Transcript บทที่ 3

อันตรายจากสภาพแวดลอมใน
้
การทางานหลักการป้องกันและ
วิชาอาชีวอนามั
ย (Occupational Health)
ควบคุ
ม
รหัสวิชา: 4072319
ผู้สอน: อ. ธนัชพร มุลก
ิ ะบุตร (07/12/57)
1
เนื้อหา
1. ความหมายสิ่ งแวดล้ อมในการท างาน
และอันตรายจากสภาพแวดล้อมในการ
ทางาน
2. ประเภทของอันตรายจากสภาพแวดลอม
้
ในการทางาน
3. หลัก การและวิธก
ี ารคุ ม สิ่ งแวดล้อมการ
ทางาน
2
NPRU
1. สภาพแวดลอมในสั
งคม/
้
ชุมชน
3
NPRU
2. สภาพแวดลอมใน
้
สถานทีท
่ างาน
4
NPRU
3. สภาพแวดลอมภายใน
้
บาน
้
5
NPRU
สภาพแวดลอมของสถานที
่
้
พักผอนหย
อนใจ
่
่
6
NPRU
1. สิ่ งแวดลอมในการท
างาน
้
 สิ่ งต่างๆ ทีอ
่ ีชีว ต
ิ
่ ยู่รอบตัว ผู้ ประกอบอาชีพ ทัง้ ทีม
และไมมี
ี ต
ิ ในสถานทีท
่ างาน เช่น
่ ชว
NPRU
– เครือ
่ งมือ อุป กรณ ์ เครือ
่ งอานวยความสะดวก
ตางๆ
ในการทางาน
่
– ความร้ อน ค วามเย็ น รั ง สี แสง เสี ยง
ความสั่ นสะเทือน ฝุ่นละออง สารเคมี ก๊าซ
และยังรวมถึงเชือ
้ โรคและสั ตวต
ๆ
่
์ าง
– บุคคลทีม
่ ส
ี ่ วนเกีย
่ วข้องกับการทางาน
– สั ม พั น ธ ภ า พ ร ะ ห ว่ า ง เ พื่ อ น ร่ ว ม ง า น
วิทยา อยูสุ
่ ข, 2549
คาตอบแทนและชั
ว
่ โมงการท
างาน
แอนน
่
์ จิระพงษสุ
์ วรรณ, 2556
ญ หทัย ยิ้ม ละมัย และรัต นวดี
– สภาพการทางานทีซ
่ ้าซากขวั
การเรงรี
่ บทางาน 7
ทองบัวบาน, 2556
การทางานเป็ นผลัดหมุนเวียนเรือ
่ ยไป
อันตรายจากสภาพแวดลอมในการท
างาน
้
(Workplace Environmental Hazards)
 สิ่ งแวดล้อมและสภาพการทางานทีอ
่ าจส่งผลให้เกิด
อัน ตรายต่ อผู้ ปฏิ บ ัต ิ ง านโดยการตอบสนองต่ อ
อันตรายในรูปแบบตางๆ
เช่น
่
วิทยา อยูสุ
่ ข, 2549
แ อ น น์ จิ ร ะ พ ง ษ์
 เกิดอุบต
ั เิ หตุจากการทางาน
สุวรรณ, 2556
 เกิดโรคจากการทางาน
 ทาให้ประสิ ทธิภาพการทางานลดลง
8
NPRU
9
2. ประเภทของอันตรายจาก
สภาพแวดลอมในการท
างาน
้
1.
สภาพแวดลอ
้
มดาน
้
กายภาพ
2.
สภาพแวดลอ
้
มดานเคมี
้
3.
สภาพแวดลอ
้
มดานชี
วภาพ
้
4.
