Transcript مطالعه سوره
مدرسه عمومی و تخصصی تدبر نمای کلی مقدمات تدبر در قرآن مقدمه و فاتحه ویژگی ها ،روشها و مفهوم تدبر در قرآن دروس جزوه مقدمات تدبر در سور مبارکه ملحقات (آداب قرائت قرآن) دانستن ویژگیهاي قرآن برخی از روشهاي مطالعه و فهم قرآن بررسی مفهوم تدبر در قرآن و معرفی روشهاي آن با هدف تقویت: فلق ایمان به غیب ناس ایمان به غیب نصر ایمان به غیب ماعون توجه روزافزون به خدا همزه درک نیازهاي مردم زالزال توجه به آخرت ضحی ایمان به وحی انشراح ایمان به وحی عبس ایمان به وحی مدرسه عمومی و تخصصی تدبر توجه به قيامت با محوريت عمل خير مدرسه عمومی و تخصصی تدبر نگاهی اجمالی به فرآيند درس مرحله اول: تفکر درباره موضوعات سوره مرحله دوم: گزاره نویسی مطالعه سوره مبارکه زلزال مرحله سوم: تدبر در سوره با نزدیک شدن به غرض سوره مرحله چهارم: طهارت براي تدبر مطالعه سوره مبارکه زلزال: بِسمِ اهلل الرَّحمنِ الرَّحیمِ مطالعه سوره .1تفکر درباره موضوعات .2گزاره نویسی .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست به نام خداوند هستى بخش مهربان إِذا زُلزِلَتِ األَرضُ زِلزالَها ()1 آن هنگام که زمين به زلزلهاش بلرزد، وَ أَخرَجَتِ األَرضُ أَثقالَها ()2 و زمين ثقلهايش را خارج کند، وَ قالَ اإلِنسانُ ما لَها ()3 و انسان بگويد که چه شده است؟ یَومَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخبارَها ()4 در آن روز زمين اخبارش را بازگو ميکند. بِأَنَّ رَبَّکَ أَوحى لَها ()5 به آن دليل که خداوند برايش وحي کرده است. در آن روز مردم خارج ميشوند به صورت پراکنده ،تا اعمالشان را یَومَئِذٍ یَصدُرُ النَّاسُ أَشتاتاً لِیُرَوا أَعمالَهُم ()6 ببينند. فَمَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ خَیراً یَرَهُ ()7 پس هر کس به اندازه ذرهاي خير انجام دهد ،آن را ميبيند وَ مَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ ()8 و هر کس به اندازه ذرهاي شر انجام دهد ،آن را ميبيند. مرحله اول :تفکر درباره موضوعات سوره مطالعه سوره الف .بررسی مفهوم کلمات .1تفکر درباره موضوعات .2گزاره نويسي .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست ب. تصویرسازی کلمات تفکر درباره موضوعات سوره ج .ارتباط بین کلمات سوره الف :بررسی مفاهيم کلمات زلزل هو تزلّق لطيف في رأى أو منطق أو في عمل أو رجل .أمّا الزلزلة :فالتضعيف فيها يدلّ على تکرار و شدّة کمّا و کيفا. يعني لغزش لطيفي است در انديشه يا منطق يا عمل يا پا .و امازلزله: تکرارحروف در آن ،بر تکرار و شدت کمّي و کيفي داللت مي کند ارض ما سفل و ما يقابل السماء. آنچه پايين است و در مقابل آسمان است و هو خالف الخفّة .و هذا المعنى مفهوم کلّي شامل لما يثقل من جهة الوزن الظاهريّ ،أو من جهة المعنى ،و لما يثقل في نفسه عرفا ،أو بالنسبة الى شخص. اين مفهوم به معناي سنگيني و در برابر سبکي است که اين معنا مفهومي کلي است که هر چيزي را که از جهت وزن ظاهر يا در معنا يا در عرف يا نسبت به کسي سنگين باشد ،شامل ميشود مطالعه سوره .1تفکر درباره موضوعات .2گزاره نويسي .3غرض سوره ثقل .4طهارت براي تدبر فهرست الف :بررسی مفاهيم کلمات مطالعه سوره هو إبراز ما في القلب و إنشاؤه بأىّ وسيلة کان به معناي ابراز کردن آنچه انسان در درون خود دارد به هر وسيله ممکن. اين ابراز کردن ميتواند با زبان ،اشاره و يا هر نوع ديگري باشد انس هو القرب مع الظهور بعنوان االستيناس ،في مقابل النفور و الوحشة و البعد. نزديکي و آشکاري به قصد همدمي ،در مقابل نفور و تنهايي و دوري است و به آدميان به لحاظ انس و در آميختنشان انس و انسان گفته مي شود و و از آنجايي که إنس مفهوم ظهور را در خود دارد ،در مقابل جن به کارمي رود. حدث هو تکوّن شيء في زمان متأخّر. به معناي به وجود آمدن چيز جديد است قول .1تفکر درباره موضوعات .2گزاره نويسي .