Transcript پاورپوینت آموزش فیزیک 1(نور و بازتاب نور)

‫براي آنكه جسمي ديده شود‪ ،‬بايد از آن جسم‪ ،‬نور به چشم برسد‪،‬‬
‫بنابراين جسم يا بايد از خودش نور تابش كند و يا نورهايي را كه برآن‬
‫تابيده شده است‪ ،‬به طرف چشم بيننده بازتاب دهد‪.‬به همين دليل‬
‫اجسام به دو دسته تقسيم مي شوند‪.‬‬
‫‪ -1‬اجسام منير يا چشمه نور‪ :‬اجسامي كه از خود نور توليد مي كنند‪ .‬مانند‬
‫خورشيد‪ ،‬المپ روشن‪ ،‬شمع روشن‪ ،‬چوب در حال سوختن‪.‬‬
‫‪ -2‬اجسام غير منير‪ :‬اين اجسام از خود نوري تابش نمي كنند‪ ،‬بلكه نوري‬
‫را كه از چشمه هاي نور به آن ها تابيده است به طرف چشم‪ ،‬باز مي‬
‫گردانند‪ ،‬در نتيجه ما مي توانيم آن ها را ببينيم‪.‬‬
‫مانند ‪ :‬ماه ‪ ،‬صندلی‬
‫‪ .1‬محيط شفاف ‪ :‬محيطي است كه نور مي تواند در آن منتشر شود مانند ‪ :‬هوا‬
‫‪ ،‬آب‪ ،‬شيشه و …‬
‫‪ .2‬محيط كدر ‪ :‬محيطي است كه نور در آن انتشار نمي يابد‪.‬‬
‫مانند ‪ :‬ديوار ‪ ،‬آهن ‪ ،‬چوب و…‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫انواع چشمه نور‬
‫يك ش يء نوراني نظيرخورشيد‪ ،‬چراغ روشن‪ ،‬شعله شمع را‬
‫چشمه ي نورگسترده مي ناميم‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫اگر صفحه اي از مقوا را كه روي آن روزنه كوچكي ايجاد شده است‪،‬‬
‫درمقابل چراغ روشني قراردهيم‪ ،‬نور چراغ پس از گذشتن از روزنه‬
‫منتشر مي شود و روزنه مانند يك چشمه نور كوچك عمل مي كند كه به‬
‫آن چشمه نقطه اي نور مي گويند‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مسير نوري كه از يك منبع منتشر ميشود بعد از گذشتن از شكاف‪،‬‬
‫باريكه نور ناميده ميشود‪.‬‬
‫اگر پهناي باريكه نور بسيار كم باشد‪ ،‬آن را پرتو نور ميناميم‪.‬‬
‫در واقع هر باريكه نور شامل تعدادي‬
‫پرتو نور است كه با هم موازي‬
‫هستند‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫انواع پرتوهای نور‬
‫دسته پرتو موازی‬
‫این پرتوها همانطور که از اسمشان پیدا است با هم موازی هستند‪.‬‬
‫دسته پرتو همگرا‬
‫پرتوهایی هستند که در آن شعاع های نور در جهت انتشار‬
‫به هم نزدیک می شوند و در یک نقطه به هم می رسند‪.‬‬
‫دسته پرتو واگرا‬
‫پرتوهایی که در آن شعاع های نور در جهت انتشار ازهم دور می شوند‪.‬‬
‫دسته پرتو پخشیده‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫براي نشان دادن انتشار نور به خط راست آزمايش ي را طراحي کنيد‪.‬‬
‫مطابق شكل مقابل در وسط سه مقوا سوراخ هاي كوچكي ايجاد مي كنيم و يك وجه آنها را‬
‫طوري تا مي كنيم كه بتوانند بطور قائم بايستند‪ .‬سپس شمعي را روشن مي كنيم و مقوا هارا‬
‫طوري در مقابل شمع پشت سر هم رديف مي كنيم كه وقتي از طرف ديگر نگاه ميكنيم‪ .‬شمع‬
‫روشن را ببينيم‪ .‬در صورتيكه يكي از مقواها را اندكي جابجا كنيم ديگر شمع را نخواهيم ديد‪.‬‬
‫اين آزمايش نشان مي دهد كهنور به خط مستقيم حركت مي كند‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫اگر جسم کدری مقابل منبع نور قرار گيرد‪ ،‬نور از آن عبور نمی کند؛ لذا پشت‬
‫جسم فضای تاریکی ایجاد می شود که سایه نام دارد‪.‬‬
‫سایه حاصل از چشمه نقطه ای نور‪:‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تاریکی در همه جای سایه یکنواخت است‪.‬‬
‫ً‬
‫بين تاریکی و روشنایـی مـرز کامال مشخص ی وجود دارد کـه ثابت‬
‫می کند نـور به خط راست منتشر می شود‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تمر‬
‫ین‬
‫‪ -1‬با يک چشمه ي نور نقطه اي ‪ ،‬سايه ي جسمی را بر روي ديوار يا پرده اي تشکيل دهید‬
‫و سپس چشمه نور را از جسم دور یا به آن نزدیک کنید‪,‬در سایه چه تغیيراتی ایجاد میشود؟‬
‫‪ -2‬با يک چشمه ي نور نقطه اي ‪ ،‬سايه ي جسمی را بر روي ديوار يا پرده اي تشکيل دهید و‬
‫سپس جسم را از دیوار دور کرده یا به آن نزدیک کنید‪,‬در سایه چه تغیيراتی ایجاد میشود؟‬
‫‪ -3‬تغييراتي را که در اندازه ي سايه مشاهده مي کنيد‪,‬بنويسيد‪.‬آيا مي توان رابطه اي بين‬
‫طول جسم و طول سايه پيدا کرد‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫رابطه بين قطرسایه وقطرجسم کدر‬
‫اگر دو مثلث 𝐵𝐴𝑂∆ و ‪ ∆𝑂𝐴′ 𝐵′‬را در نظر بگيریم‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪′ ′‬‬
‫‪′‬‬
‫𝐴‬
‫𝐵‬
‫𝐻𝑂‬
‫⇒ ‪⇒ ∆𝑂𝐴𝐵~∆𝑂𝐴′ 𝐵′‬‬
‫=‬
‫𝐵𝐴‬
‫𝐻𝑂‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪𝑂=O‬‬
‫‪A′‬‬
‫=𝐴‬
‫مثال‬
‫المپی ابالی تری چراغ بریق به ارتفاع ‪ 6‬مرت روشن است‪ .‬و خشیص که طول قد او ‪ 180‬سانیت مرت است‬
‫در فاصهل ی ‪ 4‬مرت از تری برق ایس تاده است‪ .‬طول سایه ی او روی زمنی چتد مرت است؟‬
‫پاسخ‬
‫‪6‬‬
‫𝑥‪4+‬‬
‫=‬
‫‪⟹ 6𝑥 = 7/2 + 1/8𝑥 ⟹ 4/2𝑥 = 7/2‬‬
‫‪1/8‬‬
‫𝑥‬
‫𝑚‪= 1/7‬‬
‫‪7/2‬‬
‫=‪x‬‬