สภาพแวดลอ
้
มดานการย
้
ศาสตรและ
์
จิตวิทยา
สั งคม
NPRU
อันตรา
ย
งาน
โรค
จาก
การ
ทางาน
10
รายงานประจาปี 2556. กองทุน
เงินทดแทน สานักงาน
ประกันสั งคม กระทรวงแรงงาน
11
NPRU
2.1 อันตรายจากสภาพแวดลอมทาง
้
กายภาพ
(Environmental Physical Hazards)
อันตรายจากสภาพแวดลอมที
อ
่ ยูในพื
น
้ ทีก
่ ารทางาน
้
่
มีโอกาสสั มผัสอันตรายเหลานี
่ ้ได้ โดยใช้ประสาท
สั มผัส ทั้ง 5 ได้ แก่ การมองเห็ น การได้ ยิ น
การไดกลิ
่ การลิม
้ รส และการสั มผัสทางผิวหนัง
้ น
สามารถจาแนกออกเป็ น 7 กลุม
่ ดังนี้
เกียรติศักดิ ์ บัตรสูงเนิน,
12
NPRU
2.1.1 เสี ยง
(Noise)
2.1.4 ความเย็น
(Cold)
2.1.2 การสั่ นสะเทือน
(Vibration)
2.1.3 ความรอน
้
(Heat)
2.1.5 รังสี
(Radiation)
2.1.6 ความกดอากาศ
(Pressure)
2.1.7 แสงสวาง
่
(Lighting)
13
NPRU
2.2 อันตรายจากสภาพแวดลอมด
านเคมี
้
้
(Environmental Chemical Hazards)
อัน ตรายจากสภาพแวดล้อมด้านเคมี เกิดจากการ
น า สา รเคมี ม า ใช้ ในกา รท างาน หรื อ สา รเคมี ท ี่ เ ป็ น
อันตรายเกิดขึน
้ จากกระบวนการผลิตของงาน รวมทัง้ วัตถุ
พลอยได้ จากการผลิต โดยทั่ว ไปจะอยู่ในรู ป ของเหลว
ของแข็ง และก๊าซ เช่น
 กลุ่มสารเคมีท ี่เ ป็ นพิษ ก๊ าซพิษ สารประกอบ
ไฮโดรคารบอน
์
 ตัวทาละลาย กรด ดาง
่
 ฝุ่นละอองทีท
่ าให้เกิดโรคปอด
 สารเคมีทก
ี่ อมะเร็
ง
่
กรมสวัสดิการคุ้มครองแรงงาน, 2540
ขวัญหทัย ยิม
้ ละมัย และรัตนวดี ท
14
NPRU
2.3 อันตรายจากสภาพแวดลอมด
าน
้
้
ชีวภาพ
(Environmental Biological Hazards)
 เกิดจากการทางานทีต
่ ้องเสี่ ยง
 อาชี พ ที่ม ีค วามเสี่ ยงต่ อการ
ต่ อ ก า ร สั ม ผั ส แ ล ะ ไ ด้ รั บ
สั ม ผั ส อั น ต ร า ย ท า ง ด้ า น
อั น ต ร า ย จ า ก ส า ร ท า ง ด้ า น
ชีวภาพ ไดแก
้ ่
ชี ว ภ า พ ( Biohazardous
–ผู้ ป ฏิ บั ติ ง า น ใ น
agents) แล้วสารชีว ภาพนั้น
ห้ องปฏิบ ัต ิ ก ารทางด้ าน
ท าให้ เกิ ด ความผิ ด ปกติ ข อง
จุ ล ชี ว วิ ท ย า แ ล ะ ชี ว
รางกาย
หรือมีอาการเจ็บป่วย
่
โมเลกุล
เกิดขึน
้ เช่น
–โ ร ง พ ย า บ า ล แ ล ะ
– เชือ
้ จุลน
ิ ทรียต
่
์ างๆ
ห น่ ว ย ง า น ด้ า น
– ฝุ่นละอองจากส่วนของพืช
สาธารณสุข
