Transcript Slide 1
پژوهش اسم مصدر است از «پژوهيدن » به معني جست و جو ،باز ّجويي ،رسيدگي تحقيق و بررس ي هاي علمي و در اصطالح تالش ي است خستگي ناپذير ،جدي و صميمي در راه جست و جو و كشف حقيقت در مورد يك چيز و به تعبيري ديگر ،كشف گونه هايي از حقيقت كه تا كنون نامعلوم بوده است و با بسط و گسترش حقيقتي كه در آ ن استنباط غلط ،مبهم يا ناكافي به عمل آمده است . الف -كنجكاو و جستجوگر است . ب -به تمركز فكر و تفكر مدام خو گرفته است . ب -مجهز به تفكر علمي است . ت -در زمان حال ،زندگي مي كند . ث -افق ديدش گسترده است . ج -فروتن ،بلند نظر ،انعطاف پذير و انتقاد پذير است ، چ -وارسته است و خادم حقيقت . ح -تا رسيدن به مقصود نهايي و حل مسئله مي كوشد . پژوهش چيست ؟ RESEARCH علم چيست؟ علم ) (scienceاز واژه التين » «scientiaبه معناى آگاهى و معرفت ) (knowledgeمشتق شده است علم ) (scienceدر معناى اصطالحى ،تحصيل نظام مند دانش جديد درباره طبيعت است كه با روش هاى معين به دست مى آيد و هدف آن برقرار كردن رابطه ثابت بين پديده ها ) (phenomensاست. « فنومن )» (phenomenيعنى آنچه كه از راه تجربه و حس قابل درك است « نومن )» (noumenيعنى آنچه كه از راه تجربه قابل درك نيست كانت و پيروانش ،معتقد بودند كه ذهن فقط مى تواند، ظواهر و پديده ها (فنومن) را بشناسد و از شناخت نومن ها ،ناتوان است. (Natural Science) علم طبيعى (hard science) علم سخت.1 (soft science(علم سبك.2 (Moral Science) علم اخالقى روش)، (Methodمجموع وسايل و راه هايى است كه رسيدن به هدفى را هموار مى سازد. روش علمى) (Scientific method؛ به توالى يا مجموعه اى از مراحل و فرايندها گفته مى شود كه به كار گرفتن آنها ،محقق را به شناخت علمى مى رساند. مفهوم)(CONCEPTتجریدی از رویدادهای قابل مشاهده است که معرف شباهت ها یا جنبه های مشترک ميان آنها است. مفاهيم واژه هایی انتزاعی است که برای توضيح دادن ویا معنا دادن به تجربياتمان ازآن کنيم.برای می استفاده مثال“اثربخشی“مفهومی است که می توان آنرا از طریق عملکرد،کارایی (پایين آوردن هزینه ها)در کارها مختلف مشاهده کرد. مفهوم: برخی واژه ها مثل ”انگيزش““،هوش““،اضطراب““،قابليت اجتماعی“به صورت مستقيم قابل مشاهده نمی باشند .این مفاهيم پيچيده که در سطح باالیی از تجرید(انتزاع)قرار دارند،سازه)(CONSTRUCTناميده می شوند. سازه ها غالبا“از نظریه ها مشتق می شوند. سازه: انواع روش تحقيق هر تحقيق را بر اساس هدف يا قصدي كه دنبال ميكند ميتوان به سه دسته زير نيز تقسيم نمود. -1تحقيق بنياديBasic or Fundamental Research : هدف اين نوع تحقيق ايجاد نظريه از طريق كشف اصول يا قواعد كلي است و توجهي به كاربرد عملي يافته ندارد .نتايج اين گونه تحقيق اغلب مجرد و كلي هستند .بيشتر تحقيقات در زمينه يادگيري از اين نوعند. -2تحقيق كاربرديApplied Research : هدف اين نوع تحقيق آزمون مفاهيم نظري در موقعيتهاي مسائل واقعي زندگي و حل مشكالت ملموس است و نتايج اين تحقيق عيني و مشخص ميباشد تحقيقات آموزشي در حالت كلي كاربردي ميباشند. -3تحقيق عمليAction Research : هدف اين نوع تحقيق بر كاربرد فوري متمركز است و به ايجاد نظريه يا كاربرد عمومي يافتهها توجهي ندارد .تأكيد آن بر حل مشكالت فوري و موقعيتهاي محلي ميباشد .تحقيقات آموزشي محلي و منطقهاي از اين نوع ميباشند. انواع پژوهش هر وقت هدف تحقیق حل یک مشکل متداول ومعمولدر محیط کار است پژوهش کاربردی است هر وقت هدف پژوهش بررسی اثرات پیشنهادی تحقیقات کاربردی است .