‫‪4/2‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫سایه حاصل از چشمه گسترده نور‬
‫‪ (1‬قرص کدر از چشمه نور بزرگتر است‪:‬‬
‫در صورتی که قطر جسم کدر از‬
‫قطر چشمه نــور بزرگتر باشد‪ ،‬با‬
‫دور کردن جسم کدر از چشمه نور و‬
‫نزدیک کردن آن بـه پرده قطر سایــه‬
‫کامل و نیم سایه هـر دو کـوچک می‬
‫شوند‪.‬‬
‫یا اگر با ثابت نگه داشتن محل چشمه‬
‫نور و جسم کدر پرده را دور کنیم قطر‬
‫سایه و نیم سایه هردو افزایش می‬
‫یابند‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪ )2‬قطر جسم کدر برابر قطر چشمه نور است‪:‬‬
‫اگر قطر جسم کدر مساوی قطر چشمه نــور‬
‫باشد‪ ،‬با دور کردن جسم کدر از چشمه نور و‬
‫نزدیک کردن آن بــه پرده قطــر سایه ی کـامل‬
‫ثابت می مـاند اما قطر نیم سایه کوچک می‬
‫شود‪.‬‬
‫هم چنين اگر با ثابت نگه داشتن با ثابت نگه داشتن‬
‫محل چشمه نور و جسم کدر پرده را دور کنیم قطر‬
‫سایه ی کامل تغیير نمی کند‪ ،‬اما قطر نیم سایه‬
‫افزایش خواهد یافت‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪ )3‬قطر جسم کدر کوچک تر از قطر چشمه نور است‪:‬‬
‫در صورتی که قطر جسم کدر بزرگتر از قطر‬
‫چشمه نور باشد‪ ،‬با دور کردن جسم کدر از‬
‫چشمه نـور و نزدیک کردن آن بــه پرده قطر‬
‫سایه کامل بزرگتر می شود و قطر نیم سایه‬
‫کوچک خواهد شد‪.‬‬
‫هم چنين اگر با ثابت نگه داشتن محل چشمه نور و‬
‫جسم کدر‪ ،‬پرده را دور کنیم‪ ،‬قطر سایه ی کامل‬
‫کوچک و قطر نیم سایه بزرگ می شود‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫خورشیدگرفتگی یا ُکسوف وقتی رخ میدهد که سایه ماه بر بخشی از زمین بیافتد‬
‫و در نتیجه از دید قسمتهایی از کره زمین‪ ،‬قرص ماه روی قسمتی از‬
‫قرص خورشید را بپوشاند‪ .‬این پدیده هر ‪ ۳۵‬سال و در مناطق مداری هر ‪۳۷‬‬
‫سال یکبار روی میدهد و هر فرد در طول عمر خود در ناحیه خود میتواند تا ‪۲‬‬
‫بار آن را ببیند‪ .‬این پدیده هنگامی رخ میدهد که زمین و ماه و خورشید به‬
‫ترتیب در یک خط راست یا تقریبا در یک خط راست قرار بگیرند و این شرایط‬
‫تنها در زمان ماه نو ممکن است برقرار گردد‪ .‬گرفتگی کامل خورشید را باید‬
‫یکی از منظرههای بسیار زیبا و در عین حال ترسناک طبیعت دانست‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫خورشیدگرفتگی حلقوی‬
‫این نوع از خورشیدگرفتگی‪ ،‬هنگامی رخ میدهد که از سطح زمین اندازه‬
‫ظاهری ماه کوچکتر از اندازه ظاهری خورشید دیده شود‪ .‬در این وضعیت‪،‬‬
‫در مکانهایی از کره زمین که به خط واصل مرکز خورشید و مرکز کره‬
‫ماه خیلی نزدیک هستند‪ ،‬تنها حلقه پرنوری از خورشید دیده میشود و درون‬
‫حلقه (که روی تاریک ماه است) کامال تاریک دیده میشود‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مراحل یک خورشیدگرفتگی حلقوی از آغاز تا پایان‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫خورشیدگرفتگی کلی‬
‫این نوع از خورشیدگرفتگی‪ ،‬هنگامی رخ میدهد که از سطح زمین اندازه ظاهری ماه اندکی بزرگتر از‬
‫اندازه ظاهری خورشید دیده شود‪ .‬در این وضعیت‪ ،‬در مکانهایی از کره زمین که به خط واصل مرکز‬
‫خورشید و مرکز کره ماه خیلی نزدیک هستند‪ ،‬تمام سطح خورشید توسط روی تاریک ماه پوشانده میشود‪.‬‬
‫در این نوع خورشیدگرفتگی امکان رؤیت جو خورشید وجود دارد که زیبایی این پدیده عمدتا به همین‬
‫موضوع برمیگردد‪ .‬معموال هر ‪ ۱/۵‬سال یک بار خورشید گرفتگی کلی روی میدهد‪ ،‬اما هر انسان در‬
‫طول عمرش شاید یک بار شانس تماشای این پدیده را داشته باشد‪.‬‬
‫در خورشیدگرفتگی کلی (کسوف کامل) زمین‪ ،‬ماه و خورشید در یک راستا قرار میگیرند‪ ،‬در این حالت‬
‫کل قرص خورشید در پشت ماه پنهان میشود‪ .‬سایه ماه فقط چند کیلومتر از سطح زمین را در بر میگیرد‬
‫و به موازات حرکت ماه در مدار خود‪ ،‬یک مسیر طوالنی منحنی شکل در روی زمین میپیماید‪ .‬تنها‬
‫کسانی میتوانند گرفتگی خورشید را ببینند که در جایی از این مسیر باریک و طوالنی واقع باشند‪.‬‬
‫در هر نقطه‪ ،‬مدت گرفتگی کامل‪ ،‬بیشتر از دو تا پنج دقیقه طول نمیکشد‪ .‬هر چه گرفتگی کامل نزدیکتر‬
‫میشود‪ ،‬آسمان تاریکتر میشود و ستارگان بیشتری پدیدار میشوند‪ .‬هنگامی که قرص خورشید کامال‬
‫پوشانده میشود‪ ،‬هاله سفید رنگ درخشانی در اطراف ماه میدرخشد‪ .‬این همان تاج است که بصورت‬
‫هالهای از گازهای رقیق و داغ از خورشید جریان دارند‪ .‬در کنار قرص سیاه ماه‪ ،‬حلقه باریک و سرخ‬
‫رنگی از گازهای خورشید به چشم میخورد که فامسپهر نام دارد‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫خورشیدگرفتگی کلی ‪ ۱۹۹۹ -‬میالدی‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫خورشیدگرفتگی جزئی‬
‫هرگاه خورشیدگرفتگی اتفاق میافتد‪ ،‬در مکانهایی از سطح کره زمین که از خط واصل مرکز خورشید و‬
