Transcript YEN* TTK VE GET*RD*** YÜKÜMLÜLÜKLER

2014
DÖNEM SONU İŞLEMLERİNDE
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
1
YMM. A.Şeref ACAR
YMM Mustafa DÜNDAR
2
İŞLETME HESABINDAN BİLANÇOYABİLANÇODAN İŞLETME HESABINA GEÇİŞ
VUK M.179;
a) (I)'inciden (II)'nciye geçiş: İş hacmi bakımından I'inci sınıfa dahil olan
tüccarların durumları aşağıdaki şartlara uyduğu takdirde, bunlar, bu şartların
tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlıyarak, II'nci sınıfa geçebilirler:
1. Bir hesap döneminin iş hacmi 177'nci maddede yazılı hadlerden % 20'yi aşan
bir nispette düşük olursa, veya;
2. Arka arkaya üç dönemin iş hacmi 177'nci maddede yazılı hadlere nazaran %
20'ye kadar bir düşüklük gösterirse.
3
İŞLETME HESABINDAN BİLANÇOYABİLANÇODAN İŞLETME HESABINA GEÇİŞ
VUK M.180;
b) (II)'nciden (I)'inciye geçiş: İş hacmi bakımından II'nci sınıfa dahil tüccarların
durumları aşağıda yazılı şartlara uyduğu takdirde bunlar bu şartların
tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlıyarak I'inci sınıfa geçerler. 1.
Bir hesap döneminin iş hacmi 177'nci maddede yazılı hadlerden % 20'yi aşan bir
nispette fazla olursa, veya;
2. Arka arkaya 2 dönemin iş hacmi 177'nci maddede yazılı hadlere nazaran %
20'ye kadar bir fazlalık gösterirse.
4
VUK M.177 HADLER 2014
1. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık
alımlarının tutarı 7.200.000.000 (1.1.2014'den itibaren 150.000 -TL) veya
satışları tutarı 8.640.000.000 (1.1.2014'den itibaren 200.000 -TL) lirayı
aşanlar.
2. Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde
ettikleri gayri safi iş hasılatı 3.600.000.000 lirayı (1.1.2014'den itibaren 80.000
-TL) aşanlar;
3. 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2
numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı (400.000 TL) ile yıllık satış tutarının
toplamı 7.200.000.000 (1.1.2014'den itibaren 150.000 -TL) lirayı aşanlar;
5
2010 yılı hesap dönemi
mal alışları 90.000 lira,
mal satışlarının 100.000
lira
olduğu
kabul
edilerek, 2011 yılı hesap
döneminde
sınıf
değiştirerek (II) nci sınıf
tüccar olarak defter
tutulabilir mi?
ÖRNEK (ÖZELGE)
2010 yılı hesap döneminde 90.000
lira olan mal alışlarınızın ve 100.000
lira olan mal satışlarınızın, mal alışları
için belirlenen (129.000) - (129.000 X
%20) = 103.200 liralık veya mal
satışları için belirlenen (180.000) (180.000 X %20) = 144.000 liralık
sınırın altında kalması nedeniyle
2011 yılı hesap döneminde işletme
hesabında
defter
tutabilmeniz
mümkün bulunmaktadır.
2011 yılı için belirlenen
hadler esas alınmıştır.
6
Örnek (Özelge)
2012
yılı
gayrisafi
iş
hâsılatı
[((83.000-
80.000)/80.000)x100=] % 3,75, 2013 yılı gayrisafi iş
Hizmet sektöründe faaliyet
gösteren, 2012 yılı hâsılatı,
83.000- TL, 2013 yılı hasılatı ise
90.000- TL olması halinde 2014
yılında
defter
tutma
bakımından hangi sınıf defter
???
hâsılatı [((90.000-80.000)/80.000)x100 =] %12,5 ve
toplamda arka arkaya iki dönemin gayrisafi iş
hasılatı
%
16,25
oranında
bir
fazlalık
gösterdiğinden 2014 yılında bilanço esasına göre
defter tutulması gerekmektedir.
7
AYNI YILDA İŞİ TERK EDİP AYNI FAALİYETE YA
DA BAŞKA FAALİYETE BAŞLAYAN MÜKELLEF
AYNI
FAALİYET
FARKLI
FAALİYET
bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin aynı
yıl içinde aynı faaliyete tekrar başlamaları işi bırakma
sayılmayacağından bilanço esasına göre defter
tutmaya devam etmeleri gerekmektedir.
Yeniden işe başlayan mükellef kabul edilerek
işletme
hesabı
esasına
göre
defter
tutabilecektir.
8
DÖNEM İÇİNDE SINIF DEĞİŞİKLİĞİ
Dönem İçinde Sınıf
Değiştirilemez.
9
I.SINIF DEFTER TUTULMASI GEREKİRKEN
TUTULMAZ İSE?
