vendin e shfrytëzimit.
- kosto që lidhet me përgatitjen e terrenit dhe instalimin e aktivit.
- kostot e provës së aktivit (e pakësuar nga të ardhurat neto nga shitja e produkteve
të prodhuara gjatë provës.
- ndonjë prej shërbimeve profesionale që lidhet me blerjen / marrjen e një aktivi
(p.sh shërbimet e noterizimit, shërbime shtetërore).
c) Në koston e aktivit do të përfshihen dhe disa raste të tjera :
- nëse pagesa për A.A.M shtyhet përtej afateve normale të kredisë së marrë për
blerje apo prodhim të aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara (A.A.M.), (është fjala
për diferencat që lindin nga pagesa në një periudhë të mëvonshme).
- nëse për prodhimin e një A.A.M duhet një kohë më e gjatë dhe nëse kjo financohet
nga një hua ose ndonjë instrument tjetër borxhi, kosto e huamarrjes (duke përfshirë
interesin) që lidhet drejtëpërdrejtë me A.A.M mund të kapitalizohet si pjesë e kostos
së këtij aktivi. Në rastin konkret në koston e A.A.M do të përfshihet ajo vlerë që i
takon kohës që merret huaja dhe kur ka filluar proçesi i prodhimit të aktivit.
Kapitalizimi i kostos së huamarrjes do të ndërpritet kur aktivi është gati ose
prodhimi i tij është ndërprerë për një periudhë të gjatë kohe.
- kapitalizmi i kostos së huamarrjes bëhet për të gjithë zërat e A.A.M që janë
financuar nga kjo huamarrje.
Nuk lejohet kapitalizimi vetëm për disa zëra të caktuar të A.A.M.
ç) Aktivet e marra falas vlerësohen me vlerën e caktuar në aktin e dhurimit, ose në
mungesë, me vlerën e aktiveve analoge në njësinë ekonomike apo sipas vlerës në
treg.
d) Aktivet e marra në formën e kontributeve në kapital, vlerësohen me vlerën që
është përcaktuar në marrëveshjen e ortakëve.
B. Rivlerësime
Gjatë ushtrimit të veprimtarisë së vet njësia ekonomike mund të bëjë edhe
rivlerësime të aktiveve të qëndrueshme. Rasti tipik i rivlersimit të aktiveve të
qëndrueshme është ai i llogaritjes së amortizimit të tyre, për të sjellë vlerën
me kosto historike në nivelin e vlerës aktuale historike. Por mund të bëhen
edhe rivlersime të tjera, për të aktualizuar vlerën historike me vlerat e tregut,
etj.
Rivlersime në rritje të aktiveve të qëndrueshme bëhen kur atyre j`u bëhen
shtesa fizike, kur j`u ndryshohet teknologjia e shfrytëzimit, kur j`u rritet
kapaciteti i shfrytëzimit.
Rregulla të veçanta vlerësimi, përveç atyre të përmendura më lart, mund të
përdoren sipas dispozitave të veçanta që nxirren në zbatim te ligjit për
Kontabilitetin ose me miratim të Këshillit të Ministrave të Republikës së
Shqipërisë
Kontabilizimi
Kontabilizimi i gjëndjes dhe lëvizjeve të aktiveve afatgjata materiale, bazuar në
dokumentat dhe vlerësimete trajtuara më lart, realizohet duke përdorur llogaritë
përkatëse të rezervuara për këto aktive në Planin e Llogarive dhe të llogarive
korresponduese të interesuara.
Në Planin e Llogarive të Planit të Përgjithshëm Kontabël, për evidentimin
kontabël të aktiveve afatgjta materiale, në klasën 2, është rezervuar llogaria e
grupit 21, me emrin “Aktive afatgjata materiale” .
Kjo llogari është e ndarë në disa llogari bazë me tri shifra, sipas klasifikimit
të vetë aktiveve afatgjata materiale, p.sh. Llogaria 211 “Toka”, llogaria 212
“Ndërtesa” e kështu me radhë deri tek llogaria 218 “Mobilje e orendi”.
Gjithashtu po në klasën 2 është rezervuar edhe llogaria e Grupit 28
“amortizimi i aktiveve të A.A.Gj.”, e ndarë në llogari bazë me tri shifra, për
aktivet afatgjata materiale dhe per aktivet afatgjata materiale. Kjo e fundit me
numër 281 është e analizuar më tej në llogari me katër shifra, sipas grupeve
të aktiveve afatgjata materiale.
