Transcript ******* 1
อาณาจักร อยุธยา Ayutthaya Kingdom การสถาปนา อาณาจักร อยุธยา ่ แผนผังกรุงศรีอยุธยาทีชาว ้ ต่างประเทศเขียนขึนในสมั ยอยุธยา ่ แผนผังกรุงศรีอยุธยาทีชาว ้ ต่างประเทศเขียนขึนในสมั ยอยุธยา ่ แผนผังกรุงศรีอยุธยาทีชาว ้ ต่างประเทศเขียนขึนในสมั ยอยุธยา การสถาปนาอาณาจักร ่ ออ ้ านวยต่ ปั จจัยทีเอื ธยา อยุอธการสถาปนาอยุ ยา ้ั ่ 1. ความอุดมสมบู รณ์ตงอยู ่บนทีราบลุ ่มแม่น้ า 3 สาย ได้แก่ แม่น้ าเจ้าพระยา แม่น้ า ป่ าสัก และแม่น้ าลพบุร ี เหมาะ แก่การทาเกษตรกรรม การประมง การคมนาคม และการ ค้าขาย 2. ศู นย ์กลางคมนาคมทางน้ า เดินทางไปยังหัวเมือง ภาคเหนื อ ใช้แม่น้ าปิ ง ว ัง ยม น่ าน และแม่น้ าเจ้าพระยาเป็ น ่ าขายและติดต่อก ับต่างประเทศ เส้นทางออกสู ท ่ ะเล เพือค้ ่ 3. ความมันคงทางยุ ทธศาสตร ์ คือ การป้ องก ันการบุกรุก ่ ้ เป็ ่ นเกาะมีแม่น้ าและลาคลอง ของข้าศึก ซึงสภาพพื นที ล้อมรอบ ในฤดู น้ าหลากน้ าจะท่วมภายนอกข้าศึกไม่สามารถ ้ พต่อไปได้ ตังทั ่ ้ 4. เป็ นช่วงทีโอกาสเหมาะเจาะ ในขณะนันอาณาจั กร การขยาย ดินแดน อาณาจักร อาณาจั กร อยุธยา ตอนต้น อาณาจักร ขยายอ านาจไปยังเขมร อยุธยา ในสมัยพระเจ้าอูท ่ องได้ยกกองทัพไป ตีเขมร 2 ครง้ั ้ั ่ 1 ทรงให้พระราเมศวร พระ ครงที ราชโอรสไปตีแต่ไม่สาเร็จ ้ั ่ 2 ทรงให้ขน ครงที ุ หลวงพะงั่วและตี ได้สาเร็จได้มก ี ารกวาดต้อน พราหมณ์และไพร่พลเข้ามา อาณาจักร อยุธยา านาจไปยังสุโขทัย การขยายอ ้ ขณะนันอาณาจั กรสุโขทัยมีพระมหาธรรม ราชาที่ 1 (ลิไท) ปกครองอยู ่ พระเจ้าอู ่ ทอง(อยุธยา) ทรงยกกองทัพไปตีเมือง สรรค ์ แต่พญาลิไทขอเป็ นมิตรไมตรี สมัยขุนหลวงพะงั่ว ยกกองทัพไปตี สุโขทัยและตกเป็ นประเทศราช สมัยสมเด็จพระอินทราธิราช(เจ้า ่ กบ นครอินทร ์) มีความสัมพันธ ์ทีดี ั อาณา จักร อยุธย กษัตริย ์/ ราชวงศ ์ อาณาจักร อาณาจักร อยุ ธ ยา ตลอดระยะเวลา 417 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 18932310 ่ ทีกรุงศรีอยุธยาเป็ นราช ธานี ของไทย ได้มพ ี ระมหากษัตริย ์ ราชวงศ ์ในสมัยอยุธยา มี 5 ราชวงศ ์คือ 1. ราชวงศอู ์ ท ่ อง (พ.ศ. 1893 ถึง พ.ศ. 1952) 2. ราชวงศสุ ์ พรรณภู ม ิ (พ.