GELİR İDARESİ;
FORM BA VE BS
VERİLMEDİĞİNDEN CEZA
KESMEKTEDİR
ÖRNEK BİM
KARARI;
10
11.07. 2012 tarihinde düzenlenen cevaplı rapor ile bilanço esasına göre defter
tutması gerektiği tespit edilen davacıya 11.09.2012 tarihinde tebliğ edilen yazı ile bu
durumun bildirilmesi üzerine, davacının ancak bilanço usulüne göre defter tutmaya
başladıktan sonra elektronik ortamda Ba-Bs formları vermemesi halinde cezaya
muhatap olabileceğinden, kendisine bildirimin yapıldığı 11.09.2012 tarihinden önce
yani fiilen bilanço esasına göre defter tutmadığı dönemlerde Ba Bs bildirim formlarını
elektronik ortamda vermesi mümkün olmayan davacı adına geçmişe dönük olarak
kesilen dava konusu özel usulsüzlük cezalarında yasal isabet, davanın reddine
ilişkin Mahkeme kararında da hukuka uyarlık görülmemiştir.”
31.12.2014 TARİHLİ MALİ TABLOLAR VUK HÜKÜMLERİNE
GÖRE DÜZENLENECEĞİNDEN DEĞERLEME İŞLEMLERİ DE
BU KANUN HÜKÜMLERİNE GÖRE YÜRÜTÜLECEKTİR.
11
Bağımsız Denetime Tabi Şirketler Ayrıca, 6102
Sayılı TTK Hükümlerine göre Muhasebe ve
Raporlama Standartlarına Göre Finansal
Tabloları da Düzenleyeceklerdir.
Dönem Başı Bilançosu
12
-------------/-------------Yevmiye Defteri Kaydı
--------------/---------------
Defteri Kebir Hesaplarını Sınıflama
GENEL GEÇİCİ MİZAN
ENVANTER İŞLEMLERİ
Kesin Mizan
Dönem Sonu Bilançosu
Gelir Tablosu
13
MUHASEBEDE DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
14
1- Envanter işlemleri (sayım, tarım vb.),
2- DEĞERLEME İŞLEMLERİ
3-DÖNEMSELLİK KAVRAMI GEREĞİ YAPILMASI
İŞLEMLER,
4- AMORTİSMANLARIN HESAPLANMASI
5- GELİR VE GİDER HESAPLARININ DÖNEM SONU
İŞLEMLERİ,
6- DÖNEM SONU İŞLEMLERİNE YÖNELİK HESAPLARIN
KAYITLARA YANSITILMASI,
6- FİNANSAL TABLOLARIN DÜZENLENMESİ,
15
DEĞERLEME
Değerleme, vergi matrahlarının
hesaplanmasıyla
ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir.
Tanım uyarınca değerleme
A) Tespit
B) Takdir
Şeklinde yapılmaktadır.
Tespit, mükelleflerce VUK’nunda yer alan değerleme ölçüleri kullanılarak yapılan
değerleme işlemi,
Takdir ise, mutat değerleme ölçüleri kullanılarak değerleme yapılamadığı
takdirde idare tarafından yapılan takdir işlemidir.
EMSAL BEDEL
16
17
KAT KARŞILIĞI İNŞAAT İŞLERİNDE ARSA
SAHİBİNE VERİLEN BAĞIMSIZ BÖLÜMLERE
DÜZENLENECEK FATURA BEDELİ
18
TAPU HARCININ MATRAHI
KDV hariç
tutardır.
19
Yargı!!!
ARSA SAHİBİNE TESLİM
EDİLEN BAĞIMSIZ BÖLÜMLER
KDV’YE TABİ DEĞİLDİR.
20
Özelge!!!!
(ARSA SAHİBİ YÖNÜNDEN)
- Sahibi olduğunuz arsanın, kat karşılığı müteahhide teslimi sonucu tapuda
adınıza tescil işlemi yapılarak iktisap edilen ... adet gayrimenkulün tek tek
satışının yapılması, gayrimenkul alım-satım işiyle uğraşıldığına karine teşkil
edeceğinden söz konusu satış işlemleri dolayısıyla adınıza mükellefiyet tesis
edilmesi ve elde edilen kazancın Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesine
göre ticari kazanç olarak vergilendirilmesi,
- Müteahhit tarafından şahsınıza teslim edilen dairelerin, işletmeniz kayıtlarına
dahil edildiği tarih itibarıyla maliyet bedeli ile maliyet bedeli ile değerleme
imkanı bulunmadığı takdirde vergi değeri ile vergi değerinin bilinememesi
durumunda ise emsal bedeli ile değerlenerek kayıtlarınıza alınması
gerekmektedir.