‫مرکز کره ماه دور هستند‪ ،‬امکان رؤیت گرفت کلی یا گرفت حلقوی وجود ندارد‪ .‬در چنین نقاطی ‪ -‬که شامل‬
‫مساحت بیشتری از زمین میشود ‪ -‬دو قرص خورشید و ماه هممرکز دیده نمیشوند و در نتیجه روی تاریک‬
‫ماه‪ ،‬تنها قسمتی از قرص خورشید را میپوشاند که به این حالت گرفت جزئی گفته میشود‪.‬‬
‫خورشیدگرفتگی مرکب‬
‫در بعضی از خورشیدگرفتگیها‪ ،‬از سطح زمین اندازه ظاهری ماه و خورشید خیلی به یکدیگر نزدیک است‪.‬‬
‫در این وضعیت که خیلی به ندرت رخ میدهد‪ ،‬ممکن است در نقاطی از سطح زمین خورشیدگرفتگی کلی و‬
‫در نقاط دیگری خورشیدگرفتگی حلقوی دیده شود که به این حالت خورشیدگرفتگی مرکب اطالق میگردد‪.‬‬
‫در این حالت نیز در دیگر نقاط سطح زمین‪ ،‬خورشیدگرفتگی جزئی دیده خواهد شد‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫کسوف کلی در قسمت سایه ‪A‬‬
‫کسوف حلقوی در پشت سایه (ضد سایه) ‪B‬‬
‫کسوف جزئی در قسمت نیمسایه ‪C‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پرسش‬
‫در هنگام خورشید گرفتگی هر چقدر زمين دور تر از مـاه باشد‪ ،‬ناحیه ای کـه در آن خورشید گرفتگی بـه‬
‫صـورت کلـی قابـل دیدن است ‪ ،....................‬و ناحیـه ای کـه خـورشید گرفتگی بـه صورت جـزیـی دیده می‬
‫شود‪ .....................‬می یابد‪.‬‬
‫پاسخ‬
‫در هنگام خورشید گرفتگی هر چقدر زمین دور تر از ماه باشد‪ ،‬ناحیه‬
‫ای که در آن خورشید گرفتگی به صورت کلی قابل دیدن است کاهش‪،‬‬
‫و ناحیه ای که خورشید گرفتگی به صورت جزیی دیده می شود افزایش‬
‫می یابد‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫در ماهگرفتگی یا ُخسوف زمین در حرکت مداری خود به دور خورشید سایهاش را‪ ،‬که در فضا در سمتی‬
‫مخالف خورشید ممتد است‪ ،‬به دنبال میکشد‪ .‬سایه زمین به شکل یک مخروط است که قاعده آن مقطع زمین‬
‫و طول متوسط آن ‪ ۱،۳۸،000‬کیلومتر است‪ .‬طول این سایه‪ ،‬بر اثر تغییر فاصله زمین از خورشید تا حدود‬
‫‪ ۴۰۰۰۰‬کیلومتر نسبت به مقدا متوسط تغییر میکند‪ .‬خسوف زمانی اتفاق میافتد که ماه وارد مخروط سایه‬
‫زمین شود‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مدت دوام ماهگرفتگی نسبتا زیاد است‪ ،‬زیرا قطر مخروط سایه زمین در نقطهای که ماه از آن میگذرد‪،‬‬
‫در حدود ‪ ۹،۲۰۰‬کیلومتر است‪ .‬اگر ماه مخروط را بطور مرکزی قطع کند‪ ،‬نزدیک به دو ساعت در‬
‫ماهگرفتگی کامل خواهد بود‪ ،‬زیرا قطر ماه در حدود ‪ ۳،۵۰۰‬کیلومتر و سرعت متوسط آن ‪۳،۲۰۰‬‬
‫کیلومتر در ساعت است‪ .‬سایه زمین ماه را کامال تاریک نمیکند‪ .‬حتی وقتی که ماهگرفتگی کامل باشد ماه‬
‫کامال مرئی است‪ ،‬ولی رنگ سرخ بی فروغی جای درخشش عادی آنرا میگیرد‪ .‬این فروغ مختصر‬
‫معمول نور آفتابی است که از جو زمین به داخل مخروط سایه شکسته شدهاست‪ .‬اجزای آبی و بنفش نور‬
‫آفتاب بر اثر پراکندن در جو زمین‪ ،‬حذف میشوند و مؤلفههای سرخ نورند که قرص ماه را اندکی روشن‬
‫میکنند‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫به برگشت نور از سطح اشیا بازتاب نور می گویند‪.‬‬
‫پاسخ‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫خط عمودبرسطح‬
‫پرتوبازتاب‬
‫‪α+i=90‬‬
‫زاویه بازتاب‬
‫‪r‬‬
‫زاویه تابش‬
‫‪i‬‬
‫‪β+r=90‬‬
‫نقطه تابش‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پرتوتابش‬
‫آزمایش ی راطراحی کنیدکه نشان دهد زاویه تابش وبازتاب چه رابطه ای باهم دارند‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫قوانین بازتابش نور‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مثال‬
‫پرتو نوری به یک آینه ی تخت تابیده است‪ .‬اگر زاویه ی بين پرتوهای تابش و بازتابش‬
‫‪ 4‬برابر زاویه ای باشد که زاویه ی تابش با سطح آینه ی ساخته است‪ ،‬زاویه ی‬
‫تابش چند درجه است؟‬
‫پاسخ‬
‫‪∝ +4 ∝+∝= 180‬‬
‫∝‪6 ∝= 180 ⇒∝= 30𝑜 ⇒ i = 90 −‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مثال‬
‫پرتو ‪I‬مطابق شکل به سطح آینه (‪ )1‬تابیده است و در ادامـه ی مسير به آینه (‪)2‬‬
‫برخورد کرده است‪ .‬زاویه ی بازتابش نور از سطح آینه (‪ )2‬چند درجه است؟‬
‫پاسخ‬
‫اوال زاویه‬
‫پس زاویه ی‬
‫‪A1 + C1 + 115 = 180‬‬
‫‪𝐴1‬‬
‫نیز ‪ 25‬درجه است و از طرفی‬
‫‪𝐶2‬یعنی زاویه تابش به آینه (‪)2‬‬
‫‪25 + 𝐶1 + 115 = 180 → C1 = 40o‬‬
‫خواهد شد و به این ترتیب زاویه ی ‪ 𝐶3‬بازتابش از سطح آینه (‪)2‬‬
‫خواهد شد‪:‬‬
‫𝑜‪𝐶2 = 90 − 𝐶1 = 90 − 40 = 50‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪𝐶3 = C2 = 50o‬‬
‫مثال‬
‫در شکل زیر پرتو ‪I‬آینه (‪ )1‬تابیده است‪ .‬زاویه بين دو آینه چند درجه باشد تا پرتو بازتابیده از سطح آینه (‪ )2‬موازی‬
‫سطح آینه (‪ )1‬باشد؟‬
‫پاسخ‬
‫بنا به حالت خطوط موازی و مورب‬
‫‪𝐵2 = 𝐵1 = O‬‬
‫پس‪:‬‬
‫‪2𝑂 + 35 = 180‬‬