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست الف :بررسی مفاهيم کلمات مطالعه سوره .1تفکر درباره موضوعات خبر ربب (ربّ) .2گزاره نويسي .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست وحی هو االطّالع النافذ و العلم بالتحقيق و االحاطة و الدقّة. سوق شيء الى جهة الکمال و رفع النقائص بالتخلية و التحلية . هو إلقاء أمر في باطن غيره ،سواء کان اإللقاء بالتکوين أو بإيراد في القلب ،و سواء کان األمر علما أو إيمانا أو نورا أو وسوسة أو غيرها ،و سواء کان إنسانا أو ملکا أو غيرهما ،و سواء کان بواسطة أو بغير واسطة ،و يفيد العلم و اليقين آگاهي اي که با نفوذ و علم به تحقيق و احاطه و دقت همراه است .به همين دليل علم به همه جزئيات است. راندن چيزي به سوي کمال و برطرف کردن نقايص آن ،به وسيله تخليه و تحليه است القاي امري در باطن چيزي را گويند .چه اينکه به تکوين باشد و يا به وارد کردن آن در قلب .و امر القاء شده ،مي تواند علم يا نور يا ايمان يا وسوسه يا ...باشد، و کسي که به او القاء مي شود ،مي تواند انسان يا مَلَک يا ...باشد و « وحي» مي تواند با واسطه يا بي واسطه باشد ،و موجب علم و يقين مي شود. الف :بررسی مفاهيم کلمات مطالعه سوره شتت هو تفرّق مخصوص و هو تفرّق األعضاء و األجزاء کلّ من اآلخر ،في مادّيّ أو معنويّ .1تفکر درباره موضوعات .2گزاره نويسي .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست رأي هو النظر المطلق بأىّ وسيلة کان، بالعين الباصرة ،أو بقلب بصير ،أو بشهود روحانىّ ،أو بمتخيّلة مفکّرة بترکيب الصور و المعاني .و أمّا مفهوم العلم أو الظنّ أو التدبّر أو التعقّل و غيرها :فانّما هي من آثار الرؤية (مطلق النظر) ،و تستفاد منها في مواردها. جدا شدن و پراکندگي اعضا و اجزاي يک مجموعه از هم؛ مادي يا معنوي مطلق نظر (نگريستن) است به هر وسيله که باشد؛ باچشم بينا يا با قلب بينا يا با شهود روحاني و يا با قوه خيال که به وسيله ترکيب تصورات و معاني مي انديشد .اما مفاهيم علم و ظنّ وتدبر و ،...از آثار رويت (مطلق نظر) هستند واز موارد مختلف استعمال آن فهميده مي شوند ب :تصويرسازی کلمات مطالعه سوره .1تفکر درباره موضوعات .2گزاره نويسي واژه زلزل زلزلههاي زمين اخراج بيرون دادن ثقل چيز سنگين مثقال تحدیث .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست نمونه اي در خارج ترازو تعريف و بازگو کردن خبر ديگران را از اتفاقي مطلع کردن وحی پنهاني با کسي حرف زدن ايحاء :کسي را تحت تاثير خود قرار دادن نمونه هاي دیگر ج :ارتباط بين کلمات سوره مطالعه سوره .1تفکر درباره موضوعات ب) تصويرسازي کلمات در ارتباط با هم الف) اعراب سوره .2گزاره نويسي .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست ارتباط بين کلمات سوره ج :ارتباط بين کلمات سوره :اعراب سوره مطالعه سوره قالب ادبی سوره در نگاه کلی: .1تفکر درباره موضوعات .2گزاره نويسي .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست سوره مبارکه زلزال جمله شرط: جمله جواب: زلزلت االرض اخرجت االرض اثقالها قال االنسان ما لها تحدث اخبارها يصدر الناس يعمل مثقال ذره خيرا يره يعمل مثقال ذره شرّا يره ج :ارتباط بين کلمات سوره :اعراب سوره مطالعه سوره (إِذا زُلزِلَتِ األَرضُ زِلزالَها) إذا ظرف است براي آينده که معني شرط را نيز دارد و متعلق به تحدث است که جواب جمله زلزلت است .زلزلت به ظرف مضاف شده و در محل جر است .زلزلت فعل ماضي مبني براي مجهول است و ارض نائب فاعل آن و زلزالها مفعول مطلق براي آن است .زلزالها مصدري است که مضاف به فاعل آن شده است. (وَ أَخرَجَتِ األَرضُ أَثقالَها) عطف بر ما قبل ،و أخرجت األرض فعل ماضي و فاعل و أثقالها مفعول به براي آن است. .1تفکر درباره موضوعات .2گزاره نويسي (وَ قالَ اإلِنسانُ ما لَها) واو عاطفه و قال اإلنسان فعل و فاعل است .