21
ÖRNEK UYGULAMA FARKLILIKLARI
VUK 267/2 Maliyet
Bedeli esası (% 5)
VUK 267/1 Ortalama Fiyat Esası
Ç.Ş. Bakanlığı, İnşaat
Birim Maliyet (% 25)
ANTALYA TİC. ODASI KOMİTE KARARI
ENF OranıX2 BRÜT KARLILIK (ORT %
10)
YARGI
??????
??
İDAREDE BİRLİK İLKESİ VE HUKUKİ GÜVENLİK İLKESİNE
AYKIRIDIR
22
TAKDİR KOMİSYONU KARARI İLE GİDER
YAZILMASI GEREKENLER
1- Kırılan, çürülen veya bozulan
mallar,
2- İşletmeden bedelsiz çekilen
mallar,
3- İşletmeye konulan mallar,
4- Kaza sonucu zayi olan mallar,
(Sigortasız ise)
23
ZAYİ OLAN MALLARLA İLGİLİ OLARAK
SİGORTADAN ALINAN TAZMİNAT
24
KULLANIM SÜRESİ DOLAN İLAÇLAR
25
İşletmenin Demirbaşı olan ölen sualtı canlılarının
imhasının hıfzıssıhha kurumunca rapora bağlanması
da göz önüne alındığında, söz konusu imhaya ilişkin
tutanak, rapor vb. belgelerin birer örneğinin de yer
aldığı bir dilekçe ile takdir komisyonuna fevkalade
teknik amortisman için başvurulması sonucunda,
ölen sualtı canlılarının takdir komisyonu tarafından
belirlenecek hurda değerine göre işlem yapılması
gerekmektedir. (ÖZELGE)
26
FİRE SAYILMAYAN İKTİSADİ KIYMETLER
60 NO’LU KDV SİRKÜLERİ
27
"Malın tamamen yok olmaması, ancak değerinde önemli derecede
düşüklük meydana gelmesi halinde malın zayi olması hükümleri
geçerli olmayacaktır. Bu durumda malların zayi olması değil, düşük
bedelle veya zararına satışı söz konusu olacağından, bu malların
iktisabı dolayısıyla yüklenilen KDV'nin indirim konusu yapılabileceği
tabiidir." açıklamasına yer verilmiş,
- Üretim esnasında renginde problem olan giyeceklerin,
- Yangın sonucu tamamen yok olmayan ve ekonomik değeri
olan yedek parça ve malzemelerin
daha düşük bir fiyatla satılması halinde, bunlar nedeniyle
yüklenilen KDV'nin tamamı indirim konusu yapılabileceği örnek
verilerek açıklanmıştır.
Ancak, üretim sırasında ortaya çıkan kıymetlerin üretim artığı, tali ürün
veya yan ürün vasfına sahip olmamaları ve ekonomik bir değer
taşımamaları durumunda ise
bunların "fire"
kapsamında
değerlendirilecektir.
28
DÖNEMSELLİK İLKESİ VDO İLİŞKİSİ
Dönemsellik ; işletmelerin sınırsız kabul edilen ömrünün
belli dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet
sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak
saptanmasıdır.
Gelir
ve
giderlerin
tahakkuk
esasına
göre
muhasebeleştirilmesi, hasılat, gelir ve karların aynı
döneme ait maliyet, gider ve zararlarla karşılaştırılması
dönemsellik ilkesinin sonucudur. VUK uyarınca defterlerin
hesap dönemi itibariyle tutulması gerekmektedir.
29
İNKİŞAF BEDELİ ADI ALTINDA
ALINAN İNKİŞAF/YATIRIM BEDELİ
Alınan inkişaf/yatırım bedelinin tahakkuk ettiği dönem ticari
kazancınızın tespitinde gelir olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Öte yandan, söz konusu inkişaf/yatırım bedeli kullanılarak
şirketinizce yapılan harcamaların vergi uygulamaları açısından gider
niteliği taşıması halinde yapıldığı dönemde; bu harcamaların
amortismana tabi iktisadi kıymet edinimine yönelik olması halinde
ise söz konusu iktisadi kıymetler için Maliye Bakanlığınca tespit
edilen faydalı ömürleri dikkate alınarak hesaplanan amortisman
tutarlarının ilgili oldukları dönemde kurum kazancından indirim
konusu yapılabileceği tabiidir.
30
ASGARİ İŞÇİLİK ÖDEMELERİ GİDERDİR.
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından re'sen
tahakkuk ettirilen sigorta primleri, fiilen bu
Kuruma ödendiği tarihte gider olarak dikkate
alınabilecek olup bu şekilde hesaplanan
sigorta primleri nedeniyle söz konusu kuruma
ödenen para cezaları ile gecikme zamları ve
faizlerin
kurum
kazancından
indirilmesi
mümkün bulunmamaktadır.
31
YETKİ BELGESİ ÖDEMELERİ PEŞİN
ÖDENEN GİDERDİR.