‫لذا‬
‫𝑜‪2𝑂 = 145 → 𝑂 = 72.5‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مثال‬
‫در شکل زیر پرتو ‪I‬به آینه (‪ )1‬تابیده و در ادامه ی مسير از آینه (‪ )2‬بازتاب شده است‪ .‬زاویه ی بين‬
‫پرتو بازتاب از آینه (‪ )2‬و پرتوی که به آینه ی (‪ )1‬تابیده است‪ ،‬چند درجه می باشد؟‬
‫پاسخ‬
‫از آنجا که اندازه ی زاویه ی خارجی برابر‬
‫مجموع دو زاویه ی داخلی غیر هم جواز‬
‫است‪ ،‬لذا‬
‫اندازه زاویه ی خواسته شده ‪ 140‬درجه‬
‫است‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع تهیه‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪60‬‬
‫‪45‬‬
‫‪35‬‬
‫‪60‬‬
‫‪45‬‬
‫‪35‬‬
‫‪60‬‬
‫‪60‬‬
‫‪60‬‬
‫‪45 110‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪45‬‬
‫‪90‬‬
‫‪45‬‬
‫‪ 2i  36 ‬‬
‫‪6i    180‬‬
‫‪i    90‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫آینه ی تخت‬
‫آینه های معمولی راکه سطح آن هامسطح است آینه ی تخت می‬
‫نامند‪.‬‬
‫دیده شدن اشیاء مقابل آینه درآن به سبب بازتاب نورازسطح‬
‫آینه ورسیدن پرتوهای بازتاب به چشم است‪.‬‬
‫آنچه درآینه دیده می شودتصویرجسم مقابل آینه است‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫هنگامی که یک جسم مقابل آینه ی تخت قرارمی گيردازهرنقطه ی جسم پرتوهای نوربه آینه می تابد‪ .‬این پرتوهاپس‬
‫ازبازتاب ازآینه به چشم مامی رسند‪ .‬مثل این است که این پرتوهای بازتاب ازجسمی که درپشت آینه است به چشم مامی‬
‫رسند(مطابق شکل)‪.‬‬
‫آینه ی تخت‬
‫‪A‬‬
‫‪A/‬‬
‫تصویرمجازی‬
‫جسم‬
‫‪B‬‬
‫‪B/‬‬
‫تصویرمجازی‬
‫تصویری که ازبرخوردامتدادپرتوهای بازتاب بوجودمی آید‪.‬‬
‫این تصویرروی پرده تشکیل نمی شود‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫چشم‬
‫پاسخ‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫درآینه ی تخت فاصله ی تصویرتاآینه برابرفاصله ی جسم تاآینه است‪.‬‬
‫وسایل الزم‪ :‬شیشه ‪ ،‬پایه ‪ ،‬دوعددشمع ‪ ،‬خط کش‬
‫مطابق شکل شیشه رابه کمک پایه روی ميزنصب می کنیم ودوشمع رادرطرفين شیشه قرارمی‬
‫دهیم‪.‬ویکی ازشمع هاراروشن کرده تاتصویرشعله ی شمع روی شیشه دیده شود‪.‬دراین حال آن‬
‫راآنقدرجابه جامی کنیم تاتصویرشمع روشن برشمع خاموش منطبق شودیعنی وقتی ازطرف شمع‬
‫روشن به شمع خاموش نگاه کنیم روشن دیده شود‪ .‬فاصله ی شمع روشن وشمع خاموش راازشیشه‬
‫اندازه می گيریم‪ .‬مشاهده می کنیم این دو فاصله باهم برابرهستند‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫اگریک نوشته ی فارس ی راکه ازراست به چپ‬
‫خوانده می شوددرمقابل آینه ی تخت قراردهیم‪،‬‬
‫درتصویرنوشته رابایدازچپ به راست خواند‪ .‬این‬
‫تغیيرسمت راکه به وسیله ی آینه ایجادشده‬
‫است وارونی جانبی گویند‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تصویر مجازی است‪ .‬زیرا توسط پرتوهای مجازی(امتداد پرتوها) درست‬
‫شده است‪ ،‬وجود خارجی ندارد و قابل عکس برداری نیست‪.‬‬
‫ویژگی تصویر در‬
‫آینه تخت‬
‫تصویر مستقیم است ولی وارون جانبی دارد‪ .‬یعنی سمت راست جسم معادل سمت‬
‫چپ تصویر است و برعکس‪.‬‬
‫طول تصویر برابر طول جسم است‪.‬‬
‫تصویر پشت آینه است و فاصله اش تا آینه برابر فاصله ی جسم تا آینه است‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫استفاده از تصوير مستقيم آن در خانه و آرایشگاها‬
‫استفاده از آينه درفروشگاهای بزرگ‬
‫استفاده از آينه ی تخت براي اندازه گيري سرعت نور و وسايل نور بازتابي (تلسكوپ بازتابي)‬
‫استفاده درپریسکوپ‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مطابق شکل دوربين زیردریایی قدیمی ازیک لوله ودوآینه ی تخت موازی تشکیل شده‬
‫است‪.‬بااستفاده ازقانون های بازتاب نورتصویراین شمع رادرآینه ی چشمی رسم کنید‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مثال‬
‫تصویر صفحه ی ساعت دریک آینه تخت ساعت ‪3:10‬را نشان‬
‫مي دهد‪.‬اگر به طور مستقیم به ساعت نگاه کنیم ساعت چه‬
‫عددی رانشان می دهد؟‬
‫آینه ی تخت‬
‫پاسخ‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫میدان دید آینه تخت‬
‫فرض کنید شخصی در نقطه ی ‪ O‬روبروی آینه ی تخت ‪ AB‬ایستاده است‪.‬‬
‫آخرین نقاطی که شخص می تواند ببیند‪ ،‬نقاطی از پرده هستند که پس از‬
‫تابش به لبه ی آینه و بازتابش از آن وارد چشم شخص شوند‪ .‬بنابراین‬
‫شخص می تواند‪ 𝐴′ B ′‬را ببیند‪ .‬هم چنین اگر المپ کوچکی در نقطه ی ‪O‬‬
‫باشد لکه روشنی به قطر ‪ 𝐴′ B ′‬ایجاد می شود‪ .‬با توجه به شکل‪:‬‬
‫‪′ 𝐵′‬‬
‫𝐴‬
‫𝐷 ‪2𝑎 +‬‬
‫⇒ ‪∆O′ 𝐴𝐵~∆𝑂𝐴′ 𝐵′‬‬
‫=‬
‫𝐵𝐴‬
‫𝑎‬
‫هـم چنین مساحتی که روی پرده قـابل دیدن است یا مساحت لکه روشنی که روی پرده ایجاد می شود از رابطه ی‬
‫زیر به دست می آید‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪𝑆′‬‬