ศ. 1952 ถึง พ.ศ. 2112) 3. ราชวงศสุโขทั ์ ย (พ.ศ. 2112 ถึง พ.ศ. 2172) ราชวงศ ์ในสมัยอยุธยา มี 5 ราชวงศ ์ 1. ราชวงศอู ์ ท ่ อง -- > พระองค ์ 3 2. ราชวงศสุ ์ พรรณภู ม ิ -- > 13 พระองค ์ 3. ราชวงศสุโขทั ์ ย -- > 7 อยุธยา กษัตริย ์สมัย พระราชวงศ ์อูท ่ อง ( 3 พระองค ์ ) 1. สมเด็จพระรามาธิบดีท ี่ 1 (พระจ้าอู ่ ทอง) ครองราชย ์ พ.ศ. 1893 - 1912 2. สมเด็จพระราเมศวร ครองราชย ์ พ.ศ. 1912 - 1913 และ พ.ศ. 1931 - 1938 3. สมเด็จพระราม กษัตริย ์สมัย อยุ ธ ยา - สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 (ขุนหลวงพระ ราชวงศ ์สุพรรณภู ม ิ ( 13 พระองค ์ ) งั่ว) ครองราชย ์ พ.ศ. 1913 - 1931 - สมเด็จพระเจ้าทองลัน (ทองจันทร ์) ครองราชย ์ พ.ศ. 1931 - 1931 - สมเด็จพระอินทราธิราช (เจ้านครอินทร ์) ครองราชย ์ พ.ศ. 1952 - 1967 - สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจ้าสามพระ ยา) ครองราชย ์ พ.ศ. 1967 - 1991 - สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ครองราชย ์ พ.ศ. 1991 - 2031 - สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3 ครองราชย ์ พ.ศ. 2031 2034 - สมเด็จพระรามาธิบดีท ี่ 2 ครองราชย ์ พ.ศ. 2034 - 2072 - สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 4 (หน่ อพุทธางกู รหรือพระอา กษัตริย ์สมัย ราชวงศ ์สุโขทัย ( 6 พระองค ์ อยุธยา ) - สมเด็จพระมหาธรรม ราชา ครองราชย ์ พ.ศ. 2112 - 2133 - สมเด็จพระนเรศวร มหาราช ครองราชย ์ พ.ศ. 2133 2148 - สมเด็จพระเอกาทศ อยุธยา กษัตริย ์สมัย ราชวงศ ์ปราสาททอง ( 4 พระองค ์ ) - สมเด็จพระเจ้าปราสาท ทอง ครองราชย ์ พ.ศ. 2173 - 2198 - สมเด็จเจ้าฟ้าไชย ครองราชย ์ พ.ศ. 2198 - 2199 - สมเด็จพระสุธรรม ราชา ครองราชย ์ พ.ศ. 2199 - 2199 อยุธยา กษัตริย ์สมัย ราชวงศ ์บ้านพลู หลวง ( 6 พระองค ์ ) - สมเด็จพระเพทราชา 2245 ครองราชย ์ พ.ศ. 2231 - - สมเด็จพระสรรเพชญ ์ที่ 8 (พระเจ้า เสือ) ครองราชย ์ พ.ศ. 2245 - 2252 - สมเด็จพระสรรเพชญ ์ที่ 9 (พระเจ้าท้าย สระ) ครองราชย ์ พ.