Uluslararası taşıma yapılabilmesi için gerekli olan ve
Ulaştırma Bakanlığından beş yıllık dönemi kapsayacak
şekilde alınan R2 yetki belgesi dolayısıyla şirketiniz
tarafından tek seferde yapılan ödemenin, dönemsellik
ilkesi gereğince yetki belgesinin süresiyle orantılı
olarak ilgili dönemlerde Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı
maddesinin (1) numaralı bendine göre safi kurum
kazancının tespitinde gider olarak indirilmesi mümkün
bulunmaktadır.
32
DÖNEM KAPANDIKTAN SONRA GELEN
FATURA VB BELGELER
Örneğin, (A) işletmesinin 2014 yılına ilişkin yapmış olduğu bir
gidere ilişkin fatura işletmeye 25 Şubat 2015 tarihinde gelmiş ve
söz konusu fatura 25 Şubat 2015 tarihinde 2015 yılı defterlerine
kaydedilmiştir.
2014 yılında kaydedilen bu gider faturası 2014 yılına ilişkin
olduğundan 2014 yılına ilişkin vergi matrahı hesaplanırken
Beyannamede
ticari
kardan/KURUM
KAZANCINDAN
indirilmelidir. Beyanname üzerinden indirilen bu tutarın 2015 yılı
beyannamesinde (Geçici Vergi Dahil) ise ticari kara ilave
edilmelidir.
33
FATURASI 2014 YILINDA DÜZENLENEN ANCAK, 2015
YILINDA İHRAÇ EDİLEN MALLAR
34
HASILAT
VEYA
GİDERİN
DÖNEM
KAPANDIKTAN SONRA DÜZELTİLMESİ
1- Geçmiş yılda gider
yazılan
damga
vergisinin
iade
alınması,
2- Düzenlenen serbest
meslek
makbuzunun
ödenmeden
iade
edilmesi,
3- Geçmiş yıla ilişkin
stopaj tarhiyatı. Vb…
35
DEĞERLEME SONUCU DOĞAN KUR FARKLARI
KDV YE TABİ MİDİR ?
Tahsil edildiği
dönemde lehe oluşan
kur farkı üzerinden,
işlemin tabi olduğu
oran üzerinden KDV
hesaplanması
gerekmektedir.
36
KOSGEB'İN GERİ DÖNÜŞÜMSÜZ OLARAK
SAĞLADIĞI DESTEKLERDE KDV?
KOSGEB tarafından nitelikli eleman istihdamı
ve yurtiçi fuarları finansal programı gibi geri
dönüşümsüz olarak firmalara yapılan
ödemeler bir teslim ve hizmetin karşılığı
olarak ortaya çıkmadığından KDV'nin
konusuna girmemektedir.
SGK’NIN ÖDEMEDİĞİ BEDELLER
37
Fatura bedelinden reddedilen miktar kadar
ödemesi durumunda, ödenmeyen kısmın
faturayı düzenleyen tarafından hasılattan
çıkarılması,
Vergi
Usul
Kanununun
alacaklarda amortisman (şüpheli alacaklar
veya değersiz alacaklar) hükümlerine göre
mümkün bulunmaktadır. Özel sağlık kurum
ve kuruluşları tarafından düzenlenen
faturalarda hizmet bedellerinde bir değişiklik
olması halinde, değişikliğin gerçekleştiği
dönem içinde KDVK’ nun 35 inci maddesi
kapsamında gerekli düzeltme işleminin
yapılmasına Gelir İdaresince Kabul edilmiştir.
38
DEĞERSİZ ALACAKLAR
 VUK, M.322; Kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya
göre tahsiline artık imkan kalmıyan alacaklar değersiz alacaktır.
Değersiz alacaklar, bu mahiyete girdikleri tarihte tasarruf
değerlerini kaybederler ve mukayyet kıymetleriyle zarara
geçirilerek yok edilirler.
39
KANAAT GETİRİCİ BELGE (ÖZELGE)
-Borçlunun herhangi bir mal varlığı bırakmadan ölümü veya Medeni Kanunun 31 ve izleyen
maddelerine göre mahkemelerce borçlu hakkında verilen gaiplik kararı ve mirasçılarında mirası
reddettiklerine dair sulh hukuk mahkemelerince verilmiş bulunan mirası red kararı,
-Borçlu aleyhine alacaklı tarafından açılan davayı borçlunun kazandığına dair mahkeme kararı,
-Mahkeme huzurunda alacaktan vazgeçildiğine ilişkin olarak düzenlenmiş belgeler,
-Alacaktan vazgeçildiğine dair konkordato anlaşması,
-Borçlunun dolandırıcılıktan mahkum olması ve herhangi bir malvarlığı bulunmadığını belgeleyen
resmi evrak,
-Borçlunun adresinin saptanamaması nedeniyle icra takibat dosyasının kaldırıldığını ve yasal süresi
içerisinde yenileme talebinde de bulunulmadığını gösteren icra memurluğu yazısı,
-Gerek doğuşu gerekse vazgeçilmesi bakımından belli ve inandırıcı sebepleri olmak şartıyla
alacaktan vazgeçildiğini gösteren anlaşmalar, (Alacaklının tek taraflı irade beyanı ile alınmasından
vazgeçilen alacakların, değersiz alacak olarak zarar kaydı mümkün değildir.)