Llogaritë e grupit 21 janë të gjitha aktive dhe tregojnë gjendjen dhe lëvizjet e
aktiveve afatgjata materiale, të vlerësuara me koston historike, ndërsa
llogaritë e grupit 28 janë pasive dhe tregojnë amortizimin e llogaritur të
aktiveve të qëndrueshme dhe korrigjojnë vlerën fillestare historike të këtyre
aktiveve.
Kontabilizimin e veprimeve për lëvizjet (hyrje- daljet) dhe amortizimin e
aktiveve afatgjata materiale, më poshtë po e trajtojmë duke improvizuar
edhe disa shëmbuj konvencionalë.
Për hyrjen e aktiveve afatgjata materiale.
- blerjet:
Debi llogaria e grupit 21 (Llogaria bazë përkatëse)
Kredi llogaria 404 Furnitorë për akt. të qëndrueshme
512 banka ose 531 Arka
722 Prodhim i A.A.Gj.Materiale
P.sh. Njësia ekonomike blen një fabrikë për prodhim makaronash.
Çmimi i blerjes sipas faturës është 5.000.000 lekë.
Shpenzime transporti sipas faturës 500.000 lekë (me të tretë)
Paguhet nga banka shuma për zhdoganimin e veprimeve të tjera doganore 800.000
lekë
Shpenzime të drejtpërdrejta të bëra për montime vënie në punë 400.000 lekë.
Kontabilizimi:
Debi llogaria:
2134 makineri e pajisje pune
6.700.000
Kreditohen llogaritë:
404 Furnitorë për AAGJ
5.000.000
për çmimin e blerjes
401 Furnitorë
500.000
Transportit nga të tretë
512 Banka
800.000
Veprime doganore e zhdoganim
722 Prodhim i A.GJ.Materiale
400.000
për shumën e shpenzimeve të bëra për montimin evënie në punë të
fabrikës, të përballuara nga vetë njësia ekonomike e të regjistruara në
llogaritë e seksionit të shpenzimeve.
Duke bërë këto regjistrime, vlera e marrjes, pra dhe kosto historike me të
cilën do të mbahet në kontablitet Fabrika e blerë dhe e vënë në punë
është 6.700.000 lekë.
Ditari
Nr. llog
Emërtimi i llogarive
Debiti
Krediti
2134.0
Makineri A (Vlera e Fatures)
5.000.000
2134.1
Makineri A (Vlera e Transportit)
500.000
2134.2
Makineri A (Taksa doganore)
800.000
2134.3
Makineri A (Montimi)
400.000
404
Furnitorë (Fatura.)
401
Furnitorë (Fat. transpot)
500.000
512
Banka (Vep. doganore)
800.000
722
Prodhim i A.AGJ
400.000
5.000.000
Zgjidhja në mënyrë informatike:
Prodhim i Aktiveve A.Gj.Materiale në njësinë ekonomike.
Shpenzimet që bën njësia ekonomike për prodhimin e aktiveve të
qëndrueshme janë regjistruar në llogaritë e Klasës 6 (Llogaritë e shpenzimeve), si
blerjet e materialeve, pagat, shërbimet e ndryshme, etj. Periodikisht, për këto
shpenzime të drejtpërdrejta, por edhe shpenzime indirekte të identifikueshme që i
takojnë aktivit të qëndrueshëm që prodhohet, bëhet situacioni progresiv i punimeve,
dhe me vleftën e situacioneve bëhet kontabilizimi:
Ditari
Nr. llog
Emërtimi i llogarive
232
A.A.GJ. në process
722
Prodhim i A.A,GJ.
Debiti
Krediti
XXX
XXX
Në fund të ushtrimit, në qoftë se investimi ka përfunduar, sipas aktit të marrjes në
dorëzim dhe më vlerën e situacionit përfundimtar bëhet kontabilizimi:
Ditari
Nr. llog
Emërtimi i llogarive
21
A.A.Gj.Materiale
232
A.A.GJ në proçes
Debiti
Krediti
XXX
XXX
Në qoftë se investimi nuk ka përfunduar, llogaria 232 nuk mbyllet dhe as merret në
ngarkim aktivi në llogaritë e grupit 21.
Shembull:
Njësia ekonomike ndërton vetë një ndërtesë për zyrat e saj.