ศ. 2252 - 2275 - สมเด็จพระเจ้าอยู ่หวั บรม กษัตริย ์สมัย อยุธยา ตริย ์ทีส่ าคัญมี พระมหากษั ความสาคัญต่อกรุงศรีอยุธยา พระเจ้าอู ท ่ อง สถาปนากรุงศรีอยุธยา ขุนหลวงพะงั่ว ขยายอานาจไปสู ่เขมรและ สุโขทัยเป็ นผลสาเร็จ สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ รวมกรุงสุโขทัย กับกับอยุธยาเป็ นผลสาเร็จ สมเด็จพระรามาธิบดีท ี่ 2 ติดต่อกับโปรตุเกส ชาวยุโรป การปกครองสมัยอยุธยา ระเบียบการปกครองสมัยอยุธยา การจัดระเบียบการปกครองแบ่ง ออกเป็ น 3 ช่วง ดังนี ้ สมัยอยุธยา ตอนต้น พ.ศ.198 3-1991) ( สมัยอยุธยา ตอนกลาง (พ.ศ.1991 -2231) สมัยอยุธยา ตอนปลาย (พ.ศ. 2231- การเมืองการปกครองสมัยอยุธยา การ ปกครอง ราธานี / เมืองหลวง การ ปกครอง หัวเมือง (การปกครอง ส่วนภู มภ ิ าค) การปกครองสมัยอยุธยา เป็ นระบอบ สมบู รณาญาสิ ทธิร อิทธิพ ลจากของ าชย ์ ขอม(เขมร) คัมภีร ์พระ ธรรมศาสตร ์จาก ได้ร ับอิทธิพลจาก มอญ พระพุ ท ธศาสนา + ่ งคร ัดและศ ักดิสิ ์ ทธิเพื ์ อให้ ่ มีระเบียบพิธก ี ารทีเคร่ พราหมณ์ สอดคล้องกับฐานะต่อคัมภีร ์พระธรรมศาสตร ์แบบ พราหมณ์ ้ พระมหากษัตริย ์สมัยอยุธยาจะเป็ นทังพระเจ้ า แผ่ นดิน และเป็ นพระธรรมราชาด้ พระมหากษั ตริย ์ ปกครองแบบรวมวย ้ อ านาจเข้ า สู ศ ่ ู น ย ์กลางมากขึ น จตุสด การปกครองสมัยอยุธยา ์ การปกครองระบบเทวสิทธิ/เทวราชา ฝ่ายปกครองหรือกษัตริย ์ถูกแยกห่างออกจากฝ่าย ถูกปกครองคือประชาชนมากเกินไปจนกลายเป็ น ้ั ่งอีกต่างหาก ่ การปกครองหั วเมื อง ชนชนหนึ ซึงแตกต่ างจากการ ่ ต าแหน่ งพระมหากษั ปกครองระบบบิ ดา ตริย ์กลายเป็ นตาแหน่ งทีมี ่ อานาจและอภิสท ิ ธิยิ์ งใหญ่ ดจ ุ เทพเจ้า ในสมัยสุโขทัยตาแหน่ งกษัตริย ์เป็ นเพียงเสมือน ้ เมือคนที ่ ่ เคย ตาแหน่ งหัวหน้าครอบคร ัวเท่านัน ได้ ้ ดารงตาแหน่ งหัวหน้าสินไป คนใหม่ทมี ี่ อาวุโสรอง ่ ลงไปจะเข้าร ับหน้าทีแทน มิได้ถอ ื ว่า เป็ นตาแหน่ ง ่ ์ ์ สถานะพระมหากษัตริย ์สมัยอยุธยา พระมหากษัตริย ์จึง พระมหากษัตริย ์เป็ น ทรงมีฐานะ เสมือนเจ้าชีวต ิ เทียบเท่าเทพตาม และมี พ ระราชอ านาจ ่ มีความสง่ างาม ความเชือของ สมมติ เด็ ด ขาด ่ ศาสนาพราหมณ์ ยิงใหญ่ เสมือน เทพ เป็ ์อวตาร น KING หรื อ องค ่ ทีประทั บของ ระบอบ ของพระนารายณ์ ได้ร ับอาณัต ิ สมบู รณาญา เทพเจ้าผู