-Ticaret mahkemesince borçlu hakkında verilmiş ve ilgili masa tarafından tasfiyeye tabi tutulmuş
bulunan iflas kararına ilişkin belgeler.
AVANSLAR
40
Alınan ve verilen dövizli sipariş avansları yabancı para
ile borç ve alacak niteliği taşıdığından dönem sonunda
Maliye Bakanlığı tarafından ilan edilen kurlara göre
değerlenmek suretiyle enflasyon düzeltmesi yapılır.
(özelge 2005 Gel. Gn.Md)
41
AVANSLAR
VERGİ
İNCELEME
ELAMANI
BORÇ/ALACAK
DEĞİLDİR.
MUKAYYET
DEĞERLE
DEĞERLENMELİ
DİR.
Vergi
mahkeme
si denetim
elamanı ile
aynı
görüştedir.
Danıştay,
Farklı görüştedir.
gerçek borç ve
alacaktır!!!
42
YATIRIMDAN KAYNAKLANAN
AVANSLAR (özelge)
163 ve 334 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde
yapılan açıklamalar yatırımların finansmanında kullanılan kredilere
ilişkin faiz ve kur farkı giderlerine ilişkin olup, döviz cinsinden verilen
avansların değerlemesi sonucu oluşan kur farkları bu kapsamda
değerlendirilmemektedir.
Yapılacak yatırımlar için döviz cinsinden verilen avanslar, döviz
cinsinden alacak hükmünde olduğundan, dönem sonlarında
Vergi Usul Kanununun yukarıdaki hükümlerinin de dikkate
alınarak değerlemeye tabi tutulması, değerleme sonucu
oluşan kur farklarının kurum kazancının tespitinde dikkate
alınması gerekmektedir.
43
KOSGEB VB TEŞVİKLER GELİR MİDİR?
 BU KONU TARTIŞMALIDIR.
 Yatırımla ilgili olanların 176 NOLU VU GT: « yatırımcı adına
tahakkuk ettirilen destekleme primleri, sabit yatırımların
maliyet bedelini azaltıcı bir unsur olduğundan,
mükelleflerce bu primler, tahakkuk ettirildikleri tarihte
gerçekleştirilmiş
olan
sabit
yatırımların
maliyet
bedelinden indirilebilir. «
 Yatırımla
ilişkilendirilmeyenlerin
gerekmektedir.
gelir
yazılması
44
YATIRIMLARA İLİŞKİN ALINAN TEŞVİKLER
45
GELİR VERGİSİ KANUNU GEÇ. MADDE 84
Avrupa Birliği organlarıyla akdedilen ve usulüne göre
yürürlüğe konulan anlaşmalar çerçevesinde proje karşılığı
sağlanan hibeler, özel bir fon hesabında tutulur ve
gelir olarak dikkate alınmaz. Söz konusu hibelerle
gerçekleştirilecek projelere ilişkin olarak bu fondan yapılan
harcamalar, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde
gider ve maliyet olarak dikkate alınmaz. Proje sonunda
herhangi bir şekilde harcanmayan ve iade edilmeyen tutarın
kalması hâlinde bu tutar gelir kaydedilir.
46
SAN-TEZ PROJE DESTEKLERİ
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından hibe edilen ve 5746 sayılı
Kanun uyarınca özel bir fon hesabında tutulması gereken
Teknogirişim Sermaye Desteği kurum kazancının tespitinde gelir
olarak ve Ar-Ge indirimi tutarının tespitinde Ar-Ge harcaması
olarak dikkate alınmayacaktır. Ancak bu fonun, elde edildiği
hesap dönemini izleyen beş yıl içinde sermayeye ilâve dışında
herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilmesi veya
işletmeden çekilmesi halinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen
vergiler ziyaa uğratılmış sayılmaktadır.
47
FİNANSAL KİRALAMA
13 Aralık 2012 TARİHLİ FİNANSAL KİRALAMA, FAKTORİNG VE
FİNANSMAN ŞİRKETLERİ KANUNU YAYIMLANDI. BU KANUN
KAPSAMINDA YAPILAN KİRALAMALAR FİNANSAL KİRALAMA
HÜKÜMLERİNE GÖRE DEĞERLENECEKTİR.
