2012 Sektörel Analiz Raporu TOBB Savunma Sanayii Meclis Toplantısı 25 Haziran 2013

Hüseyin BAYSAK Genel Sekreter Savunma ve Havacılık Sanayii İmalatçılar Derneği 1

SaSaD Kimdir;Ne Yapar

  Savunma Havacılık Sanayii İmalatçılar Derneği (SaSaD) Türk Savunma ve Havacılık Sanayii’nin gelişimine , güçlenmesine ve rekabet yeteneğine katkıda bulunmak misyonu ile 1990 yılında dönemin savunma sektörünün 12 lider kuruluşunun üst yöneticileri tarafından kurulmuştur. Bu gün 158 üyesi bulunmaktadır. Bunların 118 asil üye (54 Tüzel;64 Gerçek Kişi ) ve 40 adedi ise aday üye olarak yer almaktadır.

2

SaSaD Kimdir;Ne Yapar

 SaSaD olarak ; 3

SaSaD Kimdir;Ne Yapar

4

2012 Yılında Ülkemiz ve Dünyada Savunma ve Havacılık Sektörü

   SSM ‘lığının 2000li yılların başlarından itibaren uygulamaya başladığı özgün ürün geliştirme programlarına öncelik tanıma yaklaşımı sektörün gelişmesinde önemli bir dönüm noktasını oluşturmuştur.

Bu yaklaşım ile Savunma Sanayimiz yeni ürünleri , ürün gamına almaya başlamış ve ihraç edebileceği ürünlerde bir çeşitliliğe kavuşmuştur. TSK’nın envanterine bu ürünlerin girmiş ve harekat alanında performansı kanıtlanmış ürünler olması diğer ülkeler açısından ayrı bir ilgi konusu olduğu da herkes tarafından teslim edilen bir gerçektir.

Off-set uygulamaları havacılık sektöründe askeri ürün ihracını attırdığı gibi; sanayicilerimizin bu alandaki performansı ile birleşip, sivil havacılığın da kapısını aralamıştır.

5

2012 Yılında Ülkemiz ve Dünyada Savunma ve Havacılık Sektörü

  Bu gelişmelerin yansımalarını sektörün Yıllık Ciro , İhracat, Ar- Ge harcamaları ve TSK ihtiyaçlarının yerel kaynaklardan karşılanma oranlarındaki düzenli ve önemli artışlarda görmekteyiz .Havacılık sektörümüzde de önemli bir gelişmenin olduğunu ve toplam satışlar içerisinde önemli bir pay (42% ) aldığını sivil havacılık tarafında da gelişmelerin olduğunu (Toplam Havacılık satışının 30%) görmekteyiz. Ancak Savunma harcamalarının son yıllarda GSMH içerisindeki payının artmadığı sabit veya azalma yönünde (1.4%) olduğu da bir gerçektir. 6

CİRO

Milyar Dolar (Euro)

3,1

(1.89)

2008 3,1

(1.89)

2009 4,2

(2.56)

% 57,38 2010

7

4,4

(2.68)

2011 4,8 (2.9) % 9 2012

784 (478) 2008 832 (508) 2009

İHRACAT

Milyon Dolar (Euro)

859 % 66 ( 524 ) 2010

8

1100 (671) 2011 % 15 1300 (793) 2012

509 (310)

Ar-Ge Harcamaları

Milyon Dolar (Euro) 505 (308) 667 (407) 672 (410) % 15 772

(471)

% 52 2008 2009 2010

9

2011 2012

ARGE Milyon Dolar 509 505 523 667 672 451 228 281 206 299 221 144 2008 2009 2010 2011 ÖZ KAYNAK MÜŞTERİ-TEŞVİK TOPLAM 200 572 772 2012