Për shpenzimet e bëra për ndërtimin e kësaj ndërtese ajo ka përgatitur 4 situacione
progresive.
Situacioni i parë
1.400.000 lekë
Situacioni i dytë
2.100.000 lekë
Situacioni i tretë
2.700.000 lekë
Situacioni kater
1.800.000 leke
Situacioni (Përfundimtar permbledhes) = 8.000.000 lekë
Objekti ka përfunduar dhe është marrë në dorëzimVeprimi kontabël:
Ditari
Nr. llog
Emërtimi i llogarive
Debiti
Krediti
232
A.A.GJ.M. në process
1.400.000
232
A.A.GJ.M. në process
2.100.000
232
A.A.GJ.M. në process
2.700.000
232
A.A.GJ.M. në process
1.800.000
722
Prodhimi i A..A..GJ
1.400.000
722
Prodhimi i A..A..GJ
2.100.000
722
Prodhimi i A..A.GJ.
2.700.000
722
Prodhimi i A..A.GJ.
1.800.000
Për marrjen në dorëzim të objektit të përfunduar:
Nr. llog
2121
232
Ditari
Emërtimi i llogarive
Ndërtesa
Debiti
Krediti
8.000.000
A.A.GJ.ne proces
8.000.000
- Marrja e A.A.GJ.si kontribute të ortakëve në kapital.
Sipas marrëveshjes së ortakëve, të pasqyruara në Statut e në Vendimin
përkatës të Gjykatës, për vlerën e AAGJ që ortakët duhet të dorëzojne në
njësinë ekonomike (Por jo vetëm për vlerën e AAGJ), bëhet kontabilizimi:
Ditari
Nr. llog
456
101
Emërtimi i llogarive
Ortakë, veprime me kapitalin
Kapitali
Debiti
Krediti
XXX
XXX
Për aktivet që ortakët dorëzojnë efektivisht në shoqëri bëhet kontabilizimi:
Nr. llog
21
456
Ditari
Emërtimi i llogarive
A.A.GJ.Materiale
Ortakë, veprime me kapitalin
Debiti
Krediti
XXX
XXX
Shembull:
Sipas marrëveshjes së ortakëve, statutit e Vendimit të Gjykatës për krijimin e
njësisë ekonomike me Përgjegjësi të Kufizuar ABC, tre ortakët A, B e C, kanë
marrë përsipër të kontribuojnë në kapital:
Ortaku A me 1.000.000 lekë (para)
Ortaku B me një autoveturë 700.000 lekë
Ortaku C me një ndërtesë për zyra 2.300.000 lekë.
Ortakët dorëzojnë në njësinë ekonomike kontributet e marra përsipër. Ortaku A
kontributin e vet e dorëzon duke e xhiruar në llogarinë bankare të Shoqërisë.
Veprimi kontabël:
Për nënshkrimin e marrëveshjes:
Ditari
Emërtimi i llogarive
Nr. llog
456
101
Ortakë (vep. me kapitalin)
Debiti
Krediti
4 000.000
Kapitali
4.000.000
Për dorëzimin e kontributeve në njësi:
Ditari
Nr. llog
Emërtimi i llogarive
512
Banka
215
Mjete transporti
2121
Ndërtesa
456
Debiti
Krediti
1.000.000
Ortakë (vep. me kapitalin)
700.000
2.300.000
4.000.000
Zgjidhja në mënyrë informatike:
- Për marrjen falas (dhurime) të AAGJMateriale.
Në rastet e hyrjeve pa pagesë (dhurime) debitohen llogaritë e grupit 21 dhe kreditohet
llogaria 138 “Aktive AGJ të marra falas” ose për njësitë ekonomike individuale llogaria
101 “Kapitali”.
- Për llogaritjen e amortizimit tëAAGJM.
Sipas pasqyrës së llogaritjeve të amortizimeve, plotësuar duke u mbështetur në Planin e
amortizimeve ose në normat fiskale të amortizimeve, për shumat e llogaritura bëhet
kontabilizimi:
Ditari
Nr. llog
6811
281
Emërtimi i llogarive
Amortizime të A.A.GJ.
Debiti
Krediti
XXX
Amortizime të A.A.GJ.
XXX
Llogaria e parë është llogari bilanci që rregullon llogarinë e aktiveve fikse afatgjata të
trupëzuara.
- Për rivlersimet e A.A.GJ.
