Transcript Энд дарж татна уу №1 - Эхлэл

Бага, дунд боловсролын үнэлгээний
нөхцөл байдал ба шинэчлэх хэрэгцээ
шаардлага
С.Санжаабадам
П.Оюун
Агуулга
Олон Улсын түвшин дэх суралцагчийн
үнэлгээний ерөнхий чиг хандлага
Монголын бага, дунд боловсрол дахь
суралцагчийн үнэлгээний өнөөгийн байдал
Page  2
ҮНЭЛГЭЭНИЙ ОЛОН УЛСЫН ЕРӨНХИЙ ЧИГ
ХАНДЛАГА
Үнэлгээний түүхэн хөгжил
Үнэлгээний Онцлог
Дэлхийн I дайн
хүртэл
Сурагчид тухайн агуулгад
хэр “мэргэшсэн” байгааг
үнэлдэг
Дэлхийн I дайны Үнэлгээ зорилгын
дараахан
биелэлтийг хэмжихэд
чиглэсэн
“Спутник
хөлгийн” –
1990ээд оны үе
Үнэлгээ стандартад
суурилсан, тухайн
сурагчийн талаар дүгнэлт
хийх, бусадтай харьцуулах
1990 ээд оноос
хойш
Конструктивист үзэл
баримтлалд үндэслэсэн
Page  3
Үнэлгээний хандлага
Илүү техникийн – үр
дүн болох
“бүтээгдэхүүн”-ийг
үнэлдэг
Практикийн ба Тэгш
эрхийн хандлага –
бүтээлч эрэлхийлэл ба
эргэцүүлэл шаардсан
ҮНЭЛГЭЭНИЙ ОЛОН УЛСЫН ЕРӨНХИЙ ЧИГ
ХАНДЛАГА
Стандартад
суурилсан
үнэлгээ
Конструтивист
- үнэлгээ
Наад захын түвшний
мэдлэг, чадвар
-Заасан агуулга
-Цээжилсэн мэдлэг
-Энгийн үйлийн чадварууд
Дээд түвшний чадвар
-Хэрэглээний
-Асуудал шийдвэрлэх
-Шүүмжлэлт сэтгэлгээ
Практик чадвар,
дадал
ТЕСТ
Сургалтын Төгсгөлд
Page  4
Бүтээлийн сан
Гүйцэтгэлийн үнэлгээ
Бичгийн үнэлгээ
Сургалтын Явцын
үнэлгээг+төгсгөл
Үнэлгээний Ерөнхий Зураглал
Үнэлгээ
Зорилго
Сургуульд
суурилсан
o Сурагчдын сурлагын
амжилт (стандарт)
o Сурах үйл ажиллагааны
явц (стандарт бус)
o Анги дэвших, сургууль
төгсөх
Арга
Давтамж
Тест,
1. Хичээлийн
реферат,
явцад
бүтээлийн
2. Хичээлийн
сан, бичгийн
жилийн
ажил
төгсгөлд
Үндэсний Боловсролын стандартын
хэмжээний түвшин, түүнд нөлөөлөх
хүчин зүйлийг
тодорхойлох
Тест, асуулга
болон
бичгийн
шалгалт
Төслийн үйл
ажиллагааны
хүрээнд хийгддэг
тул тодорхойгүй
Элсэлтийн Улсын хэмжээний их, дээд
ерөнхий сургууль, коллежид
шалгалт элсэгчдийн сурах ерөнхий
чадвар, мэдлэгийн
түвшинг тогтоох
Тест
Жил бүрийн 6
сард
Page  5
Сургуульд суурилсан үнэлгээний
бодлогын сүүлийн үеийн хандлага,
өнөөгийн нөхцөл байдал, тулгамдаж
буй асуудал
- Бага боловсрол
- Дунд ба ахлах боловсрол
Page  6
Сургуульд суурилсан үнэлгээний
бодлогын сүүлийн үеийн хандлага
ҮНЭЛГЭЭНИЙ
СТАНДАРТ
Үнэлгээ
ний
обьект
Мэдлэг
Дүнгийн
систем
Онц, сайн дунд,
муу
Дөрвөн цогц
чадамж
Мэдлэг ба чадвар
A, B, C, D, F дүнгийн шкал
Бага ангид стандарт бус
үнэлгээ
Арга,
хэлбэр
Шалгуурт суурилсан
1-3 анги
стандарт
бус, 4-5
стандарт
Нормд суурилсан
Зорилго
1935
Page  7
1995
2003
2004
2010
Сургуульд суурилсан үнэлгээний
бодлогын сүүлийн үеийн хандлага
• 1998 оны 259 тоот тушаалаар даалгавар боловсруулах,
даалгаврын гүйцэтгэлийн хугацааг тооцох талаар
тусгасан.