10

2012 Yılında Ülkemiz ve Dünyada Savunma ve Havacılık Sektörü

 Yaşanan küresel kriz sonrası pek çok ülkede, özelde gelişmiş batı toplumlarında , savunma harcamalarında ciddi bir kısıntıya gidildiğini izlemekteyiz . Savunma harcamalarında batı toplumunda (Avrupa (özelde Batı Avrupa) ve A.B.D) kısıntılara gidilir iken gelişen pazarların ( Doğu Avrupa ;Merkezi ve Pasifik Asya;Orta Doğu; Latin Amerika ) bu boşluğu bugün doldurmakta olduğu görülmektedir. A.B.D ve Avrupa’nın görünen harcama tutarlarında küçük artışlar olsa da, bunların sabit Dolar veya Euro karşılıklarında önemli düşmelerin olduğu söylenebilir.

11

DÜNYA SAVUNMA HARCAMALARI

Milyar $

2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1146 1218 1286 1340 1383 1436 1513 1613 1634 1738

1753

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 12

Dünya Savunma Harcamaları (2011)

Kaynak :Sipri 2011 1

SIRA Bölge Ülke

• • Afrika Kuzey Afrika Güney ve Sahra Afrika 2 3 • • • Amerika Karayibler ve Orta Amerika Kuzey Amerika GÜNEY Amerika • • • • Asya ve Pasifik Asya Merkezi/Güney Asya Doğu Asya Pasifik Asya Güney Doğu Asya

HARCAMA (milyar$)

34.3

13.9

20.4

809.0

7.0

736.0

66.0

364.0

61.7

243.0

28.6

31.0

13

Değişim %

8.6

25.0

-0.1

-1.4

2.7

-1.2

-3.9

2.2

-2.7

4.1

-1.2

2.7

Dünya Savunma Harcamaları (2011)

Kaynak :Sipri 2011

SIRA

4 5

Bölge Ülke

• • Avrupa Doğu Avrupa Batı ve Merkezi Avrupa Orta Doğu Dünya Toplam

HARCAMA (milyar$)

407.0

80.5

326.5

123.0

1738

Değişim %

0.2

10.2

-1.9

4.6

0.3

14

SAVUNMA HARCAMALARINDA İLK 1 5 ÜLKE

SIRA 2012 (2011) ÜLKE

1 (1) 2 (2) 3 (3) ABD ÇİN RUSYA 4 (5) 5 (6) ARA TOPLAM İNGİLTERE JAPONYA 60.8

59.3

1059

HARCAMA Milyon $

682

Değişim 2003-2012 %

32

GSMH

4.4

% DÜNYA PAYI

39

%

166 90.7

175 113 2.0

4.4

9,5 5.2

4.9

-3.6

2.5

1.0

3.5

3.4

60 15

SIRA 2012 (2011)