Rivlersimi në rritje i A.A.GJ.kontabilizohet duke prekur si llogaritë e aktiveve përkatëse,
ashtu edhe llogaritë e amortizimeve të tyre, por pa ndikime në rezultat. Kështu
kontabilizimet janë:
Debi llogaritë e grupit 21 (Për shtesën e vlerës bruto kontabile)
Kredi llogaria 281 (Për rillogaritjen e amortizimit me bazën e re)
Kredi llogaria 105 Diferenca nga rivlersimi (Për diferencën)
Ditari
Nr. llog
Emërtimi i llogarive
21
A.A.GJ.
281
Amortizimi i A.A.GJ
105
Diferenca nga rivlerësimi
Debiti
Krediti
XXX
XXX
XXX
Shembull:
Supozojmë se me VKM bëhet rivlersimi në rritje i ndërtesave, me koifiçentin 20%.
Njësia ekonomike ka një ndërtesë me vlerë kontabël (kosto historike) 5.000.000 lekë,
për të cilën ka llogaritur amortizimin 1.000.000 lekë.
Të bëhet rivlersimi dhe kontabilizimi i diferencave të tij.
Rivlersimi i ndërtesës:
5.000.000 x 20% = 1.000.000 lekë
Rivlersimi i amortizimit
1.000.000 x 20% = 200.000 lekë
Veprimi kontabël:
Ditari
Nr. llog
2121
Emërtimi i llogarive
Ndërtesa
281
Rillogaritja e amortizimit
105
Diferenca nga rivlerësimi
Debiti
Krediti
1.000.000
( -200.000)
800.000
- Për daljen e A.A.GJ.Materiale
Daljet e AAGJM mund të ndodhin për shkaqe të ndryshme: shiten, dëmtohen, dalin
jashtë përdorimit, dhurohen, etj. Në përgjithësi daljet e AAGJ japin një ndikim në
rezultatin e vitit kur dalin, ndikim i cili është i barabartë me diferencën midis të ardhurave
që krijohen nga dalja dhe vlerës kontabile neto në momentin e daljes.
Veprimet kontabile për daljet janë:
- Për shitjet:
Debi llogaria 411 Klientë (Për çmimin e shitjes sipas faturës)
Kredi llogaria 752 Të ardhura nga shitja e A.AGj..
Kredi llogaritë 21”A.A.Gj.(kosto. Historike))
Debi llogaria 281 “Amortizimi”(Për amortizimin e llogaritur)
Debi llogaria 652 “Vlera e mbetur A.A.GJ.”
(Për diferencën midis kostos historike e amortizimit të llogaritur)
Shembull:
Njësia ekonomike shet një automjet. Vlera fillestare (kosto historike) sipas kontabilitetit është
1.000.000 lekë. Amortizimi i llogaritur është 400.000 lekë. Automjeti shitet me çmimin
700.000 lekë.
Veprimi kontabël:
Ditari
Nr. llog
411
Emërtimi I llogarive
Debiti
Klientë
700.000
2815
Amortizim i llogaritur
400.000
652
Vlera e mbetur e A.A.GJ.
600.000
752
215
Të ardhura nga shitja AAGJM
Mjete transporti
Krediti
700.000
1.000.000
Ndikimi i kësaj shitje në rezultatin e vitit është diferenca midis shumës së
kontabilizuar në llogarinë 752 dhe shumës së kontabilizuar në llogarinë 652, pra
100.000 lekë (700.000 – 600.000).
- Për daljet e tjera:
Për vlerën kontabël bruto kreditohen llogaritë e grupit 21”A.A.GJ.”
Për amortizimet e llogaritura debitohen llogaritë 281”Amortizimi”
Për diferencën llogaritë 652 “Vl.mbetur e A.A.GJ.”
Në qoftëse nga dalja përfitohen materiale, rikuperohen ose të ardhura nga sigurimi
i aktiveve të dala, atëherë në kontablitet bëhen edhe regjistrimet në llogaritë e
gjendjeve të inventarit: 312”Materjale” tek 603”Ndryshimi gjëndjes” ose
512”Banka” tek 752”Të ardhura”, sipas rastit.
Në bilancin vjetor llogaritë e Aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara paraqiten në
AKTIV me vlerën fillestare bruto (koston historike). Po kështu në AKTIV, në të
njëjtin grup paraqitet edhe llogaria e amortizimeve, me shenjën (-), krahasimi i të
cilave jep vlerën kontabël mbetur neto të aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara
në datën e hartimit të bilancit.