‫𝐷 ‪2𝑎 +‬‬
‫=‬
‫‪S‬‬
‫𝑎‬
‫که ‪ 𝑆 ′‬مساحت قابل رؤیت یا مساحت لکه روشن است و ‪ S‬مساحت آینه می باشد‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مثال‬
‫خشیص در فاصهل ی ‪ 20‬سانیت مرتی یک آینه ی ختت دایره ای شلک به قطر ‪ 10‬سانیت مرت ایس تاده‬
‫است‪ .‬و دیواری در فاصهل ی یک مرتی آینه پشت رس اوست‪ .‬قطر انحیه ای از دیوار که خشص م‬
‫تواند ببیند چند سانیت مرت است؟‬
‫پاسخ‬
‫𝐷 ‪𝐴′ 𝐵′ 2𝑎 +‬‬
‫=‬
‫𝐵𝐴‬
‫𝑎‬
‫‪𝐴′ 𝐵′ 2 × 20 + 80‬‬
‫=‬
‫‪=6‬‬
‫‪10‬‬
‫‪20‬‬
‫𝑚𝐶‪𝐴′ 𝐵′ = 60‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مثال‬
‫یک نقطه ی نواراین در فاصهل ی ‪ 10‬سانیت مرتی از یک آینه ختت دایره ای شلک به مساحت ‪ 16‬سانیت مرت‬
‫مربع قرار دارد‪ .‬اگر مساحت لکـه روشن اجیاد شده روی دیواری در مقابل آینه ‪ 4900‬سانیت مرت مربع ابشد‪،‬‬
‫فاصهل ی آینه از دیوار چند سانیت مرت است؟‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪𝑆′‬‬
‫𝐷 ‪2𝑎 +‬‬
‫=‬
‫‪S‬‬
‫𝑎‬
‫‪4900‬‬
‫𝐷 ‪2 × 10 +‬‬
‫=‬
‫‪16‬‬
‫‪10‬‬
‫از طرفین جذر می گیریم‪:‬‬
‫𝐷 ‪70 20 +‬‬
‫=‬
‫‪4‬‬
‫‪10‬‬
‫𝑚𝐶‪700 = 80 + 4𝐷 ⇒ 620 = 4𝐷 ⟹ 𝐷 = 155𝐶𝑚 ⟹ 𝑎 + 𝐷 = 10 + 155 = 165‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مثال‬
‫پاسخ‬
‫برای آنکه خشیص بتواند متام قد خود را در آینه ببیند طول آینه ابید چه کرسی از قد‬
‫خشص ابشد؟‬
‫برای آنکه شخص بتواند تمام قد خود را در آینه ببیند‪ ،‬باید‬
‫پرتوی که از پای او به لبه ی پایين آینه می تابد پس از بازتابش‬
‫وارد چشم او شود‪.‬‬
‫‪𝐴′ 𝐵′ 𝑂𝐴′‬‬
‫⇒‬
‫=‬
‫𝐵𝐴‬
‫𝐴𝑂‬
‫‪∆𝑂𝐴𝐵~∆𝑂𝐴′ 𝐵′‬‬
‫پس از آنجا که‪:‬‬
‫‪𝐴′ 𝐵′‬‬
‫‪𝑂𝐴′‬‬
‫‪1‬‬
‫‪′ ′‬‬
‫⇒ 𝐴𝑂‪𝑂𝐴 = 𝐴𝐴 ⇒ 𝑂𝐴 = 2‬‬
‫=‬
‫⇒‬
‫𝐴‬
‫𝐵‬
‫=‬
‫𝐵𝐴‬
‫𝐵𝐴‬
‫‪2𝑂𝐴′‬‬
‫‪2‬‬
‫‪′‬‬
‫‪′‬‬
‫‪′‬‬
‫برای آنکه شخصی بتواند تمام طول قد خود را در آینه ببیند‪ ،‬طول آینه حداقل‬
‫باید نصف طول قد شخص باشد‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫نتیجه‪:‬اگرجسم ساکن باشدوآینه تخت باندازه ی‪ d‬جابه جاشودتصویرجسم باندازه ی‪2d‬‬
‫جابه جاخواهدشد‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مثال‬
‫شخص ی درفاصله ی‪ 150‬سانتیمتری آینه ی تخت قائمی قرار‬
‫دارد‪.‬اگر آینه ‪ 20‬سانتی متر به شخص نزدیک شود‪،‬جابه جایی‬
‫تصویرش چند سانتیمترخواهدبود؟‬
‫پاسخ‬
‫‪2d  2  20  40cm‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مثال‬
‫شخصی مقابل یک آینه ی تخت ایستاده است‪ .‬اگر این شخص ‪ 6‬متر از آینه دور شود برای آنکه محل‬
‫‪..........................‬‬
‫تصویر شخص تغییر نکند‪ ،‬آینه باید‬
‫‪3‬‬
‫نزدیک ‪.‬شود‬
‫‪ ...............‬متر به شخص‬
‫پاسخ‬
‫وقتی شخص ‪ 6‬متر از آینه دور می شود تصویرش نیز ‪ 6‬متر از آینه دور می شود‪ .‬از‬
‫طرفی چون وقتی آینه به اندازه ی ‪x‬جابه جا می شود تصویر به اندازه ی ‪2x‬جابه جا می‬
‫شود‪ ،‬پس برای آنکه تصویر به محل اولیه برگردد باید آینه ‪ 3‬متر به شخص نزدیک شود‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪A‬‬
‫‪A/‬‬
‫تصویر‬
‫‪α=60‬‬
‫جسم‬
‫‪α=60‬‬
‫‪B‬‬
‫‪B/‬‬
‫◦‪=2α=120‬زاویه بين جسم وتصویردرآینه ی تخت‬
‫زاویه بين جسم وتصویرش درآینه ی تخت دوبرابرزاویه بين جسم باآینه ی تخت است‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مثال‬
‫مطابق شکل جسمی مقابل آینه ی تختی قرار دارد‪ .‬زاویه ی بین راستای جسم‬
‫و تصویر چند درجه است؟‬
‫پاسخ‬
‫باید جسم و تصویر را امتداد دهیم تا یکدیگر را قطع کنند‪ .‬تا‬
‫توجه به اینکه مجموع زوایای داخلی مثلث ‪180‬درجه‬
‫است‪ ،‬زاویه ی بین راستای جسم و تصویر به دست می آید‪.‬‬
‫دو برابر این زاویه زا ویه ی بین راستای جسم و تصویر‬
‫می باشد‪.‬‬
‫با توجه به شکل مقابل زاویه ی بین جسم و تصویر ‪ 100‬درجه خواهد‬
‫شد‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مثال‬
‫در شکل مقابل جسمی مقابل آینه ی تختی قرار دارد‪ .‬زاویه ی بین راستای‬
‫جسم و تصویر چند درجه است؟‬
‫پاسخ‬
‫با توجه به توضیحات ارائه شده در پاسخ‬
‫مثال ‪ 16‬و با عنایت به شکل روبه رو زاویه‬
‫ی بین راستای جسم و تصویر‪ 190‬درجه‬
‫می باشد‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫سطح این آینه هابخش ی ازسطح یک کره است‪.‬‬
‫یعنی تمام نقاط آن ازیک نقطه به نام مرکز آینه‬
‫به یک فاصله اند‪ .‬وبردونوع می باشند‪:‬‬
‫الف) آینه ی مقعریاکاو‬
‫اگرسطح درونی ( فرورفته) کره صیقلی وآینه‬
‫باشدآنراآینه مقعرگویند‪.‬‬
‫ب) آینه ی محدب یاکوژ‬
‫اگرسطح برآمده ی کره صیقلی وآینه‬
‫باشدآنراآینه محدب گویند‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫طرز تشخیص آینه ی کوژ وکاو‬
‫اگرتصویرهمواره کوچکترومستقیم است آینه ای که دردست دارید کوژاست‪.‬‬