SAVUNMA HARCAMALARINDA İLK 1 5 ÜLKE

ÜLKE HARCAMA Milyar$ Değişim 2003-2012 % GSMH % DÜNYA PAYI

6 (5) 7 (8) 8 (7) FRANSA S.ARABİSTAN HİNDİSTAN 9 (9) 10 (11) ARA TOPLAM ALMANYA İTALYA 58.9

56.7

46.1

45.8

34.0

1301 -3.3

111 65 -1.5

-19 2.3

8.9

2.5

1.4

1.7

3.4

3.2

2.6

2.6

1.9

74 16

SAVUNMA HARCAMALARINDA İLK 1 5 ÜLKE

SIRA 2012 (2011) ÜLKE

11 (10) 12 (12) 13 (13) 14 (14) 15 (15) BREZİLYA GÜNEY KORE AVUSTURALY A KANADA TÜRKİYE ARA TOPLAM

DÜNYA TOPLAMI

33.1

31.7

26.2

22.5

18.2

1432

1753 HARCAMA Milyar$ Değişim 2003-2012 %

56 44 29 1.5

2.7

1.7

GSMH %

36 -2.1

1.3

1.3

DÜNYA PAYI %

1.9

1.8

1.5

1.3

1.0

82

100

17

2012 Yılında Ülkemiz ve Dünyada Savunma ve Havacılık Sektörü

  Sivil Havacılık sektöründe gelişmeler; yaşanan daralmayı takiben , son 2-3 yıldır iyi ve olumlu yönde seyretmektedir. Sektörün yıllık sivil uçak teslimatı 1000 seviyesini aşmıştır. Büyük havacılık firmalarının (Boeing,Airbus ,v.b) sipariş defterleri doludur ve mevcut siparişlerin halihazırdaki üretim kapasitesi ile 7-8 yılda karşılanabileceği , önümüzdeki asgari 5 yıllık dönemde de yeni siparişlerin her yıl 10 % artmasının beklendiği ifade edilmektedir. Gelecek 20 yıl için 30.000 yeni uçak siparişi ve yıllık 1500 uçak teslimatı öngörülmektedir.

Bu tablo gelişmekte olan Türk Sivil Havacılık İmalat sektörü için de iyi bir haber olmaktadır.

18

3000

Sivil Havacılık Pazarı- Yeni Siparişler

2500 2000 1500 genis gövde dar gövde 1000 500

Adet

0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

YILLAR

Boeing-Airbus Sipariş Durumu

31.12.2010

31.12.2009

31.12.2008

Sipariş Tutarı Milyar Dolar

Boeing Airbus

Siparişteki Uçak Sayısı

31.12.2010 Sipariş durumu Kesin Yeni Sipariş TESLİMAT 31.12.2011 sipariş durumu

31.12.2011

293 679 BOEİNG 3443 805 477 3771 256 480 AİRBUS 3552 1419 534 4437 250 459 TOPLAM 6995 2224 1011 8208 279 471

Savunma ve Havacılık Sektörü Yakın Dönem Analizi

 Savunma Sektöründe ;  Yurt içinde pek çok büyük parasal tutarlı sistem projesinin kontrata bağlanmış olması ve SSM ‘lığınca bu konuda çeşitli toplantılarda sektörün sürdürülebilirliği için yeni alanlara (ihracat ,büyük kamu alımlarında yerli çözüm /yerli katkı; envanterdeki sistemlerde performans bazlı lojistik destek/ performans geliştirme v.b) yönelme duyurularının yapılması savunma sektöründe en azından orta vadede yurt içi talepte (platform öncelikli ) bir daralma dönemine girileceğinin işaretleri olarak alınmalıdır. 21

Savunma ve Havacılık Sektörü Yakın Dönem Analizi

   Yurt Dışında özellikle A.B.D ve Batı Avrupa’nın savunma bütçelerinin ne şekilde oluşturulacağı konusunda netlik bulunmamaktadır.

Batı Avrupa’da mevcut harcama statüsünün çok az artarak korunacağı varsayılmaktadır. A.B.D de gelecek 10 yılda 500 Milyar Dolar kesinti yapılması konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Bu boyutta bir savunma harcama kısıntısının ülke güvenliğini zora sokacağı yönünde kuvvetli görüşler bulunmaktadır.

22

Savunma ve Havacılık Sektörü Yakın Dönem Analizi

 Dünya Savunma harcamalarında A.B.D ve Batı Avrupa’daki kısıntılara rağmen artış eğiliminin devam edeceği tahmin edilmektedir . Gelişen Pazarların harcamalarında artış eğiliminin süreceği ve yakın dönemde tüm sanayileşmiş ülkelerin bu bölgeye odaklanacağı değerlendirilmektedir.Gelişmekte olan pazarlardan Orta Doğuda A.B.D nin; Latin Amerika’da Avrupa’nın hakimiyetinin devam edeceği, APAC’ın tüm oyuncuların paylaşımına açık olacağı değerlendirmesi yapılmaktadır.