Çështja 2-të. Përmbajtja dhe kontabiliteti iA.A.GJ.Jomateriale.
Përmbajtja
Aktive A.A.GJ.Jomateriale, janë elementët e pasurisë në formën e vlerave ose të të
drejtave pasurore të njësisë ekonomike, që nuk kanë formë e përmbajtje substanciale
fizike. Ato përfitohen e mbahen nga njësia ekonomike për t`u impenjuar në sigurimin e
përfitimeve ekonomike të ardhshme. Një pjesë e tyre shfaqen në formën e shpenzimeve,
të tjera në formën e të drejtave të patentës, markës, etj. të tjera në formën e kredibilitetit,
konçesioneve, etj.
Për përfitimin e këtyre aktiveve njësia ekonomike ka bërë
shpenzime të ndryshme, shpenzime të cilat nuk i shërbejnë vetëm vitit kur kryhen, po
destinohen për ti shërbyer njësisë ekonomike për një kohë të gjatë, të paktën më shumë
se një ushtrim kontabël.
Një aktiv afatgjat jomaterial do të njihet në bilanc vetëm nëse:
a)- ky zë është i kontrollueshëm, pra ekziston, ka një dokument.
b)- është e mundur që përfitime të ndryshme ekonomike do të realizohen nga aktivi.
c)- kosto e aktivit mund të matet me besueshmëri.
Në bazë të standartit të kontabilitetit , nuk do të njihen si A.A.GJ.Jomaterial, por si shpenzim
gjatë ushtrimit kontabël kur ato ndodhin, këto lloj shpenzimesh:
- Shpenzimet e rritjes (kostot e lidhura me nisjen e aktivitetit të njësisë ekonomike si p.sh.
taksat e regjistrimit, shpenzimet materiale, shpenzimet për plan- biznesin , etj.)
- Shpenzimet e trajnimit për personelin para se të fillojë aktiviteti, p.sh: në një hotel trajnimi
i menaxherëve, recepsionistëve, etj.
- Shpenzime për reklama.
- Shpenzime të përgjisthshme dhe administrative.
- Humbjet për provat e prodhimit, etj.
Aktivet A,A.GJ.Jomateriale, sipas natyrës së tyre grupohen në:
- Shpenzimet për kërkimet e aplikuara dhe zhvillimet
- Konçesionet, patentat, liçensat, etj.
- Fondi tregtar (Emëri mirë)
Shpenzimet për kërkimet e aplikuara dhe zhvillimet, janë shpenzime për
studime, eksperimentime, aplikime, etj, të cilat kryhen për llogari të njësisë
ekonomike dhe jo si porosi nga të tretët. Këto shpenzime nuk duhet të jenë
përfshirë në vlerat e aktiveve të tjera të qëndrueshme. Çdo projekt dhe
shpenzimet përkatëse duhet të jenë qartësisht të individualizuara dhe të
ketë mundësi reale për t`u aplikuar në të ardhmen në funksion të arritjeve
teknike e efekteve ekonomike të njësisë ekonomike.
Sipas standartit të kontabilitetit,këto shpenzime lidhen me aktivitetin
kërkimor (shpenzimet e kërkimit), me marrjen e njohurive teknike dhe
shkencore ose me punën kërkimore, shkencore për mbledhjen e këtyre
njohurive. Këto shpenzime lidhen gjithashtu me krijimin e një baze
shkencore ose teknike për prezantimin e produketeve dhe shërbimeve të
reja të mëvonshme dhe ato do të njihen si shpenzime kur ndodhin.
● Shpenzimet e zhvillimit janë shpenzime që përdoren për zbatimin e gjetjeve
kërkimore për projektimin, përgatitjen dhe testimin e produkteve, shërbimeve,
proçeseve apo sistemeve të reja të caktuara. Shpenzimet e zhvillimit do të
kapitalizohen si A.Q.P në se ato do të plotësojnë të gjitha kriteret e
mëposhtme.
a) Mundësinë e burimeve fianciare dhe teknike me qëllimin e mirë për zbatimin
e projektit.
b) Njësia ekonomike është e aftë të përdorë ose shesë A.A.GJ.JM.
c) Krijimi / gjenerimi i përfitimit ekonomik të pritshëm nga A.A.GJ.JM mund të
matet me besueshmëri (duke përdorur ekzistencën e një tregu për
prodhimet dhe shërbimet e këtij projekti.