เ้ ป็ น เทวโองการ ใหญ่ สมเด็จ จากสวรรค ์ สิ ท ธิ ร าช เทวราช / เทวราชา / การ การกระทาของ ์ ปกครองระบบเทวสิ ท ธิ พระมหากษัตริ พระมหากษัตริย ์สมัยอยุธยาจะ ย ์ถือเป็ นความ เป็ นทัง้ พระเจ้าแผ่นดินและ สมัย อยุธยา การเมืองการปกครองสมัยอยุธยา ตอนต้น จตุสดมภ ์ ขุน วัง ขุน เวียง กรมวั กรม ง คลัง กรม เวียง กรมน า ขุน คลัง ขุน นา สดม การเมืองการปกครองสมัยอยุจตุ ธยา ภ์ ตอนต้น ปกครองท้องที่ กรม เวียง ขุนเวียง กรมวั ขุนวัง กรม คลัง ขุนคลัง กรมนา ขุนนา ง ร ักษาความสงบสุข ของราษฏร กิจการราชสานัก / ่ เกียวกับฝ ่ ายในวัง การพิจารณา ร ักษาผลประโยชน์ พิพากษาคดี ของแผ่นดิน ่ จากการเก็บส่วย ทีได้ ดูแลการท าไร่ นา อากร และสะสมเสบียง อาหารของ พระนคร การเมืองการปกครองสมัยอยุธยา ตอนต้ น การปกครองหัว เมือง 1. เมืองลู กหลวงหรือเมืองหน้า ้ั ่ ่ราย ด่านอยู 2. หั่ร วอบราชธานี เมืองชนใน คื4อทิ เมืศองทีอยู รอบพระนคร ได้แก่ ปราจีนบุร ี ้ั มีขน ราชบุร ี เพชรบุ ุ นาง 3. หัวเมืรอี ฯลฯ งชนนอกหรื อเมือง จากเมืองหลวงไปปกครอง พระยามหานคร เมืองขนาด ใหญ่อยู า ่ งไกลจากราชธานี 4.่หเมื องประเทศราช ให้เจ้า ต่างชาติตา ่ งภาษาปกครอง ่ กันเอง แต่ตอ ้ งส่งเครืองราช การเมืองการปกครองสมัยอยุธยา ตอนต้น การปกครอง หัวเมือง ้ หัวเมืองชนใน ั ประกอบด้วย 1. เมืองหน้าด่าน (เมืองลู กหลวง) การเมืองการปกครองสมัยอยุธยา ตอนต้น การปกครอง หัวเมือง ้ หัวเมืองชนใน ั 1. เมืองหน้าด่าน(เมือง ลู กหลวง) มีบทบาทสาหร ับป้ องกันราชธานี ทง้ั 4 ่ ทิศซึงรายล้ อมเมืองหลวง การเมืองการปกครองสมัยอยุธยา ตอนต้น การปกครอง หัวเมือง ้ หัวเมืองชนใน ั ้ั 2. หัวเมืองชนใน เรียงรายรอบเมืองหลวงตามระยะทาง คมนาคม สามารถติดต่อกับราชธานี ได้ภายใน 2 วัน ้ั สมัยอยุธยา หัวเมืองชนใน เมือง ลพบุร ี สุพรร ณบุร ี เมือง หลวง ( ราช ธานี ) พระปะ นครน ายก การเมืองการปกครองสมัยอยุธยา ตอนต้ น การปกครอง หัวเมือ้ ง หัวเมืองชนนอก ั ้ั หัวเมืองชนนอกหรื อเมืองพระยามหานคร ได้แก่ ้ั ่ และอยู ่ไกล ่นอกเขตหัวเมืองชนใน เมืองซึงอยู ออกไปตามทิศต่าง ๆ ได้แก่ ทิศตะวันออก เช่น โคราช จันทบุร ี ทิศใต้ เช่น ไชยา นครศรีธรรมราช