• 2003 он хүртэл төгсөх шалгалтыг хөндлөнгөөс авдаг
байснаа 2004 оноос эхлэх сургууль өөрөө авдаг болж,
2010 оноос мөн хөндлөнгөөс авахаар заасан
• 2011 оны 118 тоот тушаалаар 361-д нэмэлт өөрчлөлт
оруулан төгсөх шалгалтыг хөндлөнгөөс авдаг болсон
• 1995 оноос эхлэн бага боловсролын түвшинд үнэлгээгээр
сурагчдыг урамшуулах
• 2002 оноос үндэсний хэмжээний хөндлөнгийн үнэлгээний
аргазүй хөгжсөн
Page  8
Сургуульд суурилсан үнэлгээний
өнөөгийн нөхцөл байдал
Бага ангийн стандарт бус үнэлгээний судалгаа (2010)
 Сурагчдын тодорхой хувьд сурах сонирхолд эерэг өөрчлөлт
гарсан ба бие даах үйл ажиллагаа нэмэгдсэн
 Багш хичээлээ төлөвлөхдөө үнэлгээний хэсэгт ач холбогдол өгөх
нь нэмэгдсэн
 Багш сурагчдын гүйцэтгэлд гарч буй өөрчлөлтөд илүү анхаарал
хандуулах болсон
 Сурагчдын сурах үйл ажиллагааны давуу ба сул талыг үр
дүнтэйгээр илрүүлж сургалтандаа хэрэглэх болсон
 Эцэг эхчүүдийн хүүхдийнхээ сурах үйл явцын талаар илүү их
мэдээлэл авдаг болсон
 Сургалтын менежер сурагчдын үнэлгээнд анхаарал хандуулах
нь нэмэгдсэн
Page  9
Эх сурвалж: Туршилтад хамрагдсан сургалтын менежерүүдтэй хийсэн
ярилцлага, сурагчдаас авсан асуулгын судалгааны дүнгээс
Сургуульд суурилсан үнэлгээний
өнөөгийн нөхцөл байдал
Дунд ба ахлах ангийн стандарт үнэлгээний бодит / найдвартай
байдалд хийсэн (reliability)судалгаанаас (2006)
90-100
Математикийн хичээлийн дүнгийн хэлбэлзэл / ерөнхий/
80-89
70-79
50,00
60-69
47,51
45,00
0-59
40,00
35,00
30,00
31,49
29,10
31,12
27,07
25,00
19,15
20,00
15,00
29,28
20,99
22,10
18,78
20,07
17,31
17,13
11,05
10,00
6,45
5,00
7,73
3,50
0,00
Page  10
0
Эхний хагас жил
0
Сүүлийн хагас жил
Сургуулийн шалгалт
3,13
Ерөнхий шалгалт
Монгол хэлний хичээлийн дүнгийн хэлбэлзэл ерөнхий
90-100
80-89
70-79
60-69
0-59
70
59,1
60
50
40
30
32,2
26
32,2
20
12,7
20,8
35,2
28,4
14,9
16,6
10
14,4
2,2
9,9 10,5
0
Эхний хагас жил
Page  11
Сүүлийн хагас
жил
Сургуулийн
шалгалт
2,4
8,5
0,79,4
Ерөнхий шалгалт
Судалгаанаас гарсан дүгнэлт
 Багшийн
тавьсан
дүнгүүд
хооронд
хамааралтай, өөрөөр хэлбэл илүү бодитой
харилцан
 Харин сургуулиас авсан шалгалтын дүн, улсын
шалгалтын дүнгүүдийн хооронд хамаарал байхгүй /2006
онд төгсөлтийн шалгалтыг хөндлөнгөөс авдаг байсан/
 Сүүлийн хагас жилийн дүн, жилийн эцсийн дүнгийн
хоорондын харилцан хамаарал хүчтэй буюу илүү
бодитой байхад сургуулиас авсан шалгалтын дүн
ерөнхий шалгалтын дүнгийн хооронд хамаарал байхгүй
нь харагдаж байна.