پژوهش ارزیابی است. هر وقت هدف پژوهش افزودن به مجموعه ی کلی دانش در یک حوزه ای خاص است . پژوهش بنیادی یا پایه ای یا محض است 10 Chapter 17 Prentice Hall, 2001 انواع تحقیق از نظر فایده (انگیزه) کاربردی بنیادی عملیاتی Historical Method روش تاريخي-1 Descriptive Method روش توصيفي-2 Experimental Method روش تجربي-3 طبقهبندي تحقیق -1بر مبناي هدف گرا (Research by )purpose الف .تحقیقات بنیادي (پايه()(Basic res ب .تحقیقات کاربردي)(Applied res ج .تحقیقات ارزيابي)(Evaluation res د .تحقیق و توسعه)(R & D و .تحقیق عملي (کاري()(Actoin res -2طبقه بندي تحقیق بر حسب روش (Research by )method الف .تحقیق تاريخي)(Historical res ب .تحقیق توصیفي)(Descriptive res ج .تحقیق پیمايشي (زمینه يابي()(Survey res د .تحقیق تحلیل محتوا)(Content analysis res -3بر اساس روشهاي تحلیل محتوا )(Content analysis الف .مطالعه میداني)(Field research ب .مورد کاوي)(Case study ج .تحقیق همبستگي)(Correlational research د .آزمايش میداني ن .تحقیقات علمي -آزمايشي و .تحقیق علمي -تطبیقي : روشها ي تحقیق Historical research method روش تحقیق تاريخي-الف Descriptive research method روش تحقیق توصیفي-ب Developmental and cross sectional روش تحقیق تداومي و مقطعي-ج research method case and field study research method روش تحقیق موردي و زمینهاي-د core lational or associational روش تحقیق همبستگي يا همخواني-هـ research method causal comparative or "exposit روش تحقیق علمي يا پس از وقوع-و facto" research method True experimental research method روش تحقیق تجربي حقیقي-ز Quasi-experimental research method روش نیمه تجربي-ح Action research (in education) method روش تحقیق عملي-ط survey research method روش تحقیق پیمايشي-ي content analysis research method روش تحقیق تحلیل محتوا-ک exploration research method روش تحقیق اکتشافي-ل -2دقت عمل -1هدفمندی -3آزمون پذیری -4تکرار پذیری ویژگيهای اصلی پژوهش علمی -5دقيق بودن وقابليت اعتماد -7ایجاز (محدودگرایی) -7تعميم پذیری -6عينی بودن انواع روش تحقيق از نظر روش جمع آوري اطالعات الف-روش کتابخانهاي ب-روش تحقيق ميداني ماهیت مساله فنون مناسب ویژگیهای پژوهش ها هدف پژوهش Chapter 17 توجه به تئوری تعیین حوزه مشکل مشاهده(آغاز تحقیق) تقویت دانش نظری(تحقیق بنیادی)یا به کارگیری یافته ها (پژوهش کاربردی)یا بررسی اثرات(تحقیق ارزیابی) چارچوب نظری،شبکه روابط بین عوامل فرضیه تفسیر داده ها چارچوب مبانی پژوهش علمی سازه ها،مفاهیم وتعاریف عملیاتی تجزیه وتحلیل داده ها طرح پژوهشی جمع آوری داده ها شيوه های مبتنی برحجیت Authoritarian Modes شيوه های مبتني بررمزوراز Mystical Modes شيوه های شناخت شيوه های خردگرايانه Rationalistic شيوه های علمي Scientific Modes محقق وجود فرهنگ تحقیق ضوابط و مقررات مالی و اجرایی بودجه پیش نیازهای تحقیق علمی فراغت الزم برای تحقیق سازمان الزم ابزار تحقیقاتی سازگاری درونی سازگاری بیرونی ویژگیهای نظریه خوب : ابزار الزم جهت آزمون خود داشته باشد ایجاد انگیزه برای پژوهشهای جدید از تنگ نظری علمی بدور باشد مقاومت در برابر ایرادات و انتقادات معیارهای انتخاب موضوع تحقیق موضوع نو و تازه باشد اولویت داشته باشد نه خيلی کلی و نه خيلی جزیی باشد قابليت اجرا داشته باشد داشتن بضاعت علمی پيش بينی مشکالت و محدودیتها مختصر و گویا باشد موضوعات از بدیهيات نباشد مراحل رویکرد به مساله تحقیق: .1تعیين حوزه موضوعی تحقیق. .2عنوان تحقیق. .3بیان مساله تحقیق(هدف). .4سوال یا سواالت خاص تحقیق. بطور کلی مسئله بایستی متناسب با ویژگیهای پژوهشگر باشد.