Transcript Rządy Parlamentarne II RP

Rządy
Parlamentarne
• 26 stycznia 1919 odbyły się pierwsze wybory do sejmu ustawodawczego.
Udział w nich mogli brać wszyscy obywatele Rzeczypospolitej powyżej 21.
roku życia, bez względu na płeć, narodowość czy wyznanie.
Jednak głosowanie odbyło się tylko na terenach Kongresówki oraz w
zachodniej części Galicji.
• Najwięcej głosów otrzymała endecja zgromadzona w Związku LudowoNarodowym. Do sejmu weszły także ugrupowania chłopskie – Polskie
Stronnictwo Ludowe- Wyzwolenie i Polskie Stronnictwo Ludowe- Piast oraz
lewicowe, m.in. Polska Partia Socjalistyczna.
Scena polityczna II Rzeczypospolitej
• Polska scena polityczna była bardzo podzielona. Największą rolę odgrywały
wówczas partie prawicowe, czyli endecja i chadecja oraz centrowe, czyli PSLPiast.
• Natomiast niewielkie poparcie mieli komuniści, którzy domagali się
rewolucyjnych rozwiązań i wprowadzenia systemu komunistycznego.
PSL-Piast
i PSL- Wyzwolenie
Wincenty Witos
Chrześcijańska
Narodowa
Demokracja
Demokracja (endecja)
Wojciech Korfanty Roman Dmowski
20 lutego 1919 sejm przyjął ustawę nazwaną małą konstytucją, która miała
obowiązywać do momentu uchwalenia pełnej ustawy.
Na mocy tego dokumentu:
• określono zasady funkcjonowania najwyższych władz
• uregulowano sprawowanie urzędu Naczelnika Państwa – pełnił tą funkcję
Józef Piłsudski
Naczelnik wraz z rządem był odpowiedzialny przed parlamentem. Każda
decyzja Naczelnika wymagała kontrasygnaty.
17 marca 1921 – sejm ustawodawczy przyjął konstytucję,
która nazywana jest marcową.
• Najważniejszą rolę konstytucja przyznawała sejmowi uchwalającemu ustawy.
Władzę wykonawczą sprawował rząd oraz prezydent.
Konstytucja:
• poszerzała zakres opieko społecznej państwa nad obywatelami
• gwarantowała niezawisłość władzy sądowniczej, wolność sumienia, wyznania oraz prasy,
równouprawnienie kobiet i mężczyzn oraz nienaruszalność własności prywatnej
• dopuszczała możliwości przeprowadzenia wywłaszczeń, ale za pełnym odszkodowaniem
• Kościół rzymskokatolicki otrzymał zaś „naczelne stanowisko wśród równouprawnionych
wyznań”
• Po kolejnych wyborach paramentu, które odbyły się w 1922, nowy sejm i
senat stanęły przed koniecznością wyboru prezydenta.
• 9 grudnia 1922 – Gabriel Narutowicz został prezydentem
• Niezadowolona endecja starała się przeszkodzić w zaprzysiężeniu prezydenta.
Działania te nie odniosły rezultatu, dlatego 16 grudnia 1922 doszło do
zamachu prezydenta. Został on zastrzelony przez Eligiusza
Niewiadomskiego – fanatycznego zwolennika endecji.
• Kolejnym prezydentem został związany z PSL- Piast Stanisław
Wojciechowski.
Reformy Grabskiego
• Po odbudowie państwa gospodarka i budżet państwa były zrujnowane. Drukowano pieniądze bez pokrycia,
wartość marki polskiej spadła, w 1923 zapanowała hiperinflacja, brakowało programu naprawczego finansów
państwa. W związku z tym prezydent powołał ponadpartyjny rząd kierowany przez Władysława Grabskiego,
który przeprowadził reformę walutową. W tym celu:
•
•
•
•
•
•
nałożono nadzwyczajny podatek majątkowy
zwiększono możliwość egzekwowania zwrotu zadłużeń
podwyższono ceny
obniżono wydatki państwowe oraz koszty funkcjonowania administracji
wprowadzono nową walutę – polskiego złotego
zrealizowano ustawę o reformie rolnej
Mniejszości narodowe w II
Rzeczypospolitej
• Najliczniejszą grupą byli Ukraińcy, którzy zamieszkiwali tereny południowo wschodniej RP i
charakteryzowali się silnym poczuciem odrębności narodowej. Mieli oni legalnie działające partie,
jednak w latach 30. członkowie Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów prowadzili akcje
terrorystyczne przeciwko polskim politykom.
•
•
•
•
Kresy Wschodnie zamieszkiwali również Białorusi i Litwinie.
W woj. zachodnich i centralnych żyli Niemcy.
W dawnym zaborze rosyjskim i Galicji mieszkali Żydzi, w Łódzkim i na Wołyniu – Tatarzy.
W górskich rejonach Karpat Wschodnich mieszkali Łemkowie, Bojkowie oraz Hucułowie.
Mimo różnych utrudnień z ludnością żydowską, mniejszości narodowe w II RP cieszyły się dużą
swobodą działania.
Charakterystyka Rządów Parlamentarnych
1919-1926
• Od stycznia 1919 do maja 1926 władzę sprawowało kolejno 13 rządów.
• Często programy polityczne poszczególnych koalicjantów były sprzeczne i niestabilne, z
wyjątkiem rządu Wł. Grabskiego, który utrzymał się od 1923 do 1925.
•
•
•
•
Życie polityczne pełne było skandali.
Słaba pozycja międzynarodowa.
Niemcy prowadzili z Polską wojnę celną.
Jednak mimo wielu niesprzyjających zjawisk był to okres stopniowej stabilizacji państwa
polskiego.
• Szczególne znaczenie miały reformy walutowa i rolna.
Prezentację wykonała:
Katarzyna Szopiak kl. I b