‫اگروقتی که آینه درنزدیکی صورت شماست تصویرصورت خودرابزرگترومستقیم می بینید‬
‫آینه ای که دردست دارید کاواست‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مرکزآینه ‪ :‬مرکزکره ای است که آینه قسمتی ازآن است‪.‬درشکل این مرکزبانقطه ی ‪ C‬نمایش‬
‫داده شده است‪.‬‬
‫مرکزدرآینه ی مقعرجلو آینه ودرآینه ی محدب پشت آینه است‬
‫رأس آینه ‪ :‬وسط یامیان آینه رارأس آینه گویند‪(.‬نقطه ی ‪) S‬‬
‫محوراصلی آینه‪:‬‬
‫شعاع آینه ‪:‬‬
‫خطی که ازمرکزورأس آینه می گذرد‪.‬‬
‫شعاع کره ای است که آینه ازآن تشکیل شده است‪)cs = r(.‬‬
‫‪r‬‬
‫‪r‬‬
‫‪S‬‬
‫‪S‬‬
‫‪C‬‬
‫‪C‬‬
‫مقعر‬
‫محدب‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫توجه‬
‫پرتوهایی که ازخورشیدمی آیندواگراهستند یا موازی؟‬
‫همان طور که درشکل دیده می شودپرتوهای خورشیدواگراهستندامادرفاصله های‬
‫دوراین پرتوهاتقریباموازی به حساب می آیند‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫دسته پرتوهای موازی پس از بازتابش از‬
‫سطح آینه ی مقعر یکدیگر را در نقطه ای به‬
‫نام کانون قطع می کنند‪.‬‬
‫آینه ی مقعر بی نهایت کانون حقیقی دارد‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫وسایل الزم‪ :‬آینه ی مقعر‪ ،‬برگ کاغذ‬
‫روش اول‬
‫آینه ی مقعررامقابل خورشید می گيریم وورقه ی کاغذرادرجلوی آینه طوری می گيریم‬
‫که مانع رسیدن نوربه آن نشود ‪،‬سپس به آرامی ورقه را آن قدرجابه جامی کنیم تایک‬
‫لکه ی نورانی بابیشترین درخشندگی وکوچک ترین اندازه روی کاغذتشکیل شود‪ .‬این‬
‫نقطه ی درخشان راکانون آینه ی مقعر گویند‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫روش دوم‬
‫آینه ی مقعررامقابل جسم دوری مانندساختمان یادرخت می گيریم وورقه ی‬
‫کاغذرادرجلوی آینه آن قدرجابه جامی کنیم تاتصویرواضحی ازجسم برروی آن تشکیل‬
‫شود‪.‬دراین حالت تصویرجسم روی کانون آینه ی مقعرتشکیل شده است‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫کانون اصلی آینه ی مقعر‪:‬‬
‫هرگاه دسته پرتوهایی موازی بامحوراصلی به آینه ی مقعربتابند‪ ،‬پرتوهای بازتاب آن‬
‫هاازنقطه ای روی محوراصلی به نام کانون اصلی آینه خواهندگذشت‪.‬‬
‫کانون آینه ی مقعرحقیقی است‪.‬‬
‫فاصله ی کانونی آینه ‪:‬‬
‫فاصله ی کانون تاآینه رافاصله ی کانونی گویند‪.‬‬
‫فاصله ی کانونی نصف شعاع آینه است‪r .‬‬
‫—=‪f‬‬
‫‪2‬‬
‫‪F‬‬
‫‪C‬‬
‫‪r‬‬
‫‪f‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫هرگاه پرتونوردرامتدادامحوراصلی به آینه ی مقعربتابند‪ ،‬پرتو بازتاب آن چگونه‬
‫خواهدبود؟‬
‫‪F‬‬
‫‪C‬‬
‫چون این پرتوازمرکزآینه گذشته لذادرراستای شعاع آینه بوده وبرآینه عموداست‪.‬‬
‫لذاروی خودش بازمی تابد‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫وسایل الزم‪ :‬آینه ی کوژ‪ ،‬برگ کاغذ‪،‬‬
‫دوليزرمدادی ‪ ،‬دوجلدکتاب‬
‫یک آینه ی کوژ رامیان دوکتاب عمودبرسطح‬
‫ميزقرارداده وروی کتاب یک ورقه ی کاغذسفید‬
‫قرارمی دهیم‪ .‬به کمک دوعددليزرمدادی دوپرتو‬
‫موازی راچنان به آینه می تابانیم که مسيرپرتوهای‬
‫تابش وبازتاب روی کاغذمشخص باشد‪.‬آینه‬
‫وليزرهارابرداشته وکاغذدیگری رادرامتدادکاغذاول‬
‫به آن می چسبانیم‪ .‬امتدادپرتوهای بازتاب رارسم‬
‫می کنیم‪ .‬محل برخورداین پرتوهاکانون آینه ی‬
‫محدب است‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫کانون اصلی آینه ی محدب‪:‬‬
‫هرگاه دسته پرتوهایی موازی بامحوراصلی به آینه ی محدب بتابند‪ ،‬طوری بازمی تابندکه‬
‫امتدادپرتوهای بازتاب آن هاازنقطه ای روی محوراصلی به نام کانون اصلی آینه خواهندگذشت‪.‬‬
‫کانون آینه ی محدب مجازی است‪.‬‬
‫‪C‬‬
‫‪F‬‬
‫‪f‬‬
‫رضازارع خسرقی‬
‫وتنظیم ‪:‬‬
‫تهیه تهیه‬
‫خسرقی‬
‫رضا زارع‬
‫وتنظیم ‪:‬‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪ -1‬پرتوی که ازمرکزآینه ی مقعرگذشته وبه آینه بتابدروی خودش بازمی تابد‪.‬‬
‫‪F‬‬
‫‪C‬‬
‫‪ -2‬پرتوی که موازی محوراصلی به آینه ی مقعربتابدپرتوبازتاب آن ازکانون اصلی آینه می گذرد‪.‬‬
‫‪F‬‬
‫‪C‬‬
‫‪ -3‬پرتوی که ازکانون اصلی آینه مقعرگذشته وبه آینه بتابد‪ ،‬پرتوبازتاب آن موازی محور اصلی‬
‫خواهدبود‪.‬‬
‫‪F‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪C‬‬
‫درشکل های زیرکدام پرتوبازتاب درست رسم شده است؟‬
‫‪F‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪F‬‬
‫‪C‬‬
‫‪F‬‬
‫‪C‬‬
‫‪C‬‬
‫برای ترسیم تصویرجسمی که عمودبرمحوراصلی آینه ی کروی قراردارد‪ ،‬باالترین نقطه ی جسم‬
‫رادرنظرگرفته وازمیان پرتوهایی که ازاین نقطه به آینه برخوردمی کننددوپرتو باویژگی هایی که‬
‫درباالگفتیم ‪ ،‬انتخاب می کنیم‪ .‬دراین حالت تصویراین جسم نيزبرمحوراصلی عمودخواهدبود‪.‬‬
‫اگرپرتوهای بازتاب خودشان راقطع کنند‪ ،‬دراین حالت تصویرحقیقی خواهدبودبه‬