ما اسم استفهام و مبتدا و در محل رفع و لها خبر آن است. (یَومَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخبارَها) يومئذ ظرف و تحدث فعل مضارع مرفوع و فاعل آن مستتر که در تقديرش هي يا همان األرض است .مفعول به اول براي تحدث محذوف و مفعول دوم آن اخبار است. (بِأَنَّ رَبَّکَ أَوحى لَها) باء حرف جر و أن در محل جر و مجرور به باء است و اين جار و مجرور متعلق به تحدث است. ربک اسم أنّ و جمله أوحى خبر آن و لها متعلق به أوحى است. .3غرض سوره (یَومَئِذٍ یَصدُرُ النَّاسُ أَشتاتاً لِیُرَوا أَعمالَهُم) يومئذ ظرف و يصدر الناس فعل مضارع و فاعل و أشتاتا حال براي الناس است و ليروا الم تعليل است که يروا فعل مضارع مبني و مجهول و واو نائب فاعل آن است .أعمالهم مفعول به دوم براي رؤيت است. .4طهارت براي تدبر (فَمَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ خَیراً یَرَهُ وَ مَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ) فاء تفريع است و من اسم شرط جازم و نيز مبتداست و يعمل فعل شرط و فاعل آن هو است .مثقال ذره مفعول به و خيرا تمييز يا بدل از مثقال است .يره جواب شرط و مجزوم و است و جمله دوم عطف بر اولي است و إعرابش مانند آن است فهرست ج :ارتباط بين کلمات سوره :تصويرسازی کلمات در ارتباط با هم مطالعه سوره .1تفکر درباره موضوعات .2گزاره نويسي .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست * بروز اتفاقاتي ،در زماني که زمين به شدت به لرزه در ميآيد. * آشکار شدن حقايقي پس از مدتها مخفي بودن. * روزي که زمين به سخن آمده و هر اتفاقي را که شاهدش بوده ،اقرار کند. * روزي که انسان متوجه ميشود که هر عملي که داشته ثبت شده است. * اضطرابي فراگير ،به هم ريختگي و آشفتگي * انسانهايي بيخبر که مدام از هم ميپرسند چه شده و هيچ کسي جواب نميدهد * اتفاق وحشتناکي که باعث ميشود انسان چيزهايي را مرور کند * ترازويي دقيق و چيزي براي اندازهگيري * آدمهايي که به دنبال چيزي ميگردند که ترازو را سنگينتر نشان بدهد حتي اگر غبار باشد * ........................................ * ........................................ * ........................................ * ........................................ مرحله دوم :گزاره نويسی مطالعه سوره .1تفکر درباره موضوعات الف .گزاره هاي جزوه ب .گزاره هاي الميزان .2گزاره نويسي .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست گزاره نويسي الف :گزاره های کتاب مطالعه سوره .1تفکر درباره موضوعات .2گزاره نويسي .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست اذا زلزلت االرض زلزالها و اخرجت االرض اثقالها و قال االنسان ما لها یومئذ تحدث اخبارها بان ربک اوحی لها یومئذ یصدر الناس اشتاتا لیروا اعمالهم * زمين ،زلزله مخصوص و ويران کنندهاي دارد که در اثر آن هر چه در درونش هست را بيرون ميريزد. * منظور از زلزله زمين ،آغاز حسابرسي انسان است. * زمين اعمال و رفتار هر انساني را در خود ثبت کرده و در موقعي که از او خواسته شود به آن شهادت ميدهد .بنابراين هر قطعهاي از زمين شاهدي زنده و گواهي بر اعمال انسان است. * اگر انسان زمين را به عنوان گواهي صادق ميدانست ،هر عملي را بر روي آن انجام نميداد. * اگر زمين به اعمال انسان گواهي ميدهد به اذن خداوند و با وحيي است که به او ميشود .بنابراين به زمين نيز وحي ميشود ،وحيي که از وقايع خود خبر دهد. * انسان قبل از اينکه به بهشت يا جهنم رود اعمال خود را ميبيند. * مشاهده اعمال خود بعد از وقوع زلزله و حسابرسي ،دليلي بر تکويني بودن بهشت و جهنم دارد. * زمين در درون خود نهفتههايي دارد که هر يک در سنگيني با هم متفاوتند .