Transcript po pierwsze nie nudzić, czyli wokół czytania dzieci w wieku

Po pierwsze nie nudzić,
czyli wokół czytania dzieci
w wieku wczesnoszkolnym
Wokół koncepcji znaczenia
•Znaczenie jako myśl,
•Znaczenie jako zachowanie,
•Znaczenie jako przedmiot,
•Znaczenie jako związek między wyrażeniami,
•Znaczenie jako użycie,
•Znaczenie jako własność znaku, czyli pojęcie.
Pojęcie czytania
• Tworzenie dźwiękowej formy słowa na podstawie jego
obrazu graficznego /Elkonin/.
• Polega na rozpoznawaniu symboli stanowiących bodziec
do aktualizowania znaczeń „wbudowanych”
w doświadczenie jednostki oraz na powstawaniu nowych
znaczeń znanych już słów poprzez manipulowanie
pojęciami już posiadanymi /Tinker/.
• Dostrzeżenie i uświadomienie sobie powiązań logicznych
między wyrazami i zwrotami /Baczyńska/.
Pojęcie czytania
•
1.
2.
3.
Istotę umiejętności czytania stanowi zdolność
do tłumaczenia albo rozszyfrowywania znaków języka
pisanego, a podstawowymi elementami czytania są
rozumienie czytanego tekstu i związana z nią technika
/ Więckowski /.
Istotę czytania stanowią trzy etapy:
Rozpoznawanie symboli graficznych i fonetycznych
oraz odtwarzanie ich formy.
Rozpoznawanie znaczeń.
Ocenę wartości rozpoznawanych znaczeń, odniesienie
ich do własnego doświadczenia i ocenę w kontekście
tego doświadczenia / Brzezińska /
Wszystko jasne
Bdanaia na pweynm anelgiksim uneriwstyecie
wyzakały, że nie ma znczeania, w jaikej
kleojności napsziemy lietry wenąwtrz wryazu,
blye tlkyo pirwesza i otstaina lreira błyy na
soiwch mijsecach. Rtszea mżoe być dolnwoie
poszamiena, a mmio to bedzięmy w stniae
pczyrzetać tkest bez wikszęego prleobmu.
Diezje się tak dslteago, źe nie cztaymy kzdaej z
lteir odelndziie, ale wrayz jkao cłoaść.
Czytanie pseudowyrazów
Marcin:
• eci – leci
• lopa – pola
• łopa – łapać
• onca – słońca
• korystawi – korzystać
• bosen – basen
• om – on
Agnieszka:
• łaki – łąki
• mie – mieć
• sute – suche
Kamil:
• snawy – stawy
• lea – Ela
• korystawi – rozstawi
Piotruś:
• celiła – Celina
• snowy - sowy
Salim:
• goraca – gorąca
• mie – mnie
Marta:
• pastiska – pastwiska
Madzia:
• lea – lewa
Krystian:
• mi - mnie
Dom psa to ul. Obok domu psa jest staw.
W stawie pływa zielony kot. Nad stawem
lata krowa.
A oto wybrane komentarze:
• To śmieszne, nigdy nie widziałem zielonego kota, który mieszka w
stawie. (Maciuś)
• Pies mieszka w ulu, niemożliwe! (Maciuś)
• Nigdy nie widziałem latającej krowy, – kto to wymyślił? (Mateusz)
• To mam narysować, przecież takiego czegoś nie ma – „dom psa to
ul” (Zuzia)
• Zielony kot – czy ktoś go wykąpał w farbie!? (Kamil)
• Te wyrazy są jakieś dziwne, latająca krowa! (Kuba)
• Pies jest za duży, aby ul mógł być jego domem, po prostu się do
niego nie zmieści. (Robert)
• Jeśli pies mieszka w ulu to gdzie mieszkają pszczoły? (Kamilka)
• Koty nie lubią wody i nie kąpią się w stawie, nasz kot Flipek, jak
słyszy wodę w łazience to ucieka za szafę. (Donata)
• Krowy są za ciężkie żeby latać, a poza tym nie mają
skrzydeł .(Agnieszka)
Gotowość do nauki czytania i pisania
to taki stan rozwoju dziecka, będący
rezultatem dojrzewania oraz treningu
wychowawczego, który czyni je
wrażliwym na znaki,
ich istotę i znaczenie w procesie
komunikowania się ludzi.
/Brzezińska/
Poziomy gotowości do nauki
czytania i pisania
Gotowość psychomotoryczna
Gotowość słownikowo- pojęciowa
Gotowość emocjonalnomotywacyjna
Poziomy czytania
•Techniczny - rozpoznawanie, kojarzenie
i różnicowanie grafemów i fonemów.