ç) Madhësia e shpenzimeve të zhvillimit mund të matet me besueshmëri, por
gjithmonë duke pasur dhe dokumenta ku pasqyrohen këto shpenzime, si
p.sh: faturë blerje materiale, listë pagesë pagash për personelin, fletë dalje
materialesh me destinacion zhvillimi apo kërkimi, etj.
● Në se faza e kërkimit përfshin kërkimet, vlerësimin dhe përzgjedhjen e
alternativave të mundshme atëherë faza e zhvillimit merret me zhvillimet
specifike të produketeve dhe shërbimeve të reja të përzgjedhura për të cilat
është pergatitur një buxhet dhe është marrë një vendim për të përfunduar
fazën e zhvillimit. Në rast se faza e kërkimit është e padallueshme nga faza
e zhvillimit atëherë të gjitha shpenzimet e lidhura me projektin e dhënë do të
konsiderohen si shpenzime të kërkimit kur ato ndodhin.
Shembull:
Një njësi ekonomike përgatit një faqe interneti të re (web-page) me qëllim që
të shesë produktet e saj. Përveç website, faqes së internetit të jashtëm të
krijuar për klientët e saj, do të njhet edhe një tjetër (infra - net) për përdorim
të brëndshme për të shpejtuar përpunimin e aplikimeve dhe për të kursyer
shpenzimet.
Cilat nga shpenzimet e mëposhtme mund të kapitalizohen si A.A.GJ.JM.
(nëse ato plotësojnë kriteret e dhëna më sipër) dhe cilat mund të quhen
shpenzime:
1- Analiza e tregut, zhvillimi i një plan biznesi dhe buxheti për projektin.
2- Zhvillimi i strukturës, hartimi dhe zgjidhje teknike për website (faqe interneti e
re) te klientëve.
3- Zhvillimi i strukturës, hartimi dhe zgjidhje teknike për ëebsite të përdorimit të
brëndshëm.
4- Shpenzimet e lidhura me regjistrimin e faqeve të reja web-pages.
5- Shpenzimet e informacionit të zhvillimit që do të paraqitet në web-pages.
6-Shpenzimet operative të web-pages (duke përfshirë rinovimin e vazhdueshëm të
informacionit).
7- Shpenzimet që lidhen me reklamimin e website të ri në faqe të tjera interneti.
8- Shpenzimet e trajnimit të personelit për të mësuar përdorimin e faqeve të reja të
internetit.
Shënim :
Shpenzimet 2-4 mund të kapitalizohen si shpenzime të zhvillimit (nëse ato plotësojnë
kriteret e standartit Nr. 5 (më sipër ) dhe shpenzime të tjera do të hyjnë në
shpenzimet të ushtrimit kur ato ndodhin.
Konçesionet, patentat, liçensat, etj, përfshijnë shpenzimet e kryera për blerjen ose
për përfitimin e tyre, si blerja e një konçensioni publik p.sh për shrytëzimin e një
terreni për inerte, shpenzimet e bëra për prodhimin e marrjen e autorësisë për patenta
e marka, shpenzimet për përfitimin e liçensave të eskluzivitetit, etj.
Fondi tregtar (Emri i mirë), në fakt nuk ka të bëjë me shpenzime qartësisht të
identifikueshme, por me një të drejtë që njësia ekonomike e fiton nga fama e mirë,
pra emri i mirë, kredibiliteti tregtar, etj. Llogaritja e evidentimi i një zëri të tillë në
kontablitet e në bilanc ndodh vetëm në disa raste të parashikuara në ligj, siç mund të
jenë: kur njësia ekonomike transformohet, ndahet, bashkohet, likujdohet ose vihet në
shitje. Gjithashtu në kontabilitet evidentohen edhe Fondet tregtare të blera, në qoftë
se vlera e tyre nuk është perfshirë në një post tjetër të bilancit.
Në bazë të S.K.K Nr. 9, fondi tregtar ose emri i mirë është diferenca pozitive
midis çmimit të shitjes dhe vlerës të caktuar drejtësisht (vlerës kontabël në
kontabilitet), në datën e blerjes. Blerësi do të njohë emrin e mirë me çmimin e
blerjes si një aktiv të qëndrueshëm të pa trupëzuar. Pas njohjes fillestare emri i mirë
do të matet me kosto të amortizuar minus ndonjë mirëmbjatje nga rënia e vlerës.