Finansal kiralama sözleşmeleri
ve bu sözleşmelerin devrine ve
tadiline
ilişkin
kâğıtlar
ile
bunların
teminatı
amacıyla
düzenlenen kâğıtlar damga
vergisinden, bu kâğıtlarla ilgili
yapılacak
işlemler
harçtan
müstesnadır.
Satıp
geri
kiralama
yöntemi
ile
yapılan
kiralama
sözleşmeleri
kapsamında kiralanan
taşınmazların sözleşme
süresi sonunda kiracı
adına tapuya tescili tapu
harcından müstesnadır.
48
FİNANSAL KİRALAMA
Satıp
geri
kiralama
yöntemi
ile
gerçekleştirilen
kiralama
sözleşmeleri
kapsamında kiracı tarafından sözleşme süresi
sonunda geri alınmak kaydıyla kiralanan
taşınmazların kiralayana satışı sırasında
devredenden (Taşınmazın herhangi bir şekilde
kiracı tarafından geri alınmamasının tespiti
durumunda ilgililerden (a) bendindeki oran ile
bu bentteki oran arasındaki farka tekabül
eden harç tutarı 213 sayılı Kanun hükümlerine
göre gecikme faizi ile birlikte alınır.) Binde
3,96” oranında harç alınmaktadır.
FİNANSAL KİRALAMADA KUR FARKI VB.
49
Yabancı para cinsinden yapılan finansal kiralama
sözleşmelerinde kiracının sözleşme tarihinden sonra oluşan
anapara kur farkları ile kiracı tarafından ödenen faizlerin,
ilgili kıymetin maliyetine intikal ettirilmesi ve maliyete
eklenen bu farkların ilgili kıymetin amortisman süresi içinde
itfa edilmesi gerektiği Gelir İdaresince kabul edilmektedir.
50
STOK DEĞERLEME
 Stoklar maliyet bedeli ile değerlenecektir.
238 Sıra No’lu VUK GT,
Emtianın satın alınıp işletme stoklarına girdiği tarihe kadar
oluşan kur farklarının maliyete intikal ettirilmesi
zorunludur.
İşletmelerin finansman temini maksadıyla bankalardan
veya benzeri kredi müesseselerinden aldıkları krediler için
ödedikleri faiz ve komisyon giderlerinden, dönem sonu
stoklarına pay vermeleri zorunlu bulunmamaktadır.
DEPOZİTO KARŞILIĞINDA VERİLEN STOKLAR
51
52
SU DAMACANALARI
VUK M.187 Envantere Alma Zorunluluğu
53
Ferdi teşebbüslerde, mükellefin sahip olduğu bina ve arazi hakkında aşağıda
yazılı esaslar cari olur:
1. Fabrika, ambar, atelye, dükkan, mağaza ve arazi -işletmede ister kısmen,
ister tamamen kullanılsınlar- değerlerinin tamamı üzerinden envantere alınır.
2. Ticaret hanları gibi oda oda veya kısım kısım kullanılabilen binalarla evlerin
ve apartmanların yarısından fazlası işletmede kullanıldığı takdirde envantere
ithal edilir.
3. Envantere alınan gayrimenkullerin kullanış tarzlarında sonradan vaki olacak
değişiklikler, hesap yılı içinde nazara alınmaz.
AMORTİSMAN
54  VUK, hükümlerine göre ayırmak zorunlu değildir. Ancak, TMS ve UFRS uyarınca
zorunludur.
Gayrimenkul (mütemmim cüzü ve teferruatı dahil) ve
gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetler (maden
ocakları, petrol kuyuları, makine ve tesisat, gemiler ve diğer
taşıt araçları, patent, telif, ihtira,imtiyaz v.b gayri maddi haklar)
alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin,
55
AMORTİSMAN AYRILIRKEN ORANIN BELİRLENMESİ
Mülkiyeti İşletmeye Ait ise
veya Finansal Kiralamaya
Konu ise
Maliye Bakanlığı’nca ilgili
iktisadi kıymet için
belirlenen amortisman
oranı uygulanarak
amortisman
hesaplanacaktır.
56
AMORTİSMAN AYRILIRKEN ORANIN BELİRLENMESİ
Mülkiyeti İşletmeye Ait
OLMAYIP KİRALANMIŞ
İSE,
Özel Maliyet Bedeli
(Kira veya işletme hakkı
süresi, İMTİYAZ
SÖZLEŞMESİ)
57
BENZİN İSTASYONLARI
MÜLKİYET SAHİBİ Mİ, KİRACI MI BUNA
GÖRE AMORTİSMAN ORANI
BELİRLENECEKTİR.
ÖZEL MALİYET BEDELİ (adi kiralama)
58
59
ÖZEL MALİYET Mİ, Peşin Ödenen Kira mı?