พัทลุง สงขลา ถลาง ทิศตะวันตก เช่น ตะนาวศรี ทวาย และเชียง การเมืองการปกครอง สมัยอยุธยาตอนต้น การ ว หัปกครองหั วเมืองประเทศ ราช เมื อ ง หัวเมืองประเทศ ราช ได้แก่ เมืองมะละกา ยะ โฮร ์ ทางแหลม สมัย อยุธยา การเมืองการปกครองสมัย อยุธยาตอนกลาง สมัยการปร ับปรุง การปกครอง ่ เริมในสมัยพระบรม โตรโลกนาถ ยึดหลักการรวมอานาจ เข้าสู ่ศูนย ์กลาง การเมืองการปกครองสมัย อยุ ธ ยาตอนกลาง การปกครองในส่วนกลาง หรื องส่การปกครอง วนราชธานี แบ่ ออกเป็ น 2 ฝ่าย ฝ่ายทหาร มี สมุหกลา โหม นหัวหน้ว่ า ดูเป็แลทหารทั ราชอาณาจักร ฝ่ายพล เรือน มี สมุหนา ยก เป็ นหั ร ับผิวดหน้ ชอบา จตุสดมภ ์ และ ่ ่ ยก เปลียนชื อเรี การเมืองการปกครองสมัย อยุธ ยาตอนกลาง การปกครองในส่วนกลาง ่ จตุสดมภ ์ >>>> เปลียน ่ ยกใหม่ ชือเรี เวีย ง วัง คลั ง นา นครบาล ธรรมาธิ กรณ์บดี โกษาธิ เกษตราธิ ราช การเมืองการปกครองสมัย อยุธยาตอนกลาง การปกครองส่วนภู มภ ิ าค/ หัวเมือง ยกเลิกเมือง ลู กยหลวง จัดระเบี บหัวเมือง ใหม่ การเมืองการปกครอง สมัยอยุธยา การปกครอง หัวเมือง ้ั หัวเมืองชนใน ้ั หัวเมืองชนนอก หัวเมืองประเทศราช การเมืองการปกครองสมัย อยุ ธ ยาตอนกลาง การปกครองส่วน ยกเลิ กเมือวงเมือง ภู ม ภ ิ าค/หั ลู กหั หลวง วเมือง ้ั ชนใน หัวเมือง ้ั ชนนอก เมือง ประเทศ ราช ่ เปลียน เป็ น ่ เปลียนเ ป็ น ่ เปลียนเ ป็ น หัวเมือง จัตวา มีผูป ้ กครอง คือผู ร้ ง้ั ่ ้ั เอก เปลียนหั วเมืองชน โท ตรี ตามลาดับ ความส าคัญ และขนาด ให้เจ้าต่างชาติตา ่ ง ของ เมือง ภาษาปกครองกันเอง ่ แต่ตอ ้ งส่งเครืองราช การเมืองการปกครองสมัย อยุธยาตอนกลาง้ หัวเมืองชนใน ั การปกครองต่างจากสมัย อยุธยาตอนต้น คือ ให้ขนโดยตรงต่ ึ้ อเมืองหลวง ้ งกัด ไพร่พลในเมืองเหล่านี สั ผู ป ้ กครองเมือง เป็ นเพี ยงตาแหน่ ง "ผู ้ ่ กรมกองที เมื อ งหลวง ่ ดระบบการปกครองใหม่ หัว รง้ั " เมือจั ้ ้ การเมืองการปกครองสมัย อยุธยาตอนกลาง การจัดการปกครองหัวเมือง ้ั ชนนอก ้ หัวเมืองชนเอก ั ้ั หัวเมืองชนโท ้ั หัวเมืองชนตรี การเมืองการปกครองสมัย อยุ ธ ยาตอนกลาง การจัดระเบียบปกครอง หัวเมือง ้ ช นนอก ั ้ หัวเมืองชนเอก ั เมืองขนาดใหญ่มคี