Emri i mirë që vjen nga një kombinim biznesesh do të amortizohet gjatë jetës së tij
të dobishme me kuota amortizimi të miratuara në ligj të veçantë.
Pra emri i mirë, rezulton si një çmim që kompenson pronarin (ose pronarët) e
njësisë ekonomike që shitet, për cilësinë e shërbimit apo prodhimit, për organizimin
e mirë të personelit dhe të mirave për xhiro të mirë të njësisë ekonomike , të një
klientele të mirë dhe të qëndrueshme.
Emri i mirë në mënyrë të përmbledhur është një vlerësim në shprehje monetare
që i bëhet cilësive apo vlerave cilësore të njësisë ekonomike që shitet.
Në mënyrë skematike paraqitet:
Emri i mirë = Çmimi i shitjes - Vlera në kontabilitet
(të shitësit)
e Aktiveve të blera
P.sh. Në momentin e blerjes së njësisë ekonomike vlera neto në kontabilitet
(vlera fillestare – amortizimin) ishte 100.000.000 lekë; çmimi i shitjes në bazë të
faturës së shitjes një blerësi ishte 120.000.000 lekë.
Emri i mirë = 120.000.000 - 100.000.000
= 20.000.000
Kontabilizimi:
Debi: Klasa 2 Analiza “Emri i mirë” 20.000.000 lekë
Klasa 2 (A.A.M)
100.000.000 lekë
Kredi:Llogaria “Banka” (5121)
120.000.000 lekë
Nr. Llog
Ditari
Emërtimi i llogarive
Debiti
201
Emri i mire
20.000.000
21
A.A.GJ.M.
100.000.000
5121
Banka
Zgjidhja në mënyrë informatike:
Krediti
120.000.000
Aktivet AA.Gjata Jo Materiale janë elementë të amortizueshëm. Ligji ynë ka
parashikuar amortizimin e tyre deri në 5 vite, me të drejtën e shtyrjes, me autorizim
te Ministrit të Financave, për raste të argumentuara.
Evidenca kontabile
Për kontabilizimin e AAGJJOMateriale në Planin Kontabël të Përgjithshëm
është rezervuar grupi 20 i llogarive “Aktive A.A.GJ.JM” dhe llogaria 280
“Amortizimi i A.A.GJ.JM”
Në përgjithësi nuk ka ndryshime midis evidencës kontabile tëAAM dhe të
AAGJJOM.
Për hyrjet apo përfitimet debitohen llogaritë e grupit 20”AAGJJM” dhe kreditohen
sipas rastit llogaritë 404,231,512 e 531.(Furnitor,AAGJJM në proces,Banka,Arka)
Për amortizimet debitohen llogaritë 681”Shpenzime” dhe kreditohet llogaria
280”AAAGJJOM”.
Për daljet kreditohen llogaritë e grupit 20 dhe debitohen llogaritë e amortizimit e
llogaria 652”Vl.Mbetur AAGJJM”. Gjithashtu kur kemi të bëjmë me shitje të
AAGJJM edhe regjistrimi kontabel 752”Shitje” tek 411”Shitje”.
Çështja 3-të. Përmbajtja dhe kontabiliteti i A.A.GJATA FINANCIARE.
Përmbajtja
Aktivet A.A.GJ. financiare janë elementë të pasurisë të përfituara e destinuara në
formën e letrave me vlerë ose titujve të ndryshëm të pjesëmarrjes.
Në përputhje me interesat e veta: kontroll të shoqërive emetuese, sigurim i tregjeve të
privilegjuara, përfitime ekonomike në formën e dividentëve apo interesave etj, njësia
ekonomike mund të investojë për marrjen e këtyre titujve.
Letrat me vlerë janë tituj të ndryshëm që emetohen nga persona juridikë, shtetërorë
ose privatë dhe që u japin zotëruesve të tyre disa të drejta: të drejtën e pjesmarrjes në
administrim, të drejtën e votës, të drejtën e shpërblimit, etj. Sot ekziston një
shumëllojshmëri titujsh si aksionet, obligacione, pjesë të kapitalit, bono thesari, etj.
Nisur nga afati i mbajtjes së tyre, titujt futen në aktive të qëndrueshme financuare (kur
kanë afat më të gjatë se një vit) ose në aktivet qarkulluese “Letrat me vlerë të
vendosjes” (kur kanë afat më pak se një vit).