- Kiracı tarafından binanın alt katında toplantı ve kongre
düzenlemek maksadıyla yaptırıIan tadilat giderlerine karşılık
binanın kullanım hakkına sahip olunacağından bu harcamaların
özel maliyet bedeli olarak dikkate alınması mümkün bulunmayıp,
söz konusu harcamalara karşılık fatura edilen tutarların kira gideri
olarak dikkate alınması,
-Kira gideri olarak dikkate alınan tutarlar gerçek kişi mal sahibine
hesaben yapılan kira ödemesi olarak kabul edilmek suretiyle bu
tutarlar üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin
(5/a) bendi uyarınca % 20 oranında tevkifat yapılması
gerekmektedir.
60
KİRALANAN TAŞINMAZIN SATIN ALINMASI
HALİNDE ÖZEL MALİYET BEDELLERİ
İtfa edilmemiş özel maliyet bedeli
hesabının
kapatılarak
hesap
bakiyesinin
taşınmazlar
(bina)
hesabına dahil edilmesi ve özel
maliyet bedelinin henüz itfa edilmeyen
kısmının da taşınmazın tabi olduğu
amortisman oranına göre itfa edilmesi
gerekmektedir.
HAYVANLARIN DEĞERLEMESİ
61
VUK m.277’de sadece zirai işletmelere dahil hayvanların
değerlemesi yer almakta olup, zirai işletmelere dahil olmayan
hayvanların değerlemesinin ise Vergi Usul Kanununda yer alan
genel hükümlere göre yapılması gerekmektedir.
Buna göre, üreme sonucu meydana gelen artışlarda maliyet
bedeli bilinebiliyorsa maliyet bedeli, maliyet bedelinin
bilinmemesi ve tespitinin imkansız olması durumunda anılan
Kanunun 267 nci maddesindeki hükme göre emsal bedeli esas
alınmak suretiyle işletmeye dahil edilmesi gerekmektedir.
VUK; m.277; Zirai işletmelere dahil hayvanlar maliyet bedeli ile değerlenir. Maliyet
bedelinin tesbiti mümkün olmıyan ahvalde maliyet bedeli, yerine emsal bedeli alınır. Bu
hükmün tatbikinde emsal bedeli işletmenin bulunduğu mahal (Gezici hayvancılıkta kışlak)
için zirai kazanç komisyonlarınca tespit edilmiş olan ortalama maliyet bedelidir.
62
ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ MALİYET
BEDELLERİ
Mükellefler kullanmak üzere satın aldıkları ödeme kaydedici
cihazlar için (5281 sayılı Kanunun 43/11. maddesiyle değiştirilen
ibare. Yürürlük: 31.12.2004) %100'e kadar amortisman oranı
seçebilirler, amortisman ayırma imkanı bulunmayanlar ise alış
bedellerinin tamamını vergiye tabi kazançlarının tespitinde
indirim konusu yaparlar.
YENİLEME FONU
63
64
ÖRTÜLÜ KAZANÇ VE ÖRTÜLÜ
SERMAYE
DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
SIRASINDA GÖZÖNÜNDE
BULUNDURULMALIDIR.
65
ORTAKLARDAN ALACAKLAR
66
E-Ticarette Belge Düzeni
385 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin "4 - Kapıdan veya Mesafeli Sözleşme
Düzenlenerek Yapılan Satışlarda İade İşlemlerinde Belge Düzeni" başlıklı bölümünde,
4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunun 9/A maddesinde mesafeli
sözleşmelerin; yazılı, görsel, telefon ve elektronik ortamda veya diğer iletişim araçları
kullanılarak ve tüketicilerle karşı karşıya gelinmeksizin yapılan ve malın veya hizmetin
tüketiciye anında veya sonradan teslimi veya ifası kararlaştırılan sözleşmeler olarak tarif
edildiği belirtilerek "Bundan böyle, sadece kapıdan ve mesafeli sözleşmeler
düzenlenerek yapılan satışlara ilişkin iade işlemleri için Vergi Usul Kanununun mükerrer
257 nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden iade bölümünün yer alacağı
bir faturanın düzenlenmesi ve en az iki örneğinin müşteriye malla beraber gönderilmesi
uygun görülmüştür.
internet
üzerinden
yapılan
satışlar
mesafeli
sözleşme
kapsamında
değerlendirileceğinden, bu satışlarınız için tutarına bakılmaksızın fatura düzenlemeniz
gerekmektedir.
67
6111 SY. KANUN (M.11) (Kayıtlarda yer aldığı
halde işletmede bulunmayan emtia, kasa
mevcudu ve ortaklardan alacaklar)
OLUŞAN KKEG
Geçmiş Yıl
Karlarından veya
Yedeklerden
Mahsup Edilirse!!!!