‫طوری که اگردرمحل تصویرپرده ای قراربدهیم تصویرجسم روی آن تشکیل‬
‫خواهدشد‪.‬‬
‫اگرپرتوهای بازتاب ازهم دورشوند‪ ،‬امتداداین پرتوهایکدیگرراقطع خواهندکردکه دراین‬
‫صورت تصویرمجازی خواهدبود‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪90‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫گروه فيزیک منطقه عجب شير – حسن اتحاد مهرآباد‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪A/‬‬
‫‪A‬‬
‫تصویرمجازی‬
‫‪B‬‬
‫‪B/‬‬
‫‪F‬‬
‫جسم‬
‫ویژگی های تصویر‪:‬‬
‫مجازی ‪ -‬بزرگترازجسم ‪ -‬مستقیم ‪ -‬پشت آینه‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪C‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫شخص در فاصله کانونی‬
‫کاربرد‪ :‬دردندان پزشکی‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫در شکل مقابل جسم مستطیل شکل ‪MNPQ‬مقابل یک آینه مقعر است‪ .‬تصویر‬
‫این جسم چگونه تشکیل خواهد شد؟‬
‫پاسخ‬
‫تصویر ‪QN‬که به ‪ F‬نزدیک تر است دورتر‬
‫و بزرگتر می باشد‪ .‬لذا تصویر آن به‬
‫صورت شکل روبه رو خواهد شد‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪A‬‬
‫‪B‬‬
‫‪F‬‬
‫ویژگی تصویر‪:‬‬
‫دربی نهایت‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪C‬‬
‫کاربرد‪ :‬تولیددسته پرتوموازی درنورافکن‬
‫کانون‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪A‬‬
‫‪B/‬‬
‫‪F‬‬
‫‪B‬‬
‫‪C‬‬
‫‪A/‬‬
‫ویژگی های تصویر‪:‬‬
‫حقیقی ‪ -‬بزرگترازجسم ‪ -‬وارونه ‪ -‬خارج ازمرکز‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫در شکل مقابل جسم مستطیل شکل ‪MNPQ‬مقابل یک آینه مقعر است‪ .‬تصویر‬
‫این جسم چگونه تشکیل خواهد شد؟‬
‫پاسخ‬
‫اوال تصویر جسم حقیقی است و خارج از مرکز‬
‫تشکیل می شود‪ .‬در ضمن ‪ PN‬که به ‪ F‬نزدیک‬
‫تر است‪ ،‬تصویرش دورتر و بزرگتر می باشد‪.‬‬
‫لذا تصویرش مطابق شکل مقابل خواهد شد‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪A‬‬
‫‪F‬‬
‫‪C‬‬
‫‪A/‬‬
‫ویژگی های تصویر‪:‬‬
‫حقیقی ‪ -‬هم اندازه باجسم ‪ -‬وارونه ‪ -‬روی مرکز‬
‫کاربرد‪ :‬در پرژوکتور‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪A‬‬
‫‪B/‬‬
‫‪C‬‬
‫‪F‬‬
‫‪A/‬‬
‫ویژگی های تصویر‪:‬‬
‫حقیقی ‪ -‬کوچکترازجسم ‪ -‬وارونه ‪ -‬بين کانون و مرکز‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪B‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪103‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫در شکل مقابل جسم مستطیل شکل ‪MNPQ‬مقابل یک آینه مقعر است‪ .‬تصویر‬
‫این جسم چگونه تشکیل خواهد شد؟‬
‫پاسخ‬
‫اوال تصویر این جسم حقیقی است و بین کانون اصلی‬
‫و مرکز تشکیل می شود‪ ،‬در ضمن تصویر ‪ PQ‬که‬
‫دورتر است کوچکتر است و به کانون اصلی نزدیک‬
‫تر می باشد‪ .‬لذا تصویر مطابق شکل روبرو خواهد‬
‫شد‪.‬‬
‫زارعخسرقی‬
‫رضازارع‬
‫خسرقی‬
‫وتنظیم‪ ::‬رضا‬
‫تهیهتهیهوتنظیم‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪F‬‬
‫‪B/‬‬
‫‪C‬‬
‫‪A/‬‬
‫ویژگی های تصویر‪:‬‬
‫حقیقی ‪ -‬کوچکترازجسم ‪ -‬وارونه ‪ -‬روی کانون‬
‫کاربرد‪ :‬در کوره ی آفتابی‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪106‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫برای نقاط وفاصله های مختلف درآینه ی مقعرشماره های زیررادرنظربگيرید‬
‫)‪ (1‬فاصله ی کانونی‬
‫(‪ )5‬خارج ازمرکز‬
‫‬‫‪-‬‬
‫(‪ )2‬کانون اصلی‬
‫(‪ )6‬بی نهایت‬
‫ (‪ )3‬بین کانون ومرکز ‪ )4( -‬روی مرکز‬‫‪ )7( -‬پشت آینه )‪(5‬‬
‫محل تصویر‪+‬محل جسم = ‪۸‬‬
‫مثال‪ :‬اگرجسم بین کانون ومرکز(شماره‪)۳‬باشد‬
‫‪=۸‬محل تصویر‪ ۳+‬تصویرخارج ازمرکز)‪ = ۳-۸=۵‬محل تصویر(‬
‫‪107‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫کوره آفتابی وسیلهای است برای تولید گرما بوسیله تجمع و تمرکز نور‬
‫خورشید در یک نقطه خاص و استفاده از حرارت آن نقطه برای تولید آب‬
‫گرم و بخار آب گرم‪ .‬کوره آفتابی به شکل بشقاب کاو (مقعر) و آینهای و‬
‫صیقلی (که نورهای تابیده شده به طرف خود را بازتاب میکند) است‪ .‬نورهای‬
‫تابیده شده از بی نهایت دور موازی هستند‪ ،‬بنابراین همه آنها بعد از بازتابش‬
‫نقطه خاص ی به نام کانون میگذرند‪.‬‬
‫‪108‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مثال‬
‫تصویرجسم مقابل آینه ی مقعررارسم کنید‪.‬‬
‫‪F‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪C‬‬
‫هرگاه جسم از فاصله بینهایت دور تا مرکز آینه کاو جابجا شود‬
‫تصویر آن از از کانون تا مرکز جابجا می شود‬
‫سرعت تصویر کمتر از سرعت جسم است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫با نزدیک شدن به مرکز آینه تصویر بزرگتر می شود بنابراین سرعت تصویر در حين حرکت در حال افزایش است‪.‬‬