•Semantyczny - kojarzenie rozpoznanych
znaków z posiadanym doświadczeniem
/dekodowanie/ rozumienie dosłowne treści
słów i zdań.
•Krytyczno-twórczy – ustosunkowanie się
do tekstu ocena czytanych treści,
interpretacja tekstu, zakładająca
rozumienie nie tylko dosłowne,
ale i przenośne, umiejętność
wykorzystywania odczytanych treści.
Rozumienie czytanego tekstu
według J. Bałachowicz
•
•
•
- Poziom konkretny,
- Poziom wyjaśniający,
- Poziom wyjaśniającouogólniający
Poziom konkretny
Na tym poziomie wystarczy dzieciom
znajomość treści i odnalezienie
związków między przedstawionymi
zdarzeniami bez wyjaśniania ich
w świetle posiadanej wiedzy.
Uczniowie nie wychodzą w procesie
myślenia poza fakty przedstawione
w utworze.
Poziom wyjaśniający
Na tym poziomie uczniowie wyjaśniają
przyczyny zachowania bohaterów lub
przebiegu wydarzeń. Następuje wtedy
dopełnienie treści własnym
doświadczeniem, próba jej wyjaśnienia
za pomocą przyjętych pojęć i norm,
chociaż dziecko nie odrywa jeszcze
tego wyjaśnienia od konkretnego
bohatera czy zdarzenia.
Poziom wyjaśniającouogólniający
Jest to wynik takiego przetworzenia
informacji płynących z tekstu i własnej
wiedzy, które daje rozwiązanie zadania
postawionego przez autora. Dziecko
świadomie rozpatruje poprzez pryzmat
znanych pojęć i norm społeczno-moralnych
przedstawione zdarzenia, znajduje dla nich
wyjaśnienie a nawet wyprowadza ogólną
refleksję o charakterze humanistycznym:
morał, motto, konkluzję, wniosek.
Wnioski dla praktyki
dydaktycznej
• Współczesny nauczyciel powinien mieć świadomość
jak ważne znaczenie ma dla każdego człowieka
umiejętność czytania i rozumienia tekstu, bez niej
niemożliwe jest prawidłowe funkcjonowanie
człowieka w świecie współczesnym a także
korzystanie z dorobku literatury, kultury i sztuki,
• błędy i niedopatrzenia w rozumieniu czytanego
tekstu w tym okresie życia dziecka pozostawiają
trwałe ślady, gdyż nawyk ukształtowane w czasie
pierwszych kontaktów ze słowem drukowanym
decydują o harmonijnym przebiegu procesu
nabywania i doskonalenia umiejętności czytania lub
o jego przebiegu zaburzonym,
Wnioski dla praktyki
dydaktycznej
• nauczyciel już na szczeblu początkowym powinien
systematycznie wzbogacać doświadczenia uczniów
w zakresie odczytywania tekstów kultury, stwarzać
warunki uogólniające dotychczasową wiedzę
a przede wszystkim aktywizować uczniów rozwijając
myślenie krytyczne i twórcze,
• ważne jest również systematyczne kontrolowanie,
ocenianie i nagradzanie postępów dzieci w czytaniu
zarówno na poziomie technicznym; ocena
poprawności, płynności, wyrazistości i biegłości, jak
również w zabawowy sposób kontrolowanie poziomu
rozumienia tekstu nie tylko na poziomie konkretnym,
ale także wyjaśniającym i wyjaśniającouogólniającym.
Wnioski dla praktyki
dydaktycznej
• należy zadbać, by w okresie przedszkolnym
stwarzać dzieciom możliwie wiele okazji do
polisensorycznego doświadczania rzeczywistości,
a co się z tym wiąże do kodowania i dekodowania
znaczeń,
• warto byłoby wykorzystać możliwości, jakie stwarza
edukacja przedszkolna do włączania do zajęć gier
i zabaw o charakterze językowym,
• przygotowując dziecko do odbioru znaczeń
doskonalić nie tylko jego funkcje percepcyjnomotoryczne, ale dbać także o rozwój słownikowo –
pojęciowy i emocjonalno -motywacyjny,
Wnioski dla praktyki
dydaktycznej
• w tym celu można wykorzystywać dramowe
interpretacje tekstów, inscenizacje i improwizacje,
jak również wszelkie formy intersemiotycznego
przekładu tekstów a na poziomie języka pisanego:
konkursy, quizy, zabawy i specjalnie przygotowane
testy dla najmłodszych,
• pracując w taki właśnie sposób działania
dydaktyczno - wychowawcze nauczyciela będą
zgodne nie tylko z nową Podstawą Kształcenia
Ogólnego dla Szkół Podstawowych i Gimnazjów, ale
pozwolą przede wszystkim na pełne przygotowanie
dzieci najmłodszych do samodzielnego uczenia się i
poznawania świata.