68
6552 m.74’DEN YARARLANILIR İSE
Tebliğ.,
Mükelleflerce kâr dağıtımı yapılması halinde,
ticari bilanço açısından dağıtılabilir ticari kâr
tutarı, 6552 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi
kapsamında beyan edilen ve "689 Diğer
Olağandışı Gider ve Zararlar" hesabı altında
muhasebeleştirilen tutarlar dikkate alınmaksızın
tespit olunacaktır.
69
DEFTERLERİN YAZDIRILMASI
Yeni TTK ile birlikte defterlerin açılış ve kapanış
tasdiklerine riayet edilmesi edilmektedir. Bu nedenle
tasdikletilmiş defterlerin yapraklarının yeterli olup
olmadığının mutlaka yıl sonu gelmeden kontrol
edilmeli, yeterli değilse yıl bitmeden ek tasdik işlemi
yaptırılmalıdır.
TASDİKİ ZORUNLU DEFTERLER
70
Türk Ticaret Kanunu
Vergi Usul Kanunu
1. Yevmiye defteri
1. Yevmiye defteri,
2. Envanter defterleri;
2. Defteri kebir,
3. İşletme defteri
3. Envanter defteri,
4. Çiftçi işletme defteri;
4. Pay defteri,
----
5. Yönetim kurulu karar defteri
5 . İmalat ve İstihsal Vergisi defterleri;
6. Genel kurul toplantı ve müzakere defteri
(Basit İstihsal Vergisi defteri dahil)
7. Müdürler kurulu defteri
6. Nakliyat Vergisi defteri;
Yabancı nakliyat kurumlarının hasılat defteri;
Serbest meslek kazanç defteri;
Bu defterler yerine kullanılacak olan defterler
71
DAMGA VERGİSİ DEFTERİ
72
DAMGA VERGİSİ DEFTERİ
16 ve 43 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğleri
kapsamında sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmek
zorunda olan mükelleflerin, damga vergisi defteri tutması ve
bu defteri notere veya ticaret sicil memurluğuna tasdik
ettirmesi; söz konusu defterin Vergi Usul Kanununa göre
tasdiki mecburi olan diğer defterler gibi tasdikinin zamanında
yapılmaması durumunda, mükellef adına Vergi Usul Kanunu
hükümleri uyarınca ceza kesilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunan şubelerin
de damga vergisi defteri tutmaları gerekmektedir.
73
BİTİM İŞLERİ DEFTER
İmalat defteri tutma zorunluluğunun muhasebe işlemlerini 7/A
seçeneğine göre izleyen mükellefler için kaldırılmıştır. Ancak,
VUK m. 200’ de, birinci ve ikinci sınıf tüccarlardan boyama,
basma, yazma, kasarlama, apre, cilalama gibi ücretle
yapılan bitim işleriyle uğraşanlar imalat defteri yerine bitim
işleri defteri tutmak ve bu deftere müşterilerden alınan ve
işlendikten sonra geri verilen emtianın cinsi ve miktarını tarih
sırasıyla yazmak zorundadırlar. (ÖZELGE)
DEFTERLERDE BULUNMASI GEREKEN HUSUSLAR
74
a) Madde sıra numarası,
b) Tarih,
c) Borçlu hesap,
Yevmiye defteri
ç) Alacaklı hesap,
d) Tutar,
e) Her kaydın dayandığı belgelerin türü ile varsa tarihleri ve sayıları.
a) Tarih,
b) Yevmiye defteri madde sıra numarası,
Defteri kebir
c) Tutar,
ç) Toplu hesaplarda yardımcı nihai hesapların isimleri.
Envanter defteri
Taşınmazların, alacakların, borçların, nakit para tutarının ve varlıklar ile borçların değerleri
75
ŞUBENİN KAYITLARININ MERKEZDE TEK
DEFTERDE TUTULMASI
Kanuni defterlerin merkezden tasdik
edilerek tutulması mümkün bulunmaktadır.
Ancak,
aynı
defterlerin
kullanılması
halinde, merkez ve şube hesaplarının ayrı
ayrı kodlanarak izlenmesi gerekmektedir.
76
KAPANIŞ ONAYI
DEFTER VE BELGELERİN ZAYİİ
77
Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve
belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir
afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi
içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren
onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili
mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini
isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli
gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.
78
ÖLÜM, İŞİ TERK VEYA TASFİYE HALİNDE
SAKLAMA ÖDEVİ
Gerçek kişi olan tacirin ölümü hâlinde mirasçıları ve
ticareti terk etmesi hâlinde kendisi defter ve
kâğıtları birinci fıkra gereğince saklamakla
yükümlüdür.
Mirasın resmî tasfiyesi hâlinde veya tüzel kişi sona
ermişse defter ve kâğıtlar on yıl süreyle sulh
mahkemesi tarafından saklanır.
79
TEŞEKKÜR EDERİZ.
80