Transcript Walka o granicę zachodnią i południową

Sytuacja w zaborze pruskim
Niemcy nie opuścili ziem dawnej Rzeczpospolitej
zajmowanych przed 1914, czyli Warmii, Powiśla, Wielkopolski,
Pomorza i Kujaw. Sporne były też Mazury i Górny Śląsk.
Ostatecznie o przynależności tych ziem miała zadecydować
konferencja pokojowa w Paryżu.
Pod koniec 1918 roku wśród Polaków z Wielkopolski istniały
dwie koncepcje działań niepodległościowych:
• Powstanie (POW, harcerze, członkowie organizacji
konspiracyjnych)
• Legalne akcje polityczne (działacze związani z Endecja)
W listopadzie 1918 w Wielkopolsce powstała – Naczelna
Rada Ludowa. W grudniu tego samego roku zwołano Polski Sejm
Dzielnicowy. Obydwa te organy uznawały Komitet Narodowy
Polski ( z Romanem Dmowskim na czele) za reprezencję narodu
polskiego.
Powstanie Wielkopolskie (27.12.1918 – 16.02.1919)
Większość Wielkopolan była za legalnymi akcjami politycznymi. Sytuacja
zmieniła się wraz z przyjazdem Ignacego Jana Paderewskiego 26 grudnia 1918
do Poznania. Aby uczcić jego przyjazd Polacy urządzili manifestacje patriotyczną i
pozawieszali flagi narodowe i flagi państw ententy.
Następnego dnia (tzn. 27 grudnia) Niemcy zaczęli zrywać i niszczyć flagi
oraz ostrzeliwać hotel Bazar, w którym zatrzymał się Paderewski. Wywołało to reakcję
Straży Ludowej oraz przyczyniło się do wybuchu powstania obejmującego swoim
zasięgiem całą Wielkopolską (brawo Niemcy). Początkowo na jego czele stanął kpt.
Stanisław Taczak, lecz w połowie stycznia zastąpił go (z rozkazu Piłsudzkiego) gen.
Józef Dowbór-Muśnicki. Próbowano namówić Pomorze oraz Górny Śląsk na
przyłączenie się do powstania – nie udało się. Warszawa bojąc się kolejnego najazdu
Niemiec na Polskę oficjalnie nie poparły Wielkopolan. Mimo to Naczelnik skierował do
powstańców ponad 200 oficerów, których im brakowało.
Niemcy nie mogli od razu zareagować na powstanie ze względu na sytuację
wewnętrzną kraju oraz walki rewolucyjnie w Berlinie. Dlatego przeszli do ofensywy
dopiero w połowie stycznia. Powstańcy nie mieli szans z regularną armią niemiecką
więc chwycili się ostatniej deski ratunku – wysłali delegację polską, która była w
Wersalu by poprosiła o pomoc marszałka Francji Ferdinanda Focha. Poskutkowało
to zaprzestaniem walk i zawarciem pokoju. 16 lutego w Trewirze podpisano traktat
rozejmowy, no mocy którego wstępnie ustalono przebieg granicy. W styczniu 1920
(zatwierdzenie traktatu wersalskiego) powróciła do Polski Wielkopolska wraz z
Pomorzem Gdańskim i ziemią chełmińską.
Obszar powstanie wielkopolskiego
I Powstanie Śląskie (16.08.1919 – 24.08.1919)
Przyczyny:
• Napływ Polaków z innych regionów Polski (praca w hutach i kopalniach)
• Chęć włączenia Górnego Śląska do Polski (60% Polaków)
• Masowe zwalnianie polskich pracowników na rzecz niemieckich
• Strajki Polaków
• Plebiscyty o przynależności Śląska do Polski
W nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 strajki przerodziły się w I powstanie śląskie,
które zostało stłumione po 8 dniach (24 sierpnia). Przyczyniło się ono do
wycofania wojsk niemieckich i przyspieszyło przybycie międzynarodowej
komisji powołanej do nadzorowania plebiscytu.
II Powstanie Śląskie (19.08.1920-25.08.1920)
W 1920 roku na Śląsku powołano dwa komisariaty plebiscytowe –
polską i niemiecką, które wkrótce rozpoczęły akcje propagandowe. Niemcy
chcieli utrzymać uprzywilejowaną pozycję i zwierzchnictwo nad Śląskiem.
Natomiast Polacy domagali się wycofania niemieckiej policji oraz przyjęcia do
pracy zwolnionych pracowników. Doszło do antypolskich akcji i napadów,
które doprowadziły do wybuchu II powstania śląskiego. Pomimo szybkiego
stłumienia przyniosło znaczący sukces polityczny. Komisja międzynarodowa
zlikwidowała policje niemiecką, a w jej miejsce powołała Policję
Plebiscytową, złożoną zarówno z Niemców jak i Polaków.