หรือสั ตว ์
วิทยา อยูสุ
่ ข, 2549
–ส ถ า น ที่ ท า ง า น ด้ า น
– การติ ด เชื้ อ จากสั ตว
หรื
อ
เกีย
รติ
ศ
ั
ก
ดิ
์
บั
ต
รสู
ง
เนิ
น
, 2554
์
เทคโนโลยี
ชว
ี ภาพ
ขวัญหทัย ยิม
้ ละมัย และรัตนวดี
ทอง
15
แมลง
บัวบาน, 2556
–อาชี พ เกษตรกรรมและ
NPRU – การถูกทาร้ายจากสั ตวหรื
์ อ
้
้
และจิตวิทยาสั งคม
(Environmental Ergonomic and
Psychosocial Hazards)
 ปั ญ ห าด านการย ศาส ตร เ ป็ น
้
์
อันตรายทีเ่ กิดจากการใช้ทาทาง
่
ท างานที่ ไ ม่ เหมาะสม วิ ธ ี ก าร
ป ฏิ บ ั ต ิ ง า น ที่ ไ ม่ ถู ก ต้ อ ง ก า ร
ปฏิบ ต
ั ิง านที่ซ้า ซาก และความ
ไมสั
บ งาน
่ มพันธกั
่
์ นระหวางคนกั
ทีท
่ า เช่น
– การปฏิบ ต
ั งิ านในลักษณะท่า
ทีฝ
่ ื นธรรมชาติ
– การทางานซา้ ซากจาเจ
– การออกแบบสถานที่ท างาน
เครือ
่ งมือไมเหมาะสม
่
– การทางานเป็ นกะ
ยรติศักดิม
ตรสูงเนิน, 2554
– การทเกีางานที
่ ์ รี บัะยะเวลานาน
NPRU
์
ส่งผลให้
เกิด
 ปั ญ ห า จิ ต วิ ท ย า สั ง ค ม คื อ
สิ่ งแวดล้ อมในการท างานที่
ส า ม า ร ถ ก่ อ ใ ห้ เ กิ ด ส ภ า ว ะ
เครี ย ด เนื่ อ งมาจากจิ ต ใจ
หรือ อารมณ์ที่ไ ด้ รับ ความบีบ
คั้ น ยั ง มี ผ ล ใ ห้ เ กิ ด ก า ร
เปลีย
่ นแปลงทางดานร
างกาย
้
่ 16
3. หลักการและวิธก
ี ารคุม
สิ่ งแวดลอมการท
างาน
้
1. แหลงก
่ าเนิด
(Sources)
ควบคุ ม สิ่ งแวดล้ อมจากการ
ท า ง า น ที่ ต้ น ต อ ห รื อ
แหล่ งก าเนิ ด ของอั น ตราย
โดยตรง เช่ น ตัว เครื่ อ ง
จั ก ร เครื่ อ งมื อ อุ ป กร ณ ์
ต่ า ง ๆ แ ห ล่ ง ที่ มี ก า ร ใ ช้
ส า ร เ ค มี เ ป็ น ต้ น วิ ธ ี นี้ มี
ประสิ ทธิภาพมากทีส
่ ุด
NPRU
2. ทางผาน
่
(Path)
เลื อ กใช้ รองลงมา
โ ด ย ค ว บ คุ ม ที่
ท า ง ผ่ า น ข อ ง
อั น ต ร า ย จ า ก
Sources
ไปสู่
Receiver
วิทยา อยูสุ
่ ข, 2549
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิร
าช,, 2549
3. ผู้ปฏิบต
ั งิ าน
(Receiver)
เ ป็ น ม า ต ร ก า ร สุ ด ท้ า ย
เนื่องจากทาไดยาก
ไดผล
้
้
น้ อ ย ถ้ า ไ ม่ ไ ด้ รั บ ค ว า ม
รวมมื
ออยางจริ
งจัง
่
่
17
3. หลักการและวิธก
ี ารคุม
สิ่ งแวดลอมการท
างาน
้
1. แหลงก
่ าเนิด
(Sources)
2. ทางผาน
่
(Path)
3. ผู้ปฏิบต
