Transcript ซ่อมสุขภาพ
๑๐ วิธีซ่อมสุ ขภาพเสื่ อม โดย นพ.สั นติภาพ ไชยวงศ์ เกียรติ ผู้อานวยการด้ านการแพทย์ โรงพยาบาลกล้ วยนา้ ไท ๑ นายเปี่ ยมศักดิ์ มณี โชติ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖ เสื่ อมที่ ๑ เดินขึน้ บันไดแล้วเหนื่อย โดยปกติแล้วเราอาจจะเดินขึน้ บันไดได้ ๓ ชั้นต่ อเนื่องกันโดยไม่ เหนื่อย แต่ วนั นีท้ าไมกลับเหนื่อยง่ ายจัง สาเหตุอาจเกิด จากการที่เราพักผ่อนไม่ เพียงพอ หรือข้ อเข่ าเสื่อม และอาจเกิดจากการที่เราขาดการออกกาลังกายอย่างสม่าเสมอก็เป็ นได้ ซ่ อมที่ ๑ ออกกาลังกาย หรือทากิจวัตรประจาวันต่ อเนื่องกันมากกว่า ๑๐ นาที เช่ นการถูบ้าน, ซักผ้า, ล้างรถ หรือเปลีย่ นเป็ น ขึน้ -ลงที่ทางานด้ วยบันได แทนการใช้ ลฟิ ท์ พยายามหาโอกาสตืน่ เช้ าเพือ่ ที่จะได้ ไปสู ดอากาศบริสุทธิ์ เช่ น ตามสวนสาธารณะที่มีต้นไม้ เยอะๆ สุ ดท้ ายควรพักผ่อน ให้ ได้ วนั ละ ๖-๘ ชั่วโมงเป็ นอย่ างน้ อย นายเปี่ ยมศักดิ์ มณี โชติ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖ เสื่ อมที่ ๒ ปวดหลังเป็ นประจา อาจเกิดจากการที่เรานั่งทางานเป็ นเวลานาน โดยที่เราไม่ ได้ เปลีย่ นอิริยาบถให้ อยู่ในสภาพที่เหมาะสม เช่ น เวลาเดิน, นั่ง, นอน เราเคยสังเกตหรือไม่ ว่า เราได้ นั่งตัวตรงแล้วหรือว่าเรายังนั่งหลังงออยู่ ซ่ อมที่ ๒ เมื่อเกิดอาการปวดหลังแล้งไม่ อยากให้ กลายเป็ นโรคประจาตัว ก่อนอืน่ ให้ สังเกตตัวเราเองว่าเรามีท่านั่ง, ท่ ายืน, ท่ า เดิน, ท่ านอน ที่ถูกต้ องหรือไม่ เพราะถ้ าไม่ ถูกต้ องแล้วละก็โรคปวดหลังถามหาคุณแน่ ท่ ายืน, นอน, นั่ง, เดิน ที่ถูกต้ องจะต้ องหลังตรง เพราะฉะนั้นจะต้ องคอยเตือนตัวเองให้ หลังตรงอยู่เสมอ แต่ ถ้าหาก ว่าเริ่มมีอาการปวดหลังแล้วละก็ให้ นวดเพือ่ บรรเทาความปวดอย่ างง่ ายๆ ที่ทาได้ ด้วยตนเอง โดยอาจใช้ เวลาแค่ ๕-๑๐ นาทีเท่ านั้น นายเปี่ ยมศักดิ์ มณี โชติ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖ เสื่ อมที่ ๓ นอนไม่ หลับ หรือนอนมากแต่ ยงั เพลีย อาการนอนไม่ หลับมีสาเหตุมาจากหลายสาเหตุด้วยกัน เช่ น ความเครียดจากเรื่องต่ างๆ ไม่ ว่าจะเป็ นการงาน การเรียนก็ ตามแต่ ล้วนทาให้ เกิดอาการนอนไม่ หลับทั้งสิ้น การดืม่ กาแฟมากในตอนเย็นเป็ นอีกสาเหตุหนึ่งเพราะกาแฟมีสารคาเฟอีนที่มีผลทาให้ ร่างกายรู้สึกกระปรี้กระเปร่ า แต่ เมื่อ หมดฤทธิ์คาเฟอีนแล้วก็จะทาให้ เกิดอาการปวดศีรษะ การสู บบุหรี่กท็ าให้ นอนไม่ หลับเช่ นเดียวกัน หรือแม้ กระทั่งการรับประทาน อาหารที่มีรสจัดเกินไปด้ วย ซ่ อมที่ ๓ ใช้ การออกกาลังกายเป็ นเครื่องมือช่ วยในการที่จะทาให้ เราสามารถนอนหลับได้ ดี ไม่ ต้องไปเข้ าฟิ ตเนสให้ ยุ่งยาก และ สิ้นเปลืองเงินทองเพราะเราสามารถที่จะออกกาลังกายได้ ง่ายๆ ที่บ้านด้ วยการทางานบ้ านเช่ น ซักผ้า, กวาดบ้ าน ต่ อเนื่องกันเป็ น เวลา ๑๐ นาทีขนึ้ ไป เพียงเท่ านั้น ก็เป็ นการออกกาลังกายได้ แล้ว นายเปี่ ยมศักดิ์ มณี โชติ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖ ซ่ อมที่ ๓ การนอนไม่ หลับอีกสาเหตุหนึ่งคือความเครียด เราไม่ ควรปล่อยให้ เกิดความเครียดบ่ อยๆ จนทาให้ เป็ นปัญหา เรื้อรัง ควรพยายามหาทางผ่อนคลายความเครียด เช่ นเมื่อเกิดความเครียดขึน้ พยายามหาทางระบาย เช่ นคุยกับเพือ่ น, ไปเดิน เที่ยวซื้อของกับแฟน หรือการฟังเพลงเพราะๆ เย็นๆ ที่เราชอบ ก็เป็ นการคลายความเครียดที่ดวี ธิ ีหนึ่ง ดูแลความสะอาดของบ้ านให้ ดี อย่ าให้ มีฝุ่นละอองให้ หายใจไม่ สะดวกโดยการปัดกวาด เช็ดถู ห้ องนอน, ห้ องนั่งเล่น ให้ สะอาดอยู่เป็ นประจา เพราะหากในห้ องไม่ สะอาดมีฝุ่นแล้วละก็จะส่ งผลทาให้ รู้สึกหายใจไม่ สะดวกติดขัดได้ เลือกนอนในท่ าที่นอนแล้วสบายที่สุด การนอนหลังตรงจะทาให้ เราไม่ ปวดหลังแล้วก็นอนหลับสนิทดีอกี ด้ วย และควร เลือกที่นอนที่ไม่ นุ่มยวบยาบ เพราะจะทาให้ ปวดหลัง ควรเลือกที่นอนที่ไม่ นุ่มมากเกินไป แบบที่นอนแล้ วเป็ นหลุมไม่ ควรใช้ การ เลือกหมอนควร เลือกที่เหมาะกับศีรษะไม่ สูงเกินไปเพราะอาจจะทาให้ ปวดคอได้ นายเปี่ ยมศักดิ์ มณี โชติ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖ เสื่ อมที่ ๔ นา้ หนักลดอย่างผิดปกติ ในกรณีที่นา้ หนักลดเกิน ๔ กิโลกรัมอย่ างรวดเร็ว อาจมีสาเหตุมาจากมีโรคภัยไข้ เจ็บบางอย่ างมาเบียดเบียนทาให้ นา้ หนักตัวลดลงอย่ างรวดเร็วเช่ น วัณโรค, เบาหวาน, มะเร็ง, ต่ อมไทรอยด์ เป็ นพิษ, เอดส์ เป็ นต้ น อาการเหล่านีท้ าให้ นา้ หนักลดลงอย่างน่ าใจหายทั้งสิ้น และควรที่จะมาพบแพทย์ ถ้ านา้ หนักลดลงมากกว่า ๑๐% ภายใน ๓ เดือน เช่ น นา้ หนักตัว ๖๐ กิโลกรัม และลดไป ๖ กิโลกรัม ภายใน ๓ เดือน นอกจากนีน้ า้ หนักลดลงอย่ างผิดปกติยงั อาจเกิดจากการขาดสารอาหาร รับประทานอาหารที่ไม่ มีประโยชน์ ต่อ ร่ างกาย มีความเครียดในด้ านต่ างๆ เช่ น เรื่องงาน, ครอบครัว, การเรียน นี่กเ็ ป็ นอีกสาเหตุหนึ่งที่ทาให้ นา้ หนักลดได้ เช่ นกัน นายเปี่ ยมศักดิ์ มณี โชติ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖ ซ่ อมที่ ๔ การออกกาลังกายเป็ นประจา ช่ วยทาให้ ร่างการแข็งแรง การออกกาลังกายควรทาอย่ างต่ อเนื่องเป็ นเวลา ๑๐ นาทีขนึ้ ไป จึงจะได้ ประโยชน์ เช่ น รีดผ้า ๑ ชั่วโมง หรือเดินเข้ าปากซอยแทนการใช้ มอเตอร์ ไซค์รับจ้ าง รับประทานอาหารให้ ครบทั้ง ๕ หมู่ โดยการตักข้ าววันละ ๘-๑๒ ทัพพี เนือ้ สัตว์วนั ละ ๖ ช้ อนกินข้ าว, ผักวันละ ๖ ทัพพี , ผลไม้ วนั ละ ๔ ส่ วน และรับประทานไขมันเล็กน้ อย หลีกเลีย่ งสารตกค้างในอาหาร เช่ น ในเนือ้ หมู, เนือ้ วัว พยายามทานเนือ้ ปลา มากๆ เพราะในปลาทะเลทุกชนิด โดยเฉพาะปลาทูจะมี โอเมก้า ทรี ที่ช่วยในการเสริมสร้ าง บารุงสมองที่หาไม่ ได้ จากปลานา้ จืดทุก ชนิด นอกจากปลาแซลมอนเท่ านั้น เมื่อเกิดความเครียดก็อาจจะเป็ นสาเหตุที่ทาให้ นา้ หนักลดได้ เช่ นกัน วิธีที่จะช่ วยปรับความเครียด เช่ น การหาหนังสือมา อ่านเล่นให้ สมองผ่อนคลาย, การอาบนา้ เย็นๆ หรือการหาของอร่ อยๆ รับประทานก็ช่วยได้ เช่ นกัน มีสติในการกิน เวลาทานอาหารให้ เลือกรับประทานแต่ อาหารที่มีประโยชน์ ต่อร่ างกายงดพวกอาหารหมักดอง แต่ ถ้ามีโรค ประจาตัวเช่ น เบาหวาน ให้ หลีกเลีย่ งอาหารที่มีรสหวาน และแป้ งมากๆ หรือถ้ าความดันสู ง ให้ หลีกเลีย่ งอาหารที่มีรสเค็ม นายเปี่ ยมศักดิ์ มณี โชติ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖ เสื่ อมที่ ๕ ปวดหัวเป็ นประจา อาการปวดหัวเป็ นประจานั้นสาเหตุอนั ดับ ๑ เกิดจากกล้ามเนือ้ ที่ต้นคออักเสบ เคล็ดเพราะฉะนั้นเราควรดูแลรักษาบริเวณ ต้ นคอของเราไว้ให้ ดี อย่ าให้ มีอะไรมากกระแทกได้ เพราะมันเป็ นสาเหตุหลักของการปวดหัว การนอนพักผ่อนไม่ เพียงพอสามารถทาให้ ปวดหัวได้ เช่ นกัน ความเครียดจากหน้ าที่การทางาน จากภาระต่ างๆ ที่แบกรักอยู่ต่างก็เป็ นสาเหตุให้ นอนไม่ หลับได้ ท้งั สิ้น หรือการมีโรคประจาตัว เช่ น ไมเกรน โรคนีม้ ีอาการปวดหัวข้ างเดียว อาการปวดจะรุนแรงทุรนทุรายจนทาให้ นอนไม่ หลับ ได้ เหมือนกัน ซ่ อมที่ ๕ การทาใจให้ สบายไม่ เครียด ถ้ าหากว่ามีปัญหามารุมเร้ า ควรใช้ สติในการแก้ปัญหา มองหาสาเหตุของปัญหาเพือ่ หาทาง แก้ไข อย่ าลืมว่าทุกปัญหาย่ อมมีทางออก การนวดเป็ นการผ่อนคลายกล้ามเนือ้ ที่ดอี กี ทาง การนวดเบาๆ ที่ต้นคอจะช่ วยบรรเทาอาการได้ และควรพักผ่อนให้ ได้ อย่ าง น้ อย ๖-๘ ชั่วโมง นายเปี่ ยมศักดิ์ มณี โชติ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖ เสื่ อมที่ ๖ ท้ องผูก มีสาเหตุจากการรับประทานอาหารที่ไม่ มีกาก เช่ นบะหมี่สาเร็จรูป, ขนมขบเคีย้ ว หรือเกิดจากความเครียด การกินยา ถ่ ายเป็ นประจา ทาให้ เสียนิสัยในการขับถ่ ายเพราะเมื่อไม่ กนิ ยาถ่ ายก็จะถ่ ายไม่ ออก ซ่ อมที่ ๖ ควรเลือกรับประทานอาหารให้ ครบ ๕ หมู่ รับประทานอาหารที่มีกาก เช่ น ผักผลไม้ และดืม่ นา้ มากๆ หาเพลงเพราะๆ ที่เราชอบมาฟัง เพือ่ จะได้ ไม่ เครียด นายเปี่ ยมศักดิ์ มณี โชติ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖ เสื่ อมที่ ๗ ลุก-ยืน เกิดอาการหน้ ามืด มีสาเหตุมาจากความดันตา่ ปกติคนเราจะมีความดันอยู่ที่ ๘๐-๑๒๐ ถ้ าความดันตา่ เลือดไปเลีย้ งสมองไม่ เพียงพอ ทา ให้ เกิดอาการหน้ ามืด หรือพวกที่กนิ มังสะวิรัตด และสาเหตุสาคัญอีกประการหนึ่งคือ การดืม่ เหล้าซึ่งมีแอลกอฮอล์ ทาให้ ไปกด เส้ นประสาทสมอง การสู บบุหรี่เช่ นกัน ในบุหรี่มีสารนิโครตินที่ไปบีบหลอดเลือด ทาให้ การหมุนเวียนของเลือดไม่ สะดวกส่ งผลให้ มีอาการหน้ ามืดนั่นเอง ซ่ อมที่ ๗ เมื่อมีอาการหน้ ามืดเวลาที่ลุก-ยืนกะทันหันนั้น วิธีซ่อมสุ ขภาพอย่ างง่ ายๆ คือ ออกกาลังกาย เช่ น การวิง่ , การเข้ าฟิ ด เนส หรือแม้ กระทั่งการทางานบ้ านก็เป็ นการออกกาลังกายได้ และที่สาคัญควรพักผ่อนให้ ได้ วนั ละ ๖-๘ ชั่วโมง นายเปี่ ยมศักดิ์ มณี โชติ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖ เสื่ อมที่ ๘ ตัวเหลือง-ตาเหลือง มีสาเหตุมาจากดืม่ เหล้ามาก มีอาการของโรคตับแข็ง, พยาธิใบไม้ ในตับ หรือโรคดีซ่าน เป็ นต้ น ซ่ อมที่ ๘ ควรดืม่ นา้ มากๆ หลีกเลีย่ งการดืม่ แอลกอฮอล์ , คาเฟอีน, เหล้า, เบียร์ เพราะทาให้ ตวั เหลือง ตาเหลือง และยังทาให้ เกิดโรคตับอีกด้ วย ควรนอนพักผ่อนให้ ได้ วนั ละ ๖-๘ ชั่วโมง หากว่าพักผ่อนไม่ เพียงพอ นอกจากจะทาให้ ตวั เหลือง ตาเหลืองแล้ว ยังทาให้ ร่ างกายอ่อนเพลีย ไม่ มีแรง หรือมีอาการหน้ ามืดได้ นายเปี่ ยมศักดิ์ มณี โชติ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖ เสื่ อมที่ ๙ ปวดไหล่ ปวดต้ นคอ อาการปวดไหล่ ปวดต้ นคอ อาจมีสาเหตุมากจากการแบกของหนักเกินกาลัง หรือการยกของที่มีนา้ หนักมากโดยไม่ ถูก วิธี ทาให้ กล้ามเนือ้ เกิดอาการอักเสบ เป็ นสาเหตุของการปวดไหล่ ปวดต้ นคอได้ ซ่ อมที่ ๙ ควรออกกาลังกายอย่ างสม่าเสมอ เพือ่ ให้ ร่างกายแข็งแรง เมื่อมีอาการปวดให้ บาบัดด้ วยวิธีง่ายๆ โดยการนวดบริเวณ ต้ นคอเบาๆ อาจจะทาด้ วยตัวเอง หรือจะวานให้ คนอืน่ ช่ วยนวดให้ กไ็ ม่ ผดิ กติกา ใช้ เวลาประมาณ ๕-๑๐ นาที จะทาให้ อาการปวด บรรเทาไปได้ บ้าง นายเปี่ ยมศักดิ์ มณี โชติ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖ เสื่ อมที่ ๑๐ ขีล้ มื มากกว่ าทุกๆวัน โรคควาามจาเสื่อม หรือโรคขีล้ มื นั้นอาจมีสาเหตุมาจาก อายุมากขึน้ ทาให้ หลงๆ ลืมๆ เนื่องจากเซลล์ประสาทในสมองเริ่ม เสื่อม โดยปกติคนเราจะมีเซลล์ประสาท ๑ แสน ๒ หมื่นล้านตัว และจะเริ่มฝ่ อเมื่อมีอายุมากขึน้ สมองถูกกระทบกระเทือนอย่ างรุนแรง ก็เป็ นอีกสาเหตุหนึ่งที่ทาให้ เกิดโรคความจาเสื่อมได้ ความจาของคนเรานั้นมี ๒ แบบคือ ความจาระยะใกล้ และความจาระยะไกล โดยส่ วนมากเรามักจะจาความจาระยะไกลได้ เช่ น คนแก่มักจะจาเรื่องราวในอดีตได้ อย่ างแม่ นยา ผิดกับเรื่องราวที่เพิง่ ได้ ทาไปเมื่อสักครู่กลับจาไม่ ได้ ซ่ อมที่ ๑๐ การนอนให้ ได้ อย่ างน้ อย ๖-๘ ชั่วโมง เพือ่ ให้ ร่างกายได้ พกั ผ่อนให้ เต็มที่ รับประทานอาหารให้ ครบทั้ง ๕ หมู่ และควร รับประทานปลา โดยเฉพาะปลาทะเล เพราะในปลาทะเลมีโอเมก้า ทรี ที่ช่วยบารุงสมองทาให้ สมองไม่ ฝ่อเร็วกว่าที่ควร เมื่อเกิดความเครียดควรหาทางผ่อนคลายความเครียด เช่ น ไปดูหนัง, ฟังเพลง หรือการฝึ กสมาธิกส็ ามารถทาให้ จติ ใจ ผ่อนคลาย จิตใจสงบ และไม่ ขหี้ ลงขีล้ มื ได้ นายเปี่ ยมศักดิ์ มณี โชติ ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๔๖