Transcript MTAALA WA UICC WA HPV na SARATANI YA MLANGO WA KIZAZI UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum Chapter 6.b.

MTAALA WA UICC WA
HPV na SARATANI
YA MLANGO WA
KIZAZI
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
01
Sura ya 6.b.
Mbinu za matibabu – Utaratibu wa
Upasuaji wa Umeme wa Ukataji
Waya (LEEP)
R. Sankaranarayanan MD
Mkuu, Kundi la Uchunguzi
Wakala wa Kimataifa kwa Utafiti kuhusu Saratani (IARC)
Lyon, Ufaransa
C. Santos MD
Mwenyekiti, Idara ya Onkolojia ya Jinakolojia
Instituto de Endermedades Neoplásicas
Lima, Peru
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
02
Utaratibu wa Upasuaji wa Umeme wa
Ukataji Waya (LEEP au LLETZ)
• Mbinu ya matibabu ya ukataji inayotumiwa zaidi katika
neoplasia ya ndani ya epithilia(CIN) ya mlango wa kizazi
katika ulimwengu ulioendelea
• Matumizi ya mbinu hii katika nchi zinazoendelea:
- Majeraha makubwa ya CIN ya shingo la mlango wa
kizazi ambayo hayafunikwi kwa kipimaji kikubwa zaidi
cha krio
- Majeraha yanayoenea hadi kwenye mfereji wa sehemu
ya ndani ya mlango wa kizazi
- Majeraha tangulizi ya tezi yanashukiwa
- Ukataji wa kipande kikubwa cha jeraha kwa uchunguzi
wa kina wa kihistopatholojia wakati ambapo saratani ya
mlango wa kizazi iliyofichika au ya mapema inashukiwa
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
03
Upasuaji wa Umeme (1)
• Upasuaji wa umeme: matumizi ya mkondo wa umeme wa
kasimawimbi ya redio ili kukata tishu au kuweza kufikia
hali ya kuzuia uvujaji wa damu
• Nishati ya umeme katika upasuaji wa umeme hugeuzwa
kuwa joto na mwangaza
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
04
Upasuaji wa Umeme (2)
Halijoto (°S)
Athari ya tishu
Hadi kufikia 40
Hakuna athari muhimu
>70
Kuganda
<100
Kuangamiza
100
Kuchemsha kwa kulipua mvuke, kuvukisha
>100
Kukausha, mgando wa pancha
>200
Kukabonisha
1000
Kukata tishu
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
05
Mawimbi ya saini (1)
Elektrodi ya
sindano
Volteji ya Kilele
Mvuke
Uharibifu zaidi wa joto
Utoaji wa Cheche kwa
Tishu
Kilele cha wastani wa
mraba cha volteji
Volteji
ya Kilele
hadi
Kilele
Elektrodi Tawanyi ya Kurudisha
UKATAJI WA UPASUAJI WA UMEME
(Kilele Kikamilifu cha Juu)
Wimbi la saini ambalo halijabadilishwa
Elektrodi ya
Sindano
Mvuke
Uharibifu zaidi wa Joto
Utoaji wa Cheche kwa
Tishu
Kilele cha wastani wa
Volteji wa Kilele
mraba cha volteji
Volteji
ya Kilele
hadi
Kilele
Elektrodi Tawanyi ya Kurudisha
UKATAJI WA UPASUAJI WA UMEME
Kilele Kikamilifu cha Chini zaidi)
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Wimbi la saini lililotiwa unyevunyevu
Slaidi
06
Mawimbi ya saini (2)
Elektrodi ya Mpira wa Tishu
Wimbi la saini lisilofululiza la
lililogeuzwa (umbowimbi la
mazao ya mgando)
Elektrodi
ya Mpira
wa Tishu
Sahani Tawanyi
ya Kurudisha
Mgando wa
Pancha
Mgando wa
kugusana
(Kukaushwa)
Elektrodi ya
Sindano ya Tishu
Sahani Tawanyi
ya Kurudisha
Mgando
usiokuwa na
Kugusana
(Uangamizaji)
Sahani Tawanyi ya Kurudisha
Kilele cha wastani wa
mraba cha volteji
Volteji ya Kilele
Volteji ya Kilele
hadi Kilele
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
07
LEEP: matumizi yanayopendekezwa
• CIN iliyothibitishwa na histolojia
• Majeraha ya CIN yaliyothibitishwa na histolojia