ั งิ าน
(Receiver)
1.ใช้ สารเคมีห รือ อุ ป กรณ ์
ที่ ม ี อ ัน ตราย/พิ ษ น้ อย
แทน
2.เลือกใช้กระบวนการผลิต
ที่ มี อั น ต ร า ย น้ อ ย
ทดแทน
3.ใ ช้ วิ ธี ปิ ด ป ก ค ลุ ม ใ ห้
มิดชิด
4.แยกเอากระบวนการผลิต
ห รื อ เ ค รื่ อ ง จั ก ร ที่ มี
อันตรายมากไว้ตางหาก
่
5.ใช้ระบบทา ให้เปี ยกชืน
้
แทน เพราะจะทาให้เกิด
ฝุนละอองน้อย
NPRU่
1.ปิ ดกั้น เส้ นทางเดิน ของ
อันตราย
2.เก็ บ รัก ษาวัส ดุ ต่ างๆให้
เป็ นระเบียบเรียบร้อย
3.ก า ร เ พิ่ ม ร ะ ย ะ ห่ า ง
ระหวาง
Sources กับ
่
Receiver
4.การตรวจวัดสิ่ งแวดล้อม
การทางาน
5.ออกแบบระบบระบาย
อากาศทีด
่ ี
1.การฝึ กอบรม
2.สุขวิทยาส่วนบุคคล
3.ห มุ น เ วี ย น สั บ เ ป ลี่ ย น
หน้าที่
4.คั ด เ ลื อ ก ค น ง า น ใ ห้
เหมาะกับงาน
5.ก า ร ส ว ม ใ ส่ อุ ป ก ร ณ ์
PPE
6.ก า ร เ ฝ้ า ร ะ วั ง ด้ า น
สุขภาพ
วิทยา อยูสุ
่ ข, 2549
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิร
าช,, 2549
18
3. การควบคุมดานผู
ปฏิ
ั งิ าน
้
้ บต
(Receiver)
ทาได้ 2 วิธ ี คือ
1.วิธก
ี ารจัดการ





จัดให้มีการปฐมนิเทศ
ให้สุขศึ กษา
สั บเปลีย
่ นหมุนเวียนคนงาน
คัดเลือกคนให้เหมาะสมกับงาน
จัดหาอุปกรณป
์ ้ องกันอันตรายส่วนบุคคล
2.
วิธ ีก ารด้ านการแพทย ์ ให้ มีก ารตรวจ
สุขภาพ




NPRU
กอนเข
่
้าทางาน
ประจาทุกปี
พิเศษเฉพาะกลุม
่
คนที่เ สี่ ยงต่ออัน ตรายมาก (ตรวจบ่อยกว่า
กลุมอื
่ )
่ น
19
วิธก
ี ารควบคุมอันตรายจาก
สภาพแวดลอม
้
1. หลักการทดแทน (Substitution)
 วิธ ีก ารท าความสะอาดใช้ ผงซัก ฟอกผสมน้ า แทนพวกตัว
ละลายทีเ่ ป็ นสารอินทรีย ์
 สารละลายประเภทเบนซีน (มีพษ
ิ ร้ายแรง) สามารถใช้โทลู
อีนแทนได้
2. การเปลีย
่ นแปลงกระบวนการผลิต (Changing the
process)
NPRU
 การใช้เครือ
่ งขัดทรายทีม
่ ค
ี วามเร็ วรอบตา่ แทนเครือ
่ งทีม
่ ี
ความเร็วรอบสูง
 ก า ร ท า สี ด้ ว ย แ ป ร ง แ ท น เ ค รื่ อ ง พ่ น สี ( ล ด อ นุ ภ า ค
แขวนลอยของสี ในอากาศ)
 ใช้ การเชื่ อ มด้ วยไฟฟ้ า แทนการตอกย ้ า ด้ วยหัว หมุ20ด
(เกิดเสี ยงดังมาก)
วิธก
ี ารควบคุมอันตรายจาก
สภาพแวดลอม
(ตอ)
้
่
4. วิธก
ี ารทาให้เปี ยก (Wet method)
5.