عنایت به این مالک مستلزم پاسخگویی به سئواالت زیر است: آیا من به حل این مسئله عالقمندام؟ آیا بضاعت علمی و عملی الزم را برای حل این مسأله دارم؟ آیا قادر به جمع آوری اطالعات جهت پاسخگویی به حل مسئله هستم؟ آیا روشها و وسایل مناسب برای جمع آوری اطالعات موجود است؟ آیا امکانات مالی برای حل مسئله دارم ؟ آیا صبر و شکیبایی الزم را دارم ؟ آیا مسأله پژوهشی را می توان در مدت زمان معین شده پاسخ داد؟ بنابراین پژوهشگر مسأله را خیلی وسیع و گسترده انتخاب نکند تا بتواند پاسخ آنرا در مدت زمان مشخص و معین دریابد . شرح سئوال یا مورد بررسی ردیف 1 آیا موضوع تحقيق جزء مسائل جامعه است؟ 2 آیا دستاوردهای آن کمکی به حل مشکالت جامعه خواهد کرد؟ آیا تحقيق و نتایج آن مورد عالقه و توجه جامعه قرار دارد؟ آیا تحقيق ارزش انجام شدن دارد؟ 5 6 7 8 تحقيق حالت تکرار ندارد؟ به توسعه قلمرو معرفتی کمک می کند؟ تحقيق از تکيه گاه نظری برخوردار است؟ تحقيق از تازگی برخوردار است؟ 3 4 آیا آیا آیا آیا بلی خير مالحظات ردیف 9 10 شرح سئوال یا مورد بررسی آیا متغيير ها برای پيش فرضها شناسایی شده است؟ آیا نوع متغييرها مشخص شده است؟ 11 آیا امکان سنجش آنهابا استفاده ازابزارموجود یا محقق ساخته مقدور است؟ 12 آیا تحقيق ارتباط بين متغييرها رامورد سنجش قرار می دهد؟ آیا ميتوان رابطه بين متغييرها را کشف کرد ؟ 14 آیا متغييرهای توصيفی به معلوم کردن مسأله خواهد انجاميد؟ 13 بلی خير مالحظات ردیف شرح سئوال یا مورد بررسی 15 آیا امکان دسترسی به اطالعات و داده ها وجود دارد ؟ آیا ميتوان مسأله تحقيق را تعریف کرد ؟ آیامتغييرهای موردمطالعه قابل کنترل هستند؟ آیا امکان حذف متغييرهای مزاحم وجود دارد ؟ آیا تحقيق در حد امکان محدود شده است؟ آیا امکان اجرای تحقيق در چهارچوب فرآیند تحقيق علمی وجود دارد؟ آیا مسأله اجازه تحقيق را می دهد؟ آیا تحقيق انجام شدنی است؟ 23 آیا محقق از تبحر و تخصص مورد نياز برخوردار است ؟ آیا امکان استفاده از سایر متخصصين و مشاورین وجود دارد ؟ 16 17 18 19 20 21 22 24 بلی خير مالحظات ردیف شرح سئوال یا مورد بررسی 25 آیا محقق استعداد و توانایی مدیریت و رهبری تحقيق را دارد؟ آیا محقق توانایی اجرای تحقيق را دارد؟ آیا بودجه و منابع مالی کافی برای اجرای تحقيق در اختيار دارد؟ آیا نيروی انسانی مورد نياز وجود دارد؟ 29 آیا تاریخچه پدیده و تحوالت آن مورد بررسی قرار گرفته است؟ آیا ابعاد کمی و کيفی مسأله شناسایی شده است؟ آیا ویژگيها و مشخصات مسأله تعيين شده است ؟ آیا بررسی اوليه در خصوص ماهيت مسأله و متغييرهای احتمالی انجام شده است؟ 26 27 28 30 31 32 بلی خير مالحظات حدس بخردانه ای است در باره رابطه دو یا چند متغير. فرضيه نشانگر نتایج مورد انتظار است. گمانی است موقتی که درست بودن یا نبودنش باید مورد آزمایش قرار گيرد. راه حل پيشنهادی پژوهشگر برای پاسخگویی به مسئله است. بيان کننده این مطلب است که اگر چنين رخ دهد چنان نتيجه می شود. یک جواب فرضی ویا حدس زیرکانه در باره چگونگی روابط بين چند متغيير است. گفتاری حاکی از رابطه دو یا چند مفهوم. فرضيه: فرضيه عبارت است از حدس یا گمان اندیشمندانه در باره ماهيت ،چگونکی وروابط بين پدیده ها،اشياءومتغيرها ،که محقق را در تشخيص نزدیکترین ومحتمل ترین راه برای کشف مجهول کمک می نماید. فرضیه صفر ( فرض پوچ ) (hypothesis )Null انواع فرضيه فرضيه تحقيق (فرضيه پژوهشی)()Reserch hypothesis جهت دار (فرضیه یک دامنه ) بی جهت (بدون جهت ) (فرضیه دو دامنه) شماره ردیف 1 2 3 4 5 6 7 شرح سئوال آیا فرضيه قدرت سنجش و تبيين حقایق را دارد؟ آیا نتيجه حاصل ازآزمون فرضيه پاسخ مسئله را خواهد داد؟ آیا از تداخل مسائل وفرضيه های دیگر در آن جلوگيری شده است؟ آیاصورت فرضيه ساده وقابل فهم است؟ آیا فرضيه قابليت آزمون پذیری دارد؟ آیا مفاهيم و متغيرهای فرضيه تبدیل به تعاریف عملياتی شده است؟ آیا فرضيه با حقایق و قوانين مسلم علمی مغایرت ندارد؟ بلی خير مالحظات شمار ه شرح سئوال ردیف 8 9 10 11 12 آیا از کاربرد واژه ها و مفاهیم ارزشی پرهیز شده است؟ آیا فرضیه به صورت جمله خبری بیان شده است؟ آیا واژه ها و اصطالحات اختصاصی تعریف شده است؟ آیا تمام فرضیه های مورد نیاز تحقیق تدوین شده است؟ آیا فرضیه های تدوین شده در راستای تحقیق قرارداشته و با یکدیگر هماهنگی دارد؟ بلی خیر مالحظات ویژگی یا صفت یا عاملی اطالق می شود که بين افراد جامعه آماری مشترک بوده،واز فرد به فرد دیگر از ش ی به ش ی دیگراز پدیده به پدیده دیگرمتفاوت است ومی تواندمقادیر کمی وارزشهای متفاوتی داشته باشد. متغیر):(variable پيشينه نظری پیشینه یا سابقه تحقیق پيشينه عملی -1کتاب . 1-1با يک نويسنده :1طاهری ،ابولقاسم .روش تحقيق وماخذ شناس دانشگاه پیام نور.1379 ، ي .تهران: . 2-1با دو نويسنده .1کمالی راد ،اسمعيل؛ محمدی ،صدرهللا .اندیشه(مجموعه مقاالت) .بوشهر:انتشارات شروع. 1384 ، . 3-1با سه نويسنده .3سرمد ،زهره؛ بازرگان ،عباس؛ و حجازی ،الهه .روش های تحقيق در علوم رفتاری .تهران :آگه. 1378 ، . 4-1با بيش از سه نويسنده .4فرهودی حسن ،و ديگران .بيماری های نقص ايمني :تشخيص و درمان .تهران :علمي. 1365 ، . 5-1بدون نويسنده .5اطلس تشريح بدن انسان .تهران :شرکت جغرافيايي و کارتوگرافي ايران . 1365 ، . 6-1کشف نام نويسنده از منبعي ديگر [.6سلطاني شيرازی ،شيفته] .خودآموز کتابداری ،يا چگونه يک کتابخانه کوچک بسازيم .تهران :مرکز خدمات کتابداری1360 ، . عناصر وساختار طرح تحقیق: مقدمه بیان مسئله وتعریف آن(سوال اصلی تحقیق) اهمیت وضرورت تحقیق اهداف تحقیق فرضیه های تحقیق بیان متغیيرها پیشینه(سوابق)وادبیات موضوع تحقیق روش تحقیق جامعه ونمونه آماری تحقیق حجم نمونه وروش نمونه گيری روش جمع آوری اطالعات روش تجزیه وتحلیل اطالعات زمان وطول مدت اجرای تحقیق هزینه های تحقیق فهرست منابع وماخذ ضمائم نمونه گيری تصادفی نمونه گيری تصادفی ساده نمونه گيری منظم یا سيستماتيک نمونه گيری تصادفی طبقه ای طبقه ای نسبتی طبقه ای غير نسبتی نمونه گيری سهميه ای تک مرحله ای نمونه گيری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای جدول مشاهده را تهيه کنيد. برای مشاهده اجازه کسب کنيد. خود را به اشخاصی که رفتار آنها را مورد مشاهده قرار خواهيد داد ،معرفی کنيد(معرفی شوید). همدم و سازگار آنان شوید؛خود را ناپيدا سازید تا در جو و طرز کار عادی آنها مداخله ننمائيد. مشاهده را انجام دهيد. از عالمتهایی که گذاشته اید ، داده ها را برای تجزیه و تحليل تهيه نمائيد. بالفاصله بعد از رخداد از مشاهده خود یادداشت بردارید(در مشاهده بدون جدول). از یادداشتهای خود ،داده ها را برای تجزیه و تحليل آماده نمائيد. انواع پرسشنامه (پيمایش غير حضوری): دو گزینه ای چند گزینه ای پرسشنامه با سئواالت باز طيفی یا درجه بندی پرسشنامه با سئواالت بسته ترتيبی پرسشنامه با سئواالت ترکيبی وزنی پرسشنامه با سئواالت تعاقبی مقایسه ای