‫هرگاه جسم از مرکزتا کانون آینه کاو جابجا شود‬
‫تصویر آن از مرکز تا بینهایت دور جابجا می شود‬
‫سرعت تصویر بیشتر از سرعت جسم است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫با نزدیک شدن به کانون تصویر کوچکتر می شود بنابراین سرعت تصویر در حين حرکت در حال کاهش‬
‫است‪.‬‬
‫‪112‬‬
‫‪‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪‬‬
‫هرگاه جسم از کانون تا راس آینه کاو جابجا شود‬
‫تصویر آن در پشت آینه جابجا می شود‬
‫سرعت تصویر بیشتر از سرعت جسم است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫با نزدیک شدن به راس تصویر کوچکتر می شود بنابراین سرعت تصویر در حين حرکت در حال کاهش است‪.‬‬
‫‪113‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪ -1‬پرتوی که امتدادآن ازمرکزآینه ی محدب گذشته وبه آینه بتابدروی خودش بازمی‬
‫تابد‪.‬‬
‫‪C‬‬
‫‪F‬‬
‫‪ -2‬پرتوی که موازی محوراصلی به آینه ی محدب بتابدامتداد پرتوبازتاب آن ازکانون اصلی آینه‬
‫می گذرد‪.‬‬
‫‪C‬‬
‫‪F‬‬
‫‪ -3‬پرتوی که امتدادآن ازکانون اصلی آینه محدب گذشته وبه آینه بتابد‪ ،‬پرتوبازتاب آن موازی‬
‫محور اصلی خواهدبود‪.‬‬
‫‪C‬‬
‫‪F‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪A‬‬
‫‪A/‬‬
‫‪C‬‬
‫‪F‬‬
‫‪B‬‬
‫‪B/‬‬
‫ویژگی های تصویر‪:‬‬
‫مجازی ‪ -‬کوچکترازجسم ‪ -‬مستقیم ‪ -‬درفاصله ی کانونی‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫جسم در هر موقعیتی که باشد و به هر طرف که برود تصویر آن بين کانون و راس آینه جابجا می شود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫با توجه به اینکه در هر صورت تصویر کوچکتر از جسم است بنابراین سرعت حرکت تصویر کمتر از جسم‬
‫‪‬‬
‫خواهد بود‪.‬‬
‫با نزدیک شدن جسم به راس آینه تصویر بزرگتر می شود بنابراین با جابجایی جسم به طرف آینه‬
‫سرعت حرکت تصویر افزایش می یابد‪.‬‬
‫هرگاه در آینه کوژ جسم از فاصله دور تا فاصله ای به اندازه فاصله کانونی آینه به‬
‫‪‬‬
‫آن نزدیک شود تصویر آن در پشت از کانون تا نصف فاصله کانونی آینه جابجا می شود‪.‬‬
‫‪119‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫کاربردآینه ی محدب‬
‫آینه بغل ماشینها‬
‫در سقف فروشگاه ها جهت‬
‫کنترل ها امنیتی‬
‫در پیچ جاده ها برای مشاهده آن طرف پیچ‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مقایسه ی میدان دیددردوآینه ی محدب وتخت هم اندازه‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫آينه محدب چون تصویر را كوچكتر نشان مي دهند به نظر مي رسد ش ئ در فاصله دور تري‬
‫است‬
‫‪122‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫فاصله جسم تا راس‬
‫فاصله كانوني آينه‬
‫آينه‬
‫فاصله تصوير تا راس‬
‫آينه‬
‫تذکر‬
‫فاصله ی کانونی نصف شعاع آینه است‪.‬‬
‫‪125‬‬
‫‪r‬‬
‫—=‪f‬‬
‫‪2‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪ -1‬تمام فاصله ها را از راس آینه می سنجیم‪.‬‬
‫‪ -2‬اگرتصویر حقیقی باشد عالمت ‪ q‬مثبت واگرمجازی باشد‬
‫عالمت آن منفی خواهدبود‪.‬‬
‫‪ -3‬اگرآینه مقعر( کاو ) باشد عالمت ‪ f‬مثبت واگر محدب( کوژ )‬
‫باشد منفی است‪.‬‬
‫‪126‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫‪127‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫‪128‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫‪129‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪130‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪131‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫‪132‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪133‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪134‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تمرین‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫‪136‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫‪137‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫‪138‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫‪139‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫پاسخ‬
‫‪140‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫مثال ‪10‬‬
‫پاسخ‬
‫چون تصویرمستقیم است پس مجازی است وباتوجه به این که‬
‫درتصویرمجازی بزرگنمایی کوچکتراز یک باشد نوع آینه محدب خواهد‬
‫بود‪.‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪141‬‬
‫پاسخ‬
‫‪142‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫‪143‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬
‫تهیه وتنظیم ‪ :‬رضا زارع خسرقی‬
‫تهیه وتنظیم ‪:‬رضازارع خسرقی‬
‫‪www.zarekhasragi.760.ir‬‬