NPRU
 เป็ นวิธก
ี ารลดฝุ่นละอองโดยเฉพาะทีม
่ ข
ี นาดเล็กหายใจเข้า
ปอดได้
 การติดเครือ
่ งพนน
่ ฝ
ี ่ ุนฝ้าย
่ ้าฝอยในโรงงานทอผ้าทีม
 การทางานในเหมืองแรพ
่ นน
่ ้าเป็ นระยะ
การระบายอากาศเฉพาะแห่ง
ventilation)
(Local
exhaust
 เ พื่ อ ดู ด จั บ ส า ร พิ ษ ฝุ่ น ไ อ ค วั น ห รื อ ไ อ น้ า จ า ก
แหลงก
่ าเนิด
 หลังจากติดตัง้ ระบบแลว
้ ต้องตรวจสอบระบบระบายอากาศ
เป็ นระยะ เช่น
21
– อัตราการไหลของอากาศ
วิธก
ี ารควบคุมอันตรายจาก
สภาพแวดลอม
(ตอ)
้
่
6. การระบายอากาศทัว
่ ไป/การทาให้เจือจาง (General
or Dilution ventilation)
 หมายถึง การส่งอากาศจานวนมากเข้าไปในทีท
่ างาน เพือ
่
เจือจางสารพิษ สารเคมี หรือฝุ่น
 เหมาะสาหรับสภาพแวดลอมที
ไ่ มมี
ิ สูงเกินไป
้
่ พษ
 ทาไดโดย
การระบายอากาศแบบธรรมชาติ
้
– การเปิ ดประตู หน้าตาง
ช่องลม
่
– การใช้ใบพัดช่วยดูดและเป่าอากาศ
– ติด พัด ลมดู ด อากาศ/หรื อ ท าท่ อระบายอากาศไว้ บน
หลังคา
– การทาหลังคาสองชัน
้
22
NPRU
วิธก
ี ารควบคุมอันตรายจาก
สภาพแวดลอม
(ตอ)
้
่
7. การใช้อุปกรณป
์ ้ องกันอันตรายส่วนบุคคล (Personal
Protective Equipment)
 เครื่อ งป้ องกัน ตาและใบหน้ า แว่นตานิ ร ภัย โล ่กัน หน้ า
และแวนตากั
นรังสี ตางๆ
่
่
 เครื่อ งป้ องกัน หู ป้ องกัน เสี ยงดัง เกิน ได้ แก่ ที่อุ ด หู ที่
ครอบหู
 อุปกรณสวมใส
่ กันภัย เช่น ถุงมือ ผ้ากันเปื้ อน รองเท้า
์
23
NPRU
วิธก
ี ารควบคุมอันตรายจาก
สภาพแวดลอม
(ตอ)
้
่
8.
การจัดเก็ บ รัก ษา การทา
ความสะอาด (Good House
Keeping)
 ประยุ ก ต ใช
์ ้ ในรูป แบบกิจ กรรม
5 ส. ซึ่ ง เป็ นการรัก ษาความ
สะอาดในสถานทีท
่ างาน
9.
การก าจัดมูล ฝอย ของเสี ย
หรือ กากอุ ต สาหกรรม (Waste
Disposal)
24
NPRU
การบาน
้
เขียนลงในกระดาษรายงาน ตามความ
เข้าใจ
ส่งวันอาทิตยที
่ 14 ธันวาคม 2557
์
1. จงอธิบายหลักการทัว่ ไปในการควบคุมอันตรายจาก
การทางาน
2. วิธ ีก ารใดเป็ นวิธ ีก ารที่ค วบคุ ม ที่ท าได้ ยากที่สุ ด ใน
การควบคุมอันตรายจากการทางาน เพราะเหตุใด
3. จงยกตัวอยางวิ
ี ารควบคุมอันตรายจากการทางาน
่ ธก
ดานเคมี
โดยการควบคุมทีท
่ างผาน
มา 3 ข้อ
้
่
4. จงบอกวิธ ีก ารป้ องกัน อัน ตรายจากการท างานใน
ห้องเย็นของผู้ปฏิบต
ั งิ าน
25
NPRU
Thank
you
26
NPRU