วามสาคัญทาง ในสมัยกรุงศรียุ อยุ ยามี 2 เมือ์ ง คือ เมือง ทธธศาสตร พิษณุโลกและนครศรีธรรมราช เจ้าเมืองเป็ นขุนนางมียศเป็ นเจ้าพระยา ถือศ ักดินาสู งถึง 10,000 ไร่ เท่ากับ การเมืองการปกครองสมัย อยุธยาตอนกลาง การจัดระเบียบปกครอง หัวเมือง ้ ช นนอก ั ้ ่ หัวเมืองชนโท ั เป็ นเมืองทีมี ความส าคั ญ รองลงมา เจ้าเมืองมียศเจ้าพระยา ถือ ศ ักดินา 10,000 ไร่ เท่ากับเจ้า ้ เมื อ งช นเอก ในสมัยอยุธยามีั 6 เมือง คือ สวรรคโลก สุโขทัย กาแพงเพชร เพชรบู รณ์ นครราชสีมาและเมือง การเมืองการปกครองสมัย อยุธยาตอนกลาง การจ ัดระเบียบปกครอง หัวเมือง ้ั ชนนอก ้ หัวเมืองชนตรี ั เป็ นเมืองเล็กและ ้ั สาคัญน้อยกว่าหัวเมืองชนโท เจ้าเมืองมียศเป็ นพระยา ถือ ักดิ มีอยู ่ 7ศเมื อน ง าคื5,000 อ พิชไร่ ัย พิจต ิ ร นครสวรรค ์ จันทบู รณ์ ไชยา พัทลุง และ เมืองชุมพร การเมืองการปกครองสมัยอยุธยา ตอนกลาง การจ ัดระเบี ยบปกครอง หัวเมือง ้ั ชนนอก ต โ รี ท จัต วา ราช ธานี เอ ก การเมืองการปกครองสมัยอยุธยา ตอนกลาง การจัดระเบียบปกครอง หัวเมือง ้ ชนนอก ั ้ั ้ั ้ั หัวเมืองชนเอก ชนโท ชน ้ ขนแก่ ตรี เหล่านี ไม่ ึ้ กน ั แต่ ้ อเมืองหลวงโดยตรง ขึนต่ และแต่ละเมืองจะมีเมืองเล็กๆ ้ั ้ ชนจัตวาขึ นอยู ่ในสังกัด การเมืองการปกครองสมัยอยุธยา ตอนกลาง สาเหตุของการปร ับปรุง การปกครอง สมัยสมเด็จพระบรม ไตรโลกนาถ สาเหตุของการปร ับปรุงการปกครอง สมัย สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ อาณาเขต ของกรุงศรีอยุธยา ้ กว้างขวางมากขึน สมัยสมเด็จพระบรม ราชาธิราชที่ 2 (เจ้าสามพระ ยา) ได้รวมอาณาจักรสุโขทัยเข้า ไทยตี น ครธมราชธานี ข อง ่ เป็ นส่วนหนึ งของ เขมรได้ ใ น พ.ศ. 1974 ่ อาณาจักรอยุธยา เมือ สาเหตุของการปร ับปรุงการปกครอง สมัย สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ เนื่ องจากในร ัชสมัยก่อนหน้านี ้ ได้ยกทัพไปตีเขมร และได้กวาดต้อนและนาเอา พวกพราหมณ์ พราหมณ์ แ ละขุ น นาง มาจากขอม(เขมร)ด้วย จากราชสานักเขมร ได้นาเอาว ัฒนธรรมเข้า สาเหตุของการปร ับปรุงการปกครอง สมัย สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ เมืองลู กหลวง ก่อปั ญหาให้อยุธยามา