23

Gelişen Pazarlarda 2011-2020 Savunma Bütçesi ve Satın Alımlarda Yabancı PAYI Öngörüsü

68% 657bn$ 1,069bn$ 58% 46% 429bn$ 2,907bn $ 63%

600 500 400 300 200 100 Gelişen Pazarlarda 2011-2020 Karşılaştırmalı Savunma Harcamaları Öngörüsü

YILLAR Milyar$ Avrupa APAC Gelişen Pazarlar

2011 296 260 451 Avrupa APAC Gelişen Pazarlar 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 304 310 316 323 293 289 293 297 300 298 308 318 328 266 273 279 285 292 521 536 552 568 463 476 487 498 509 0

Savunma ve Havacılık Sektörü Yakın Dönem Analizi

 Yurtdışında A.B.D ‘de 2-3 yıldır savunma bütçesinin aynı düzeyde (1% artış ile) tutulması ve önümüzdeki dönem için gündemde olan savunma harcamalarında 10% kesintinin (10 yılda 500 Milyar$) gerçekleşmesi ile Euro Bölgesinin yaşadığı ekonomik krizin kısa sürede aşılamayıp bu ülkelerde savunma harcamalarının radikal şekilde aşağıya çekilmesi bu pazarların daralmasının yanında buradaki oyuncuların gelişen pazarlarda sektör oyuncularımız ile sert bir rekabete girmesine yol açacaktır.

26

Savunma ve Havacılık Sektörü Yakın Dönem Analizi

 Sektör oyuncularımızın bu pastadan hakkettikleri dilimi alabilmeleri için ; 

Verimliliklerini Arttırmaları

Askeri ürün satın alımlarında ekonomiklik ,ürünün hesaplı olması artık önemli değerlendirme kriterlerinin başında yer almaktadır. Dow Jones Industrial Average(DJIA) verilerine göre karşılaştırıldığında sektörümüzün kişi başı satışlar tutarı sivil sektöre göre 50% ler seviyesinde olduğu görülmektedir. Ülkemizde bu değerlerin Avrupa ve A.B.D nin oldukça gerisinde olduğu da bilinmektedir. Bu ise verimlilik konusunda yapacak çok işimiz olduğunu bizlere söylemektedir.

27

Savunma ve Havacılık Sektörü Yakın Dönem Analizi

 Verimliliği arttırmak için ;  Program Yönetimi-Geliştirme Sürecinin Kısaltılması    Tedarik zinciri Yönetimi Bilgi Teknolojilerinin Etkin Kullanımı Bilginin Yönetimi ve Kaybolmasına İzin verilmemesi konularına ağırlıkla eğilmemiz gereklidir.

 Sektörün hendikapı olan yüksek over head’lerin düşürülmesi,esnek üretime geçilmesi,iş gücünde tasarruf ve birleşmeler diğer dikkatle incelenmesi gereken konulardır. Taleplerin zamanında karşılanmasının, müşteri memnuniyeti yanında verimlilik için de olmazsa olmaz bir koşul olduğunu unutmamalıyız.

28

Savunma ve Havacılık Sektörü Yakın Dönem Analizi

 

Yenilikçiliğe Yatırım

Rekabetçilik ve sürdürülebilirlik açısından yenilikçiliğe yatırım sıkı bütçe politikalarının uygulandığı dönemlerde de vazgeçilemeyecek bir uygulama olmalıdır. Gelişen Pazarlarda etkin olabilmek için bu ülkelerin ihtiyaçlarına uygun ürün gamını oluşturmak, maliyet etkin , akıllı –çok amaçlı- geliştirilebilir platformlar ürünler sunmak ve teknoloji transferine olumlu yaklaşarak işbirliğine açık olmak bir zorunluluk olarak görülmektedir. Bu ülkelerde su üstü ve altı deniz platformları , sabit kanatlı savaş uçakları, helikopterler,(yeni ve upgrade ) UAV’ler konularıdır. (HALE,MALE;2011-2020 arasında APAC 41 HALE , 202 MALE ihtiyacı belirtmektedir.) hava ve füze savunma sistemleri , C4ISR, kara araçlarının modernizasyonu önümüzdeki 5-10 yılın ihtiyaç 29

Gelecek 10 Yılda Savunma Sanayii için Kritik Konular

  Güvenlik Harcamaları Savunmayı Geçecek

(Sanayi’ ye etkisi yüksek, olasılık düşük )



Sanayicinin yeni pazarlarda yatırım yapması gerekecektir.