yanayoenea hadi kwenye upande wa mwisho wa mfereji
wa mlango wa kizazi (yasiyozidi sm 1)
• Majeraha makubwa ya CIN yaliyothibitishwa kihistolojia
yaliyo kwenye shingo la mlango wa kizazi ambayo
hayawezi kufunikwa kwa utoshelevu na kipimaji kikubwa
zaidi cha krio
• Hakuna ithibati ya saratani vamizi
• Hakuna ithibati ya ugonjwa wa uvimbeuchungu wa
fupanyonga (PID), uvimbeuchungu wa sehemu ya mwisho
ya mlango wa kizazi, trikomoniasi ya uke, ugonjwa wa
ukeni unaosababishwa na bakteria , kidonda cha eneo la
mkundu na viungo vya uzazi au maradhi ya uvujaji damu
• Hakuna ithibati ya ujauzito
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
08
LEEP na CIN
• CIN inaweza kuenea hadi kwenye mashimo ya chini ya
mlango wa kizazi licha ya kiwango cha kihistolojia au
mahali inapopatikana
• Kuenea kwa wastani kwa shimo: kati ya mm 1.24 na mm
1.6
• Asilimia 95 ya mashimo ya mlango wa kizazi hayaenei
kwa zaidi ya mm 2.9
• CIN ya kiwango cha juu zaidi mara nyingi hupatikana
ikiwa imeenea hadi katika mashimo ya mlango wa kizazi
pamoja na kuwa na kina kirefu zaidi kuliko CIN ya
kiwango cha chini zaidi
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
09
LEEP: mitazamo ya upasuaji
• Uondoaji wa ongezeko la seli zisizokomaa kwenye shingo
la mlango wa kizazi kwa kutumia pitio moja la waya
• Uondoaji wa ongezeko la seli zisizokomaa kwenye shingo
la mlango wa kizazi kwa kutumia mapitio kadhaa
• Ukataji wa ugonjwa ulio katika shingo la mlango wa kizazi
na ndani ya mlango wa kizazi kwa kutumia utaratibu wa
ukataji wa “kofia ya mchunga ng’ombe”
• Ukataji wa ugonjwa wa sehemu ya ndani ya mlango wa
kizazi kwa kutumia uondoaji wa kimwanzi kwa sindano
ndefu
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
10
Ukataji wa waya wa pitio
moja
a.
b.
c.
Marejeo: Colposcopy and treatment of cervical intraepithelial neoplasia: a beginner’s
manual. Edited by J.W. Sellors and R. Sankaranarayanan, 2003/2004, Lyon
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
11
Ukataji wa jeraha la shingo la mlango wa
kizazi kwa mapitio kadhaa (1)
• Jeraha pana zaidi kuliko upana wa waya kubwa zaidi:
mapitio kadhaa kwa kutumia kipimo kimoja cha waya au
vipimo zaidi
• Utaratibu sawa kwa kila pitio
• Ondoa jeraha kabisa
• Weka lebo na kuhifadhi sampuli kwa uchunguzi wa
kipatholojia
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
12
Ukataji wa jeraha la shingo la mlango wa
kizazi kwa mapitio kadhaa (2)
a.
b.
d.
e.
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
c.
f.
Slaidi
13
Ukataji wa jeraha la sehemu ya ndani
ya mlango wa kizazi (1)
• Jeraha lililo katika mfereji wa sehemu ya ndani ya mlango
wa kizazi: lina uwezekano mdogo zaidi kuwa pitio la waya
la safu moja litatosha
• Mengi ya majeraha ya CIN III na baadhi ya majeraha ya
kiwango cha chini huenea kwa kipimo cha urefu cha sm 1
au mfupi zaidi hadi kwenye mfereji
• Wanawake walio na umri mkubwa zaidi na wanawake
walio na CIN III: wanao uwezekano mkubwa wa kuwa na
majeraha marefu zaidi na kuhitaji safu ya pili kwa ukataji
uliokamilika
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
14
Ukataji wa jeraha la sehemu ya ndani
ya mlango wa kizazi (2)
a.
c.
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
b.
d.
e.