Page  12
Сургуульд суурилсан үнэлгээнд
тулгамдаж буй асуудал
Бага боловсролын үнэлгээнд тулгамдаж буй асуудал
 Стандарт бус үнэлгээний аргазүйг хэрэгжүүлснээр
үнэлгээний оношлох үүрэг орхигдож байна
 Багш нарын стандарт бус үнэлгээний талаарх ойлголт сул
байдалтай 20-оод жил хэрэгжсэн /2005 оны анкетын
судалгаагаар багш нар стандарт бус үнэлгээний аргазүйг
ойлгодоггүй гэж байсан бол 2008 онд мөн хариултыг өгсөн
байдаг/
 Эцэг эхчүүд дүн нэхэх хандлага бага боловсролын түвшинд
одоо ч хүчтэй хэвээр байна.
 Стандарт бус үнэлгээний аргазүйг сургалтын агуулгатай
нийцүүлэн шинээр боловсруулах хэрэгтэй.
Page  13
Дунд болон ахлах ангийн сурагчдын үнэлгээнд
тулгамдаж буй асуудал
Сурагчдын гүйцэтгэлд тулгуурласан үнэлгээ бодитой биш
байна. Энэ нь:

–
–
–
–
Багшийн үнэлгээний шалгуур боловсруулах, даалгавар
боловсруулах чадвар сул
Үнэлгээний аман болон туршилтын аргаас илүүтэй бичгийн
арга тэр дундаа тестийн үнэлгээ зонхилж байгаа
Үнэлгээг зохион байгуулах, үр дүнг тооцох аргазүй сургуулийн
түвшинд сул
Үнэлгээний үр дүнг ашиглах, дүн шинжилгээ хийж, сургалтын
чанарыг дээшлүүлэх ажил орхигддог зэрэгтэй холбоотой.
 Үнэлгээний стандарт амжилттай хэрэгжиж чадаагүй. Энэ нь:
– Стандартын талаар багш нарын ойлголт ялгаатай
– Стандартын жишиг даалгавар дээр үндэслэн даалгавар
боловсруулдаггүй
– Стандартад үнэлэх ёстой мэдлэг, чадварууд хэмжих боломжгүй
байдлаар боловсруулагдсан зэргээс шалтгаалж байна.
