Transcript С. Молор-Эрдэнэ Лэкц 1    Психолог ухааны талаар нилээд ойлголттой хуримтлуулсан Сайнс ухааны талаар бага судалсан Философи ухааны талаар бага судалсан.

С. Молор-Эрдэнэ
Лэкц 1



Психолог ухааны талаар нилээд ойлголттой
хуримтлуулсан
Сайнс ухааны талаар бага судалсан
Философи ухааны талаар бага судалсан
Ухаантай байх: Сэрүүн, унтахаас болон ухаан
алдахаас тусдаа судална
2.
фэномэнал ухаан: өвдөх, баярлах, өнгө мэдрэх,
даарах
3.
Бодолтой ухаан: бодолтой ухаан бодно. Ийм ухаан
санана, төлөвлөнө,
4.
Өөрийн ухаантай байх: өөрийн ухаантай гэдэг
тодорхой хугацааны туршид
5.
Индивидуал ухаан: Өөрийнхөө ганцхан гэдгийг
ухаарах
Дээрхийн нэг л тааралдана. Тиймээс тусдаа.
1.



Матэриалчилсан ертөнцийн зурагт ямар асуулт
гардаг вэ гэхээр “матэрийн тодорхой дараалалаас
бас динамикаас хэрхэн ухаан үүсэв?”
Таавар гэсэн судлаачид тархийг физиологоор
сайн мэдсэн ч гэсэн ухаанытухай асуултыг
хариулж чадахгүй гэдэг.
Таавар биш гэсэн судлаачид мэдэх боломжтой.




Эртнээс ухааны тухай тааварласан хүмүүс
философчид
Асуулт 1: хэрхэн ухаан “эдэлдэг вэ?” мөн яаж
үйлдвэрлэдэг \Квалиа\
Асуулт 2: Бодол эмпирийн хэрэг явдлуудыг
оруулдаг тул үнэн эсвэл худлаа байх боломжтой
\Бодол\
Асуулт 3: Дээрх чанаруудаар тархи хэрхэн бодол
гаргадаг. \Интэнцион\




Квалиа: Мэнтал төлөвүүдийн эдэлсэн орлого
Квалиа: фэномэнал ухаан
Квалиагийн проблэм: нойроны төлөвүүд ба
квалиа хоёрын хооронд холбоогүй
Яагаад тархины тодорхой нойроны процэсууд
явагдахаар “эдэлж” эхэлдэг вэ?
Хэрвээ хуруугаа түлэхэд цочрол тархи руу
дамжина, тэнд боловсруулагдана түүний дараа
нэг төрх үйлдвэрлэгдэнэ.
Энд “өвдөх” гэсэн эдэлгээ заавал явагдахгүй.



Ухааны төлөвүүд квалитатив “эдлэх орлого” оос
гадна интэнционы структуртай.
Интэнцион: үйлдэх зорилго \үүнд залхуурах ааш,
оптимизмоор зогсох, айх хэлбэрүүд орохгүй\
Хэродот түүхч гэсэн бодол Хэродотыг хамруулсан.
Энэ бодол хэнд хамруулсан үнэн эсвэл худлаа.
Тиймээс дараах асуулт:
1.
Б-гийн тархины нойроны активити хэрхэн Хэродот
гэдэг рүү очив?
2.
Бодлын үнэний үнэлгээний чадварыг хэрхэн
тайлбарлах?
Гэтэл нойроны процэсуудад үнэн эсвэл худлаа гэж
үгүй. Зүгээр л ингэж явагдсан.

Ухаан луу орох хоёр оролтууд:
1. Хамааралгүй, симболчилсон биш ухааны
ажиглалт. Энэ зөвхөн хувийн үзсэн үзэлээр
боломжтой.
2. Ухааны фэномэнүүдийг сайэхсийн зүгээс гаднаас
ажиглаж тайлбарлах
Нэгдүгээрхийг “интуиц”
Хоёрдугаархийг “интэлгэнц”



Оюуны тухай анхны философийн олйголт
картэзийн дуализмийг тайлбарладаг. Энд
матэриаллаг ертөнц ба матариаллаг биш ертөнц
\оюун\
Харин ухааны судлалд ялгаатай. Ухааны
эксистэнцийг Матэрит ертөнцийг хэрхэн харж
буй харц бүрийн төв проблэм гэдэг.
Мэнталын төлөвүүд хэмжиж болох шалтгаантай ба
үйлчлэлтэй
2.
Тэдгээр “төрхийг” үүсгэнэ.
3.
Бас дараагийн төлөвүүдийг шалтгаална.
Үйлчлэлийг психологчид судалдаг. Гэтэл мэнталын
төлөвүүд нойроны төлөвүүдтэй холбоотой. Үүнийг
Нойро сайэнс судалдаг.
Нойро сайэнсад олон сайэнсийн салбарууд нийлдэг.
\Мэдицин, Нойро сайэнс, психолог, когниц г.м.\
1.


Ухаан: анхаарал, зүгээ олох, бодол, санамж,
үйлдлийн харилцаа.
Мэдицинд хамгаалах рэфлэкс \ханиах\ болон
өвчинд рэакцлахыг ухаантай холбодог.

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Ухааны төлөвийн 7 хиэрархи гаргасан:
Кома
Унтах
Сомнолэнц \хөнгөн гипноз\
Рэлаксац \дүмбийсэн\
Сканидах \ганц хоёр анхааралтай\
Вигиланц \үргэлжилсэн анхаарал\
Тэнацит \онц анхаарч боловсруулах\


Төв Зорилго: Ухааны нойронал коррэлацийг олох.
Мэнтал төлөв бүрт нойронал “субстрат” оноодог.

Тархины тодорхой хэсгүүд буюу арэалууд тусдаа
даалгаврууд гүйцээнэ. Жишээ: Брока төв хэл
яриа үйлдвэрлэх даалгавартай. Хэрвээ гэмтвэл
хэл ярианы үйлдвэрлэл сааталтай. Яагаад гэвэл
ярианы үед тархины энэ хэсэг маш их
идэвхижинэ.



Гүн Унтах, наркоз, зарим кома үед тархины
хэсгүүд актив.
Бага тархины нойронуудын тоо том тархиныхаас
их.
Орчин үед “мэдрэхүйн” судалгаа эрчимтэй.
Мэдрэлийн цочролууд хэрхэн хүлээн авч бас
боловсруулдаг. Жишээ: ажиглагч хоёр зургийг
зэрэг харуулахад нэгэн болгож ухаарч
боловсруулдаг.




Ямар цочролууд ямар ухааны төлөвийг гаргахыг
судалдаг.
Мэдрэлийн цочролууд хэрхэн мэдрэхүйн
төлөвүүдийг гаргадагийг судалдаг. Жишээ: нэгэн
зэрэг сонсох ба харах.
Ухаантай ба ухаангүй төлөвүүдийг судалдаг.
Мэдрэлтэй гэхдээ ухаарахгүй

1.
2.
3.
4.
5.
Танихуйн сайэнсийн Бүтэц:
Информац
Лингвистик
Нойро сайэнс
Философ
Психолог






Ухааны тайлбар: Өөрийн ухаан
Ухаан: би, субэкт, индивидуум
Дэкарт: Би бодсон бол би байна
Кант: Би бүх бодлыг дагах нөхцөл
Орчин үед: Би гэдэг соёлын конструкц
Шашин: мэдитацаар сүнсээ буюу ухаанаа бүрэн
ухаарах \бодох, сэтгэх\.