ตลอด ้ นเจ้านาย เจ้าเมืองเหล่านี เป็ ้ั งได้รวมกาลังกันยก ชนสู กาลังทหารเข้ามาแย่งชิง การปร ับปรุงการปกครอง สมัยสมเด็จ พระบรมไตรโลกนาถ สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ : ่ ผลงานที โดดเด่ น ้ แต่งตังสมุหกลาโหมเป็ นหัวหน้า ฝ่ายทหาร และ สมุห นายกเป็ นหั ว หน้ า ฝ ่ ายพล ้ แต่งตังยศบรรดาศ ักดิ ์ เรือน ้ นนามของ แต่งตังราชทิ ข้ า ราชการ ออกกฎมณเพียรบาล สมัย อยุธยา การเมืองการปกครองสมัยอยุธยา ตอนปลาย สมัยถ่วงดุล ่ เริ มในสมั อานาจ ยพระเพทราชา ยึดแบบอย่างการปกครองแบบ สมัยอยุธยาตอนกลางที่ ปร ับปรุสมเด็ ง แต่จไพระบรมไตร ด้แบ่งแยก โลกนาถทรงปร ับปรุ ง อานาจ สมุหกลาโหมและสมุ หนายกเสียใหม่ การเมืองการปกครองสมัยอยุธยา ตอนปลาย ปร ับปรุง และ แบ่งแยกอานาจ สมัย พระเพทราชา ้ ดู แ ลทั ง ดู แลหัวเมือง สมุหก ่ น ที เป็ ฝ่ายใต้ ลาโหม ฝ่าย ่ เปลี ยนเ ดู แลหัวเมือง สมุหนา ทหาร ป็ น ฝ่ายเหนื อ และ ยก ่ ่ ายพล ** รู ปแบบการปกครองของอยุธยา ใช้เรืฝ อยมา จนถึงร ัชกาลที่ 5 จึงได้มก ี ารปฏิรูปการปกครองเสี เรือน ย ่ เปลียน เป็ น ใหม่ ** สมุหนา ยก สมุหกลา โหม การเมืองการปกครองสมัยอยุธยา ตอนปลาย ปร ับปรุง และ แบ่งแยกอานาจ สมัยพระเพท ราชา รวมเป็ นกฎหมายตราสามดวง หน่ วยงา น สมุหกลา โหม สมุหนา ยก กรมท่า หน้าที่ ดู แลหัวเมือง ฝ่ายใต้ ดู แลหัวเมือง ฝ่ายเหนื อ ดู แลหัวเมือง ภาค ตราประจา หน่ วยงาน ตราคชสีห ์ ตราราชสีห ์ ตราบัวแก้ว สมุหนา ยก กรมท่า สมุหกลา โหม กฎหมายและการศาล ทรงตรากฎหมายออกใช้ ร ัชสมัย ประมาณ 10 ฉบับ เช่น สมเด็จพระ กฎหมายลักษณะร ับฟ้อง รามาธิบดีท ี่ 1 กฎหมายลักษณะลักพา กฎหมายลั ก ษณะอาญา ร ัชสมัย ได้มก ี ารตรากฎหมายที่ กฎหมายลักษณะ สมเด็จพระ ราษฎร สาคัญ อีกหลายฉบับ เช่น อาญาหลวง และกฎหมาย บรมไตร กฎหมายว่ า ด้ ว ยการเที ย บ ลักษณะเบ็ดเสร็จว่าด้วย โลกนาถ ้ ศ ักดินา ทังศ ักดินาพล เรือน ศ ักดินาทหารหัว ระบบการศาล ่ อาศ ัยพราหมณ์ผูเ้ ชียวชาญ ่ ยกว่า ลู กขุน พระธรรมศาสตร ์ทีเรี ่ กษา ตรวจ ณ ศาลหลวง เป็ นทีปรึ สานวนและตัดสินให้ แต่ไม่มอ ี านาจ ่ บังคับคดี คดีใดตรงกับหน้าทีของ ้ ๆ การ กรมใด ก็สง่ ไปยังกรมนัน ่