Pazarlarda yeni girişimcilerle ve diğer sektör oyuncuları ile rekabete girilecektir.

Gelişmekte olan pazarlar; A.B.D ve AB Sanayicileri için hedef pazarlar olacaktır.

(Sanayi’ ye etkisi yüksek, olasılık yüksek )



Modernizasyon talebi artacak



Yerel Endüstriye özendirici uygulamalar,Teknoloji ve bilgi transferi ortaklıkları( JV ;Endüstrileşme;M&A)

Gelecek 10 Yılda Savunma Sanayii için Kritik Konular

 

Güçlü Sanayiler/ülkeler gelişmekte olan pazar sanayicilerinin fırsat merkezi olacak Asya –Pasifik ve Latin Amerika’da Ekonomide ve Politikada stabilite önemli bir faktör olacak

 Maliyet bilinci olan müşterilerle ticaret yapılacak

(Sanayi’ ye etkisi yüksek, olasılık yüksek )



Maliyet etkin çözümler



Yeşil ,etkin,akıllı, çok amaçlı ve geliştirilebilir platformlar



COTS ürünlerin kullanımının arttırılması, güçlü tedarik zincirlerinin oluşturulması

Gelecek 10 Yılda Savunma Sanayii için Kritik Konular

 Sanayicilerin yeni çehre ile rekabete girmesi (Sanayi’ ye etkisi yüksek, olasılık yüksek ) 

Birleşme ve satın almalar



R&D yatırımlarında diğer oyuncularla paylaşım



Şeffaflık ve yenilikçiliğin yükselişi

Savunma ve Havacılık Sektörü Yakın Dönem Analizi

   Ayrıca yine bu dönemde akıllı şehirler ,sınır güvenliği , kıymetli varlıkların asimetrik tehdide karşı korunması gibi güvenlik konularında taleplerin ağırlık kazanacağı değerlendirilmektedir. Bu projelere IT;Savunma; Telecom; Güvenlik ;Yapı; Net work güvenliği teknolojilerinin sahipleri tedarikçi olacaktır.Akıllı şehir projelerinde 2012-2017 yılları arasında 117 milyar $ lık proje beklentisi bulunmaktadır.

Sektör oyuncularımızın yenilikçi, yaratıcı çözümlerle gelişmekte olan pazarlara yönelmesi pazardan pay almanın önemli vazgeçilmez koşullarından biridir.

Örneğin ; Endonezyanın savunma harcamalarını bu dönemde 4 kat arttırması ve kara,istihbarat,sınır /sahil güvenliği alanlarında yoğunlaştırması beklenmektedir.

33

Savunma ve Havacılık Sektörü Yakın Dönem Analizi

 Yenilikçi yatırımların doğurgan olduğu ve asil alanla birlikte sivil uygulamalarda da kullanıldığı (GPS,Image Processing v.b) unutulmamalıdır      

Kolay İş Yapma Ortamı Oluşturulması

Sektörün belirtilen pazarlarda hedeflerine ulaşması için Hükümet- Devlet Yönetiminin de oyuncularımıza uygun bir iş ortamının kurulmasına destek vermesi gerekmektedir. Bu kapsamda; Maliyet düşürücü düzenlemeler, teşvikler ,muafiyetler İhracat faaliyetlerini kolaylaştırıcı ve destekleyici önlemler Pazar oluşturmada siyasi etkilerin kullanılması Kamu alımlarında yerli sanayi katkısının gözetilmesi Konularının öne çıktığını kıymetlendiriyorum.

34