Përveç titujve afatgjatë, në përbërjen e aktiveve të qëndrueshme financiare përfshihen
edhe Huadhëniet me afat të gjatë si dhe të drejtat e maturuara që lidhen me këto hua
(Interesat).
Pra A.A.GJ. financiare do të grupohen në katër grupe të mëdha :
a) Aktive afatgjata financiare me qëllim kontrollin dhe pjesmarrjen në drejtimin e
një shoqërie tjetër.
Në praktikat e përditëshme dhe legjislacionin përkatës, kontrollimi i drejtimit do të
konsiderohet rasti kur një shoqëri zotëron mbi 50% të kapitalit me të drejtë vote (të
aksioneve të zakonshme të një shoqërie tjetër). Në kontabilitet evidentohen në
llogarinë “Investime afatgjata”.
b) Aktive të A.GJ. me qëllim sigurimin e fitimeve afatgjata në formë dividendësh apo
interesi.
Këtu përfshihen ato investime në letra me vlerë (aksione, obligacione, etj.) që njësia
ekonomike bën jo me qëllim sigurimin e kontrollit apo të pjesëmarrjes në shoqëritë e
interesave të tyre, por për të siguruar një fitim në formën e dividendëve apo të interesave
të obligacioneve, për një periudhë kohe më të gjatë se një vit. Përqindja e zotërimit të
aksioneve me të drejtë vote në këtë rast duhet të jetë më pak se 20% ose 10% e totalit të
kapitalit aksioner të shoqërisë emetuese të tyre. Këto lloje aktivesh të qëndrueshme
financiare (aksione, obligacione, etj.) vendosen në portofolin e titujve afatgjatë të njësisë
ekonomike. Në kontabilitet evidentohen në llogarinë “Investime afatgjata- Aksione”.
c) Kredi afatgjatë të dhëna të tretëve.
Janë kredi që njësia ekonomike u jep njësive të tjera, me një afat mbi një vit me qëllim
marrjen e interesit prej tyre për një kohë të gjatë. Në kontabilitet ato evidentohen në
llogarinë “Të drejta për kredi afatgjata”.
Evidenca kontabile
Për kontabilizimin e veprimeve lidhur me gjendjen e lëvizjen e aktiveve të qëndrueshme
financiare në Planin Kontabël të Përgjithshëm është rezervuar grupi 26 i llogarive
“Aktive A.GJ.financiare”.
Blerja e titujve regjistrohet në debi të llogarive 26”AAGJF” dhe në kredi të llogarive
404”Furnitor”, 512”Banka”, ose 531”Arka”, sipas rastit.
Në qoftë se nuk është paguar e gjithë shuma për titujt e blerë, veprimi merr formën:
Debi llogaritë 26 “Për vlerën e plotë të blerjes”
Kredi llogaria 512”Arka” ose 531”Arka” (Për shumën e paguar)
Kredi llogaria 269 Derdhje për t`u kryer për titujt e padorëzuar (Për shumën e papaguar
akoma).
Ditari
Nr. llog
26
Emërtimi i llogarive
A.A.Financiare
Debiti
Krediti
XXX
512
Banka
XXX
269
Derdh. Për tu kryer për tit.pa dorëzuar
XXX
Në rastet kur hyrja e titujve lidhet me një kontribut në kapital, regjistrimi bëhet:
Debi llogaritë 26”AAF”
Kredi llogaria 456”Kontribute të Ortakëve” ose 101”Kapitali”.
Ditari
Nr. llog
26
101
Emërtimi i llogarive
A.A Financiare
Kapitali
Dalja e AAGJ është e lidhur me aktin e shitjes.
Veprimi kontabël:
Për çmimin e shitjes
Debi llogaria 411”Klient”
Kredi llogaria 762 “Shitje AAF”
Debiti
Krediti
XXX
XXX
Ditari
Nr. llog
411
762
Emërtimi i llogarive
Klientë
Debiti
Krediti
XXX
Të ardh. Nga shitja e A.A.F
XXX
Për vlerën në kontabilitet:
Debi llogaria 662”Vl.Kont.AAF të shitura”
Kredi llogaritë 26”AAF”
Ditari
Nr. llog
662
26
Emërtimi i llogarive
Vlera kont. e A.A.F të shitura
A.A. Financiare
Debiti
Krediti
XXX
XXX