Slaidi
15
Tishu ya sehemu ya ndani ya mlango
wa kizazi - ukataji
• Sehemu ya jeraha ambayo huenea hadi katika mfereji wa
sehemu ya ndani ya mlango wa kizazi hukatwa kwa pitio
moja la waya mkubwa
• Sehemu ya ndani ya mlango wa kizazi hukatwa kwa waya
ulio na upana wa mm 10 na kina cha mm 10
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
16
Upasuaji wa umeme wa ukataji wa
kisilinda sindano ndefu ya elektrodi
b. Kipeo kinakatwa kwa mkingamo
a. Mstari wa ukataji unaenda
kwa kutumia kisu cha upasuaji
sambamba na mfereji wa sehemu
au kitanzi cha findo
ya ndani ya mlango wa kizazi
c. Sampuli iliyo na umbo la silinda
inaondolewa
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
d. Kipeo kinaangamizwa kwa
elektrodi ya mpira
Slaidi
17
Usalama
• Kina kirefu zaidi ambacho kinaweza kukatwa kwa
usalama ni mm 16
• Uwezekano wa uvujaji wa damu unaongezeka pakubwa
kwa kuongezeka kwa kina
• Mwendeshaji anafaa kuwa na mafunzo toshelevu kwa
utaratibu wa hatua mbili
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
18
Majeraha yaliyo na uenezi ukeni
• Ikiwa jeraha linaenea hadi kwenye uke:
- Elektrodi ya mpira hutumiwa kwa maangamizi kwenye
sehemu ya pembezoni, ya ukeni ya jeraha
- LEEP au tibakrio kwenye sehemu ya kati (mlango wa
kizazi) ya jeraha
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
19
Athari mbaya
• Maumivu ya mpito huenda yakawepo kutokana na
kudungwa sindano ya ganzi
• Uvujaji damu mkali wa kipindi cha kabla, wakati wa na
baada ya upasuaji huripotiwa kwa wagonjwa takribani
asilimia 2 au chini zaidi
• Maumivu ya baada ya upasuaji kama vile mikakamao
huenda yakatokea
• Utokaji wa umajimaji huenda ukadumu kwa wiki 1 -2
• Wagonjwa wa LEEP huenda wakapata uvujaji wa damu
wa baada ya upasuaji kwa siku 4-6 baada ya matibabu
• Uwezekano wa maambukizi ni mdogo zaidi katika
matumizi ya hadhari za kuondoa bakteria na dawa zuiaji
za kuua bakteria
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
20
Matokeo ya muda mrefu
• Katika asilimia 2 ya visa makutano ya skwama na nguzo
(squamocolumnar) hupatikana katika mfereji wa sehemu
ya ndani ya mlango wa kizazi, na hivyo kusababisha
matatizo katika ufuatiliaji wa kikolposkopia na uchukuzi
wa sampuli wa sitolojia
• Wembamba wa os ya mlango wa kizazi kwa wagonjwa
wapatao chini ya asilimia 1, unaopatikana zaidi kwa
wanawake ambao wamekoma hedhi na wanawake walio
na jeraha la kiwango cha juu katika mfereji wa sehemu ya
ndani ya mlango wa kizazi
• Ikiwa wembamba wa sehemu ya mlango wa kizazi huzuia
uchukuazi wa sampuli kwa ukaguzi wa Pap na kulingana
na uamuzi wa kimatibabu: uondoaji wa mfuko wa uzazi
huenda ukapendekezwa
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
21
Ufuatiliaji
• Toa maelekezo kuhusu utunzaji wa kibinafsi na ni dalili
zipi za kutarajia baada ya matibabu
• Hakuna kupiga bomba maji kwenye uke, visodo vya ukeni
au kujamiiana kwa muda wa mwezi mmoja baada ya
matibabu
• Ukaguzi wa kufuatilia:
- Mwezi 1 baada ya utaratibu ikiwa itawezekana ili
kupeleleza dalili/kupona kwa kidonda
- Mwaka 1 baada ya ukaguzi uliopita ili kuhakikisha
kwamba jeraha limeondolewa (rudia utaratibu wa kukata
ikiwa jeraha litazidi kuwepo)
- Miaka 2 na 5 baada ya utaratibu wa kwanza kupeleleza
kutokea tena kwa aina yoyote na mara moja kila baada
ya miaka 5 hapo baadaye.
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD
Slaidi
22
Asante
Wasilisho hili linapatikana katika:
www.uicc.org/curriculum
UICC HPV and Cervical Cancer Curriculum
Chapter 6.b. Methods of treatment - LEEP
R. Sankaranarayanan MD; C. Santos MD