Page  14
Элсэлтийн ерөнхий шалгалтын
үнэлгээ ба тулгарч буй бэрхшээлүүд
Page  15
Элсэлтийн ерөнхий шалгалт
Энд юм нэмэх
хэрэгтэй байна
Блумын Таксономи дээр
үндэслэн тест боловсруулах
Арга зүйн
хөгжлийн
эхлэл
Элсэлтий
н Ерөнхий
Шалгалт
Конкурс
Шалгалт
Page  16
2002
2005
Элсэлтийн Ерөнхий Шалгалтын талаар:
Зорилго:
Их дээд сургуульд элсэхээс өмнө тухайн шалгуулагч
улсын түвшинд ямар түвшинд байгааг тодорхойлох
бэнчмарк хийх
Хариуцсан байгууллага: Боловсролын ҮнэлгээниЙ төв
Шалгуулагч:
11 анги төгсөгчид
Шалгуулагчийн тоо:
Жилд дунджаар 40,000 шалгуулагч
Хичээл
10 хүртэл хичээлийн сонголттой
Дүн/ Онооны систем:
Хичээл тус бүрээр 4 төрлийн оноотой:
1. 100 хүртэлх “гүйцэтгэлийн оноо”
2. 800 хүртэлх хэмжээст оноо
3. Бусад сурагчидтай харьцуулдаг процентон оноо (a
зэрэглэлийн)
4. A+, A, B+ гэх мэт 9 шкал бүхий дүн
Page  17
Эх сурвалж: Үнэлгээний аудитын тайлангаас 2012 он
Элсэлтийн ерөнхий шалгалтад тулгарч буй асуудлууд
2009 оны математикийн элсэлтийн шалгалтын жишээн дээр:
Шалгуулагчдын гүйцэтгэлийн дундаж
Хот /А хувилбар/
25,1
Хөдөө /АА хувилбар/
30,4
Шалгуулагчийн оноо ба танин мэдэхүйн
түвшин /1-5/ /А/
50
Шалгуулагчийн оноо ба танин мэдэхүйн
түвшин /АА/
80
45
70
40
60
35
30
50
25
40
20
30
15
20
10
5
10
0
1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 4 4 4 5
Page  18
0
1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 4 4 4 5
Элсэлтийн ерөнхий шалгалтад тулгарч буй асуудлууд
Хүнд хөнгөний
зэрэг
А хувилбар
АА хувилбар
Даалгаврын
тоо
Эзлэх хувь
1: маш хөнгөн
1
4,5%
Даалгаврын
тоо
0
2: хөнгөн
0
0%
0
0%
3: тохиромжтой
8
36,4%
4
18.2%
4: хүнд
12
54,5%
16
72.7%
5: маш хүнд
1
4,5%
2
9.1%
Эзлэх хувь
0%
 ЭЕШ-ийг зохион байгуулах ажлыг хичээлийн жилийн эхнээс эхлэн тодорхой
үе шаттайгаар нийтэд нээлттэй хийх
 ЭЕШ-ийн тестийг зохиох багш, судлаач, шинжээчдийн нөөцтэй байх,
өөрөөр хэлбэл үнэлгээгээр мэргэшсэн хүний нөөцийг бүрдүүлэх
 Тестийг хийхдээ даалгаврын блюпринт, таксономийн нарийвчлал
математик боловсролын стандартыг баримтлахаас гадна тухайн тестийн
тохирц /validity/, үнэн бодитой байдал /reliability/, болон тавил /internalconsistency/ зэрэгт илүү анхаарал тавьж ажиллах
 Тестийн үр дүнг засах, дүгнэх схемийг олон нийтэд ил тод байлгах гэх мэт
Page  19
Бага дунд боловсрол дахь
суралцагчийн үнэлгээг шинэчлэх
хэрэгцээ, шаардлага
Page  20
Бага, дунд боловсролын үнэлгээг
шинэчлэх хэрэгцээ
 Сурагчдын мэдлэг, чадвар, дадлыг үнэлэх үнэлгээ, дүн шалгалт
дүнгийн систем оновчтой бус
 Агуулгад хэт суурилсан үнэлгээ давамгайлсан
 Үнэлгээ нийт сурагчдын 60 хувьд нь үйлчилдэггүй, өөрөөр
хэлбэл F-с доош үнэлгээтэй сурагчид хөгжих боломж олгодоггүй
 Бүх сурагчдыг нэг хэмжүүрээр хэмждэг. Хөгжих чадамж бүхий
сурагч үүнээс болж цаашаа илүү их сурах боломжоо хязгаарладаг
Энэ 2 сурагчид
ялгаа бий юу?