Plebiscyt na Śląsku (20.03.1921)
Odbył się 20 marca 1921 roku. Zakończył się on zwycięstwem
Niemców (60%) głównie w dużych miastach oraz północnej części obszaru
plebiscytowego. Na Polskę oddano 40% głosów przeważnie na wsiach i
małych miastach.
Werdykt państw sprzymierzonych był niepomyślny i zakładał
włączenie do Polski tylko części powiatów pszczyńskiego i rybnickiego.
III Powstanie Śląskie (2.05.1921 – 5.07.1921)
W nocy z 2 na 3 maja 1921, w reakcji na decyzję podjętą przez kraje
endecji, przywódca narodowy – Wojciech Korfanty – zarządził strajk
generalny, który przerodził się w III powstanie śląskie. Na początku powstańcy
wygrywali i zajmowali coraz to większą część obszaru plebiscytowego.
Jednak to nie trwało długo i Niemcy zaczęli odzyskiwać te tereny. Nie obeszło
się bez krwawych walk m.in. o Górę Świętej Anny. Walki trwały dopóki nie
wkroczyły siły alianckie i nie wrogie strony od siebie.
W reakcji na zbrojny zryw Polaków doszło do ponownego podziału
Górnego Śląska. Ostatecznie 20 października 1921 przyznano Polsce 29%
terenów spornych. Ponadto ustalono, że przez 15 lat będzie obowiązywać
tzw. Konwencja górnośląska, która zakładała m.in. równouprawnienie
językowe i narodowe Polaków oraz Niemców. W rzeczywistości Niemcy nigdy
nie zastosowali się do tych zasad, a Polacy mieszkający w części niemieckiej
poddali się germanizacji.
Plebiscyty na Warmii, Mazurach i Powiślu
(11.07.1920)
Zgodnie z zapowiedzią przeprowadzono plebiscyty na Warmii,
Mazurach i Powiślu . Odbył się on podczas walk (klęsk) Polaków z
Bolszewikami – 11 lipca 1920. Niemcy wykorzystali sytuację przewidując
klęskę Polaków. Plebiscyt wygrali Niemcy (96,7%). Do Polski przyłączono 3
wsie na Mazurach oraz 5 wsi na Powiślu.
Ostateczne granice Polski zostały ustalone w marcu 1923r. Polska
miała powierzchnie 388 600 km2 i zamieszkiwało je 27 mln ludności. Polska
stanowiła 6 państwo w Europie pod względem obszaru (powierzchni).
Konflikt o Śląsk Cieszyński
Śląsk Cieszyński – w większości zamieszkiwany przez ludzi uważających
się za Polaków. Od XIV wieku po za granicami Polski. Posiadały go Czechy.
23 stycznia 1919 Czesi wykorzystując zaangażowanie Rzeczpospolitej
w wojnie z Ukraińcami, rozpoczęli ofensywę na Śląsku Cieszyńskim. Zawieszenie
walk i rozejm zawarto po nierozstrzygniętej bitwie pod Skoczowem. O przynależności
Śląska Cieszyńskiego miał zdecydować plebiscyt.
Rok później w krytycznym momencie wojny z bolszewikami, podczas
konferencji w Spa delegacja polska została zmuszona zgodzić się na rozstrzygnięcie
sporu o Śląsk Cieszyński przez mocarstwa i zrezygnowała z plebiscytu.
28 lipca 1920 roku Rada Ambasadorów reprezentującą ententę podjęła
niekorzystną dla Polski decyzję i przyznała Czechom 57% Śląska Cieszyńskiego, w
tym cały okręg przemysłowy.
Koniec
Karolina Kubiszewska klasa 1b
Bibliografia:
http://pl.wikipedia.org/wiki/I_powstanie_%C5%9Bl%C4%85skie
http://pl.wikipedia.org/wiki/II_powstanie_%C5%9Bl%C4%85skie
http://pl.wikipedia.org/wiki/III_powstanie_%C5%9Bl%C4%85skie
Podręcznik do historii „Poznać przeszłość. Wiek XX” zakres podstawowy. Wyd. Nowa Era.
Autorzy: Stanisław Roszak i Jarosław Kłaczkow
http://www.powstaniewielkopolskie.pl/index.php?menu=historia
http://pl.wikipedia.org/wiki/Powstania_%C5%9Bl%C4%85skie