زمين در اداي امانت خود خيانت نميکند. * انسان در هنگام وقوع اين زلزله از علت وقوع آن سؤال ميکند ولي الزم است بدانيم اين سؤال بسته به مراتب انسان متفاوت است. * خداوند براي زمين شأنيتي قائل است که براي او زلزله مخصوص ،اثقال مخصوص ،اخبار مخصوص ،وحي مخصوص به او را مطرح ميکند. * ................................................................... * ................................................................... الف :گزاره های کتاب فمن یعمل مثقال ذرة خیرا یره و من یعمل مثقال ذرة شرا یره * هر عملي از انسان ثبت شده و آن را به عينه ميبيند. مطالعه سوره .1تفکر درباره موضوعات .2گزاره نويسي .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست * اعمال انسان با ترازويي متناسب سنجيده ميشود تا ثقل آن معلوم شود .در واقع براي هر عمل انسان معياري وجود دارد. * هيچ عملي از انسان از بين نميرود و او همه اعمال خود را چه خوب و چه بد ميبيند. * عمل خير و شر براي انسان رؤيت شدني است .خير و شر اعمال به اختيار و انتخاب او وابسته است و شامل وضعيت خيرگزيني و شرگزيني او ميشود. * ................................................................... * ................................................................... ب :گزاره های الميزان مطالعه سوره .1تفکر درباره موضوعات .2گزاره نويسي در اين سوره سخن از قيامت و زنده شدن مردم براى حساب، و اشاره به بعضى از عالمتهايش شده، که يکى زلزله زمين، و يکى ديگر سخن گفتن آن از حوادثى است که در آن رخ داده. و اين سوره هم مىتواند مکى باشد و هم مدنى إِذا زُلزِلَتِ األَرضُ زِلزالَها: * کلمه «زلزال» مانند کلمه «زلزلة» مصدر و به معناى نوسان و تکان خوردن پى در پى است، * و اينکه اين مصدر را به ضمير زمين اضافه کرد ،و فرمود «زمين زلزلهاش را سر مىدهد» به ما مىفهماند که زمين زلزلهاى خاص به خود دارد، * و اين [اضافه شدن مصدر به ضمير زمين] مىرساند که زلزله مذکور امرى عظيم و مهم است ،زلزلهاى است که در شدت و هراسناکى به نهايت رسيده است. .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست گزاره هاي المیزان از سوره مبارکه زلزال (جهت مطالعه ،روي آیکون روبرو کلیک کنید) مرحله سوم :تدبر در سوره با نزديك شدن به غرض آن مطالعه سوره .1تفکر درباره موضوعات .2گزاره نويسي .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست نکاتی به عنوان پیام کلی سوره .1ميزان دقت شعور عالم در ثبت اعمال و نشان دادن آن ،به حدي است که کوچکترين کار خير يا شري در آن گم نميشود و فرد حتماً آن را خواهد ديد. .2با تغييرات ويران کننده زمين در قيامت ،انسان بهايي ديگر مييابد که در آن صورت به رؤيت کامل اعمال خود ميرسد. .3عاقبتنگري ،در توجه به قيامتي است که هر عمل در آن روز بر اساس معيار حق سنجيده شده و بر آن اساس به رؤيت فرد ميرسد. ................................................................... .4 مرحله چهارم :طهارت برای تدبر .2گزاره نويسي .3غرض سوره .4طهارت براي تدبر فهرست توجه به ثبت اعمال توسط زمین .1تفکر درباره موضوعات • براي تقويت هشياري خود و فهم اينکه هر لحظه در محضر خدا هستيم ،بدانيم زمين به عنوان ثبت کننده اعمال است لذا کار خود را با نيّت ثبت در آن محل انجام دهيم در اين صورت در هر قطعه از زمين که کار خيري انجام ميدهيم ،کار خير خود را به آن قطعه به امانت بسپاريم. توجه به اعمال خیر و اخالص در عمل مطالعه سوره دعاي امیرالمونین (ع) براي اخالص یافتن براي مطالعه ي دعا روي آيکون روبرو کليک کنيد • آنچه موجب سنگين شدن اعمال ميشود اخالص در اعمال است ،براي اين منظور از بيان و ابراز کارهاي خير خود حتيالمقدور خودداري کنيم. همچنين در نيت انجام کار خير قصد رسيدن به محبت خداوند را از ضروريات کارهاي خود بدانيم. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم ... در طلبش هر قدر ای دل که توانی بکوش الحمدهلل رب العالمین ... مدرسه عمومی و تخصصی تدبر برای مطالعه بيشتر ردیف نام فایل 1 آزادي ،اراده و جبر 2 حريت انسان در عمل 3 شهادت اعضاء و پوست بدن 4 نقص عضو -فائده 5 6 7 لینک فایل مدرسه عمومی و تخصصی تدبر