Тест 1 дүн: F (38%)
Тест 2 дүн: F (59.8%)
Page  21
Тест 1 дүн: F (48%)
Тест 2 дүн: F (47.8%)
Бага, дунд боловсролын үнэлгээг
шинэчлэх хэрэгцээ
Англи хэлний элсэлтийн
шалгалт, Монгол
Grammar
Reading
Vocabulary
Олон Улсын дунд боловсролын
олон улсын шалгалт /IGCSE/
Reading
Listening
Writing
Speaking
15%
25%
35%
45%
15%
30%
35%
Эх сурвалж: Анли хэлний хөтөлбөр шинэчлэх багийн илтгэлээс
Page  22
Бага, дунд боловсролын үнэлгээг
шинэчлэх хэрэгцээ
Page  23
Эх сурвалж: Кембрижийн бенчмарк тодорхойлох судалгааны дүнгээс
Бага, дунд боловсролын үнэлгээг
шинэчлэх хэрэгцээ
Олон улсын түвшний шалгалтын даалгавраас...
Графикт хоол идсэний дараа амны
хөндийн pH түвшин хэрхэн өөрчлөгддөгийг
харуулжээ.
Хоол идсэний дараа шүд угаах нь яагаад
ашигтай байдаг вэ?
Хоол идсэний дараах минут
Page  24
А. Хүчиллэг орчин нь бактерийг өсөхөд
хэрэгтэй
В. Хүчил нь шүдний пааланг уусгадаг
С. Шүлтлэг орчин бактерийг өсөхөд
хэрэгтэй
D. Шүлт нь шүдний пааланг уусгадаг
Монгол сурагчдын гүйцэтгэсэн тестийн даалгавраас...
Page  25
Бага, дунд боловсролын үнэлгээг
шинэчлэх хэрэгцээ
2011 оны ЮНЕСКО-ийн тайланд бичсэнээр:
“Үр дүнтэй хяналт шинжилгээ болон удирдлага дутагдсантай
холбоотойгоор сурагчдын болон боловсролын тогтолцооны
гүйцэтгэлийг нарийн нягт хэмжих бодитой үнэлгээний механизм
байхгүй байна. Техникийн, мэргэжлийн, болон дээд боловсролын
салбарууд элсэлтийн болон төгсөлтийн шалгалтын дүнг
стандартчилахад бэрхшээлтэй байгааг хэлсээр байна. Одоогийн
байдлаар ийм тодорхой стандарт байхгүйгээс сурагчдын
шалгалтад ил тод байдал дутмаг байна”
Page  26
Шинэчлэлийн цаашдын зорилт
АЖИЛ
NO CHILD LEFT BEHIND
Хувь чадамжийн
урамшууллын
Дүнгүй үнэлгээ
NO CHILD LEFT BEHIND
Бодит ур чадварын
ахицын
Дүнтэй үнэлгээ
ЭРҮҮЛ ЧИЙРЭГ
 ШУ-ны туршилт,
судалгааны
чадамжтай
 Эх оронч, үндэсний
төлөвшилтэй
 Мэргэжлээ авьяас
чадварын дагуу
сонгосон
 ОУ-ын ахлах
боловсролын
гэрчилгээтэй
OPTIONAL & FLEXIBLE
Чадамжийн чанарын
Дүнтэй үнэлгээ
ИХ ДЭЭД СУРГУУЛЬ
 Сурах арга
барилтай
Эх хэлээр зөв
ярьдаг, бичдэг
 Ёс заншил,
байгалийн талаар
ойлголттой
 ШУ-ны туршилт,
судалгааны суурь
чадвартай
Нийгэм соёлын үнэт
зүйлийг ухамсарласан
 Авьяас чадвараа
нээсэн
 ОУ-ын дунд
боловсролын
гэрчилгээтэй
3 жил
4 жил
ГАДААД ДОТООДЫН
Цэцэрлэг: бие хэл сэтгэхүйн
хөгжил
Page  27
5 жил
4 жил
АХЛАХ
МБ
СӨБ
БАГА
ДУНД
ИДС
АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД
БАЯРЛАЛАА
Page  28